rozen - Velt Beweegt

ROZEN
SOORTEN
BOTANISCHE ROZEN of wilde rozen
• Meer dan 100 soorten waaruit meer dan 13.000 cultivars veredeld
werden
• Van nature komen de rozen uit het Noordelijke halfrond, gematigde
streken
• Dankzij de vele veredelingen zijn er ook rozen ontstaan die goed in
warme streken gedijen
DE OUDE ROZEN
• Botanische of wilde rozen zijn rozen waarmee niet gekruist is
• Ze komen gewoon in de wilde natuur voor
• Meestal zijn het grote oersterke planten
• Ze bloeien éénmalig met vijfledige enkele bloemen in de lente
of in de vroege zomer
• Ze geven fraaie rozenbottels in de herfst
DE OUDE ROZEN VAN EUROPESE AFKOMST
Rosa alba: grote heester met grijsgroen blad en witte tot roomkleurige
bloemtrossen. Zeer winterhard en sterke planten
Verdraagt ook wat schaduw
Deze soorten zijn rijkbloeiend
(lente en zomer)
Met trossen geurende, enkelvoudige of
samengestelde bloemen aan matbladige
planten
Sommige soorten werden alleen om de
geur gekweekt
Rosa centifolia: honderdbladige of ook Provence of Hollandse roos genoemd
• Vrij slordige en doornige maar
heerlijk ruikende rozenstruiken
met roze, witte en paarsige
bloemen
• Kenmerkend zijn de bloemen met
vele bloemblaadjes
(honderdbladige)
• Sinds 1450 gekend - rustiek
Rosa Damascena:
• Afkomstig van Damascus
•
•
•
•
Zeer winterhard, half wild
Vereist weinig onderhoud
1-2 m hoog
Groep die vaak gebruikt wordt bij
de productie van parfums en
cosmetica in de rozenvallei in
Turkije
DE OUDE ROZEN VAN EUROPESE AFKOMST
vervolg
De Egelantierroos:
• Hybriden van Rosa rubiginosa
• Bladeren ruiken naar zure appels
• Grote doornige en sterk vertakte
heester met roze, donkergele of
paarse bloemen
• Sinds 1890
DE OUDE ROZEN VAN EUROPESE AFKOMST
vervolg
De duinroos:
• Meestal doornige, lage heesters,
10-90 cm hoog
• Witte, roze, paarse, gele of zelfs
gestreepte bloemen
• Selecties van Rosa pimpinellifolia
sinds 1890
DE OUDE ROZEN VAN EUROPESE AFKOMST
vervolg
Rosa Gallica:
• Meestal dicht bebladerde heester met
compacte groeiwijze
• Oude soorten werden reeds gekweekt
door Grieken en Romeinen
• Vanaf 17e eeuw werden ook door
Nederlanders en Fransen volop nieuwe
variëteiten veredeld
• Roze, kastanjebruine, paarse en
gestreepte vormen
DE OUDE ROZEN VAN EUROPESE AFKOMST
vervolg
Rosa cristata:
• Mosrozen: zijn een mutant van Rosa
centifolia met wonderlijke
mosachtige begroeiing op takken en
kelk.
• Vooral een curiosium, winterhard en
geurend met slechts een eenmalige
bloei met helderrode komvormige
bloemen die heerlijk ruiken.
MODERNE ROZEN
Soorten en indeling:
de meeste moderne rozen
bloeien gans de zomer en herfst
door en bezitten glanzende
bladeren, een eigenschap die
verwijst naar verwantschap met
oosterse rozen.
• Bodembedekkende: kruipende en breed gespreide
groeiwijze veel kleuren, sommigen geuren ook
• Floribunda: trosrozen zijn trosbloemige heesters,
herbloeiend, enkele of dubbele bloemen, sommigen
geuren ook
• Klimrozen: met lange stijve takken, kunnen geleid
worden, bloemen gelijkend op die van thee-hybriden,
bloeien in meerdere periodes
• Mini klimrozen: doorbloeiende klimrozen met kleine
bladeren in diverse kleuren, soms geurend
• Miniatuur rozen: tot ongeveer 30 cm hoog,
mini tegenhangers van floribunda en thee-hybriden,
zelden geurend
MODERNE ROZEN
Soorten en indeling:
vervolg
• Patio rozen: gelijken sterk op trosrozen (floribunda)
maar zijn kleiner en kunnen ook in pot gehouden
worden
• Polyantha rozen: zijn veelbloemige heester- en
trosrozen met grote trossen kleine licht ruikende
bloemen. De voorlopers van de moderne trosrozen.
Het zijn sterk herbloeiende struiken
• Ramblers: zijn grote klimheesters met uitzonderlijke
groeiwijze, bloemen in vele kleuren. Vroege bloei op 2jarig hout
• Rosa rugosa: ook rimpelroos of Japanse bottelroos
genoemd. Rozenbottels ø 2-3 cm afgeplatte vorm met
kelkbladeren er aan
MODERNE ROZEN vervolg
Bodem bedekkende rozen:
• kruipende en breed
gespreide groeiwijze
• trosvormige roosjes
• veel kleuren,
• sommigen geuren ook
MODERNE
ROZEN vervolg
Floribunda: (trosrozen)
• zijn trosbloemige heesters,
• herbloeiend,
• enkele of dubbele
bloemen,
• sommigen geuren ook
MODERNE
ROZEN vervolg
Klimrozen:
• hebben lange stijve takken,
• kunnen geleid worden,
• bloemen gelijkend op die
van thee-hybriden,
• bloeien in meerdere
periodes
MODERNE
ROZEN vervolg
Mini klimrozen:
•
•
•
•
doorbloeiende klimrozen
met kleine bladeren
in diverse kleuren
soms geurend
MODERNE
ROZEN vervolg
Miniatuur rozen:
• tot ongeveer 30 cm hoog,
• mini tegenhangers van
floribunda en
thee-hybriden,
• zelden geurend
MODERNE
ROZEN vervolg
Patio rozen:
• gelijken sterk op trosrozen
(floribunda)
• maar zijn kleiner en
• kunnen ook in pot gekweekt
worden
MODERNE
ROZEN vervolg
Polyantha rozen:
• zijn veelbloemige heesteren trosrozen
• met grote trossen
• kleine licht ruikende bloemen.
• De voorlopers van de
moderne trosrozen
• Het zijn sterk herbloeiende
struiken
MODERNE
ROZEN vervolg
Ramblers:
• zijn grote klimheesters met
uitzonderlijke groeiwijze
• bloemen in vele kleuren
• Vroege bloei op 2-jarig hout
MODERNE
ROZEN vervolg
Rosa rugosa:
• Is een botanische roos ook
rimpelroos of Japanse
bottelroos genoemd.
• Rozenbottels ø 2-3 cm
groot
• met afgeplatte vorm
• met kelkbladeren er aan
MODERNE
ROZEN vervolg
Stamrozen:
• zijn afkomstig van
theehybriden, floribunda's of
struikrozen,
• ze worden vaak geoculeerd
op een rechte onderstam van
ongeveer 1m.
Algemene basisprincipes
DOEL
•
•
•
Ontwikkelen van krachtige
jonge scheuten
Evenwichtige vorm
Rijke bloei
• Gebruik scherp en kiemvrij snoeimateriaal:
snoeischaar, takkenschaar, zaag,
handschoenen
• Snoei schuin boven een naar buiten staande
knop (behalve bij bodembedekkers waar ook
groei naar binnen nodig zal zijn)
• Verwijder steeds dode en kruisende takken
• Zorg voor een goede luchtige open structuur
TIJDSTIP VAN SNOEI
UITZONDERINGEN
• Grootbloemige klimrozen:
enkel zwakke scheuten en
dood hout verwijderen
• Rozen in armere zandgrond
niet fel insnoeien
• Vanaf het vallen van het blad tot het uitlopen
in de lente
• Beste periode begin maart tot het uitlopen
• Minimaliseren van vorstschade en geen
nodeloze energie in uitlopers die toch weg
moeten
• Nieuw aangeplante rozen altijd kort snoeien
voor een betere wortel ontwikkeling en een
sterkere scheutontwikkeling
Botanische rozen
Duinroos - Egelantier
• Hebben gebogen stengels die in het 2e en de
volgende jaren over hun hele lengte gaan
bloeien op vrij korte zijscheuten
• In het begin zal vormsnoei vereist zijn om
evenwichtige nieuwe gesteltakken te laten
groeien
• Sterke snoei bevordert de vegetatieve groei
maar geeft het eerste jaar geen bloei op
eenjarig hout
Struikrozen en oude rozen
Damascena
Alba
Centifolia
• Na de bloei dienen hoofd- en zijscheuten
teruggesnoeid
• Indien er te lange slappe scheuten ontstaan
in de zomer deze met 1/3 terug knippen
• Zijscheuten tot 2/3 van de lengte insnoeien
• Oude houtige hoofdscheuten met 1/4 tot de
1/3 inkorten in de nazomer
Rosa Gallica
Rosa Gallica
• Tal van deze zeer oude rozen hebben een
warrige groei met spichtige scheuten
• Deze moeten af en toe gedund worden om
lucht en licht in de struik te krijgen
• Na de bloei de zijscheuten snoeien
het dode en zieke hout verwijderen
• In een haag laat men de natuurlijke groei zijn
gang gaan
De snoei van thee-hybriden
Rosa odorata
• In de lente 3-5 gezonde basisscheuten
behouden waaruit nieuwe scheuten ontstaan
(bij voorkeur aan de basis van de plant)
• In de zomer uitgebloeide bloemen
verwijderen tot op het eerste vijftallig blad
• Hoofdscheuten 20-25 cm terugsnoeien
• Niet productieve scheuten verwijderen
• Zwakke en elkaar kruisende scheuten in het
midden wegsnoeien
• Wilde scheuten verwijderen
De snoei van klimrozen
UITZONDERINGEN
• Eénmaal bloeiende
klimrozen snoeien in
september
• Doorbloeiende klimrozen
snoeien in maart
• Nieuw aangeplante rozen: zijscheuten 5-10 cm
inkorten en dood hout verwijderen
• De roos goed leiden en aanbinden anders
wordt het een warboel
• Snoei in september na een 4-5 tal jaren,
1/4 van alle oudere scheuten tot bijna tegen
de oculatie weg
• Nieuwe scheuten zo horizontaal mogelijk of
spiraalvormig leiden om extra bloemzetting te
verkrijgen
HOE SNOEIEN?
SNOEI VAN THEEROZEN, FLORIBUNDAS
EN KLIMROZEN
VERMENIGVULDIGEN VAN ROZEN DOOR STEKKEN
•
Bij het uitlopen van de rozen
rechte stekken snijden +/- 25-30 cm
lengte
•
geen blad aan de stek, onderste ogen
wegwrijven
In pot zetten in zaai- en stekgrond of
eigen fijn gezeefde compost, begieten
Goed vochtig houden niet te nat,
in de schaduw, uit de wind
gedurende 3 – 4 maanden
•
•
•
Op water stekken?
VERMENIGVULDIGEN VAN ROZEN door OCCULEREN of ENTEN
• Occuleren of schildgriffelen is een vrij
eenvoudige methode van vegetatief
vermeerderen waarbij een deel van
het ras of de cultuurvariëteit (CV)
zodanig wordt verenigd met een
worteldragend deel, dat ze een
nieuwe plant vormt
• Het bestaat uit het plaatsen van een
knop (oogje) met een stukje bast in
een T-snede onder de bast en tegen
het cambium van de onder- of
tussenstam
VERMENIGVULDIGEN VAN ROZEN door OCCULEREN of ENTEN
vervolg
Tijdstip van occuleren:
Benodigdheden:
• De beste maanden zijn juli en
augustus
• De schors moet gemakkelijk loskomen
zowel van de ent als van de
onderstam
• Een onderstam en
een uitgebloeide tak van een
moederplant
• Een scherp occulatiemes
• Bindmateriaal: occulatie lint,
- elastiekje, of raffia
• Borstel om zand weg te borstelen
• De ø van de onderstam en van het
oog moeten bijna even dik zijn,
ø 8-10 mm
• Bij droog weer
VERMENIGVULDIGEN VAN ROZEN door OCCULEREN of ENTEN
vervolg
Werkwijze:
• Verwijder de aarde tot juist boven het
wortelgestel en borstel schoon
• Maak een T-vormige insnede
• Zet de bast open met de achterkant
van het occulatiemes
• Maak een schuine insnede onder het
oog tot tegen het hout en snij dan
onder het oog door
• Verwijder het blad maar laat een
stukje van de bladsteel over
• Controleer of al het hout onder het
oog weg is
• Met het bladsteeltje de ent
vasthouden en in de T-vormige
insnede schuiven tot het klemt
• Vastdrukken en aanbinden
• Als de bladsteel er af valt na aanraken
is de occulatie meestal gelukt (± 10 d.)
• In het voorjaar de onderstam boven
de occulatie wegknippen
• Als de nieuwe scheut 10 cm lang is
deze toppen tot 4 cm; herhaal dit
enkele keren; uitplanten in het najaar
Hoe een juiste keuze maken?
• Kies je rozen in functie van de plaats en het beoogde doel
• Bezoek diverse sites op internet:
http://www.rozentuinerik.be/rozentuin?field_alfabet_value=All
https://www.youtube.com/watch?v=rN7TJzVvlbA
http://nl.wikihow.com/Rozen-kweken-uit-zaad
Bezoek ook eens gekende rozentuinen:
http://www.mooietuinen.be/rozentuinen.html
Bedankt voor uw aandacht