Wie is Aram Hasan? - Arq Psychotrauma Expert Groep

Vluchtelingen
Wie is Aram Hasan?
op tijd aankomen, is alles verloren,
dachten ze."
Er is onder asielzoekers een groot
gebrek aan goede informatie, wil
Hasan duidelijk maken. "Een ander
voorbeeld: dan gaat er in zo'n azc
plotseling een gerucht. Dat
Nederland iedereen die eerst in
een ander Europees land is
geweest, terug gaat sturen naar dat
land van aankomst. Je hebt geen
idee wat voor een angst dit teweeg
brengt onder deze mensen. Is het
waar of is het niet waar? Dat willen
ze weten."
'Asielzoekers hebben vooral behoefte
aan betere informatie.'
FOTO WERRY CRONE
Psychiater Aram Hasan, vluchteling
uit Syrië en tegenwoordig
werkzaam bij de Stichting Centrum
'45, krijgt vaak vragen over hoe om
te gaan met getraumatiseerde
vluchtelingen. Vandaag lanceert hij
een eigen expertisecentrum om
kennis daarover te verspreiden.
HARRIËT SALM
Niet alleen mensen die
professioneel werken met
vluchtelingen, overstelpen dezer
dagen de van oorsprong Syrische
psychiater Aram Hasan (43) met
vragen. Ook individuele Syriërs
weten hem, vooral door zijn
facebookpagina in het Arabisch, te
vinden.
Zo belde vorige week nog een
Syrisch echtpaar dat sinds kort in
een asielzoekerscentrum in Weert
zit, vertelt hij. "Bang, een
traumatische reis achter de rug,
geen geld, ze kennen de taal niet.
Ze huilden. Ze hadden een brief
gekregen dat ze zich in Breda
moeten melden voor hun
procedure. Ze hadden hele simpele
vragen: waar is Breda? En: hoe
komen we daar? Als we daar niet
© Trouw
De brochures voor nieuwe
vluchtelingen zijn erg summier,
vindt Hasan. Voor hun motivatie en
latere integratie is het van belang
dat asielzoekers positief blijven.
"Wil je dat de sfeer zo goed
mogelijk blijft en vluchtelingen zich
goed voelen én ook gedragen, dan
is dat het eerste wat aangepakt
moet worden: een betere
informatievoorziening."
Vandaag lanceert hij het Aram
Hasan CoTeam op een congres in
Eindhoven. Onder zijn leiding
zullen een tiental psychologen,
trauma-psychiaters en
transculturele experts beschikbaar
zijn voor advies aan mensen die
met vluchtelingen en niet-westerse
migranten werken. Dat kunnen
medewerkers van de GGD zijn, van
het Centraal Opvangorgaan
Asielzoekers (Coa) of van
gemeenten, maar ook huisartsen,
reguliere psychologen, scholen en
maatschappelijk werk. "We vormen
een soort mobiele teams die in
komen vliegen en workshops
geven. We komen altijd eerst ter
plekke kijken wat er precies nodig
is."
Een veelvoorkomend verschijnsel
in asielzoekerscentra omschrijft hij
als 'het massa-probleem'. Een
psychologisch fenomeen waarbij
mensen die op elkaar gepakt zitten,
lang op hun verblijfsvergunning of
op gezinshereniging moeten
donderdag 04 februari 2016
wachten, emoties bij elkaar
versterken. "Ze worden agressief,
eisen meer privacy, zijn woedend
over niet lekker eten."
Hulpverleners moeten goed
onderscheid maken tussen wat
individuele psychische problemen
zijn en wat door de massa komt,
zegt hij. De screeningmethodes die
in de Nederlandse psychiatrie
worden gebruikt, zijn niet altijd
goed toe te passen op de nieuwe
groep asielzoekers. In de diagnose
over wat er met iemand aan de
hand is, gaat daardoor veel mis,
door culturele misverstanden, ziet
hij. "Agressie kent verschillende
gradaties. Voor ons in Nederland
liggen die anders dan in het
Midden-Oosten. Schreeuwen of
hard op tafel slaan, kinderen
kleineren, wordt daar nog niet
gezien als agressie. Met een
agressietraining leren wij
hulpverleners hoe ze hiermee om
moeten gaan."
De hulp van zijn nieuwe expertise
centrum dient om latere
integratieproblemen te voorkomen,
denkt hij. Hij verwacht niet dat veel
Syriërs ooit teruggaan naar het
land van herkomst. "Veel hangt af
van de toekomst van Syrië, maar
we zijn zo ver weg van een
oplossing. De mensen die hier nu
aankomen, hebben alles op alles
gezet om te vluchten. Hun kinderen
groeien hier op. Een enkeling, die
het niet lukt de taal te leren, zal
misschien teruggaan, maar de
meesten zullen willen blijven."
Het gebeurde 16 jaar geleden. De
26-jarige Syrische Aram Hasan
studeert medicijnen in Oekraïne en
is met zijn vrouw en peuterzoon op
familiebezoek in de Syrische stad
Hasake. Hij zet zich in voor een
Koerdische
mensenrechtenorganisatie en
wordt opgepakt. Zodra hij
voorwaardelijk vrijkomt, vlucht hij.
Tegenwoordig woont de nu 43
jarige Hasan met zijn gezin in
Pagina 9 (1)
Bergschenhoek en werkt hij als
psychiater bij de Stichting Centrum
'45 in Oegstgeest. Dat landelijk
centrum behandelt mensen met
ernstige traumaklachten door
vervolging, oorlog en geweld. Zijn
zoon is inmiddels een havist van
18, zijn in Nederland geboren
dochter is 14.
Hasan vroeg in 1999 asiel aan in
Nederland en woonde vervolgens
drie jaar lang in verschillende
asielzoekerscentra. Hij weet wat
Syriërs die hier nu aankomen
meemaken, want hij heeft het zelf
ook allemaal meegemaakt, zegt hij.
Nadat hij een verblijfsvergunning
kreeg, maakte Hasan zijn
medicijnenstudie in Nederland af
en specialiseerde zich in
traumabehandeling.
Zijn ouders en zijn zus wonen nog
altijd in Hasake. Hij durft hen niet
meer op te zoeken, maar heeft hen
wel een paar keer ontmoet net over
de grens, in Irak.
In 2012 was hij medeoprichter van
de stichting 'Psychiaters zonder
grenzen'. Die organisatie geeft hulp
aan getraumatiseerde vluchtelingen
in opvangkampen in Turkije en Irak.
De plannen om meer Syriërs in
Turkije op te vangen en van daaruit
maar een beperkt aantal op te
nemen in Europa, baren hem grote
zorgen. Uit ervaring weet hij dat
corruptie in de
vluchtelingenkampen heel groot is.
Wie garandeert dat de
mensenrechten van de Syriërs die
daar zitten niet geschonden
worden, vraagt hij zich af. En wie
selecteert straks wie naar Europa
kan komen en wie niet?
Zijn droom is om ooit een groot
trauma expertisecentrum op te
zetten in Syrië. Maar voorlopig zal
het er niet van komen, de oorlog
woedt er te hevig.
Zelf ooit gevlucht, nu traumapsychiater
© Trouw
donderdag 04 februari 2016
Pagina 9 (2)