Introductieboek voor co-assistenten in de Reinier de Graaf Groep Versie 2013 1 Inhoudsopgave Pagina Inhoudsopgave 2 1. Inleiding 3 Onderwijscoördinatoren 2. Algemene informatie 4 5 2.1 Secretariaat co-assistenten onderwijs 5 2.2 Introductie 5 2.3 Identificatieplicht 5 2.4 Vaccinatiebewijs, Mantoux en MSRA 5 2.5 Medische Bibliotheek 6 2.6 Geestelijke verzorging in de RdGG 6 2.7 Cardkey 6 2.8 Kledingvoorschriften 6 2.9 Restaurant 7 3. Informatie Infectiepreventiebeleid 8 4. Juridische Positie 9 W.A. verzekering 9 5. Ziekte of Afwezigheid anderszins 10 6. Onderwijs Coördinatie 10 7. Beroepsgeheim 10 Afdelingen in de Reinier de Graaf Groep Cardiologie 12 Chirurgie 14 Dermatologie 17 Gynaecologie & Verloskunde 19 Intensive Care 22 Interne Geneeskunde 24 Kindergeneeskunde 27 KNO 29 Longziekten 30 Neurologie 31 Oogheelkunde 32 Orthopedie 33 Psychiatrie 35 Radiologie 36 Revalidatie Geneeskunde 37 Sociale Geneeskunde 39 Spoedeisende Hulp 40 Urologie 46 Medisch Ondersteunend Bedrijf 47 2 1. Inleiding Namens de Raad van Bestuur, specialisten en overige medewerkers heten we je een warm WELKOM toe in het Reinier de Graaf Ziekenhuis! Wij hopen dat je bij ons voldoende gelegenheid krijgt om het vak van arts te leren kennen en dat je een leerzame, maar ook prettige tijd mag hebben in ons ziekenhuis. De RdGG is een algemeen opleidingsziekenhuis waar studenten geneeskunde (co-assistenten) worden opgeleid tot arts en maakt deel uit van de Vereniging Samenwerkende Topklinische OpleidingsZiekenhuizen (STZ). In de RdGG kunnen co-assistenten verschillende reguliere co-schappen doorlopen en/of indien gewenst, hun klinischewetenschapsstage. Co-assistenten kunnen ook voor een specifiek co-schap komen. Co-assistenten volgen in de RdGG een eigen onderwijsprogramma. Wekelijks worden presentaties gegeven over diverse medische onderwerpen. Daarnaast worden specifieke vaardigheden getraind of kunnen co-assistenten extra training krijgen in onderwerpen die ze nog niet voldoende beheersen. De co-assistenten zijn ook aanwezig bij verschillende onderwijsmomenten zoals de overdrachten en multidisciplinaire overleggen en status besprekingen. Hierin kunnen zij actief participeren. Het Reinier De Graaf Ziekenhuis heeft affiliatiecontracten afgesloten met: Het Universitair Medisch Centrum Rotterdam (Erasmus MC) en het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), waar op de volgende afdelingen co-schap plaatsen zijn: Cardiologie, Chirurgie, Dermatologie, Gynaecologie & Verloskunde, Interne Geneeskunde, Kindergeneeskunde, KNO, Longziekten, Neurologie, Oogheelkunde, Orthopedie, Psychiatrie, Radiologie, Revalidatie Geneeskunde, Spoedeisende Hulp, Sociaal Geneeskunde/bedrijfsgezondheidszorg en Urologie. In overleg is plaatsing voor co-assistenten uit andere academische centra ook mogelijk. Vanuit het Erasmus MC en het LUMC kunnen oudste- en keuze co-schappen, in overleg, gelopen worden bij vrijwel elk specialisme. Het Reinier de Graaf Ziekenhuis wenst alle co-assistenten een prettig en leerzaam co-schap toe. 3 ONDERWIJSCOÖRDINATOREN EN OPLEIDERS Naam Functie Aandachtsgebied Dhr. J.G. Noordzij Affiliatiecoördinator ErasmusMC Dhr. E.F.M. Posthuma Affiliatiecoördinator LUMC Mw. G.A. Blok Hoofd Medische Opleidingen en Wetenschap Stagebegeleider co-assistenten Specialisme Dhr. R. van der Zee Cardioloog Onderdeel co-schap interne Mw. M. van ’t Riet Chirurg LUMC / ErasmusMC Mw. M.M. Hulshof Dermatoloog LUMC / ErasmusMC Dhr. H.A. Bremer Gynaecoloog ErasmusMC Mw. K. Kapiteijn Gynaecoloog LUMC Dhr. F. Borst Internist-nefroloog LUMC / ErasmusMC Dhr. S.J. Sleeswijk Visser Intensivist LUMC / ErasmusMC Mw. L.C. ten Have Kinderarts LUMC Dhr. J.G. Noordzij Kinderarts ErasmusMC Mw. K. Kruyt KNO-arts LUMC / ErasmusMC Dhr. B.J. M. Pannekoek Longarts Onderdeel co-schap interne Dhr. W.J.M.H. Grosveld Neuroloog LUMC / ErasmusMC Dhr. O.L.H. van Hemel Oogarts LUMC / ErasmusMC Dhr. R.M. Bloem Orthopedische chirurg Onderdeel co-schap chirurgie Dhr. M. de Boo Psychiater Dhr. J. Eleveld Radioloog Mw. H.A. Berendsen Revalidatiearts Voor stages < 1 week Mw. A.D. Rambaran Mishre Revalidatiearts Voor stages > 1 week Mw. A.W. Jonker Bedrijfsarts Dhr. M.R. de Vries (trauma)chirurg Onderdeel co-schap chirurgie Mw. G. Spiessens SEH-artsᴷᴺᴹᴳ Keuze/semi co-schap SEG Mw. R.E. Stuurman-Wieringa Uroloog Onderdeel co-schap urologie Secretariaat afdeling Opleiding & Wetenschap (O&W): Irma Maas, tel. 015 – 260 3398, email: [email protected] 4 2. Algemene informatie De Reinier de Graaf Groep is een algemeen ziekenhuis dat zich richt op de inwoners van Delft, het Westland, Voorburg, Rijswijk, Den Haag zuidwest en de plaatsen Pijnacker en Nootdorp: een gebied waar ruim 300.000 mensen wonen en werken. Tot de Reinier de Graaf Groep behoren het Reinier de Graaf Gasthuis in Delft, het Diaconessenhuis Voorburg, Behandelcentrum Westland in Naaldwijk en Gezondheidscentrum De Reef in Ypenburg. Binnen de Reinier de Graaf Groep zijn 3000 mensen werkzaam, onder wie 200 medisch specialisten. Er zijn dertig specialismen. Het ziekenhuis maakt deel uit van de STZ; Samenwerkende Topklinische opleidingsziekenhuizen. Dit is een samenwerkingsverband van 26 topklinische opleidingsziekenhuizen die hooggespecialiseerde zorg kunnen verlenen. Kern van het samenwerkingsverband van deze Teaching Hospitals vormen de medisch-specialistische opleidingen. De STZ-ziekenhuizen willen zich onderscheiden door voorop te lopen in de kwaliteit van de patiëntenzorg, opleiding en onderwijs, onderzoek en innovatie. De bijzondere taakstelling van de topklinische ziekenhuizen brengt met zich mee dat zij de verantwoordelijkheid hebben om het belang van de topklinische patiëntenzorg, opleiding, onderwijs, onderzoek en innovatie, optimaal te behartigen. Het ziekenhuis is ontstaan uit een fusie van drie Delftse ziekenhuizen, n.l. het Bethel-, het St. Hippolytus ziekenhuis en het Oude en Nieuwe Gasthuis. In 1992 is het Reinier de Graaf Gasthuis gefuseerd met het SSDZ (Stichting Samenwerking Delftse Ziekenhuizen) een streeklaboratorium met regionale functies. In Naaldwijk staat het Behandelcentrum Naaldwijk (BCW), waar patiënten op de polikliniek terecht kunnen. In Ypenburg staat het gezondheidscentrum de Reef, een buitenkliniek van de RdGG. Dit centrum is in het voorjaar van 2003 geopend. In 1996 is het Reinier de Graaf Gasthuis opnieuw een fusie aangegaan en nu met het Diaconessenhuis in Voorburg. Vanaf die tijd heet de organisatie “De Reinier de Graaf Groep”. Het Reinier MDC (Reinier Medisch Diagnostisch Centrum) is een landelijk opererend huisartsenlaboratorium met locaties in Spijkenisse, Heerlen en Amsterdam. Het laboratorium is sinds 2008 onderdeel van de Reinier de Graaf Groep. Co-assistenten werken over het algemeen tijdens hun co-schappen alleen in onze Delftse locatie. 2.1 Secretariaat co-assistentenonderwijs Als eerste aanspreekpunt voor vragen over en tijdens de co-schappen is het secretariaat van Opleiding en Wetenschap te vinden in het H-gebouw H-SPA015. Telefoonnummer 015-260 3398 (Irma Maas) Het emailadres: [email protected] is te gebruiken voor het opvragen van informatie of anderszins. 2.2 Introductie Iedere discipline organiseert zijn eigen introductie. 2.3 Identificatieplicht In verband met de identificatieplicht verzoeken wij de co-assistenten tijdens de introductie om paspoort of IDkaart mee te nemen om zich te kunnen legitimeren. Er wordt dan een kopie gemaakt. Een rijbewijs of studentenkaart is géén geldige identiteitsbewijs. Zonder inlevering van dit bewijs is het niet mogelijk om een personeelsnummer, cardkey, inlogcode etc. aan te vragen en is het niet mogelijk te starten met de co-schappen. 2.4 Vaccinatiebewijs, Mantoux en MSRA Neem op de introductiedag ook een kopie van het Hepatitis-B vaccinatiebewijs mee. Het vooraf laten zetten van een Mantoux is niet nodig, aangezien een Mantoux slechts een moment opname is. Alleen indien er sprake is van een verdenking van TBC of contact met TBC, dan wel. 5 Een MSRA-kweek is noodzakelijk indien de co-assistent in de afgelopen 3 maanden in een buitenlands ziekenhuis gewerkt of geweest is. 2.5 Medische Bibliotheek De bibliotheek is te vinden op de 8e etage van het B-gebouw en is geopend van maandag t/m vrijdag van 8.00 20.00 uur. Met behulp van de sleutelkaart (cardkey) is de bibliotheek ook buiten deze uren toegankelijk voor artsen en arts-assistenten. Bibliotheekpersoneel is aanwezig tijdens kantooruren. Jozé Arkesteijn is bibliothecaresse en telefonisch bereikbaar op 015 - 260 4482 of mail: [email protected] 2.6 Geestelijke Verzorging in de RdGG De afdeling Dienst Geestelijke Verzorging (DGV) biedt laagdrempelige opvang en begeleiding aan patiënten en familie. Naast de patiënten en hun familie is de afdeling Dienst Geestelijke Verzorging ook beschikbaar voor medewerkers. Beschikbaarheid en bereikbaarheid De afdeling Dienst Geestelijke Verzorging is tijdens kantooruren van 9.00 – 17.30 uur telefonisch beschikbaar. 2.7 Cardkey Iedere medewerker in het Reinier de Graaf Ziekenhuis beschikt over een cardkey. Ten behoeve van de gastvrijheid en herkenbaarheid behoor je dit zichtbaar te dragen. Met deze pas is het mogelijk gratis te parkeren op het parkeerterrein van de RdGG of de fiets te stallen in één van de personeelsfietsenstallingen. Ook geeft de pas toegang tot diverse ruimtes. Na ontvangst van het personeelsnummer kan de cardkey opgehaald worden bij het Facilitair Servicebureau in het H-gebouw op de 1e etage. Houd er rekening mee dat € 25, - borg betaald moet worden. Aan het einde van het co-schap lever je de pas weer in bij het Facilitair Servicebureau en krijgt je je borg terug. 2.8 Kleding Met de cardkey kan bij de kledinguitgifte (KUA/KIA) een witte jas of pak gehaald worden. De kledinguitgifte automaten zijn te vinden op de begane grond van beide hoofdgebouwen. De medewerkers van het Facilitair Servicebureau zullen je uitleggen waar deze automaten staan. Kledingvoorschriften De belangrijkste maatregelen bij het dragen van voorgeschreven kleding staan hieronder globaal aangegeven t.w. voor verpleegkundig-/ medisch-personeel, apotheek/laboratoriummedewerkers, keukenmedewerkers, medewerkers patiëntentransport, schoonmaak- en technisch onderhoudsmedewerkers. 1. 2. 3. 4. Trek dagelijks schone kleding aan. Zorg voor schoon, verzorgd haar, als je lang haar hebt, steek het dan op (bijeengehouden zonder grote haarspelden met uitsteeksels). Nagels moeten kort geknipt, schoon en verzorgd zijn. Nagellak op de vingernagels is niet toegestaan, maar wel op de teennagels. Kunstnagels zijn niet toegestaan. Schoenen moeten goed verzorgd, schoon, heel en geluidsdempend zijn. De schoenen moeten gemakkelijk te reinigen zijn. Door het ziekenhuis voorgeschreven schoeisel moet alleen op OK gedragen worden. Tijdens de werkzaamheden zijn niet toegestaan: 1. Het dragen van ringen (ook geen gladde trouwringen); 2. Armbanden en horloges; 3. Lange kettingen; 4. Lange oorhangers; 6 5. Gebruik van katoenen zakdoeken. Alleen papieren zakdoeken zijn toegestaan tijdens het werk (voor eenmalig gebruik). Voor mannen geldt: baarden en snorren moeten schoon en kort geknipt zijn. Als een medewerker met een baard en/of snor in een OK-ruimte bezig is met een ingreep waarbij gesneden wordt, moeten de baard en de snor volledig zijn afgedekt. Heb je vragen over de kledingregels kijk dan op ReinierNet. Het definitieve Bedrijfskleding Reglement is te vinden onder ReinierNet /Facilitair Bedrijf/Digitaal bestellen, melden, etc. /dienstkleding. Ook zijn de verschillende onderdelen van het bedrijfskledingreglement in een verkorte versie na te lezen op ReinierNet. Heb je specifieke vragen, bel dan met het Facilitair Servicebureau, toestel 3131. Onze bedrijfskleding blijkt overigens onweerstaanbaar en onverwoestbaar te zijn. Daarom schijnt het regelmatig te gebeuren dat mensen thuis ook in hun Reinier uniform gezien willen worden. Het is echter niet toegestaan om dienstkleding mee naar huis te nemen. Dit gezien de hygiënevoorschriften, het feit dat dienstkleding eigendom van het ziekenhuis is en omdat het KIA/KUA-systeem hierdoor ontregeld raakt. 2.9 Restaurant In beide gebouwen in Delft is een personeelsrestaurant aanwezig. Openingstijden restaurant in het B-gebouw: Maandag t/m vrijdag 07.30 - 16.30 uur voor koffie en thee Zaterdag t/m zondag 09.30 - 15.30 uur voor koffie en thee Maandag t/m zondag 11.45 – 13.45 uur voor een lunch Openingstijden restaurant H-gebouw: Maandag t/m vrijdag 7.30 - 16.30 uur Maandag t/m vrijdag 11.45 – 13.45 uur voor koffie en thee voor een lunch Openingstijden van de keuken: Maandag t/m zondag 11.45 - 13.45 uur In de restaurants kan alleen betaald worden met een Chipknip. Een oplaadpunt is aanwezig bij het restaurant. 7 3. Informatie Infectiepreventiebeleid Prik- snij- of spataccident Een prikaccident is een gebeurtenis waarbij iemand op zodanige wijze in contact komt met bloed, dat hij of zij het risico loopt besmet te worden met het hepatitis B, hepatis C en/of HIV virus. Het is een verzamelnaam voor prik-, spat, snij en bijtongevallen. De meest voorkomende accidenten zijn: verwonding aan een gebruikte injectienaald of ander scherp voorwerp; contact met bloed of met bloed verontreinigde lichaamsvloeistoffen op een niet intacte huid (wondjes, kloven); spatten met bloed in slijmvliezen van oog of mond; bijtwonden met zichtbaar bloed; mond op mondbeademing, waarbij sprake is van bloedbijmenging bijvoorbeeld bij een aangezichtsverwonding. In een dergelijke situatie is het noodzakelijk dat snel wordt gehandeld. Een prik-, snij-, of spatincident. Wat nu? Wond goed laten doorbloeden; Wond of slijmvliezen spoelen met water of fysiologisch zout; Desinfecteren met alcohol 70%; Verzamel gegevens van de bron (patiënt). Locatie Delft: Ga direct naar de SEH. Voorkomen is beter dan genezen! 5 Vuistregels waarmee een accident kan worden voorkomen: Steek nooit de naald terug in het hulsje; Deponeer direct een gebruikte naald in de naaldcontainer. Laat de naald nooit slingeren; Zorg ervoor dat de naaldcontainer nooit te vol is; Gooi nooit naalden (ook schone) of andere scherpe voorwerpen in een afvalzak. Als een medewerker van de afdeling schoonhouden of transport zich prikt, zadel je hem/haar op met een hoop ellende en onzekerheid; Ga zorgvuldig om met instrumentarium, niet alleen tijdens de behandeling, maar vooral bij het opruimen! 4. Juridische Positie De co-assistent heeft géén enkele medische bevoegdheid. Hij/zij is dus niet bevoegd zonder goedkeuring en zonder toezicht geneeskundige handelingen te verrichten. Het geven van inlichtingen en het doen van mededelingen aan patiënt, familie of anderen wordt gerekend tot medisch handelen. W.A. verzekering Co-assistenten vallen onder de WA-verzekering van de RdGG die is onder gebracht bij Centramed. Hierbij is de gewone wettelijke aansprakelijkheid gedekt alsmede de beroepsaansprakelijkheid. Soorten schade: a. Personenschade Letsel of aantasting van de gezondheid al dan niet de dood ten gevolge hebbende alsmede de daaruit rechtstreeks voortvloeiende schade. b. Zaakschade Beschadiging, vernietiging, vermissing of verloren gaan van zaken van derden en de daaruit rechtstreeks voortvloeiende schade. 8 c. Vermogensschade Andere schade dan bovengenoemde schade, voor zover verzekerde tegenover de patient en bewoner aansprakelijk is (immateriële schade/inkomensderving e.d.). Onderlinge aansprakelijkheid Indien een “RdGG-verzekerde” een andere “RdGG-verzekerde” schade berokkent, geldt de laatste als derde, d.w.z. dat hij/zij kan claimen bij de RdGG-verzekering. Verzekeringsgebied Verzekerd is schade veroorzaakt: In of op het terrein van de RdGG Buiten het terrein van de RdGG, mits verzekerde ten behoeve van de RdGG zijn/haar werkzaamheden verricht of betrokken is bij onderzoek, verzorging, begeleiding of vervoer in verband met de opnamen van patiënten. Een en ander met uitzondering van doorlopende behandeling respectievelijk nazorg in de eigen (huis)praktijk; Als gevolg van het, al dan niet onder de verantwoordelijkheid van de RdGG (dus bij voorbeeld buiten diensttijd), incidenteel medische hulp verlenen bij ongevallen of acute ziektegevallen, alsmede bij waarneming in een andere inrichting dan de RdGG, indien deze waarneming geschiedt in opdracht van of vanwege de werkzaamheden van de Reinier de Graaf Groep. Gedurende de tijd dat deelgenomen word aan congressen, seminars, e.d. Uitzonderingen op de verzekering Als belangrijkste uitzonderingen zijn niet verzekerd de schade: als gevolg van het gebruik van motorrijtuigen (hiervoor zal men volgens wettelijke verplichting zelf moeten zorgen); welke zijn ontstaan als beoogd of zeker gevolg van een handelen of nalaten van de verzekerde (dus juridisch gespoken opzet, grove schuld of nalatigheid); als gevolg van wanprestatie (bijv. het niet of niet tijdig nakomen van een overeenkomst) met uitzondering van schade aan personen, welke dus wel gedekt is; schade aan goederen van de RdGG. De RdGG kan door haar geleden schade, dus ook aan RdGG goederen, verhalen op de werknemer in geval van schuld of nalatigheid. Deze schuld of nalatigheid moet wel echt verwijtbaar zijn. Dat wil zeggen dat de schade als gevolg van een normale menselijke fout, vergissing of onzorgvuldigheid door de RdGG niet kan worden verhaald. In het overgrote deel van de gevallen zal het gaan om niet-verhaalbare schade. NB doe ingeval van een mogelijke schade nooit toezeggingen over betaling van een veronderstelde schade! Verzekerde bedragen Maximaal € 5.000.000, - per aanspraak, voor personen-, zaak- en/of vermogensschade. De door Centramed in rekening gebracht behandelkosten bedragen € 3.000,-- per aangemelde schade. Tevens geldt er voor de RdGG een hoog eigen risico. Voor zaakschade geldt een risico van € 2.500,- per aanspraak. Verhaal hiervan door de RdGG op de werknemer of andere in het ziekenhuis werkzame personen, vindt alleen plaats indien er sprake is van (voorwaardelijke) opzet dan wel grove schuld of nalatigheid. Voor inlichtingen of bij vragen over de aansprakelijkheid of de verzekering kan contact opgenomen worden met het secretariaat van de Raad van Bestuur. 9 5. Ziekte of afwezigheid anderszins Elk verzuim dient gemeld te worden aan de co-assistentenopleider. Een ziekteverzuim van meer dan vijf dagen is reden voor overleg. In dat geval ook contact opnemen met de onderwijscoördinator. 6. Onderwijscoördinatie Affiliatie coördinator Erasmus MC : dhr. dr. J.G. Noordzij Affiliatie coördinator LUMC : dhr. dr. E.F.M. Posthuma Hoofd Medische Opleidingen en Wetenschappelijk : mw. dr. G.A. Blok, [email protected] De affiliatie coördinatoren en het hoofd medische opleidingen zijn samen verantwoordelijk voor de goede gang van zaken en dragen zorg voor dat de co-assistent voldoende over de praktische gang van zaken is geinformeerd bij de aanvang van het co-schap, via schriftelijke informatie en via opvang op de eerste dag van het co-schap. De affiliatie coördinatoren en het hoofd medische opleidingen hebben de volgende taken: 1. Coördineren van het onderwijs aan alle co-assistenten in het geaffilieerde ziekenhuis, inclusief de technische uitvoering daarvan in samenwerking met het bureau der Faculteit Geneeskunde. 2. Zorgdragen voor de integratie van het onderwijs op de verschillende afdelingen in samenwerking met de leden van de staf van het ziekenhuis en de Faculteit Geneeskunde. 3. Erop toezien, dat de opleiders van co-assistenten de onderwijsreglementen van de klinische vakgroepen van de faculteit bij hun onderwijs volgen. 4. Regelmatig contact onderhouden met de klinische vakgroepen van de faculteit en de affiliatiebeleidscommissie. 5. Als raadsvrouw/man optreden van de co-assistenten, die zich tot haar/hem moeten kunnen wenden. 6. Evalueren van de co-assistentschappen, zowel met de co-assistenten als met de opleiders in het geaffilieerde ziekenhuis. 7. Bemiddelen bij conflicten tussen de co-assistent en de opleider, en tussen geaffilieerd ziekenhuis en faculteit. 8. Adviezen geven inzake materiële en personele voorzieningen in het geaffilieerde ziekenhuis ten behoeve van de opleiding van co-assistenten zoals bibliotheek, verstrekken van dienstkleding, etc. 9. Regelmatig schriftelijk verslag doen over de gang van zaken betreffende de affiliatie aan de leiding van het ziekenhuis en de centrale opleidingscommissie. 10. De affiliatie coördinatoren verzorgen het contact met het betreffende Universitair Medisch Centrum met de coschapcoordinatoren per vakgroep. 7. Beroepsgeheim Ook al hebt je het artsenxamen nog niet afgelegd, met het expliciet uitspreken van de eed of belofte, toch geldt ook voor jou nu reeds impliciet de plicht tot geheimhouding. Dat wil zeggen, dat al wat je tijdens jouw werkzaamheden over een patiënt te weten komt, je dat niet zonder toestemming van de desbetreffende patiënt, aan derden kenbaar zult maken, tenzij door de wet verplicht. 8. Vertrouwenspersoon We vinden het erg belangrijk dat co-assistenten zich in ons ziekenhuis op hun gemak voelen. Er kunnen zich echter tijdens de co-schappen situaties voordoen, die onprettig of kwetsend zijn of een onveilig gevoel geven. Blijf daar niet mee rondlopen. Meld het bij de stagebegeleider of als je dit niet wil, neem dan contact op met Geke Blok (tst. 3583), zij is psychologe en vertrouwenspersoon van de co-assistenten. Je kunt met haar vertrouwelijk bespreken wat je is overkomen. In overleg wordt bekeken wat de beste aanpak is. 10 AFDELINGEN IN DE REINIER DE GRAAF GROEP 11 CARDIOLOGIE Onderdeel co-schap Interne Geneeskunde Stagebegeleider Dhr. dr. R. van der Zee Cardiologen Dhr. dr. J.W. Bech Dhr. J. Constandse Dhr. dr. S. Monnink Dhr. dr. R. van der Zee Dhr. dr. E. Ronner Dhr. M.G. Scheffer Secretariaat Het secretariaat cardiologie is te vinden op de 3e etage in het B-gebouw. Annet Bosch regelt de lopende zaken voor (co-) assistenten en is telefonisch bereikbaar op tel. 015 - 2603324. Afdelingen De afdelingen cardiologie zijn gesitueerd in het B-gebouw op de 2e, 3e en 5e etage: De poliklinieken en Hartfunctieafdeling op de 3e etage, De verpleegafdeling op de 5e etage (afdeling 5-2), De CCU is op de 2e etage, naast de IC afdeling. Daarnaast worden ook poliklinische spreekuren in Voorburg en Naaldwijk gehouden. De ochtendoverdracht wordt gehouden in de overdrachtsruimte op de 5e etage naast de liftkoker. Opzet co-schap Het co-schap cardiologie duurt een week. In deze stageweek maak je kennis met diverse aspecten van het vak cardiologie: de polikliniek, de kliniek, de Spoedeisende Hulp. Tevens is het mogelijk kennis te maken met ondersteunende onderzoeken zoals een echocardiografie, inspanningstesten, hartcatheterisaties en pacemaker implantaties. Indeling week De overdracht is elke ochtend om 08.00 uur op de 5e etage in de overdrachtruimte. Aanvullend hieraan wordt ook onderwijs gegeven. Zie hiervoor het onderwijsrooster. Vervolgens kunnen aan de hand van onderstaand schema zoveel mogelijk aspecten van cardiologie worden opgedaan. Een actieve instelling maakt uiteraard de week nuttiger en leuker. Eigen wensen voor het bijwonen van een onderdeel van de cardiologie kan worden overlegd: Maandagochtend Maandagmiddag Dinsdag Woensdagochtend Woensdagmiddag Donderdag Donderdagmiddag Vrijdag Vrijdagmiddag : Hartfunctieafdeling op de 3e etage (echo’s, Inspanningstesten en Holters) : idem (evt. SEH) : visite afdeling 5.2 : CCU en aansluitend catheterisaties : SEH : CCU en aansluitend PM implantaties, : SEH : deel van de ochtend poli : SEH 12 Onderwijsprogramma - maandag : 08.00 uur weekendoverdracht en bespreking klinische casus - dinsdag : 08.00 uur overdracht - woensdag : 08.00 uur overdracht, 08:30 uur ECG onderwijs - donderdag : 08.00 uur overdracht, 08:15 uur beeldvorming - vrijdag : 08.00 uur overdracht, 08.15 uur wetenschappelijk artikel Tevens vindt er dagelijks om 17.00 uur, in de assistentenkamer op de 5e etage, de overdracht van de kliniek plaats. Beoordeling Tijdens deze stageweek word je beoordeeld door een van de cardiologische arts-assistenten en de specialist met wie je meeloopt. Oproepseinen De co-assistent heeft in de week dat hij/zij meedraait op cardiologie een eigen sein. Dit toestel staat op afdeling 5.2. Afwezigheid Bij ziekte of bij afwezigheid of om andere redenen graag melden bij het secretariaat cardiologie of dhr. van der Zee, cardioloog. 13 CHIRURGIE Stagebegeleider Mw. dr. M. van ’t Riet (chirurg) Samenstelling Maatschap Dhr. dr. M. van der Elst Dhr. dr. J.W. Dekker Mw. drs F.M. Gilissen Dhr. dr. P.W. de Graaf Dhr. dr. W. H. Hoffmann Dhr. dr. H. Oei Dhr. dr. J.J.G. Scheepers Mw. dr. M. van ’t Riet Dhr. dr. P.C. Smit Dhr. dr. M.P.F.M. Vrancken Peeters Dhr. dr. M.R. de Vries Telefoonnummers - secretariaat 015 – 260 4063 - een lijst met telefoonnummers van de chirurgen en arts-assistenten zijn te verkrijgen via het secretariaat - de telefooncentrale is intern te bereiken via 99, het algemeen nummer van het ZH: 015 – 260 3060 Oproepseinen De seinnummers voor de co-assistenten zijn 4827 en 4940. Op dit telefoonnummer wordt geregeld gebeld voor het prikken van infusen, astrups, inbrengen van katheters, maagsondes en dergelijke. Zorg dat deze telefoon te allen tijde bemand wordt!! Afdeling De overdrachtsruimte Chirurgie bevindt zich op de begane grond in het B-gebouw (bij de hoofdingang links, dan de een na laatste deur aan je rechterhand). Het secretariaat chirurgie is naast de overdrachtsruimte. Op de eerste stagedag, na de overdracht even melden bij het secretariaat chirurgie. Zij hebben voor je een informatiemap en de inlogcodes. De verpleegafdelingen zijn op de 4e en 5e verdieping in het B-gebouw, op diverse afdelingen in het H en in Voorburg (DHV, adres Fonteynenburghlaan 5, 2275 CX Voorburg). Opzet co-schap Het co-schap chirurgie omvat 10 weken Algemene Chirurgie en een week Orthopedie. Het co-assistentschap Chirurgie start op maandagochtend. Om 7.30 uur word je verwacht in de overdrachtsruimte. Op de V-schijf van de computer staat onder de map ‘chirurgie/co-ass’ de weekplanning met de stage-indeling. De stages omvatten de kliniek, OK en polikliniek van de Vaatafdeling, Traumatologie, Gastro-enterologie, short stay en SEH. Ook kan op de poliklinische OK en op de mamma-poli in het H-gebouw worden meegekeken. Daarnaast wordt elke co-assistent 1 week ingedeeld op de OK in Voorburg. Tijdens deze stages loopt de co-assistent ’s-ochtends actief visite mee op de afdeling, assisteert zo mogelijk bij de operaties, loopt mee met de specifieke poli’s en neemt de patiënten op de afdeling op. Deze opgenomen patiënten presenteer je ’s-middags bij de overdracht. Het is de bedoeling dat je hierbij bij voorkeur participeert in de afdeling, operaties en polikliniek van de afdeling waar je op dat moment bent ingedeeld. Tevens wordt van je verwacht dat je een status maakt van de patiënten die via de poli op de afdeling worden opgenomen. 14 Dagindeling Elke ochtend is om 07.30 uur overdracht in de overdrachtskamer in het B-gebouw. NB: op elke woensdagochtend om 07.15 uur i.v.m. onderwijs! Elke 1e dinsdag van de maand is er regionaal refereren op de 8e etage waarbij je aanwezig dient te zijn; in deze week vervalt het onderwijs op de woensdagochtend. Aansluitend aan elke overdracht is van 08.00 tot 08.30 uur röntgenbespreking (1 e verdieping in het B-gebouw) op de röntgenafdeling. Aansluitend daaraan wordt visite gelopen op de afdeling waar je bent ingedeeld, gevolgd door poli/OK of SEH. Elke dag van 16.00 - 16.15 uur röntgenbespreking op de röntgenafdeling op de 1 e etage in het B-gebouw. Elke dag om 16.15 uur indicatiebespreking en overdracht in de overdrachtskamer. Besprekingen Dinsdag 17.00-18.00 uur Vaatbespreking op de röntgenafdeling, grote bespreekkamer Dinsdag 17.00-18.30 uur Oncologiebespreking (8e verdieping in B; vergaderzaal) Donderdag 17.00-18:30 uur GE bespreking Bij al deze besprekingen dien je aanwezig te zijn. Tijdens de DHV-stage bezoek je geen chirurgische besprekingen van chirurgie, maar wordt je wel verwacht bij het vrijdagmiddagonderwijs in het B-gebouw Onderwijs - Elke woensdag om 07.15 uur (early bird… ) - Op elke vrijdag onderwijs co-assistenten: dit wordt gegeven door de arts-assistent die die dag consulent is (zie dagprogramma). Voor het tijdstip nemen de coassistenten contact op met de consulent, voorkeur is om 13.00 uur. - Van 15:30 tot 16.30 uur wordt elke vrijdag onderwijs gegeven door een van de chirurgen aan arts-assistenten en co-assistenten. Er is op de 8e verdieping een skills lab compleet met simulatoren voor laparoscopie en materialen om te leren hechten. Zorg dat je onder begeleiding van een van de AIOS de kneepjes van het hechten daar geleerd krijgt. Je kan inloggen met: [email protected] , en als wachtwoord: coassrdgg Afdeling SEH als onderdeel van het co-schap chirurgie De Spoedeisende Hulp (SEH) bevindt zich op de begane grond in het B gebouw. Op de SEH zijn ook SEH-artsen, aois spoedeisende geneeskunde (SEG) en huisartsen in opleiding (HAIO’s). Op de SEH kan de co-assistent zich aanmelden bij de chirurgische assistent of bij een van de SEH-artsen (in principe bij mw. G. Spiessens, SEHartsᵏⁿᵐᵍ). Per specialisme is maximaal 1 co-assistent tegelijk aanwezig op de SEH, Stage Orthopedie Je brengt in principe een week van het co-schap door op de afdeling Orthopedie. Je loopt mee op de poliklinieken van deze afdeling en bezoekt/participeert in de operaties door de orthopedische chirurgen. Je wordt op de eerste dag van dit co-schap verwacht in de overdrachtsruimte van de orthopeden om 07:30 uur. Tijdens deze week bezoek je geen besprekingen van de chirurgie. Diensten Tijdens het co-schap draait de co-assistent 6 diensten mee, te weten 4 avond- en 2 weekenddiensten. Hiervoor dien je in onderling overleg een rooster te maken. Het rooster is te vinden op de V: schijf: mapje chirurgie/co-assistenten. Voor een meegelopen avonddienst mag je de ochtend compenseren. Je hoeft die dag dus pas om 13.00 uur te beginnen. Een avonddienst duurt tot en met de overdracht van 22.00 uur. 15 - Een weekenddienst begint om 09.00 uur (overdracht op de SEH) en eindigt met de avondoverdracht om 22.00 uur. Na een zaterdagweekenddienst mag je de dinsdag compenseren en na een zondagweekenddienst de maandag. op dinsdag en donderdag en in sommige weekenden wordt de traumatologie op de SEH behandeld door de orthopaedie i.p.v. de chirurgie: het handigst is om juist op deze dagen geen dienst te doen, omdat je dan minder leermomenten hebt. Beoordeling Aan het einde van de eerste 4 weken wordt een tussenbeoordeling gedaan door mw. dr. M van ‘t Riet. Maak hiervoor zelf een afspraak met haar. De eindbeoordeling vindt plaats in de laatste week van het co-schap door dr van ’t Riet of een vervangend maatschapslid als zij afwezig is: maak hiervoor aan het begin van de week een afspraak met haar. Het eindcijfer wordt gevormd door een combinatie van beoordelingen uit de kliniek, het theoriecijfer en een overall beoordeling door de examinator, in de laatste week van het co-schap. Afwezigheid Bij ziekte of afwezigheid melden bij dr. Van ’t Riet: dit kan per telefoon of e-mail: [email protected] 16 DERMATOLOGIE Stagebegeleider Mw. M.M. Hulshof, dermatoloog Samenstelling Maatschap Delft: Mw. J.C. Bijlmer-Iest Mw. M.M. Hulshof Mw. S.A.E. Stadhouders-Keet Dhr. M. Tijssen Dhr. M.H.S. Toxopeus Mw. D.C.A. Schijf Voorburg: Mw. M Brakman Mw. A.C.M. Kunkeler Polikliniek Dermatologie Delft: De polikliniek dermatologie, poli 15, is te vinden op de begane grond in het B-gebouw. Voorburg: De polikliniek en dagbehandeling dermatologie is te vinden op de 3e verdieping. Telefoonnummers Het telefoonnummer van het afsprakenbureau dermatologie is 015 – 2604391 (Frieda Kuijpers maandag t/m donderdag) en Jacqueline Kuiper (maandag, donderdag en vrijdag). De co-assistenten kunnen zich (bijvoorbeeld) bij ziekte afmelden op tel. nr. 015 – 2604391. Besprekingen Dermatopathologie besprekingen worden voor de co-assistenten gehouden, om de week op de donderdagen om 15.30 uur in het S-gebouw. Nieuwe patiënt Nieuwe patiënten worden op aanwijzing van de dermatoloog door de co-assistent nagekeken. De volgende punten moeten bij de anamnese, indien relevant, aan de orde komen: Klacht : aard, duur, periodiciteit (dag-nacht, seizoen, werk-vakantie), provocerende factoren, verergering in de afgelopen periode, soortgelijke klachten in de directe omgeving, relatie met werk, c.q. andere activiteiten (hobby’s, sport). Allergieën : wanneer en hoe vastgesteld, atopie ouders. Ziekten : c.q. controles bij andere specialisten. Medicatie : eventueel in relatie tot de klacht. Huidkanker : zelf/familie Huidtype : zonverbranding, c.q. blootstelling als kind. Co-assistenten Het co-schap voor de Rotterdamse studenten duurt 3 weken. Op maandagochtend om 08.30 uur wordt je verwacht in het B-gebouw in Delft, op de polikliniek van mw. Hulshof, dermatoloog. 17 Je werkt 3 weken op de polikliniek in Delft, samen met de 6 dermatologen volgens een vast rooster. Je ziet zelfstandig nieuwe patiënten, die je daarna met de dermatoloog bespreekt. De spreekuren kunnen op wisselende tijden beginnen. Het advies is een dag van te voren te informeren hoe laat het spreekuur start bij de desbetreffende dermatoloog. Maandag- en donderdagmiddag zijn beschikbaar voor zelfstudie. In de laatste week, meestal op de donderdag of vrijdag, wordt door één van de dermatologen de eindbeoordeling gedaan. Je houdt een diagnose lijst bij van alle nieuwe patiënten die je gezien hebt. Deze lijst lever je in bij de eindbeoordeling. Op de co-assistentenkamer ligt een map waar je voorbeelden kunt vinden van je voorgangers. Graag ook het co-assistentenformulier in deze map invullen en zorgen dat aan het eind van het co-schap je je foto en de lijst met diagnosen in de co-assistentenmap achterlaat voor je opvolgers. Op de co-assistentenkamer staat een computer tot je beschikking en er staan diverse leerzame CD-roms. Op de 1e werkdag kun je voor de start van het co-schap een cardkey ophalen (borg € 25.-) bij het Facilitair Servicebureau in het H-gebouw, 1e etage; open vanaf 7.30 uur. Je dient je wel te legitimeren met een paspoort of ID-kaart. Het secretariaat van dermatologie heeft je al aangemeld als nieuw personeelslid zonder personeelsnummer bij het Facilitair Bedrijf en P&O. Met deze cardkey is het mogelijk om een doktersjas op te halen bij de Kleding Uitgifte Automaat (KUA) in de hal van het B-gebouw en kan tevens gebruikt worden voor de fietsenstalling en de personeelsparkeerplaats. 18 GYNAECOLOGIE & VERLOSKUNDE Stagebegeleiders Dhr. dr. H.A. Bremer (Erasmus MC) Mw. dr. K. Kapiteijn (LUMC) Samenstelling Maatschap Mw. A. Baalbergen Dhr. dr. H.A. Bremer Mw. A. Dijkman Mw. K. de Graaff Dhr. M.P.M. Hermans Mw. dr. C.G.J.M. Hilders Mw. dr. K. Kapiteijn Dhr. A.L. Milani Mw. dr. A.L.J.M. Pietersma-de Bruyn Mw. D.A. van Rumpt Mw. F.C. Siemens Dhr. dr. E.J.P. van Santbrink Mw. F.C. Siemens Mw. B.S.M. Verbruggen Secretariaat Aanspreekpersonen voor de co-assistenten zijn de dames Y. ‘t Hart en. I. den Ouden-van Gooswilligen. Afdeling De afdelingen Gynaecologie bevinden zich: - op de begane grond in het H-gebouw waar een groot deel van de spreekuren gehouden worden. - de afdeling Gynaecologie op de tweede etage in het H-gebouw met de verloskamers, de afdeling zwangeren, kraam en gynaecologie. - de afdeling voor infertiliteit, menstruatiepoli en afwijkende uitstrijkjes-poli is op de locatie DHV in Voorburg. Opzet co-schap Het co-schap gynaecologie omvat een vijf weken durende stage Gynaecologie voor co-assistenten uit Rotterdam en een acht weken durende stage Gynaecologie en verloskunde voor de co-assistenten uit Leiden. Tijdens de stage maak je kennis met alle aspecten van het vak Gynaecologie: de polikliniek, OK, verloskamers en verpleegafdelingen. Van te voren wordt een schema opgestuurd met de te doorlopen stages. Op de eerste dag van de co-schap wordt je om 08.00 uur verwacht in de overdrachtskamer op de tweede etage van het H-gebouw, achter de verloskamers. Na de overdracht zal je door een mede-co-assistent, worden voorgesteld aan Irma den Ouden en/of Yvonne ’t Hart, secretaresses. Zij zullen zorgdragen voor informatie, een sleutel, toegang tot witte jassen en maken een kopie van jouw vaccinatiebewijs. Een mede co-assistent gaat met de nieuwe co-assistent mee naar het FAB voor de witte jassen en de cardkey. Stage Polikliniek: Tijdens de weken op de polikliniek loop je mee met de gynaecoloog en/of arts-assistent en zal je waar mogelijk nieuwe patiënten kunnen zien. De anamnese van een (nieuwe) patiënt kan voor opleidingsdoeleinden worden opgenomen op een videocamera. Toestemming van patiënte zal hiervoor worden gevraagd. De opname kan dan 19 op een later moment worden nabesproken met een van de gynaecologen. De co-assistent verricht nooit alleen een lichamelijk onderzoek bij een patiënt, altijd samen met de supervisor. Stage verloskamers/afdeling: Op de afdeling loop je mee met de arts-assistent op de verloskamers voor het zien en begeleiden van bevallingen. Indien er een aantal bevallingen gezien zijn, kun je onder begeleiding een bevalling doen. Iedere dag wordt na de overdracht visite gelopen op de afdeling door de zaalarts met de co-assistent, die die week op de afdeling gepland staat. Getracht zal worden dat de co-assistent zijn een eigen zaal krijgt en loopt hier onder supervisie van de zaalarts zelf visite. Op maandag is er een grote visite op de afdeling samen met de gynaecoloog. Stage OK: Hier draai je mee op de OK en bereidt de operaties van de volgende dag voor door de status van de patiënt op de afdeling van te voren door te nemen. Opleidingsprogramma De werkweek kent een vast aantal overdrachten en onderwijs momenten waarbij je geacht wordt aanwezig te zijn. Ochtend overdracht : iedere ochtend om 08.00 uur Avond overdracht : iedere avond om 17.00 uur Maandagavond : 17.00 uur: poli-bespreking Dinsdagavond : 17.00 uur: Peri-natologie bespreking. Woensdag of Donderdag ochtend : na de overdracht onderwijs aan co-assistenten door assistent van de afdeling. Woensdag of Donderdagavond : 17.00 uur: onderwijs aan assistenten en co-assistenten door gynaecoloog, wisselende onderwerpen. Elke co-assistent houdt in zijn of haar laatste week een pico-bespreking over een onderwerp naar keuze. De presentatie hiervan zal na de ochtend of middag overdracht zijn. In de overdrachtskamer hangt een maandschema met alle besprekingen. Visite op afdeling Iedere dag wordt na de overdracht visite gelopen op de afdeling door de zaalarts met de co-assistent, die die week op de afdeling gepland staat. De co-assistent krijgt een eigen zaal en loopt hier onder supervisie van de zaalarts zelf visite. Op maandag is er een grote visite op de afdeling samen met de gynaecoloog. Beoordeling Tijdens de co-schap word je continu beoordeeld door de arts-assistenten en gynaecologen. Dit gebeurt aan de hand van KKB’s, dit heb je in eigen beheer. Het is de bedoeling dat je twee KKB’s per week verzamelt tijdens ieder stage (ook op de OK, naar aanleiding van anatomie kennis). Halverwege het co-schap vindt er een tussenbeoordeling plaats met dhr. Bremer voor de Rotterdamse co-assistenten en voor de Leidse co-assistenten met mw. Kapiteijn. Afspraken hiervoor wordt door de co-assistent zelf gemaakt evenals voor de eindbeoordeling. Dienst Op zondag is er de mogelijkheid voor de co-assistenten om in een dienst mee te lopen. De andere nachten en avonden wordt bezet door eerste lijns-verloskundigen. Bij ziekte kunnen ook op deze avonden en nachten facultatief diensten worden meegelopen. Het schema voor inschrijving voor de zondagsdienst ligt op de overdrachtskamer. 20 Afmelding bij ziekte Afmeldingen bij ziekte bij Yvonne ’t Hart of Irma den Ouden-van Gooswilligen Voor de Leidse co-assistenten bij mw. Kapiteijn en voor de Rotterdamse co-assistenten bij dhr. Bremer. 21 INTENSIVE CARE Onderdeel co-schap Interne Geneeskunde Stagebegeleider Dhr. S.J. Sleeswijk Visser Samenstelling Vakgroep Internist-intensivisten: Dhr. J.B. van den Bosch Mw. L. Dawson Dhr. P.L. Tangkau Cardioloog-intensivist: Dhr. A.H.M. Knook Anesthesioloog-intensivist: Dhr. S.J. Sleeswijk Visser Secretariaat Evelien Korteweg en Marga Cals. Tel: 015-260 4040. Afdeling De afdeling Intensive Care bevindt zich op de 2e verdieping in het B-gebouw. De afdeling Intensive Care in de RdGG omvat 8 intensive care bedden en 2 high care bedden. De afdeling heeft zorgniveau 2. De intensivisten zijn allen geregistreerd als intensivist bij de European Society of Intensive Care Medicine en de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care. De intensivist is hoofdbehandelaar en bepaalt het medisch beleid (Closed Format). Een van de intensivisten is medisch coördinator en eindverantwoordelijk voor het medisch beleid op de afdeling IC. Jaarlijks worden ongeveer 800 patiënten opgenomen waarvan ruim 40% beademingsbehoeftig is. De afdeling beschikt over de mogelijkheid tot acute nierfunctievervangende therapie middels continue veno-veneuze hemofiltratie. Op jaarbasis betreft het 400 CVVH dagen. Zowel invasieve als non-invasieve beademing is mogelijk. Intensive care wordt uitgeoefend volgens moderne inzichten. Vele Evidence Based Medicine therapieën op gebied van intensive care behoren tot dagelijkse routine zoals: strikte glucose regulatie, enterale voeding, Selectieve Darm Decontaminatie, corticosteroïden bij sepsis en beademing met lage teugvolumina bij ARDS. Opzet co-schap De eerste maandagochtend om 8.00 uur wordt de co-assistent verwacht op de Intensive Care. Je kan je melden bij de superviserende intensivist. Het co-schap Intensive Care omvat een drie weken durende stage. Tijdens de stage maak je kennis met alle aspecten van het vak. Je leert de volgende zaken: Het herkennen en behandelen van de vitaal bedreigde patiënt; Methodisch, probleem gericht denken en handelen; Omgaan met moeilijke medisch-ethische dilemma’s; Het werken in nauw teamverband; Verantwoordelijkheid nemen voor ernstig zieke patiënten Effectief communiceren. De fysiologie en pathofysiologie van de vitale functies komen aan bod: Het herkennen van de bedreigde luchtweg en het nemen van maatregelen voor het beschermen van de luchtweg; 22 Het herkennen van verschillende ventilatieproblemen en de behandeling daarvan: zuurstof en verneveltherapie, invasieve en niet-invasieve beademing; Het herkennen van circulatiestoornissen en in het bijzonder shock. Ondersteuning van de circulatie met volumetherapie en inotropie. Het beoordelen van het bewustzijn. Het beoordelen van de nierfunctie en het gebruik van diuretica en nierfunctievervangende therapie. Daarnaast wordt aandacht besteed aan de statusvoering en de correspondentie. De co-assistent functioneert als beginnende assistent onder supervisie van de intensivist. Discipline overstijgend Opleidingsprogramma Deelname aan minstens 2 gesprekken met de familie waaronder minstens één slecht-nieuws-gesprek is vereist. De co-assistent is verplicht aanwezig te zijn bij de ochtendoverdracht en bij de radiologie bespreking. Actieve deelname aan het dagelijks multidisciplinair overleg is verplicht. Tevens is er een maandelijkse necrologiebespreking. Mogelijkheden wordt geboden om een referaat te houden (2x per maand). Het onderwijs vindt bedside en structureel plaats en wordt ondersteund door literatuur. 23 INTERNE GENEESKUNDE Stagebegeleider Dhr. F. Borst, coördinator coschappen interne geneeskunde en stagebegeleider Samenstelling Vakgroep Nefrologie Dhr. dr. H. Boom, internist-nefroloog en vakgroepvoorzitter interne geneeskunde Dhr. F. Borst, internist-nefroloog Mw. dr. F.M.E. Hoekstra, internist-nefroloog Dhr. S.J. Huisman, internist-nefroloog Endocrinologie Dhr. dr. E.J.J. Duschek, internist-endocrinoloog en waarnemend opleider interne geneeskunde Dhr. dr. M.C.W. Jebbink, internist-endocrinoloog Mw. dr. N.A.J. van der Linde, internist-vasculair geneeskundige Dhr. P.T.E. Postema, internist-endocrinoloog Dhr. dr. D.H. Schweitzer, internist-endocrinoloog Mw. M.A. Tervoort, algemeen internist MDL Dhr. C.J.M. Bolwerk, MDL-arts en waarnemend opleider maag-darm-leverziekten Dhr. dr. J.T Brouwer, MDL-arts en opleider maag-darm-leverziekten Mw. S.V. Jansen, MDL-arts Mw. D.F.G.M. Josemanders, MDL-arts Dhr. dr. R. Quispel, MDL-arts en vakgroepvoorzitter maag-darm-leverziekten Dhr. dr. B.J. Veldt, MDL-arts Dhr. dr. H. Walinga, internist maag-darm-leverziekten Oncologie Mw. M.M.E.M. Bos, internist-oncoloog Dhr. dr. R.E. Brouwer, internist-hematoloog-oncoloog Dhr. V.O. Dezentjé, internist-oncoloog Dhr. dr. E. Maartense, internist-oncoloog Dhr. dr. E.F.M. Posthuma, internist-hematoloog-oncoloog en opleider interne geneeskunde Mw. dr. C.M. Segeren, internist-hematoloog-oncoloog Mw. dr. S. Soechit, internist-hematolo-oncoloog Ouderen geneeskunde Mw. H.R. Boomkens, geriater Reumatologie Dhr. dr. C. Bijkerk, reumatoloog Dhr. dr. A.J. Peeters, reumatoloog 24 Acute interne geneeskunde Dhr. dr. E.J.J. Duschek Dhr. S.J. Huisman Infectiologie Dhr. dr. S.F.L. van Lelyveld, internist-infectioloog Secretariaat Mevrouw Priscilla van der Kraay-Mertens, secretaresse Maatschap De maatschap bestaat uit drie specialismen: Interne geneeskunde Reumatologie Maag-Darm-Leverziekten Onder het specialisme interne geneeskunde vallen de subspecialisaties hematologie, oncologie, endocrinologie, nefrologie, ouderengeneeskunde en algemene interne geneeskunde. De interne geneeskunde heeft zowel klinische- als poliklinische werkeenheden. De poliklinieken Interne Geneeskunde in het B-gebouw zijn te vinden op: de eerste etage route 25: endocrinologie en maag-darm-leverziekten, de begane grond route 16: nierziekten; in het H-gebouw op de eerste etage: route 24: diabetesplein. route 49: reumatologie route 53: hematologie en oncologie, route 61+ 62: poli interne geneeskunde, De afdelingen Endoscopie is in het B-gebouw op de tweede etage en in Voorburg op de 3e etage. In Voorburg, Ypenburg en Naaldwijk zijn de buitenpoli’s. Over het algemeen zullen op deze buitenpoli’s slechts bij uitzondering co-assistenten aanwezig zijn. De verpleegafdelingen in het B-gebouw zijn: op de zesde etage: maag-darm-leverziekten, nefrologie, endocrinologie en algemene interne, op de vijfde etage: cardiologie, in het H-gebouw: op de vierde etage: oncologie en algemene interne, de derde etage: longziekten. Opzet co-schap Het co-schap Interne Geneeskunde omvat een tien weken durende stage. De stage Interne Geneeskunde omvat een stage op de polikliniek, een stage Spoedeisende Hulp, een dienstenstage en een klinische stages. De klinische stageplaatsen zijn: maag-darm-leverziekten, longziekten, cardiologie, endocrinologie, nefrologie, oncologie, IC (oudste co-schap). De dag begint om 08.00 uur met het ochtendrapport (niet tijdens de stageperiode longziekten en cardiologie) en eindigt met de overdracht om 16.30 uur (niet tijdens de stageperiode longziekten en cardiologie). Er dienen 5 avonddiensten (van 17.00 – 21.30 uur) te worden gedaan en 2 weekenddiensten (van 08.00 – 17.00 uur). 25 Tijdens de stageperiode vinden er dagelijks diverse besprekingen en overleggen plaats, zoals de afdelingsvisite, röntgenoverdracht, SSDZ-bespreking, PA-bespreking, refereer-bijeenkomsten en de oncologiebespreking. Er zijn diverse onderwijsmomenten. Je bespreekt jouw stage eenmaal per week met de jou toegewezen mentor. 26 KINDERGENEESKUNDE Stagebegeleider Mw. L.C. (Loekie) ten Have (LUMC) Dhr. dr. J.G. (Jeroen) Noordzij (EMCR) Samenstelling Vakgroep Dhr. J.O. (Jerôme) Wishaupt, vakgroephoofd Kindergeneeskunde Dhr. dr. B. (Boudewijn) Bakker Mw. dr. A.P.M. (Annette) van den Elzen Mw. L.C. (Loekie) ten Have Mw. M.W. (Marion) Hekkelaan Dhr. dr. N. (Nico) van der Lely Mw. L.H. (Laura) van der Meer-Kappelle Dhr. dr. J.G. (Jeroen) Noordzij Mw. S.M.H. (Simone) Timmermans Mw. L.N. (Leonieke) van Veen Mw. M.C. (Claire) Woltering Secretariaat Algemeen telefoonnummer kindergeneeskunde: tel: 015 – 260 3688 Onderwijs: mw. P. van de Weerd Kindergeneeskunde De Kinderafdeling en de afdeling Neonatologie bevinden zich in het H-gebouw, op de 5e etage. De polikliniek Kindergeneeskunde op de 1e etage van het H-gebouw. Het secretariaat Kindergeneeskunde op de 6e etage van het H-gebouw. Overzicht van het programma In de Delftse regio; de stad Delft, het West- en Oostland en een deel van Zuid Oost Haaglanden speelt het Reinier de Graaf Gasthuis de rol van Centrale functie voor het zieke kind, zowel klinisch als poliklinisch. Korte lijnen bestaan er met de “eerste lijn” in de regio; huisartsen, jeugdartsen en verloskundigen betreffende deze zorg. Tijdens het co-schap Kindergeneeskunde zijn de co-assistenten werkzaam in de kliniek; de afdelingen Pediatrie en Neonatologie en polikliniek. Uniek is dat er zowel co-assistenten vanuit het EMCR als vanuit het LUMC in Delft gestationeerd zijn. Hetzelfde geldt voor de arts-assistenten die zowel uit Rotterdam als uit Leiden (en Brussel) een deel van hun opleiding tot kinderarts in Delft genieten. De opzet is veel te leren vanuit de praktijk; men krijgt “eigen” patiënten toegewezen waarvoor men verantwoordelijk wordt betreffende de statusvorming, anamnese, lichamelijk onderzoek, evaluatie, programmabepaling en uitvoering daarvan. De supervisie berust bij een arts-assistent of kinderarts. Tijdens de co-assistentschap zal jouw stagebegeleider of zijn/haar vertegenwoordiger het verloop van jouw stage tussentijds evalueren, waarbij, naast kennisaspecten van de Kindergeneeskunde, ook naar de Nederlandse taalvaardigheid, en het professioneel handelen en gedrag worden gekeken. Het is belangrijk om tijdens het gesprek aan te geven welke aspecten nog niet aan bod zijn gekomen, zodat het stageprogramma daartoe aangepast kan worden. In de laatste week wordt een eindevaluatie gehouden. Diensten 5 Avonddiensten in 1 week vanaf 16.45 uur. Een weekenddienst is ook mogelijk. Men functioneert dan naast en onder supervisie van de arts-assistent. 27 Dag- en weekprogramma Dagindeling 08.15 uur Overdracht aansluitend Visite afdeling 09.00 – 12.00 uur Nieuwe patiënten polikliniek 14.00 – 16.30 uur Nieuwe patiënten polikliniek 16.45 – 17.15 uur Overdracht Weekindeling Maandag Dinsdag 12.30 uur 08.15 uur 12.00 uur 12.30 uur Woensdag Donderdag Vrijdag 16.45 uur 12.00 uur 13.00 uur 14.00 uur 11.30 uur 12.30 uur 12.30 uur KSO (Klinisch Scenario Onderwijs) 1 x per maand APLS/NLS scenariotraining 1 x per maand Endo-bespreking 4 x per jaar Opleidingsvergadering Multidisciplinair refereerochtend Lunchbespreking 1 x per maand allergiebespreking 1 x per maand protocolbespreking Overig ad hoc in te vullen Grote visite afdelingen Polibespreking/complicatiebespreking Perinatologie bespreking KIB (Klinische Infectieziekten/Immunologie Bespreking) Radiologiebespreking Co-assistenten onderwijs Bespreking Psychosociaal Team 1 x per maand AMK-bespreking 1 x per maand Journalclub 1 x per maand PICO Onderwijs arts-assistenten (en co-assistenten) Ruimtelijke voorzieningen Op de 5e verdieping van het H-gebouw bevinden zich 2 werkkamers voor de co-assistenten met meerdere computeraansluitingen. Één kamer is ingericht als bibliotheek voor de essentiële handboeken. Op de 1e verdieping (polikliniek) bevindt zich ook een werkkamer alwaar de assistent kan werken; dicteren van brieven, voorbereiden van de polikliniek tot het naslaan van literatuur. Voor enkele grotere besprekingen worden andere ruimtes structureel gebruikt, zoals de overdrachtskamer van de verloskunde voor de perinatologie bespreking. Betreffende de nieuwbouw van het RdGG valt te vermelden dat deze inmiddels in volle gang is. De polikliniekruimtes in de buitenlocaties (DHV, BCW en Ypenburg) zijn eveneens voorzien van computeraansluitingen, het telefoonnet van het RdGG alswel de aanwezigheid van medische materialen en handboeken, richtlijnen e.d. Een kastje voor jouw bezittingen is beschikbaar in de co-assistentenkamer op de afdeling Neonatologie (5-west). Organisatorische gegevens Opleider Dhr. dr. B. Bakker Waarnemend opleider Dhr. dr. N. van der Lely Onderwijssecretariaat Mw. P. van de Weerd Aanmelden op de eerste dag Start: 08.15 uur in de overdrachtskamer (5e etage H-gebouw). In de ochtend melden bij het onderwijssecretariaat van de afdeling Kindergeneeskunde. Voor een witte jas en badge wordt gezorgd (borg € 25,-). 28 In het restaurant kan alleen betaald worden met een Chippas. Zelf meenemen: stethoscoop, lampje, rekenmachine, kennis en humor. Bij ziekte Doorgeven in de ochtend aan het onderwijssecretariaat. 29 KNO Stagebegeleider Mevr. K. Kruyt, KNO-arts Samenstelling Maatschap Keel- neus- en oorheelkunde Dhr. M.F. Franken Mw. dr. H.C. Hafkamp Dhr. J.A.D. Jol Dhr. D.P. Kooper Mw. K. Kruyt Dhr. F.A.W. Peek Secretariaat De poli-assistentes en tevens coördinatrices van het co-schap KNO zijn de dames van Evers-van Veen en Isitir. Afdeling De poliklinische afdeling KNO bevindt zich op de eerste verdieping in het H-gebouw (poli 21) waar een groot deel van de spreekuren gehouden worden. Op de locatie in Voorburg bevindt de polikliniek KNO zich eveneens op de eerste etage. De verpleegafdelingen in het H-gebouw zijn op de 3e en 4e etage en in Voorburg op de 2e verdieping. Opzet co-schap Het co-schap KNO omvat een 3 weken durende stage. We verwachten je op de eerste maandag ochtend om 08.30 uur op de polikliniek KNO in het H-gebouw. Je dient mee te nemen een geldig legitimatie bewijs (geen rijbewijs) plus € 25,- borg voor het ziekenhuis pasje. Sandra van Evers-van Veen en Suna Isitir regelen jouw toegangspasje en kleding en zullen je tevens een rondleiding geven over de polikliniek. Je ontvangt ook een stage schema, waarin nog altijd te schuiven valt. Tijdens de stage maak je kennis met alle aspecten van het vak KNO: de polikliniek, de OK en de kliniek. Ook diagnostische aspecten komen aan bod zoals het bijwonen van gehoor-, allergie- en reuktesten en snurkonderzoek. Beoordeling Tijdens de co-schap word je voortdurend beoordeeld door de specialisten. Je zal tijdens het co-schap bij veel nieuwe patiënten zelfstandig de anamnese afnemen en het KNO-onderzoek verrichten. Deze patiënten bespreek je met de KNO-arts met wie je op dat moment meeloopt. Aan het eind van het co-schap vindt een beoordelingsgesprek plaats waarbij eventueel ook nog wat theoretische vragen gesteld zullen worden. Op verzoek is het ook mogelijk om keuze c-schappen te lopen bij KNO. Afwezigheid Afwezigheid melden aan mw. Kruyt, Sandra van Evers- van Veen en Suna Isitir. 30 LONGZIEKTEN Onderdeel co-schap Interne Geneeskunde Stagebegeleider Dhr. B.J.M. Pannekoek, longarts Samenstelling Maatschap Mw. dr. J. de Kluijver Dhr. A.G.M. van de Looi Dhr. B.J.M. Pannekoek Dhr. R. van Rossem Secretariaat Mw. Leoniek van Nielen Afdeling Op de 1e etage in het H-gebouw bevindt zich de polikliniek Longgeneeskunde, de longfunctieafdeling en de e behandelkamer. De verpleegafdeling longgeneeskunde is op de 3 etage (H3Noord). Opzet van het co-assistentenschap Het co-assistentschap Longgeneeskunde start op maandagochtend. Om 8.00 uur word je verwacht op de verpleegafdeling op 3-noord, 3e etage. Stage op H3Noord Tijdens de stage op de verpleegafdeling zal je nieuwe patiënten zien. Daarnaast wordt aanbevolen mee te kijken bij verrichtingen op de behandelkamer (o.a. bronchoscopieën) en bij longfunctieonderzoeken. De werkweek kent een vast aantal programmaonderdelen waarbij je geacht wordt aanwezig te zijn. Deze onderdelen zijn de dagelijkse overdrachten en visites. Overdrachten Maandagochtend Dinsdagochtend Woensdagochtend Donderdagochtend Vrijdagochtend : : : : : 08.00 uur Visite H3Noord met longarts 08.00 uur Visite H3Noord met arts-assistent 08.00 uur Papieren visite H3Noord 08.00 uur Visite H3Noord met arts-assistent 08.00 uur Visite H3Noord met longarts Behandelkamer Maandagochtend na de visite Dinsdagochtend na de visite Donderdagochtend na de visite Longfunctie Alle longfunctie-onderzoeken zijn dagelijks tussen 08.30 en 17.00 uur; Fietstesten op dinsdagmiddag, woensdagmiddag en donderdagochtend. Afwezigheid Afwezigheid graag melden bij dhr. Pannekoek. 31 NEUROLOGIE Stagebegeleider Dhr. W.M.J.H. Grosveld, neuroloog Samenstelling Maatschap neurologie Dhr. dr. L.A.M. Aerden Mw. dr. M. Bornebroek Dhr. dr. H.J. Gilhuis Dhr. W.M.J.H. Grosveld Dhr. D.J. Kamphuis Mw. dr. J. Kragt Mw. A. van Oort Mw. dr .K.I. Roon Mw. K.M.A. Verwer Secretariaat Hoofd secretariaat: tel 015 - 260 3751 Afdeling De afdeling Neurologie bevindt zich op de 1e etage in het B-gebouw (route 39), waar een groot deel van de spreekuren wordt gehouden. De verpleegafdelingen bevinden zich op de 7e etage van het B-gebouw. Opzet co-schap Het co-schap neurologie voor co-assistenten uit het EMC omvat een vijf weken durende stage en voor coassistenten uit het VUMC, 4 weken. Tijdens de stage maak je kennis met alle aspecten van het vak Neurologie: de polikliniek, de kliniek en de Stroke Unit. Er zijn 2-3 stageplaatsen voor co-assistenten. Het co-schap neurologie is gericht op het verwerven van vaardigheden m.b.t. het neurologisch onderzoek en door het combineren en deduceren van gegevens te komen tot een diagnose en behandeling en is daarom gefaseerd ingedeeld: 1. - periode polikliniek 2. - periode kliniek en SEH/acute neurologie Daarnaast wordt deelgenomen aan de neuro-radiologie en neuro-oncologie besprekingen en vindt een oriënterende kennismaking met de klinische neurofysiologie plaats. Eenmaal per week wordt deelgenomen aan de patiëntenbespreking met een overview van de literatuur. Eenmaal per maand is er een PA bespreking. 32 OOGHEELKUNDE Stagebegeleider Mw. A.C. Lambooij of dhr. O.L.H. van Hemel, oogartsen Samenstelling Maatschap oogheelkunde Mw. H.E. Bijlmer-Gorter Dhr. O.L.H. van Hemel Dhr. dr. J.R. Kusmierczyk Mw. A.C. Lambooij Mw. M.J.P. MacLaren-Vervoort Dhr. T.J. Nieuwendijk Dhr. M.G. Prost Afdeling De afdeling Oogheelkunde bevindt zich op de 1e verdieping in het H-gebouw (poli 74). Daar vindt een groot deel van de spreekuren plaats. Hier moet je de eerste maandag om 8.15 melden. Je zal ook meekijken op de polikliniek in het Diaconessenhuis Voorburg. De verpleegafdelingen bevinden zich op de 3e verdieping (H-gebouw); opnames komen niet vaak voor, de dagbehandelingen vinden vooral in het Diaconessenhuis plaats. Opzet co-schap Het co-schap Oogheelkunde beslaat 3 weken, waarin diverse onderdelen van de oogheelkunde aan bod komen. De meeste tijd kijk je mee op de polikliniek, ook bij specifieke spreekuren zoals de maculapoli en kinderspreekuur. Verder kijk je mee met onze orthoptisten en oogheelkundig assistenten, die funktieonderzoeken verrichten (gezichtsveldonderzoek, scans, biometrie). Daarnaast staan natuurlijk ook bezoeken aan de OK (staar-, glaucoom- en strabismus-operaties) en poliklinische OK’s (intravitreale injekties, ooglidoperaties) op het programma. Tijdens de spreekuren kun je zelf (spoed)patiënten zien, die je daarna met de oogarts bespreekt en bekijkt. Het schema voor deze drie weken maak je op de eerste dag met de oogarts. Onderwijs Elke ochtend vindt onderwijs plaats in het ErasmusMC. Er komt op korte termijn de mogelijkheid dit onderwijs via video conference te volgen op de polikliniek in Delft. Beoordeling Tijdens de co-schap word je voortdurend beoordeeld door de specialisten. Je zal tijdens het co-schap bij nieuwe patiënten zelfstandig de anamnese afnemen en het oogheelkundig onderzoek verrichten. Van jouw bevindingen maak je bij, ten minste van 3 patiënten, een modelstatus. Afwezigheid Afwezigheid graag melden bij het secretariaat 015 – 260 4140 in geval van ziekte en bij andere redenen graag in overleg met dr. Van Hemel of (bij diens afwezigheid) een van de andere stafleden. 33 ORTHOPEDIE Onderdeel co-schap Chirurgie Stagebegeleider Dhr. dr. R.M. Bloem, orthopedisch chirurg Samenstelling Maatschap orthopedie Dhr. dr. R.M. Bloem, opleider en medisch manager orthopedie Dhr. H. Verburg, maatschapvoorzitter en plaatsvervangend opleider Dhr. M.A. Hoelen Dhr. dr. G.A. Kraan Dhr. J.H. van Linge Dhr. D.D. Niesten Dhr. dr. S.B.W. Vehmeijer Mw. N. Mathijssen, wetenschappelijk onderzoeker Mw. P. le Roy-Visser, manager maatschap orthopedie Er zijn 5-7 arts-assistenten in opleiding (AIOS) De opleiding vindt plaats in clusterverband met het ErasmusMC Rotterdam (Prof. dr. J. Verhaar) en het Elisabeth Ziekenhuis in Tilburg (Dr. J. de Waal Malefijt, opleider). Secretariaat Hoofd secretariaat: Janet Kooi Medewerkers: Suzanne de Jong-Koomen, Wendy Davids-Molenaar E-mail: [email protected] Afdeling De werkzaamheden van de orthopeden en arts-assistenten vinden plaats op de locaties B- en H-gebouw, Diaconessenhuis Voorburg, BCW (Naaldwijk) en De Reef (Ypenburg). De opleiding concentreert zich vooral in het B-gebouw. De ochtend en middagbespreking zijn de vaste punten waarbij we elkaar treffen voor overdracht en verdeling van de activiteiten. De co-assistenten worden verwacht hier aan deel te nemen. De ochtendbespreking begint standaard om 07.30 uur in het stafcentrum Orthopedie. Men kan het stafcentrum vinden in het B-gebouw door voorbij het personeelsrestaurant en de dermatologie poli te lopen. Aan het einde kort links en meteen rechts afslaan, voor het rolstoeltoilet. Indien de deur dicht is gewoon stevig aankloppen. De polikliniek is op de begane grond in het Centrum voor Beweging, de verpleegafdeling is op 4.2. Opzet co-schap Het co-schap orthopedie is veel te kort om serieus met het vak kennis te maken. Klachten van het bewegingsapparaat komen veel voor en de orthopedie is het vak bij uitstek wat zich met de behandeling hiervan, in de brede zin des woords, bezig houdt. Gezien het belang van het vak en de vele raakvlakken met andere vakken zoals huisartsgeneeskunde, neurologie, heelkunde, revalidatiegeneeskunde, verzekeringsgeneeskunde, reumatologie, plastische chirurgie, sport-geneeskunde, is het spijtig dat de stage slechts een week is. De co-assistenten worden bij de ochtendoverdracht gevraagd wat zij die dag willen doen, waarmee ze zelf verantwoordelijkheid krijgen om het maximale uit die week te halen. Geadviseerd wordt een gemengd programma te maken met polikliniek (inclusief een keuze uit de specialistische poliklinieken, zoals de kinderpoli, verscheidene spreekuren voor heup, knie, voet en enkel, scoliose, traumatologie, schouder en sportgeneeskunde) en het participeren op de operatiekamers. Op de poliklinieken kan men meelopen en zelf nieuwe patiënten zien die daarna gezamenlijk besproken worden. 34 Aan het eind van de dag is de overdracht op de polikliniek, er is geen vast tijdstip, meestal rond een uur of vijf afhankelijk van het tijdstip waarop de poliklinieken klaar zijn. De bijzondere besprekingen zijn trauma-bespreking, radiologie bespreking alsmede het compact aangeboden cursorisch onderwijs op woensdagochtend (in de overdrachtruimte). Op woensdagochtend is de grote visite. De co-assistenten krijgen veel vrijheid waarbij ze zelf de gelegenheid krijgen om zoveel mogelijk een op maat afgestemd programma samen te stellen afhankelijk van de interesse van de co-assistent. De opleidingssfeer is van dien aard dat men aangemoedigd wordt om vragen te stellen. Afwezigheid Afwezigheid graag melden bij het secretariaat 015 – 260 4030 in geval van ziekte en bij andere redenen graag in overleg met dr. Bloem of (bij afwezigheid van dr. Bloem) een van de andere stafleden. 35 PSYCHIATRIE Stagebegeleider Stagebegeleider: dhr. M. de Boo, psychiater Samenstelling afdeling Consultatieve psychiatrie en psychologie (CP&P) Samenstelling vakgroep Psychiatrie Psychiaters: Dhr. M. de Boo Mw. R. Eendebak Consultatief psychiatrisch verpleegkundige: Mw. A. Killian Secretariaat Secretariaat afdeling Psychiatrie en Medische psychologie: mw. L. Sanati. Kamer H-B 6550, 6e etage H-gebouw. Tel nr. 4432 Afdeling De vakgroep Psychiatrie is onderdeel van de afdeling Psychiatrie en Medische psychologie en is een samenwerking tussen de RdGG en GGZ Delfland. De activiteiten bestaan uit medische- en verpleegkundige consulten op afdelingen en SEH, geïntegreerde psychologische en psychiatrische behandeling voor diverse patiëntengroepen (diabeteszorg, dermatologie etc.), expertiseteam kwetsbare ouderen, onderwijs en coaching van professionals. Onze visie is dat geïntegreerde psychiatrische en psychologische behandeling in het Reinier de uitkomsten van patiënten met multimorbiditeit en andere vormen van complexiteit kan verbeteren. Wij hebben de overtuiging dat met een vergaande verbinding tussen zorgprofessionals die compassie hebben, waarbij de patiënt centraal staat en er minder stoornisgericht, maar systeemgericht wordt gewerkt dit doel bereikt kan worden. Opzet co-schap Het co-schap Psychiatrie is een vijf weken durende stage. De verantwoordelijkheid van de stage ligt bij GGZ Delfland. De stage coördinator is dhr. E. van Duijn, A-opleider, psychiater. Tijdens de stage is men vijf weken op een opnameafdeling van GGZ Delfland op de locatie Jorisweg. Er zijn facultatieve deelstage mogelijk bij de crisisdienst, DEPT, ouderenpsychiatrie en consultatieve psychiatrie in het RdGG. Dit laatste betreft het mee uitvoeren van diagnostiek en behandeling op verzoek van somatisch specialisten. Discipline overstijgend Opleidingsprogramma Er kan deelgenomen worden aan het onderwijs op de locatie Jorisweg van GGZ Delfland elke dinsdagmiddag van 15.00 – 17.00 uur in het Vergadercentrum. De vakgroep Psychiatrie verzorgt wekelijks een onderwijsuur voor AIOS, ANIOS en co-assistenten. 36 RADIOLOGIE Stagebegeleider Dhr. J. Eleveld, radioloog Samenstelling maatschap radiologie Dhr. N.S. Renken, vakgroephoofd radiologie Dhr. R.J. Dallinga Dhr. J. Eleveld Dhr. K.M. Han Mw. P. Kraayeveld Dhr. T.F. Le Maire Mw. J.M. Reijnen Mw. J.M. Scheffers Dhr. H.R. Speelman Mw. S.L. Tjiam Secretariaat Mw. M. Smit Afdeling Radiologie De afdeling radiologie is verspreid over de locaties Delft en Voorburg. Co-assistenten zullen enkel meelopen op de afdelingen radiologie in het H-gebouw (op de begane grond) en in het B-gebouw (op de eerste verdieping). Opzet van het keuze co-assistentenschap radiologie Het co-assistentenschap radiologie behoort niet tot de standaard in de opleiding tot arts. Het is echter wel mogelijk om het als keuze co-schap of als extra co-schap te volgen op de afdeling radiologie. Er zijn verschillende mogelijkheden tot invulling van het co-schap. De co-assistent kan eventuele wensen voorafgaand aan het coschap aangeven. Er zal dan worden geprobeerd hieraan tegemoet te komen. De stage beoogt inzicht te krijgen in de volgende aspecten: - het functioneren van de afdeling radiologie - de rol en plaats van de radiologie binnen de geneeskunde en voor de eerste lijn - de indicatiestelling, beoordeling, interpretatie en diagnostische alsook therapeutische waarde van de verschillende radiologische onderzoeken - de voor- en nadelen van de verschillende onderzoeksmodaliteiten Verwacht wordt dat de co-assistent inzicht krijgt in verschillende onderzoeksmodaliteiten en basisvaardigheden verkrijgt wat betreft indicatiestelling en beoordeling van radiologische onderzoeken, en aanwezig zal zijn bij verschillende besprekingen. Beoordeling Tijdens het co-schap wordt u voortdurend beoordeeld door de specialisten. Deze beoordeling wordt schriftelijk vastgelegd. De eindbeoordeling wordt ook mondeling met u besproken. Avonddienst Het keuze co-assistentenschap radiologie kent geen avonddiensten. Afwezigheid: Afwezigheid graag melden bij dhr. J. Eleveld of zijn secretaresse. 37 REVALIDATIEGENEESKUNDE Stagebegeleiders Mw. H.A. Berendsen (voor de stage < 1 week) Mw. A.D. Rambaran Mishre ( voor de stage > 1 week) Samenstelling Vakgroep Revalidatieartsen Volwassen Revalidatie Mw. H.A.Berendsen Mw. M. Borgerhoff-Mulder Mw. J.J.M.F. van der Putten Mw. A.D. Rambaran Mishre Kinderrevalidatieartsen Mw. J. Blaauw Mw. C. Bouwhuis Mw. M. van Pomeren Secretariaat Het medisch secretariaat bevindt zich op de polikliniek revalidatie in het H-gebouw van het RdGG (polikliniek 52). Het is te bereiken via toestel 015-260 3999 of 015-260 3902. Het medisch secretariaat van het revalidatiecentrum is te bereiken op 015-278 0231. Het revalidatiecentrum is gesitueerd op loopafstand naast het RdGG. Afdeling De polikliniek Revalidatie bevindt zich op de begane grond in het H-gebouw (poli 52). De paramedische dienst in het B-gebouw is op de 3e etage. De revalidatieartsen werken op de polikliniek en consultatief op de diverse klinische afdelingen. Tevens werken zij in het naast het RdGG gelegen revalidatiecentrum. Klinische revalidatie vindt plaats in het klinisch revalidatiecentrum in Den Haag. Opzet van het co-assistentenschap Er is een onderscheid in het verplichte co-schap revalidatie vanuit Erasmus Rotterdam waar het gaat om 1 week en waarbij er alleen op dinsdag, woensdagochtend en donderdag in het RdGG meegelopen wordt. Hiervoor meldt de co-assistent zich op de dinsdagochtend in het B-gebouw om 08.30 uur op de 7e etage op de kamer van de revalidatie. Voor de langer keuzecoschappen meldt de co-assistent zich op maandag om 08.30 uur op de polikliniek revalidatie in het H-gebouw. De stage Revalidatiegeneeskunde zal bestaan uit de volgende onderdelen: Algemene revalidatie polikliniek Diabetische voeten poli Revalidatie consulten Multidisciplinaire overleggen op diverse afdelingen Multidisciplinaire spreekuren Technisch spreekuur Orthopedisch schoen spreekuur Meelopen met de poliklinische revalidatie behandeling in het revalidatiecentrum De duur van het co-schap maakt, dat niet altijd alle programmaonderdelen kunnen worden doorlopen. 38 Deze variatie hangt samen met de duur van de stage en momenten van instroom van de co-assistent. Op vrijdagmiddag is er onderwijs voor de arts-assistenten revalidatie waar de co-assistenten die voor langere periode komen aan kunnen deelnemen. Tijdens de co-schappen worden nieuwe patiënten gezien op de polikliniek en in de kliniek onder supervisie van de revalidatieartsen. Voor de co-assistenten die voor een langere periode komen is er de mogelijkheid voor een stage in de kliniek van Sophia Revalidatie in Den Haag. De revalidatieartsen zijn bereikbaar via het medisch secretariaat. 39 Sociale Geneeskunde, bedrijfsgezondheidszorg Stagebegeleider Mw. A.W. Jonker Bedrijfsartsen Mw. J.M. van der Wiel Mw. A.W. Jonker Secretariaat De secretariële ondersteuning wordt verzorgd door de arbo-assistentes Sandra Vonk en Aruna Chedi. Afdeling De bedrijfsartsen zijn werkzaam binnen de afdeling Werk & Gezondheid. Deze afdeling bevindt zich in het Hgebouw, in de woontoren op de begane grond. Hier houden de bedrijfsartsen spreekuur. Besprekingen, zoals SMT’s, kunnen ook elders in het ziekenhuis plaatsvinden. Op de afdeling zijn verder twee Arbo-adviseurs werkzaam. Voor werkplekbezoek of advisering omtrent werkplekaanpassing kan de co-assistent met hen afspraken maken. De woensdag van de eerste week wordt de co-assistent om 08.45 uur verwacht in het H-gebouw, woontoren begane grond (route: richting Kapellezaal, bordjes afdeling Werk & Gezondheid volgen). Melden in kamer 0640, bij de arbo-assistent (015-260 3703). De eerste dag graag een geldig identiteitsbewijs (geen rijbewijs) meenemen in verband met het aanvragen van een toegangspasje van het ziekenhuis. Op de daaropvolgende stagedagen start het programma om 09.00 uur in de woontoren. Uitzondering is de donderdag in de tweede week, dan vindt het ochtendspreekuur plaats bij het Sophia Revalidatie centrum, Vrederustlaan 180 in Den Haag. Opzet co-schap Het co-schap Sociale Geneeskunde duurt 2 weken. In deze twee weken worden op de terugkomdagen op de faculteit de verschillende domeinen van de Sociale Geneeskunde ingeleid en wordt een groepsopdracht voorbereid. Stage vindt plaats op de woensdag en donderdag van de eerste week en op de maandag tot en met donderdag van de tweede week. Tijdens deze stage maakt u kennis met de werkwijze van de bedrijfsarts. Een werkwijze met een beoordelende en begeleidende rol waarbij preventie en werken aan functieherstel van de cliënt centraal staat. De co-assistent maakt zoveel mogelijk spreekuurcontacten mee en wordt vanaf de eerste dag in staat gesteld zelf cliënten te spreken. Er is gelegenheid zich te verdiepen in de richtlijnen die hierbij worden gebruikt en eventuele achtergrondliteratuur. Bij de nabesprekingen wordt de praktijk van de Wet Verbetering Poortwachter toegelicht en krijgt de co-assistent een globaal beeld van het sociale verzekeringsstelsel. Als toehoorder worden een aantal besprekingen bijgewoond, zoals het Sociaal Medisch Team en besprekingen over arbeidsgerelateerde gezondheidsproblematiek. Beoordeling Tijdens de praktijkstage word je voortdurend beoordeeld door de bedrijfsarts bij wie je die dag bent ingedeeld. Van de co-assistent wordt verwacht dat deze zelf het initiatief neemt om in tenminste twee situaties feedback te vragen. Op de laatste dag van de praktijkstage vindt een beoordelingsgesprek plaats. De eindbeoordeling van het co-schap vindt plaats op de faculteit op de laatste vrijdag, waarbij men gebruik maakt van de stagebeoordeling en de beoordeling van de groepsopdracht. 40 SPOEDEISENDE HULP Onderdeel co-schap Chirugie Stagebegeleider Dhr. dr. M.R. de Vries, traumachirurg en Medisch manager afdeling SEH en Opleider Spoedeisende Geneeskunde Mw. G. Spiessens, SEH artsKNMG, Coordinator semi-arts/keuze co-assistent stage Vakgroep Spoedeisende Geneeskunde Dhr. J. Dijkgraaf, SEH artsKNMG Mw. M. Ibelings, SEH artsKNMG Mw. D.A. van Rijssel, SEH artsKNMG Mw. G. Smout-Mattiazzo, SEH artsKNMG Mw. G. Spiessens, SEH artsKNMG Mw. L. Tempelaars, SEH artsKNMG Mw. E.J. Vitalis-Biesbroek, SEH artsKNMG Mw. N. ten Grotenhuis, manager afdeling SEH De stageplaats De Reinier de Graaf Groep De RdGG maakt als opleidingsziekenhuis deel uit van de Samenwerkende Topklinische Ziekenhuizen (STZ). Dit is een samenwerkingsverband van topklinische opleidingsziekenhuizen die hooggespecialiseerde zorg kunnen verlenen. De RdGG is ten aanzien van de opleidingen geaffilieerd met het Erasmus Medisch Centrum Rotterdam en het Leids Universitair Medisch Centrum. Tot de Reinier de Graaf Groep, 880 bedden, behoren de ziekenhuizen in Delft (bestaande uit gebouw B en gebouw H) en Voorburg (het voormalige Diaconessenhuis Voorburg, DHV), het Behandelcentrum Westland (BCW) in Naaldwijk en het Gezondheidscentrum De Reef in Ypenburg. De Reinier de Graaf Groep richt zich op de inwoners van Delft, het Westland, Voorburg, Rijswijk, Den Haag-zuidwest en de plaatsen Pijnacker, Nootdorp en Ypenburg: een gebied waar ruim 300.000 mensen wonen en werken. De afdeling Spoedeisende Hulp De afdeling Spoedeisende Hulp (SEH) bevindt zich in het B-gebouw te Delft. Deze afdeling ziet een jaarlijks toenemend aantal patiënten waarbij in 2012 ruim 33.000 patiënten werden behandeld. De afdeling bestaat uit een triagekamer, een fast-track kamer, een gipskamer, een traumakamer met röntgenfaciliteiten, 9 behandelkamers (allen met monitorbewaking) en een observatorium met 8 bedden. Het betreft een trauma level 2 SEH en is geaffilieerd met het Trauma Centrum West (TWC). De afdeling voldoet aan alle profielen zoals gesteld in het document “Spoedeisende hulp: vanuit een stevige basis” 1. NIAZ accreditatie is in 2012 toegekend. Annex de afdeling SEH is de huisartsenpost (HAP) gesitueerd (uitpandig). De RdGG verzorgt de opleiding tot Spoedeisende Hulp arts waarbij naast de 6 FTE SEH artsenKNMG tevens 6 aios Spoedeisende Geneeskunde (aios SEG) werkzaam zijn. De opleiding is in 2012 gevisiteerd en heeft voor 5 jaar erkenning gekregen. Tevens verzorgt de RdGG de acute stage van de opleiding tot huisarts (aios huisartsengeneeskunde, aios HAG). Per 1 januari 2012 is overdag tevens een internist met aandachtsgebied “acute interne geneeskunde” aanwezig voor directe supervisie van de patiënten die zich presenteren voor de interne geneeskunde. Aanvullende informatie is te vinden op www.rdgg.nl 1 Rapportage werkgroep Kwaliteitsindeling SEH. “Spoedeisende hulp: Vanuit een stevige basis.” 2009 41 DE STAGE Doel van de stage: Gedurende de stage is de semi-arts/keuze co-assistent permanent werkzaam op de afdeling Spoedeisende Hulp van de RdGG in diensten van 9 uur per dag. De semi-arts/keuze co-assistent maakt kennis met de werkzaamheden en organisatie op de SEH en ervaart zo veel mogelijk patiënten contact met daarbij ook verrichten van praktische handelingen. Tijdens de stage maakt de semi-arts/keuze co-assistent kennis met alle vormen van acute pathologie. Naast een groot deel traumatologie betreft dit ook o.a. cardiologie, neurologie, interne geneeskunde, chirurgie en kindergeneeskunde. Aan het eind van de stage heeft de semi-arts/keuze co-assistent kennis genomen van de volgende onderwerpen: - Reanimatie richtlijnen - ABCDE systematiek - ATLS, ACLS - ECG - Sepsis - Eenvoudige beoordeling X foto’s, laboratorium uitslagen - Organisatie SEH. Daarnaast worden daar waar mogelijk een aantal praktische vaardigheden beoefend: - Herkennen van een acuut zieke patiënt met bedreigde vitale functies. - Afnemen van een goede en volledige anamnese en het uitvoeren van een daarbij behorend lichamelijk onderzoek. - Het opstellen van een differentiaaldiagnose, diagnose en voorstel van behandeling; - Het schrijven van een uitvoerige medische status - IV toegang creëren (venflon), bloedgas afnemen, hechten eenvoudige wonden, reposities. - Gedetailleerd onderzoek van hand en pols - Inzicht in pijnbeleving, pijnbehandeling en het stellen van de indicatie tot regionale zenuwblokken of PSA Introductie- en eindgesprek Voorafgaand aan de stage dient een introductiegesprek plaats te vinden tussen de semi-arts/keuze co-assistent en de coördinator van de stage een introductiegesprek. De stage wordt officieel afgesloten met een evaluatie van de stage in een eindgesprek met eveneens de Medisch Manager SEH en de coördinator van de stage. Verantwoordelijkheid: De semi-arts/keuze co-assistent werkt onder eindverantwoordelijkheid van de Opleider SEG (dr. M.R. de Vries, traumachirurg). Voor de dagelijkse praktijk valt de semi-arts/keuze co-assistent onder de verantwoordelijkheid van de coördinator semi-arts/keuze co stage (drs. G. Spiessens, SEH artsKNMG). De medische verantwoordelijkheid ligt bij de vakgroep waarvoor de patiënt gezien wordt. De semi-arts/keuze co-assistent zorgt zelf voor adequate bespreking van elke door hem/haar geziene patiënten en gaat pas na overleg met de SEH artsKNMG naar een patiënt toe.. Supervisie De semi-arts/keuze co-assistent wordt afwisselend gesuperviseerd door de aios SEG of SEH artsen KNMG. Activiteiten: - Onder supervisie zelfstandig contact zal hebben met patiënten; - Zelfstandig anamnese en lichamelijk onderzoek uitvoert, een differentiaal diagnose opstelt en eventuele behandelplannen voorlegt aan de supervisor. - Zelfstandig maar onder directe supervisie verrichtingen uitvoeren; - Een dagdienst bij de poliklinische chirurgische verrichtingen meedraaien 42 - Bijwonen van en actieve deelname aan de verschillende besprekingen en onderwijsmomenten (zie onder); Het houden van een SEH-gerelateerde presentatie tijdens een van de onderwijsmomenten. Extra opleidingsactiviteiten Voor alle hieronder genoemde “extra opleidingsactiviteiten” geldt dat de mogelijkheden en planning besproken dienen te worden met de SEH artsenKNMG. De stage SEH binnen de RdGG biedt naast het lijnleren op de afdeling SEH tevens de mogelijkheid tot: - het bijwonen van cursorisch onderwijs van de verschillende specialismen (zie “besprekingen” en “onderwijs”); - het gebruikmaken van het SkillsLab van de vakgroep Heelkunde (8e verdieping, Gebouw B). Meer informatie bij de stagebegeleiding; - het verrichten van kleine chirurgische ingrepen op de poliklinische operatiekamer (POK), onder supervisie van een van de chirurgen. - participatie aan specialistische poliklinieken zoals bijv. de hand-pols poli etc.; De eerste dag De eerste dag van de stage dient de semi-arts/keuze co-assistent zich te melden op de afdeling SEH bij een van de SEH artsenKNMG. De dag zelf is grotendeels een algemene introductiedag en zal bestaan uit: - logistieke zaken (persoonlijke ziekenhuispas/key card, witte jas etc); - het kennismaken met de SEH-artsenKNMG, a(n)ios, manager SEH (mw. N. ten Grotenhuis) en verpleegkundigen; - een rondleiding over de afdeling en de voornaamste overige afdelingen waar de semi-arts/keuze coassistent mee te maken kan krijgen; - het inwerken in procedures en protocollen; - het inwerken in CS-SEH (electronisch ziekenhuis informatie systeem en patiënten dossier). Diensten Vroege dienst: Late dienst: Tussendienst: Dagindeling 08:00 ± 08:30 14:30 15:00 17:00 08:00 – 17:00 14:30 – 23:30 11:00 – 20:00r Röntgenbespreking (zie: “Besprekingen) Patiëntenzorg en werkplekleren Statusbespreking Evaluatie dagdienst (verpleegkundigen & artsen) Einde dienst Logistiek - Persoonlijke eigendommen: Lockerruimte Kluisje: sleutel wordt op eerste dag overgedragen - Ziekenhuis pas/ Keycard: Verschillende toegangen zijn te gebruiken middels een persoonlijke en geautoriseerde ziekenhuispas/keycard. Hiermee kan tevens gebruik worden gemaakt bij de meeste werkstations (PC’s). Deze pas haal je op bij het Facilitair Service Bureau op de eerste dag van de stage: 1e etage H gebouw - eZIS en CS-SEH: Elektronisch Ziekenhuis Informatie Systeem (eZIS) en Elektronisch Patiënten Dossier (EPD). De RdGG maakt ziekenhuis breed gebruik van ChipSoft (CS). Ten tijde van het opstellen van dit document vindt de uitrol plaats van het CS EPD 43 over de verschillende vakgroepen. Voor de afdeling SEH is de module CS-SEH ontwikkeld: het EPD voor de afdeling SEH. Een beknopte handleiding is bijgevoegd in bijlage 1. De persoonlijke login codes voor CS-SEH zijn beschikbaar bij aanvang van de stage. - E-mail Naast de login gegevens voor CS-SEH zal ook een RdGG email account worden aangemaakt. Dit email adres zal worden gebruikt teneinde eventuele informatie door te spelen. Een persoonlijk email adres zal daar dan ook niet voor worden gebruikt. Gelieve de Inbox regelmatig te controleren. Onderwijs op de SEH Wekelijks onderwijs voor AIOS SEG Op donderdagochtend vindt wekelijks verplicht onderwijs plaats voor de AIOS SEG, dit gebeurt in samenwerking met de ziekenhuizen MCH en HAGA. Ook de keuze/oudste co-assistent wordt op dit onderwijs verwacht en dient zich evenals de AIOS voor te bereiden op deze sessies. De benodigde informatie is te vinden op de volgende website: http://www.sehonderwijs.nl/ Wachtwoord voor toegang tot de op de site geplaatste artikelen: SEH / spoed Continu onderwijs en bedside-teaching Door de aanwezigheid van gecertificeerde SEH artsen (SEH artsen KNMG) is er sprake van continu onderwijs gedurende de werkzaamheden “op de vloer”. Interessante casuïstiek wordt aangegrepen als leermoment. Daarnaast zijn er nog specifieke onderwijsmomenten: Cursorisch onderwijs specialismen De poortspecialismen verzorgen voor hun eigen a(n)ios op verschillende momenten cursorisch onderwijs. Een schema hiervan is voorhanden, zie bijlage 2. De co-assistent kan aan de verschillende onderwijs momenten deelnemen, in goed overleg met de supervisor. Besprekingen - Röntgenbespreking: Tijd : dagelijks van 08:00 – 08:30 Locatie : bespreekruimte afdeling radiologie, 1e verdieping, B-gebouw Aanwezig : radioloog, SEH artsenKNMG, aios SEG, chirurg/orthopeed, a(n)ios chirurgie/orthopedie, co-assistenten Inhoud : de röntgenonderzoeken van elke traumapatiënt worden besproken waarbij tevens aandacht is voor anamnese, onderzoek en ingezet beleid. Zo nodig zal het beleid worden aangepast en de patiënt hiervan op de hoogte worden gebracht. Registratie vindt plaats. - Statuscontrole: Tijd Locatie Aanwezig Inhoud : dagelijks, bij de aanvang van de avonddienst : afdeling SEH, werkkamer of koffiekamer : SEH artsKNMG (avonddienst) + AIOS SEG (avonddienst) + Oudste Co SEG : het medisch dossier van een aantal patiënten die de dag voorafgaand op de afdeling SEH zijn gezien door de aios SEG en/of aios HAG zal worden doorgenomen. Eventuele aanpassingen zullen worden uitgevoerd. Feedback zal direct plaatsvinden dan wel via email. Registratie vindt plaats. - Morbidity and Mortality bespreking (M&M bespreking) Tijd : elke derde maandag van 17:00 – 18:00 Locatie : Raadkamer 3, B gebouw 8e verdieping. Aanwezig : SEH artsenKNMG, aios SEG, aios HAG, SEH verpleegkundigen, specialisten, a(n)ios, co-assistenten Inhoud : Complicatie bespreking van de afdeling SEH. Presentatie van casuïstiek, gevolgd door een presentatie en een voorstel tot aanpassing van beleid. 44 Beoordeling: Tijdens de stage zijn er regelmatig evaluatie momenten met de SEH artsen KNMG, aios SEG of medisch manager SEH. In de 1e week dient een introductie gesprek plaats te vinden met de medisch manager SEH en SEH arts KNMG. Op regelmatige basis vinden tussentijdse beoordelingsgesprekken plaats en in de laatste week van de stage een eindbeoordeling. De Medisch Manager SEH houdt als eindverantwoordelijke, samen met de coördinator van de stage een introductiegesprek en een eindevaluatie. Aanbevolen literatuur - J.E. Tintinalli, Emergency medicine Richtlijnen voor de behandeling van letsels van het steun- en bewegingsapparaat. Regionale protocollen TCW. Handletselboekje Het acute boekje NHG standaarden 45 UROLOGIE Onderdeel co-schap Chirugie Stagebegeleider Mw. R.E. Stuurman-Wieringa, uroloog Samenstelling Maatschap Dhr. J.F.A.T. Bogdanowicz Dhr. J. v.d. Hoeven Dhr. P.J. Ausems Mw. R.E. Stuurman-Wieringa Chef de clinique: M. Trompetter en J. Kroesen Secretariaat Marlien van der Wijden Afdeling De afdeling Urologie bevindt zich op de begane grond in het H-gebouw (route 41). Daar wordt een groot deel van de spreekuren gehouden. De verpleegafdeling is op 3Z (H-gebouw) waar om 08.00 uur visite gelopen wordt. Ook in Voorburg vinden activiteiten horende bij de urologie plaats. Het secretariaat en de overdrachtsruimte van de urologen is gelegen bij de polikliniek in het H-gebouw. Opzet Het co-schap Urologie maakt onderdeel uit van de stage Chirurgie en duurt twee weken. Tijdens de stage Urologie maak je kennis met alle aspecten van de urologie: de kliniek, de polikliniek, de operatiekamer en de functieafdeling. Onder begeleiding kunnen nieuwe poliklinische patiënten zelfstandig worden gezien. Het beleid wordt vervolgens met de specialist of arts-assistent urologie besproken. Doel Het doel is om kennis te maken met de diverse deelgebieden binnen de urologie te weten: oncologie, laparoscopie, functionele urologie, urolithiasis, infecties en andrologie. Daarnaast bestaat de mogelijkheid om praktische vaardigheden op te doen. Dit co-schap is zeer zinvol aangezien er een goede basiskennis urologie kan worden verkregen. Helaas heeft de urologie in de opleiding vaak weinig aandacht gekregen terwijl dit voor onder andere voor toekomstige huisartsen, gynaecologen, verpleeghuisartsen en chirurgen waardevol kan zijn. 46 MEDISCH ONDERSTEUNEND BEDRIJF Informatie omtrent het Medisch Ondersteunend Bedrijf. Het Medisch Ondersteunend Bedrijf (MOB) is een onderdeel van de RdGG. Het overgrote deel van de medisch ondersteunende afdelingen zijn gesitueerd in het S-gebouw, uitgezonderd de afdelingen radiologie en nucleaire geneeskunde. De vakgroephoofden en of stagebegeleiders van de afdelingen van het Medisch Ondersteunend Bedrijf zijn: Apotheek Klinische chemie Klinische Fysica Medische microbiologie Medische immunologie Nucleaire geneeskunde Pathologie Radiologie : dhr. dr. P. Langendijk : mw. dr. F. van der Dijs : dhr. dr. V. Verhoeven : dhr. dr. E. van der Vorm : mw. dr. M. Batstra : dhr. drs. M.R.J. ten Broek : dhr. dr. F. Smedt : dhr. drs. J. Eleveld De apotheek heeft gemiddeld 2 farmacie stagiaires (per jaar) voor de opleiding farmacie vanuit Groningen en Utrecht. De co-assistenten bij de afdeling radiologie zijn co-assistenten met als keuzevak radiologie (gemiddeld 2 per jaar). 47