2.6. DE GRAVITATIEKRACHT - VELD -) De ZWAARTEKRACHT hdb. blz.110-111 -) Inleiding:wetten van Kepler: hdb. blz. 106-107 -) De GRAVITATIEKRACHT afstand r m1 Fg 1→2 = G. m1.m2 r2 Fz = G. m2 G F g 2→1 AARDE Gravitatiekracht t.g.v. hemellichaam met massa M JJG Fghdb. blz.108-109 G F g 1→ 2 M.m r2 • vb.: Oef. hdb. blz 110 • ZWAARTEPUNT = def aangrijpingspunt van de zwaartekrachtvector • praktisch: zwaartepunt = snijpunt van de zwaartelijnen Gravitatiewet van Newton Met G = 6,67.10 -11 Nm²/kg² • Opmerkingen: a) Gravitatieconstante G is erg klein! GEVOLG? b) G G Fg 2→1 = − Fg 1→2 c) Oef. hdb. blz 108 en 109 1 valversnelling: a =g VELDBEGRIP ? m.a = G. a = G. 2 • Zwaarteveld- of gravitatieveldsterkte Eg • (val)versnelling g t.g.v. zwaartekracht F = m.a M.m Fz = G. 2 r JJG Fz M.m r2 JJG JJG def Fg Eg = m M r2 Eg = G. JJG Eg M.m /m r2 Eg = G. M r2 • Opmerkingen: a) Op aarde: g = 9,81 m/s² zie berekening blz. 112 Gravitatiekracht per kilogram b) De valversnelling hangt enkel af van de massa M van het hemellichaam. -) Merk op: Eg = g en Fz = m.g = m.Eg Gevolg? 3 4 1 • GEWICHT Gw van een lichaam JJG FN -) overeenkomst gravitatiekracht en coulombkracht GRAVITATIEKRACHT Fg 1→2 = G. m1.m2 r2 JJG JJG Fg = m.Eg COULOMBKRACHT | F1→2 | = k. | Q1 | . | Q2 | r2 JJG JG FC = Q.E JJJG Gw GEWICHT Gw = kracht die een lichaam uitoefent op haar ondersteuning -) dus bij vrije val is er gewichtsloosheid ! (waarom?) -) |Gw | = | FN | -) meestal |Gw | = F z = m.g 5 -) Relativiteit van het gewicht a) Versnellende lift omhoog 6 b) Versnellende lift omlaag G versnelling a Y- as -) verschil massa – gewicht ? G versnelling a Bewegingsvergelijking lichaam y-as: JJG FN | FN | − | FZ | = m. | a | JJG Fz Y- as | FN | = | FZ | + m. | a | | GW | = m.g + m. | a | JJJG GW Bewegingsvergelijking lichaam y-as: JJG FN | FN | − | FZ | = − m. | a | JJG Fz JJJG GW GEWICHTSTOENAME ! 7 | FN | = | FZ | − m. | a | | GW | = m.g − m. | a | GEWICHTSAFNAME 8 2 c) Gewichtloosheid -) Astronauten in ruimtetuig rond aarde -) vrije val -) paraboolvluchten relatieve versnelling mens – ruimtetuig is nul tussen A en B worden de motoren afgezet beide ondervinden dezelfde centripetale versnelling relatieve versnelling mens – vliegtuig is nul beide in vrije val, dus geen kracht op de ondersteuning 9 10 d) Factoren die g beïnvloeden TUSSENVOEGSEL: RUIMTEVAART -) Hoogte t.o.v. aardoppervlak r=R+h h R ag = G. MERCURY CAPSULE 1962 112 meter 11 M (R + h)2 12 3 -) Vorm van de aarde (afplatting polen) -) Invloed van aardrotatie G g JJG G ac agemeten -) Aard van de ondergrond (aanwezigheid van onderaardse meren ) g = aC + agem 13 agem = g − aC agem = g − ω2 .raarde 14 4