PowerPoint-presentatie

Thema 7 Erfelijkheidswetten
§6 X-chromosomale overerving
Meerdere genen – Letale factoren
Geslachtschromosomen
Autosomen: alle chromosomen minus de
geslachtschromosomen
Geslachtschromosomen: X en Y
Op X chromosoom liggen gewoon genen met informatie
over eigenschappen, net als op alle autosomen
Op Y chromosoom bevat vrijwel geen genen
Geslachtsbepaling
X-chromosomale overerving
Genen op X chromosoom niet op Y
Die genen erven altijd via X over: X-chromosomale overerving
Voorbeeld: rood-groen kleurenblindheid
Voorbeeld: bloederziekte of hemofilie
X-chromosomale overerving
Werken met X-chromosomale kruisingen
Notatie Dominant X-gen: XR – Recessief X-gen: Xr
Voorbeeld: oogkleur bananenvliegjes, rood is dominant
Kruising: roodogig vrouwtje - witogig mannetje XRXR x XrY
Allelen: XR of XR en Xr of Y
Allelen
XR
XR
Xr
XR Xr
XR Xr
Y
XR Y
XR Y
Werken met X-chromosomale kruisingen
F1: Heterozygoot roodogig vrouwtje x roodogig mannetje 
Allelen : XR of Xr en XR of Y
Allelen
XR
Xr
XR
XR XR
XR Xr
Y
XR Y
Xr Y
Genotype F2: vier verschillende typen in verhouding 1:1:1:1
Fenotype F2: drie verschillende typen in verhouding 2:1:1, namelijk 50%
roodogige vrouwtjes, 25% roodogige mannetjes en 25% witogige mannetjes
Overerving bloedgroepen: meer genen
Overerving bloedgroepen: 1 gen dat uit 3 verschillende allelen bestaat
De drie allelen: IA en IB (dominant) en i (recessief)
Bloedgroepen en genotype:
Bloedgroep
Genotype
A
IAIA of IAi
B
IBIB of IBi
AB
IAIB
0
ii
Kruisingen met bloedgroepen
P: man met bloedgroep 0 (ii) x vrouw met bloedgroep AB (IAIB)
Allelen: i of i en IA of IB
Allelen
IA
IB
i
IA i
IB i
i
IA i
IB i
Fenotype: 50% kans op bloedgroep A en 50% op
bloedgroep B bij elk kind
Letale factoren
Definitie: letale factor = gen dat in homozygote toestand geen
levensvatbaar organisme oplevert
2 geslachtscellen met letale factor: embryo sterft
Voorbeeld: gen voor kuif is dominant (K) over het gen voor ontbreken
van kuif (k).
Gen K bevat letale factor: KK niet levensvatbaar
Kruisingen met letale factoren
P: kruising van twee kuifkanaries (Kk)
Allelen: Kof k en K of k
Allelen
K
k
K
KK†
Kk
k
Kk
kk
F1 Genotype: 1:2:1, 25% KK – 50% Kk – 25% Kk
F1 Fenotype: 2:1, 67% kuifkanaries – 33 % zonder kuif (KK sterft af,
geen fenotype