Bedilzucht overheid én beknotting persvrijheid Casus

van de hoofdredacteur
www.twitter.com/orthomagazine
Bedilzucht overheid én beknotting persvrijheid
Casus voedingssupplementen
Minister Schippers heeft besloten
dat vanaf 1 juli op verpakkingen
en bijsluiters van homeopathische
geneesmiddelen niet meer mag
staan waarvoor ze gebruikt
worden. Vanaf 14 december
is het de beurt aan voedingssupplementen. Vanaf die datum
is EU-regelgeving van kracht die
uitingen over de werking van voedingsmiddelen en voedingssupplementen, zogeheten ‘gezondheidsclaims’, sterk aan banden
legt. Het ergst is: dit alles staat op gespannen voet met de
grondwet, met de vrijheid van meningsuiting en van pers.
Wat ik hier in ORTHOmagazine schrijf kan direct als
voorbeeld dienen. Zeg ik hier dat vitamine D bij verkoudheid werkt en staat er ergens in deze uitgave een
advertentie met een vitamine D-voedingssupplement
(zelfs zonder enige toespeling op de werking), dan kan
de NVWA (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit;
‘warenwet’) een boete opleggen. Als u dit niet gelooft,
wat ik me heel goed kan voorstellen, dan verwijs ik graag
naar de website van de NVWA (http://bit.ly/U6pY2h).
Diep verscholen vindt u daar de informatie.
Wie de boete krijgt, is nog maar de vraag. Genomineerd
zijn de adverteerder, Ortho Communications & Science
als uitgever van ORTHOmagazine en ik als schrijver.
Dus journalisten ook. In het journalistenvakblad Villamedia Magazine schreef journalist en ORTHO-schrijver
Toine de Graaf een artikel onder de kop ‘De NVWA
muilkorft journalisten’ (http://bit.ly/SQO0O6). Daarin
legt hij haarfijn uit hoe absurd het allemaal is en aan
welk gevaar de journalist zich blootstelt.
Uitgevers en journalisten mogen een voedingsstof op
geen enkele manier in verband brengen met een ziekte,
238
ORTHO 6-2012
als er ergens in hetzelfde tijdschrift of dezelfde krant
een advertentie staat voor een supplement waarvan
deze voedingsstof deel uitmaakt. Dat heet een ‘medische claim’ en zou een supplement tot geneesmiddel
bombarderen. Sinds 14 december zijn daar nu de ‘gezondheidsclaims’ bijgekomen. Daarvan zijn er slechts
enkele goedgekeurd, bij voorkeur in orakeltaal. Neem
bijvoorbeeld die van vitamine D (zo krijgt u een indruk):
‘Vitamine D draagt bij tot de normale opname/het
normale gebruik van calcium en fosfor’
‘Vitamine D draagt bij tot normale calciumgehalten in
het bloed’
‘Vitamine D draagt bij tot de instandhouding van
normale botten’
‘Vitamine D draagt bij tot de instandhouding van
normale werking van de spieren’
‘Vitamine D draagt bij tot de instandhouding van
normale tanden’
‘Vitamine D draagt bij tot de normale werking van het
immuunsysteem’
‘Vitamine D speelt een rol in het celdelingsproces’
Noot: ‘Vitamine D versterkt het immuunsysteem’ is als
claim absoluut verboden.
Zo zijn er slechts 222 gezondheidsclaims goedgekeurd.
Ondanks vele duizenden wetenschappelijke publicaties
zijn door de EU-autoriteiten de meeste verzoeken van
fabrikanten voor een gezondheidsclaim afgewezen.
Onder het motto: onvoldoende bewijs. Jawel, door
extreem rigide eisen te stellen, volgens de normen die
aan patenteerbare medicijnen worden gesteld. En dit
alles gaat nog verder …
Zelfs ‘antioxidant’ voor coënzym Q10 of ‘probioticum’
voor een probioticum mag niet genoemd worden. Zeker
niet op het etiket (!), in folders of op de website. Deze
termen zijn te veel gerelateerd aan de werking van het
product en worden daarom door de EU-autoriteiten als
misleidend beschouwd. Ook ik mag hier dus niet zeggen
dat coënzym Q10 een antioxidant is, als er elders in deze
www.ortho.nl
uitgave een coënzym Q10-advertentie staat.
Wettelijke handhaving van dit alles? Uiteraard kan de
NVWA niet alle etiketten, folders, tijdschriften, kranten
en websites lezen. Maar klikken, in de betekenis van
‘aangeven’, helpt. Met een tip gaat de NVWA beslist
aan de slag, zo laat het weten aan De Graaf. Waar de
NVWA de grenzen trekt, is onduidelijk. Willekeur
dus en grote rechtsonzekerheid. Misschien is dat ook
wel de bedoeling. Het kan iedere betrokkene – fabrikant,
uitgever of journalist – overkomen. En ik verzeker u:
de boetes zijn niet misselijk en kunnen in de tienduizenden euro’s lopen, zeker als het een medische
claim betreft.
knotten in zijn vrijheid om zelf iets voor zijn gezondheid
te doen. De orthomoleculaire geneeskunde (voedingsgeneeskunde!) wordt zo effectief van hogerhand belemmerd. Geneeskrachtige kruiden komen ook nog aan
de beurt... Zo wordt de weg naar de huisarts gestimuleerd
om daar met een recept de deur uit te gaan. Of is dat juist
de bedoeling?
Als u dit verhaal heeft gelezen, vindt u het waarschijnlijk
niet direct het meest spannende verhaal. Het onderwerp
is niet ‘sexy’. Dat is – denk ik – ook waarom dit allemaal in verborgenheid plaats kan vinden. In Europa. In
Nederland. Ernstig!
Het is een mix van Europese bedilzucht (onder het mom
van de burger beschermen tegen misleiding) en obstructie
– de reden laat zich gissen – om diezelfde burger te be-
Achtergronden
30 december 2006 - EU-verordening 1924/2006.
Publicatieblad van de Europese Unie L 404/9.
http://bit.ly/YdmIqj
15 oktober 2012 - Europese burger beschermen. Tegen
voedingssupplementen? Door: Gert E. Schuitemaker
http://bit.ly/TGY4dH
25 mei 2012 - EU-verordening 432/2012.
Publicatieblad van de Europese Unie L 136/1.
http://bit.ly/U5Zfia
8 november 2012 - De NVWA muilkorft journalisten.
Door: Toine de Graaf
[zie vooral reactie 3 van Anita Douven, Hoofd Communicatie
Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit]
http://bit.ly/XtK7mb
Na 25 mei 2012 - Welke claims beoordeelt de NVWA?
Publicatie NVWA [niet meer van toepassing; uitbesteed
aan KOAG/KAG (http://www.koagkag.nl/)]
12 juni 2012 - EU-regels ‘gezondheidsclaims’ voedingssupplementen. Door Gert E. Schuitemaker
http://bit.ly/SPiAqo
26 november 2012 – NVWA maakt journalisten monddood.
Door: Gert E. Schuitemaker
http://bit.ly/V60tuM
19 juni 2012 - Homeopathie: met wie heeft Schippers
gepraat? Door: Gert E. Schuitemaker
http://bit.ly/TEm4e1
www.ortho.nl
ORTHO 6-2012
239
mededeling van de redactie
www.twitter.com/orthomagazine
Met de EU-claimswetgeving maakt
de overheid uitgevers, journalisten
en voedingssupplementenfirma’s
monddood
De redactie vindt vrijheid van meningsuiting
Voorbeeld: als op deze achterpagina een product-
en de lezer zonder enige beperking informeren
advertentie van een vitamine D-supplement
over de orthomoleculaire geneeskunde het
(zonder verwijzing naar de werking van de vita-
hoogste goed. Daarom was ORTHOmagazine
mine) zou staan, zou dit de tekst ‘Vitamine D-
genoodzaakt om zijn adverteerders te vragen
suppletie gunstig bij SLE’ in de rubriek Supple-
van voedingssupplementen geen product-
mentennieuws ‘commercieel’ kleuren. Dit zou een
advertenties meer aan te leveren, maar uit-
NVWA-boete (kunnen) opleveren. Ik zet ‘kunnen’
sluitend merk-imagoadvertenties.
tussen haakjes, omdat de criteria en de wijze
waarop de wet wordt gehandhaafd onduidelijk zijn
In het dertigjarig bestaan van ORTHOmagazine
[lees ook hoofdredactioneel op pag. 238-239].
heeft op deze achterpagina altijd een advertentie
gestaan. Adverteerders hebben het mogelijk
Wij hebben ervoor gekozen u in de redactionele
gemaakt de abonnementsprijs van ORTHO-ma-
kolommen zonder enig beletsel en volledig te
gazine laag te houden. Natuurlijk in ruil
blijven informeren over voeding en voedings-
voor ruimte om hun producten aan te prijzen.
supplementen, zoals we dat al dertig jaar doen.
Het kan niet zo zijn dat we als redactie na moeten
Met deze traditie moet nu vanaf 14 december
denken of we in onze artikelen en rubrieken iets
2012 gebroken worden. De EU-claimswetgeving
wel of niet mogen zeggen, in verband met een
en de interpretatie daarvan door de Nederlandse
advertentie.
Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) maakt het
bijzonder riskant om in ORTHOmagazine product-
Wij willen geen (zelf)censuur. Wij kiezen voor
advertenties van voedingssupplementen te
totale vrijheid van meningsuiting en pers.
plaatsen.
Daarom brengen we een financieel offer en
buigen we voor de onberekenbare overheid.
© Ortho Communications & Science, 2012 – www.ortho.nl/tijdschriften/orthomoleculair-magazine