Gerard van der Steenhoven - Schone Lucht voor Iedereen

Een andere kijk op
de samenstelling
van de atmosfeer
Prof. Gerard van der Steenhoven
Hoofddirecteur KNMI &
ITC – Universiteit Twente
Inleiding – een blik
1960: TIROS-1,
weather satellite
vanuit de ruimte
2015: global operational
satellite observation system
Drie ruimteschalen
1. Lokaal
1.
2. Regionaal
3. Globaal
3.
2.
Globaal
1. Input globale weermodellen
2. Ozongat
3. Bosbranden
4. Vulkaanuitbarstingen
5. Emissiebronnen
6. Klimaatverandering
•
Broeikasgassen
•
Klimaat- vs. luchtkwaliteitsbeleid
Voorbeeld: OMI
• Ozon Monitoring Instrument
• NASA, KNMI, FMI project
• PI: Pieternel Levelt (KNMI)
• Levensduur > 11 jaar
• Ook: NOx, SO2, aerosolen
Ozongat
45 jaar satellietmetingen: gemiddelde in maand oktober
1970:
1980:largest
first
operational
experimental
satellite
measurements
measurements
1998:
stabilization
of
atmospheric
CFC
1985:
Discovery
ofsatellite
the
Antarctic
Ozone
2002:
shallow
Ozone
Hole
& vortex
splitHole
2006:
Ozone
Hole
area
ever
recorded
Ozongat – herstel?
• Ozon afbraak gestabiliseerd
• CFK afname: 1.0-1.5%/jaar
• Volledig herstel na 2050
• Sterke variaties
• WMO 2014: nog geen
definitieve conclusie
?
Bosbranden
GOME-2 satelliet: aerosolmetingen, najaar 2015
Vulkaanuitbarstingen
• Twee uitbarstingen in IJsland
o 2010: aswolken
o 2014: SO2-wolken
OMI: emissiebronnen
NO2 verdeling in de troposfeer:
Gemiddelde NOx concentratie in NL
OMI
Tropospheric NO2 column concentrations
Relatie luchtkwaliteit
en klimaat
Twee scenario’s 2050: “+2 C” en “+4 C”
Ozon (µg/m3)
Klimaatverandering
en ozondichtheid
Temperatuur (K)
Toename ozon in 2050
Regionaal: hittegolf
Modelverwachting 1 dag vooruit
juli 2015- ozon
Meting RIVM-netwerk 1 dag later
Grenswaarde per uur: 180 en 240 µg/m3
Regionaal: maart ‘14
PM10
PM10 modelverwachtingen
1-4 dag vooruit
Run 9 maart
Run 12 maart
Run 11 maart
Run 10 maart
RIVM metingen:
Lokaal: NOx in de stad
Le Grand Depart @ Utrecht
NOx fietsmetingen 3 juni 2015
NOx fietsmetingen 4 juli 2015
De toekomst: TROPOMI
• Satelliet en stad
1990
2000
2010
2020
2030
2040
Lancering: zomer
2016
•
Met dank aan:
o Henk Eskes, Mirjam den Hoed, Jos de Laat, Pieternel
Levelt, Pepijn Veefkind, Peter van Veldhoven (KNMI)
o Zusterinstituten: FMI, NASA, NSO, RIVM, SRON en TNO