andere ziekten dan de ziekte van ook ernstigere verschijnselen ontstaan: Lyme overbrengen. Verwijder ook in het verlamde gezichtsspieren, heftige pijn buiten- aan een arm of been, dubbelzien, land een teek snel - binnen 24 uur - en krachtsverlies in uw benen, pijnli- op de juiste manier. Noteer vervolgens jke of gezwollen gewrichten of een de volgende gegevens: neiging tot flauwvallen. Als de ziekte • de datum van de tekenbeet; van Lyme niet op tijd is ontdekt, kan •de plek van de tekenbeet op het lichaam; of ernstige gewrichtsklachten krijgen. • het land en gebied waar u de teken- Mensen kunnen elkaar niet met deze beet hebt opgelopen. ziekte besmetten. Ook het verwijderen Meld deze gegevens aan uw huisarts als van een teek bij een (huis-)dier geeft u in de 3 maanden na de beet gezond- geen besmettingsgevaar. heidsklachten krijgt. Naar de huisarts De meeste mensen krijgen helemaal geen klachten. Ook als er een klein, Colofon iemand chronische huidaandoeningen rood plekje ontstaat op de huid rond Het RIVM (Rijksinstituut voor Volks- de beet hoeft u zich geen zorgen te gezondheid en Milieu) coördineert in maken. Dat is een reactie op de beet opdracht van het ministerie van VWS de zelf. U hoeft pas naar de huisarts te infectieziektebestrijding in Nederland. Uitgave: GGD Hart voor Brabant, maart 2008 gaan als u een ringvormige rode uitslag Het RIVM besteedt uiterste zorg aan Druk: Graphiset, Uden rond de plaats van de beet heeft, die actuele en correcte publieksinformatie. Oplage: 750 groter wordt dan 5 centimeter. Let ook Dit doet het RIVM in nauwe samen- op ziekteverschijnselen, bijvoorbeeld werking met de vakgroep voor Pub- Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: griepachtige klachten. liekscommunicatie over Infectieziekten, Bureau Infectieziektebestrijding, tel. 073 - 640 40 74 en beroepsgroepen. Aan de inhoud van GGD Hart voor Brabant doen na een tekenbeet? deze informatie kunnen geen rechten Postbus 3166 - 5203 DD ‘s-Hertogenbosch In het buitenland kunnen teken ook worden ontleend. T 0900 - 463 64 43 (lokaal tarief) F (073) 641 86 53 I www.ggdhvb.nl AGZ-55 -15.000 - 03-’08 en deskundigen uit diverse organisaties Wat moet ik in het buitenland Een teek? Pak ‘m beet spontaan. In een later stadium kunnen Informatie over teken en de ziekte van Lyme insmeren met een insectenwerend middel. Voor niet zwangere volwas- Een tekenbeet is meestal onschuldig, maar kán u ziek maken als de senen mag er maximaal 50% DEET teek langer dan 24 uur op uw huid zit. Geef de teek dus geen kans. in het middel zitten, voor kinderen Een tekencontrole na een uitstapje in de natuur is een kleine moe- onder de 2 jaar maximaal 30%. Lees de aanwijzingen op de verpakking. ite. Heeft een teek u toch te pakken, dan kunt u hem eenvoudig Wat te doen bij een tekenbeet zelf verwijderen. Verwijder de teek snel - binnen 24 uur - Teken Een teek? Pak ‘m beet Wat zijn teken? Teken zijn spinachtige beestjes van 1 tot 3 millimeter doorsnede, die leven van het bloed van mensen en dieren. Hoe veroorzaakt een teek Ze komen in het hele land voor. Het de ziekte van Lyme? liefst zitten ze in struiken en grassen tot ongeveer anderhalve meter boven Teken kunnen de ziekte de grond. Van daaruit klimmen ze op van Lyme veroorzaken als de huid of kleren van voorbijgangers. Teken en de ziekte van Lyme is de kans op de ziekte van Lyme bijna en op de juiste manier. De kans op ze zelf besmet zijn met de Ze gaan op zoek naar een warm en Wie in de natuur komt, kan een nul. U hoeft alleen naar de huisarts als besmetting is dan vrijwel uitgesloten. borreliabacterie, én als ze vochtig plekje, bijvoorbeeld achter de tekenbeet oplopen. Meestal is zo’n u klachten krijgt. De ziekte van Lyme Neem een pincet waarmee u de teek voldoende lang hebben oren, in de liezen, knieholtes of oksels. beet onschuldig, maar een teek kán de is meestal goed te behandelen met goed kunt vastpakken, bijvoorbeeld vastgezeten in de huid. Bij kinderen zijn teken vaak op het ziekte van Lyme overbrengen. Dat is antibiotica. een puntig pincet. Bij de drogist of Want als besmette de teek hoofd te vinden: bij de haargrens en apotheek zijn ook speciale producten te langer dan 24 uur op uw achter de oren. Teken bijten zich vast in een ziekte die ernstige gevolgen kan hebben. Bescherming is dus verstandig. Voorkom een tekenbeet koop om teken te verwijderen. lichaam zit, kan die bacte- de huid en zuigen zich vol met bloed. Door uw lichaam - en eventueel dat •Controleer altijd uw kleding en •Pak de teek zo dicht mogelijk bij de rie in uw lichaam terecht- Meestal merkt u daar niks van. Een teek van anderen - op teken te controleren, lichaam op teken als u op plekken huid vast en trek hem voorzichtig komen. De meeste mensen kan uren tot zelfs dagen op uw huid kunt u een teek snel verwijderen. Als bent geweest waar teken kunnen uit de huid. Druk de teek hierbij niet worden niet ziek na een zitten zonder dat het opvalt. Teken voorkomen. plat. Een achterblijvend stukje van tekenbeet. Toch kwamen in komen het hele jaar voor. Ze worden de monddelen van de teek kan geen 2005 in Nederland 17.000 actief zodra de temperatuur boven de 8 hoog gras. Blijf zoveel mogelijk op de kwaad; het verdwijnt vanzelf uit het mensen bij de huisarts van- graden stijgt. paden en bedek de huid goed. Draag wondje. wege de ziekte van Lyme. dat binnen 24 uur na de beet gebeurt, •Vermijd contact met struikgewas en bijvoorbeeld dichte schoenen, lange mouwen en een lange broek en stop •Ontsmet het wondje met 70% alcohol, jodiumtinctuur of -zalf. Goed op teken controleren De ziekte van Lyme is dus belangrijk. De ziekte van Lyme begint meestal met uw broekspijpen in uw sokken. •Noteer de datum in uw agenda en een rode, ringvormige uitslag van meer let tot 3 maanden na de beet op dan 5 centimeter doorsnee op de plaats van een kind. Laat kinderen een pet ziekteverschijnselen, bijvoorbeeld waar een teek heeft gebeten. Verder dragen als extra bescherming. griepachtige klachten en een ringvor- kunt u griepachtige klachten krijgen mige huiduitslag rond de plaats van als hoofdpijn, koorts of gewrichtspijn. de beet. Soms verdwijnen de verschijnselen teken voorkomen, dan kunt u de huid Volgezogen nimf in de huid De grootte van een teek varieert van 1 tot 3 mm •Teken kruipen vaak op het hoofd •Gaat u naar een gebied waar veel Teken zijn spinachtige beestjes Ring om de tekenbeet