toespraak titelvoerend burgemeester - Anne

TOESPRAAK TITELVOEREND BURGEMEESTER,
KAMERVOORZITTER
PATRICK DEWAEL
VOORSTELLING BOEK ANNE-MARIE SCHEEPERS
“Tussen brand en Revolutie. De Collegiale Kerk en het Kapittel van Onze-Lieve-Vrouw
te Tongeren. 1677 – 1797”
Donderdag 2 juli 2009 om 20 uur in het stadhuis
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Het verleden en de culturele waarde van een stad wordt beoordeeld aan de hand van haar cultureel
patrimonium.
Het Romeins verleden van Tongeren wordt door niemand in twijfel getrokken. Ook in de
daaropvolgende eeuwen heeft onze stad een boeiende geschiedenis gekend die een schat aan
cultuurhistorisch erfgoed heeft nagelaten.
Vandaag mogen we trots zijn dat Meester Anne-Marie Scheepers erin geslaagd is, met een boeiende
publicatie, een belangrijke periode uit de rijke geschiedenis van de Basiliek in the picture te plaatsen.
Wat aanvankelijk begon als een klein werkje dat ze aan haar echtgenoot cadeau wilde doen, groeide
dit uit tot een hobby of beter gezegd een passie voor de geschiedenis van de Basiliek.
Méér dan vijf jaar heeft zij er met volle overgave aan gewerkt.
Vooral de periode tussen de Grote Brand van Tongeren in 1677en de opheffing van de Onze-LieveVrouwe Kapittel op het einde van de 18de eeuw trokken haar aandacht. Gedurende deze periode
veranderde de kerk, net zoals de stad grondig van uitzicht. In deze periode evolueerde Tongeren van
een middeleeuwse naar een moderne stad. Een groot deel van onze beschermde monumenten dateren
uit de tijd van na de Brand van Tongeren in 1677.
Het boek dat vandaag wordt voorgesteld is méér dan een geschiedkundige detailstudie. Het werk laat
zien wat de Tongenaren vroeger dreef, wàt ze ambieerden, waar ze naar streefden. De basiliek als
centrum van de stad.
Bovendien is het thema brandend actueel.
Met de ontwikkeling van de site rondom de Basiliek werd een belangrijke stap gezet in de verdere
ontwikkeling van Tongeren als “erfgoedpodium”.
Onlangs werd het vernieuwde Gallo-Romeins Museum geopend. Op dit ogenblik lopen de
voorbereidingen met betrekking tot de inrichting en ontsluiting van de Archeologische Museumkelder
en de Schatkamer. Samen met de herinrichting van het stadscentrum zal Tongeren dan kunnen
uitpakken met een site van uitzonderlijk waarde.
Dit stadshart bezit alles om een erfgoedpodium van het verre verleden te zijn. Men ontdekt immers
verwijzingen naar de prehistorie, de Gallo-Romeinse Tijd en de vroege middeleeuwen. Het stadshart,
dat zich situeert binnen de eerste en tweede Romeinse omwalling, was ooit een versterkt monasterium.
Het is de kern van de middeleeuwse en huidige stad.
De heerbanen, de archeologische sites, de middeleeuwse muren met de Moerenpoort, de Romeinse
muren, Beukenberg ,de tumuli, het Gallo-Romeins museum, leggen de relatie tussen de stad en het
erfgoed in de rest van Haspengouw.
In dat opzicht moet Tongeren zijn plaats claimen als “uitvalsbasis” voor de verdere verkenning van de
regio. Cultuurhistorie is een belangrijk onderdeel van de Tongerse én Haspengouwse identiteit. De
sporen uit lang vervlogen tijden geven stad en streek hun eigenheid.
Bij het herdenken van de hedendaagse (stedelijke) ruimte spelen elementen als archeologie,
cultuurhistorie en vooral het respect voor het aanwezige erfgoed een voorname rol. De tastbare en niet
tastbare historische erfgoedelementen kunnen alleen maar blijven voortbestaan wanneer zij kaderen in
de voortdurende veranderingen van stad en streek.
Want, dames en heren, nieuwe ontwikkelingen gaan altijd een confrontatie aan met de specifieke
kwaliteiten van de plek. Historische elementen versterken het imago van stad en streek en vergroten
het cultuurhistorische bewustzijn van bewoners en bezoekers. Het geeft een plek, een stad of een
streek inhoud en bestemming. Alleen als het erfgoed in de voortdurende ruimtelijke veranderingen van
stad en streek wordt verankerd, is de toekomst van dat erfgoed gegarandeerd.
Het stadsbestuur hecht dan ook bijzonder veel belang om het aanwezige erfgoed op een eigentijdse,
hedendaagse wijze te integreren.
Vandaag beleven wij een belangrijk scharniermoment. Het verbinden van het rijke erfgoed met een
groeiende stad. Het is een enorme uitdaging die wij met zijn allen moeten aangaan.
2
Dames en Heren,
Ik wil het nog eens benadrukken. De meerwaarde van onze stad bestaat erin dat het een stad is met
een verhaal. Een verhaal dat méér dan 2000 jaar geleden begon en nog altijd verteld wordt, zoals nu
vandaag in het boek van Anne-Marie Scheepers.
Mensen zoals zij dragen minder bekende stukjes verleden naar buiten, zodat wij het verhaal van onze
stad en zijn monumenten beter kennen en begrijpen. Want leren uit het verleden is weten voor de
toekomst. Hierin ligt dan ook de enorme waarde en rijkdom van deze publicatie.
Tijdens haar lange zoektocht naar de nodige informatie heeft Anne-Marie Scheepers vele specialisten
bereid gevonden om mee invulling te geven aan verschillende facetten van haar boek. Niet enkel ons
eigen stadsarchief, maar eveneens gerenommeerde instellingen. Hetgeen de interesse vanwege de
wetenschappelijke wereld voor het verhaal van Tongeren eens te meer onderstreept.
Dames en Heren,
Tongeren is een stad met geschiedenis. Een stad met een verhaal. Een stad die iets vertelt.
En dat gaan wij allemaal de volgende dagen doen aan de vele tienduizenden bezoekers die Tongeren
zullen aandoen ter gelegenheid van de Zevenjaarlijkse Kroningsfeesten. Deze processie die haar
oorsprong vond in de middeleeuwen groeide uit tot de grootste religieuze processie in de Euregio.
Anne-Marie, je kon dan ook geen beter moment uitkiezen om deze unieke publicatie voor te stellen.
Mijn hartelijke dank daarvoor.
3