H4b T5 Evolutie aantekeningen. (schuingedrukt overnemen) bs 1 Domeinen: bacterien eencellig archaea eencellig eukaryoten een- en meercellig De eukaryoten zijn te verdelen in Rijken: dieren geen celwand planten schimmels heterotroof autotroof heterotroof protisten wel/geen celwand een/meercellig auto/heterotroof Organische en anorganische stoffen. (Bij H5 T1 bs 2 voeding komt dit nogmaals aan bod) Organische stoffen zijn grote moleculen, afkomstig van de organismen of producten van organismen (dus de levende natuur) en meestal energie-rijk. Koolhydraten bestaan uit C, H en O bv: - glucose - fructose - cellulose - zetmeel - glycogeen Vetten bestaan ook uit C, H en O. Eiwitten (opgebouwd uit aminozuren)bestaan ook uit C, H, O en N (soms ook P en S) - worden niet opgeslagen Vitaminen Anorganische stoffen bestaan uit een paar atomen zoals mineralen (K, Ca, Fl) en water, ook CO2, O2, N2. Zoek in je binas deze stoffen op. (de 6 voedingsstoffen zijn onderstreept) autotrofe organismen: produceren uit anorganische stoffen organische stoffen (voedingsstoffen) dmv fotosynthese in chloroplasten formule: water + koolstofdioxide + licht ―› glucose + zuurstof CO2 + H20 + licht ―› C6H12O6 + 6O2 heterotrofe organismen: verbruiken chemische energie afkomstig van autotrofen of andere heterotrofen. (en zetten daarbij organische stoffen om in anorganische stoffen zodat de opgeslagen energie vrijkomt voor levensprocessen. (= dissimilatie)) De verdere indeling in rijken. stam = afdeling ezelsbruggetje taxonomie afb 3: RAKOF-GSR bs 2 en 3 (een herhaling uit T1): prokaryoten eencellig geen kern bacterien en archaea verschillen in stofwisseling eukaryoten een- of meercellig organelen o.a. kern protisten vb alg soms eencellig/cw/auto/ schimmels meercellig*/cw/hetero planten meercellig/cw/auto dieren geen cw/meercellig*/hetero