Goede voeding volgens de wetenschap

Goede voeding volgens de wetenschap
Prof.dr. Frans J Kok
Wageningen campus
Inhoud
1. Ongezond buikvet
2. Zelfexperiment
3. Richtlijnen goede voeding
4. Brood, zuivel, vis en chocola
Obesitas: voeding-beweging-genen
Iemand met 10 kg overgewicht
kan gem. 4 kilo toeschrijven
aan de genen
Ongezond buikvet
Man: BMI=36.2
Man: BMI=22.8
Visceraal vet leidt tot diabetes en hart- en vaatziekten bij obesitas
Van Gaal LF, Nature 2006
Prevalentie vette lever
6% - 60% in VS:
(>5% vetaccumulatie)
obesen (BMI 30-35) 30%
ernstige obesen (BMI ≥ 35) 50%
(Lazo M. Am J Epidemiol. 2013)
In 2010, 6.6% VS volwassenen morbide obees (BMI > 40)
± 15.500.000 mensen
Vette lever
Gezonde lever
Behandeling vette lever
Gewichtsverlies
Lichaamsbeweging
Gezond eten
Vermijd zoete frisdranken
Vermijd hoog vet voeding
Overweeg voedingssupplementen
Snel en veel afvallen
Crash dieten en het jojo-effect
1 kg lichaamsvet
~7000 kcal
Crash dieet:
1 kg week -1000 kcal/dag
Geleidelijk afvallen:
1 kg maand -200 kcal/dag
Zelfexperiment
Opzet experiment
ongezond eetpatroon
weinig beweging
gezond eetpatroon
voldoende beweging
weken
0
4
8
Ongezond
Caloriëen
Verzadigd vet
Zout
Suiker
Voedingsvezel
Gezond
Richtlijnen
Goede Voeding
Veranderingen in gewicht en lichaamsvet
Begin
meting
Na
ongezonde
maand
Na
gezonde
maand
Gewicht (in kg)
75.9
78.2
76.2
Lichaamsvet*(%)
16.5
19.6
17.9
Vet in buikholte** (kg)
0.8
1.2
1.0
Onderhuids buikvet** (kg)
1.5
1.8
1.6
* Lichaamsvet gemeten met DXA,
** Vet buikregio gemeten met MRI vanaf navel 14 cm omhoog
Gezondheidsprofiel
Begin
meting
Na
ongezonde
maand
Na
gezonde
maand
Cholesterol (mmol/L)
- Totaal
- LDL
5.7
3.4
6.6
3.9
5.3
2.9
Bloeddruk (mmHg)
- bovendruk
- onderdruk
115
75
120
82
115
72
Na/K verhouding (24 u urine)
1.2
1.5
1.2
Vaatfunctie
5
7
-1
Hartslag (slagen per minuut)
49
57
50
43.9
41.5
44.3
Fitheid (ml/kg/min)
Dietary Guidelines for Americans 2010
Balance calories
with physical activity
to manage weight
Consume more of certain foods
and nutrients such as fruits,
vegetables, whole grains, fat-free and
low-fat dairy products, and seafood
Consume fewer foods with
sodium
(salt), saturated fats, trans fats,
cholesterol, added sugars, and refined
grains
Mediterranean
Richtlijnen Goede Voeding 2006
Nordic
Japanese
Gezondheidswinst Richtlijnen Goede Voeding
Factor
Verzadigd vet
Transvet
Groente
..........
Ziektelast
Levensverwachting (in jr)
(DALY’s/jr)
(ziektevrij voor 40 jarigen)
25.000
32.000
47.000
.........
0,1
0,1
0,3
....
Gezonde voeding
246.000
1,2
BMI
215.000
0,8
100 volwassen Nederlanders 10 jaar volgen 10 en 25 chronische ziekte
Gezonde leefstijl en voedingspatroon.......... 8 en 15 chronische ziekte
van Kreijl CF, et al. Ons eten gemeten, VTV: RIVM, 2004.
MyPlate: US Nutrition Guide
Eetpiramide
Bonen/peulvruchten
(eiwit, vezel Fe, Zn, K, folaat)
Healthy Eating Pyramid
ADHD dieet
Pelsser
Brood
1. Koolhydraten
Baguette
Cornflakes
Rijst (wit)
Brood (volk.)
Havermout
Rijst (bruin)
Appel
Bonen (bruin)
Gerst
2. Gluten
GI
95
93
89
71
55
50
39
30
28
Prevalentie coeliakie: 1%.
Coeliakie: auto-immuunziekte met sterke erfelijke component.
Vage klachten: glutenvrij zonder positieve test op intolerantie.
GL
15
23
43
9
13
16
6
7
12
3. Voedingsvezel
Advies Gezondheidsraad 30-40 gram/dag
gr voedingsvezel
4 sneden volkorenbrood
8
1 snee roggebrood
2
200 g groenten
5
150 g aardappels
4,5
1 appel +1 peer
4
Yoghurt met muesli
2
Noten
2
Koek(jes)
2
VCP-3 (1997-1998)
Totaal
30
Melk en zuivel
Iron
zuivel
3
Vitamin E
Koemelkallergie
Lactose intolerantie
Prostaatkanker (Ca, IGF-1)
Darmkanker
Osteoporose
5
Vitamin D
10
Vitamin C
10
Vitamin B6
11
Folic acid
12
Vitamin B1
13
Selenium
13
Retinol
15
Magnesium
16
Copper
Sojamelk vs Halfvolle melk
mov
vit B2, B12,
plant. eiwit
Ca, Zn, K, P
18
Zinc
26
Vitamin B12
35
Vitamin B2
46
Calcium
64
0
20
40
60
80
100
RIVM Report 350030002
Vis: Omega-3 vetzuren
Advies Gezondheidsraad
EPA / DHA
100-150 g. (vette) vis per wk
450 mg/dag EPA/DHA
Makreel
1.5-2 g. α-linoleenzuur (ALA)
5-10% conversie naar EPA:
75-200 mg EPA
Zalm
Forel
Sardines
ALA
Pure chocolade
Gezondheidsclaim
Cocoa flavanols help maintain
endothelium-dependent
vasodilation which contributes
to healthy blood flow”.
Consumption of 200 mg cocoa flavanols daily.
10 g of high-flavanol dark chocolate (70% cocoa).
Epicatechins enhance NO production
10 g. chocolate 110 kcal
Quality of Life
100 %
Gezondheid
Quality of life
Levensduur