Wega 2004 les 3 - zonnestelsel in beweging

Zonnestelsel in beweging
Zonnestelsel in beweging
1.
Zwaartekracht
2.
Planeetbanen
3.
Wetten van Kepler
4.
Pad van de planeten aan de hemel
5.
Seizoenen
6.
Getijden
7.
WEGA vzw - Cursus 2004
23/10/2004 - Les 3 - Zonnestelselin beweging
1
WEGA vzw - Cursus 2004
1. Zwaartekracht
l
Lagrangepunten
23/10/2004 - Les 3 - Zonnestelselin beweging
2
2. Planeetbanen
Alle bewegingen worden beheerst door de zwaartekracht.
Snelheid
Zwaartekracht
Beweeg
richting
Eclipticavlak
Perihelium = kortste afstand tot de zon
Aphelium = langste afstand tot de zon
Dit geld ook voor het stelsel maan-aarde
WEGA vzw - Cursus 2004
23/10/2004 - Les 3 - Zonnestelselin beweging
3
WEGA vzw - Cursus 2004
23/10/2004 - Les 3 - Zonnestelselin beweging
4
1
3. Wetten van Kepler
1.
De planeten bewegen in een
ellipsbaan rond de Zon. De
Zon staat in één van de
brandpunten van de ellips.
2.
Voerstraal beschrijft in
gelijke tijden gelijke
oppervlakten
3.
Binnenste planeten hebben
een kortere omlooptijd:
l
1.
4. Pad van de planeten aan de
hemel
Binnenplaneten
T²/a³=cte
T = omlooptijd
a = halve lange as
=> T ²=a³ x cte
l Baan
x 4 => omlooptijd x 8 => snelheid / 2
WEGA vzw - Cursus 2004
1.
23/10/2004 - Les 3 - Zonnestelselin beweging
5
WEGA vzw - Cursus 2004
23/10/2004 - Les 3 - Zonnestelselin beweging
6
23/10/2004 - Les 3 - Zonnestelselin beweging
7
WEGA vzw - Cursus 2004
23/10/2004 - Les 3 - Zonnestelselin beweging
8
Buitenplaneten
l
Opositielus
WEGA vzw - Cursus 2004
2
5. Seizoenen
l
l
l
l
eb en vloed
Gevolg: De aarde gaat elke dag 30cm op en neer.
Het water zorgt voor eb en vloed.
Zon kan de getijden beinvloeden:
n
n
WEGA vzw - Cursus 2004
23/10/2004 - Les 3 - Zonnestelselin beweging
9
6. Getijden
Oorzaak: Aantrekkingskracht van de maan op de aarde
De maan trekt aan het water en aan het land.
dood tij
springtij
WEGA vzw - Cursus 2004
23/10/2004 - Les 3 - Zonnestelselin beweging
10
7. Lagrangepunten
l
Waar de zwaartekracht van de twee lichamen en de
middelpuntvliedende kracht in de cirkelbaan van het punt
precies met elkaar in evenwicht zijn
l
L4 en L5 zijn de meest stabiele punten.
l
L4 is de plaats waar de meeste objecten samentroepen
l
WEGA vzw - Cursus 2004
23/10/2004 - Les 3 - Zonnestelselin beweging
11
n
Bv. Mars heeft planeto ïde op L4: Eureka
n
En Aarde? Nog geen gevonden … (we kijken richting zon)
Opdat L4 en L5 stabiel zouden zijn moet het grootste
object 25x zwaarde zijn dan het kleinste
WEGA vzw - Cursus 2004
23/10/2004 - Les 3 - Zonnestelselin beweging
12
3
Afstanden
Afstanden
WEGA vzw - Cursus 2004
23/10/2004 - Les 3 - Zonnestelselin beweging
13
WEGA vzw - Cursus 2004
AE
l
l
l
AE
l
Lichtjaar
l
Parsec
23/10/2004 - Les 3 - Zonnestelselin beweging
14
Lichtjaar
Kilometer : is een te kleine afstandsmaat geworden om
de afstand te bepalen tot planeten
AE = astronomische eenheid
l
AE : is een te kleine afstandsmaat geworden om de
afstand te meten tot sterren
l
Lichtjaar = de afstand de het licht aflegt in 1 jaar
= 300.000 km/s x 60 x 60 x 24 x 365
= gemiddelde afstand aarde-zon
= 9,47 biljoen km
= 150 miljoen kilometer
l
l
Voorbeeld:
– Aarde-Zon = 1AE
– Zon-Mars = 1,5AE
– Zon-Saturnus = 9,5AE
– Zon-Pluto = 39,4AE
WEGA vzw - Cursus 2004
23/10/2004 - Les 3 - Zonnestelselin beweging
15
Voorbeeld:
v Zon
- Proxima Centauri = 4,27lj
v Zon
– Poolster = 430lj = 132 parsec
v Zon
– Wega = 26,4lj
v Zon
– Aarde = 8,3 lichtminuten
WEGA vzw - Cursus 2004
23/10/2004 - Les 3 - Zonnestelselin beweging
16
4
Parsec
l
l
l
Lj : is een te kleine afstands maat geworden voor verre
sterren en sterrenstelsels
l
Parallax = De mate waarin een ster verschuift als een
l
Rekenvoorbeeld
Parsec = afstand aarde - zon gezien als 1 boogseconde
= 3,26lj
waarnemer hem observeert vanuit twee tegenover elkaar gelegen
punten van de aardbaan (dus met ca 6 maanden tussenpoos). En dit
in boogseconden uitgedruk.
Parsec = 1/afstand in parallax
Parallax van Proxima Centauri is 0.75 boogseconde
l
1/0,75 = 1,33
Voorbeeld :
v Zon
1,33 x 3,26 = ongeveer 4,35 lichtjaar
– Poolster = 132 parsec
WEGA vzw - Cursus 2004
23/10/2004 - Les 3 - Zonnestelselin beweging
17
WEGA vzw - Cursus 2004
23/10/2004 - Les 3 - Zonnestelselin beweging
18
5