Iraanse talen

Iraanse talen
Iraanse talen behoren tot de Indo-europese taalfamilie.
■ IRAANSE TALEN ═══► 1) Oudiraans
╚═══► 2) Middeliraans
╚════► 3) Nieuwiraans
■ 1) Oudiraans ═══► 1.1) Oudperzisch, spijkerschrift, aantal inscripties uit 6e-4e eeuw v.Chr.
╚═══► 1.2) Avestisch, Pahlawischrift, taal van Avesta, heilige boek van Zoroastrisme
╚► 1.2.a) Oudavestisch, Gatha’s, 1000 jaar v.Chr.
╚══► 1.2.b) Nieuwavestisch, 5e eeuw v.Chr.
De Middeliraanse talen worden gewoonlijk op een geografische basis ingedeeld in twee groepen
■ 2) Middeliraans ═══► 2.1) Oostelijke groep ═► 2.1.a) Soghdisch
║
╚══►2.1.b) Khotan-Sakisch
║
╚═══►2.1.c) Khwarazmisch
║
╚════►2.1.d) Bactrisch
╚═══► 2.2) Westelijke groep ═►2.2.a) Partisch
╚══►2.2.b) Middelperzisch, rechtstreekse voortzetting
van het Oudperzisch, gesproken gedurende
de gehele periode tussen het
Achaemenidische Rijk en de val van het
Sasanidische Rijk, schrift Rijks-Aramees
■ 3) Nieuwiraans ═══► 3.1) Koerdisch
╚═══► 3.2) Baluchi
╚════► 3.3) Ossetisch
╚═════► 3.4) Pashto
╚══════► 3.5) Nieuwperzisch, rechtstreekse voortzetting van het Middelperzisch, en
wel van de gesproken variant van Middelperzisch, 9de eeuw AD,
aangepast Arabisch schrift. Nieuwperzisch wordt eenvoudigweg Parsi
of in een gearabiseerde vorm Farsi genoemd.
■ 3.5) Nieuwperzisch ═══► 3.5.a) Farsi, de officiële taal van Iran
╚═══► 3.5.b) Dari, de tweede officiële taal van Afghanistan
╚════► 3.5.c) Tadjikisch, de officiële taal van Tadjikistan
Als een levende taal heeft het Nieuwperzisch sinds de 8e/9de eeuw AD een ontwikkeling doorgemaakt die in vijf
fasen worden onderscheiden.
■ Periodisering Nieuwperzisch ═► 1) de formatieve periode (8e-10e eeuw), waarin de standaardisatie van
║
de taal van de poëzie tot stand kwam
╚═► 2) de heroïsche periode (10e-12e eeuw), waarin de standaardisatie
║
van het proza tot stand kwam
╚══► 3) de klassieke periode (13e-15e eeuw)
╚═══► 4) de post-klassieke periode (15e-19e eeuw)
╚════► 5) de periode van het hedendaagse Perzisch
De structuur van het Perzisch heeft in de loop van de tijd opvallend weinig veranderingen ondergaan. Op het
gebied van de woordenschat is de ontwikkeling die het Perzisch heeft doorgemaakt, uiteraard zeer aanzienlijk
geweest. Een van de meest opvallende verschijnselen in dit verband is de instroom van Arabische woorden.