Hisparc en aardmagnetisch veld
advertisement
Aardmagnetisch veld en Kosmische straling Anneke de Leeuw St. Michaëlcollege te Zaandam HiSPARC • Kosmische straling • Hisparc project • Verband tussen aardmagnetisch veld en kosmische • • • • • straling Oorzaak van aardmagnetisch veld Meten van aardmagnetisch veld AVM en SAM Paleomagnetisme Experimenten in de klas Informatie Kosmische straling Hisparc Project High School Project on Astrophysics Research with Cosmics Hoogte inslag • 10 - 50 kilometer, hoog in de atmosfeer Straling/deeltjes • • • • •γ atoomkernen elektronen protonen muonen snelheid kleiner of bijna de lichtsnelheid straling lichtsnelheid samenstelling • Protonen ~ 75% • Heliumkernen ~ 25% • Elektronen, zwaardere kernen, γ-stralen Ongeveer samenstelling heelal afgezien van atoomkernen Li, Be en B. Hoog energetische straling CR energy spectrum knee 2nd knee ankle toe Het gaat om grooooote energie • Protonen - met bijna de lichtsnelheid; - met energie van tennisbal met redelijke snelheid - LHC: proton bundels met elk 7.10**12 eV Versneld door: • Shock ? • Supernova ? • ?????? Bron ? Energie laag • Zon • Neutronensterren Energie groot • Ons melkwegstelstel • Supernova’s • Kleiner 1 % heelal Onder de douche douchekop hoog in de atmosfeer Waarmee meten we ? GPS Detectoropbouw Detectorbouw Meten aan de detector Aansluiten van de detector Monitorscherm Richting uit Tijdsverschillen Indien minimaal 3 stations een shower gemeten hebben kan de richting worden bepaald: Kosmische straling en ANW • Mariëtte Blau • Geschiedenis van de Natuurwetenschappen • Zie Hisparc ELO Kosmische straling (van de zon) en aardmagnetisch veld zonnewind • Continue stroom van geladen deeltjes Zonnevlam en Coronal Mass Ejection • Zonnevlam Dicht bij oppervlak van de zon. Snelle protonen arriveren enkele uren later. • CME Plasma met 0,001 c ruimte in, binnen de zonnewind schokgolven: versnelling http://solarscience.msfc.nasa.gov/ Coronal Mass Ejection Noorderlicht Kristian Birkeland • De Noor Kristian Birkeland expedities uiterste noorden van Noorwegen wintermaanden van 1899-1900 metingen aan aardmagnetisch veld Lucy Jago, “Het noorderlicht”, uitgegeven door Byblos in 2002. Kosmische straling van buiten de heliosfeer neemt af bij hoge activiteit van de zon ! Oorzaak van aardmagnetisch veld Geodynamo Aarde Model geodynamo • Convectie • Stollen vaste binnenste kern • Opstijgende krachten/convectie • Afvoer van warmte • Corrioliskrachten animatie • http://www.psc.edu/research/graphics/gall ery/CORRECTno_earth.mpg • website met animatie Model van 3,0 meter Meten aan het aardmagnetisch veld Metingen binnen de school • AVM • SAM • Magnetogram Michaëlcollege AVM Profielwerkstuk • Tom Nijenhuis en Ruben Visser http://www.netherlich.com/profielwerkstu k/ Aardmagnetisch Veld Meter • Principe AVM SAM Simple Aurora Meter sensor Magnetogram Paleomagnetisme (NLT) • Meten aan gesteenten • Ompoling • Zeebodemspreiding Ompoling Zeebodem spreiding Actualiteit • Afname • Wandering poles The Core met Hilary Swank For reasons unknown, the earth's inner core has stopped rotating, causing the planet's electromagnetic field to rapidly deteriorate. Instantly, life around the globe begins to change dramatically. In Boston, 32 people with pacemakers, all …. In de klas • Spelen met magneten • Bepalen grootte van magneetveld met kompas • Bepalen inclinatie met magnaprobe • Super simpele elektromotor • Levitron HiSPARC site www.hisparc.nl • ELO • HiSPARC materiaal • Magnetisch veld van de aarde en Kosmische stralen • [email protected]