6-10-2013 Effecten geluidsverstoring op het zeeleven Roelant Snoek 4 oktober 2013 Imagine the result Photo: Siemens Press Overzicht presentatie § § § § § § Wat is zeeleven? Belang van geluid Effecten Bronnen Effectbepaling N2000 Mitigatie-mogelijkheden Imagine the result 1 6-10-2013 Wat is zeeleven? Op het NCP: § Zeezoogdieren § Vissen § Macrobenthos Imagine the result Daniel Pauly 2009 Belang van geluid § Waarnemen omgeving § Communicatie § Haring: ........ ? § Prooidetectie Bruinvis: echolocatie § Predatordetectie Imagine the result 2 6-10-2013 Hoe goed kunnen ze horen? Audiogram bruinvis: Dia 5 Uit: Lucke et al. 2009 Hoe goed kunnen ze horen? Audiogram gewone zeehond: Dia 6 Aangepast uit: Kastelein et al.. 2009 3 6-10-2013 Hoe goed kunnen ze horen? § Gehoorspecialisten § Generalisten Audiogram vissen: Dia 7 Uit Hastings & Popper, 2005 Effecten van geluid Effecten op het individu: § Maskering § Verstoring § Vermijding § Temporary Threshold Shift (TTS) § Permanent Threshold Shift (PTS) § Fysieke schade / sterfte Dia 8 Uit Kastelein et al. 2011 4 6-10-2013 TTS/PTS bepaling + herstel Uit Kastelein et al. 2011 Dia 9 Effecten van geluid Effecten op de populatie: § Rustgedrag § Foerageergedrag § Migratie § Voortplanting § Pups? SONAR? Dia 10 Ecomare.nl 5 6-10-2013 Geluidsbronnen in zee § Natuurlijke bronnen § Antropogene bronnen § Continu-geluid § Impuls-geluid Imagine the result Heiwerkzaamheden § Windmolenparken § Olie/gas platformen § Bouw kustzone § Paaldiameter: 2 - 7 meter § Hei-energie 100-2000kJ § Bronniveaus: >225 dB re 1 µPa2s § Duur: 2-4u per paal § Frequentie: 2s Imagine the result 6 6-10-2013 Seismische surveys § Olie en gas exploratie § Airgun array § Bronniveaus: >230dB re 1 µPa2s § Duur: weken-maanden § Frequentie: 8s Imagine the result ARCADIS 2011 Scheepvaart § Continu geluid § Bronniveaus: >190dB re 1 µPa2s Imagine the result Marinetraffic.com 7 6-10-2013 Effectbepaling: case-study offshore heipaal § Locatie § Bronkarakteristieken § Modellering geluidsvoortplanting § Vermijding § TTS § PTS Uit: PB Q4 West 2013 Imagine the result Effectbepaling: case-study offshore heipaal Drempelwaarden bruinvis: Vermijding TTS PTS 136 dB SEL 164 dB SEL 179 dB SEL 10 km 16 km 0.5 km Kastelein et al. 2011 Lucke et al. 2009 Southall et al. 2007 Imagine the result Uit Kastelein et al. 2011 8 6-10-2013 Effectbepaling: case-study offshore heipaal Populatie effecten: § Dichtheid § Duur § Periode § Moeder-kalf § Populatieomvang Effect niet uit te sluiten? Imagine the result Uit: Geelhoed et al. 2011 Mitigerende maatregelen § Uitvoeringsperiode § Optimalisatie heiscenario § Technische oplossingen: - Hei-mantel - Luchtbellenscherm - Vibro-driving Imagine the result Bron: Hydrotechniek Lübeck 9 6-10-2013 Kennisleemtes & projecten § Onderzoeksveld sterk in ontwikkeling § Sterke behoefte aan zowel fundamenteel als praktisch onderzoek § Doorvertaling naar populatie? § Achtergrondgeluidsmetingen Noordzee § Nationaal monitoringsprogramma § Verkenning impuls-register Imagine the result Vragen! Ecomare.nl 10