Hersenen: 2 soorten cellen

Psycholeptica: onderdrukken CZS
bv: barbituraten, sedativa, opiaten
Psychoanaleptica: stimuleren CSZ
bv: cocaïne, amfetaminen, cafeïne
Psychodysleptica: verstoren CSZ
bv: hasj, LSD, (XTC: tssn psychoanaleptica en –dysleptica)
Hersenen: 2 soorten cellen:
Gliacellen
Neuronen:
o Axonen (versturen info)
= NEURONAAL NETWERK
o Dendrieten (input info)
Zenuwpuls ontstaat aan dendrietkant cel vuurt (alles of niets)
= NEUROTRANSMISSIE (= Synaptische transmissie)
Synaptische spleet (ruimte tussen uitlopers aangrenzende neuronen) NEUROTRANSMITTOR (hebben specifieke receptor)
∟ inhibitoir of exitatoir effect
∟ diverse inactiveringsmechanismen: vernietigen (ahv enzym),
verdwijnen ( opgezogen in gliacel of door diffusie),
heropname (in presynaptisch neuron = recycleren NT)
Tweede Boodschapper Systeem : tussenschakel(s) tussen receptor en uiteindelijk effect op ontvangend neuron
Beïnvloeding Neurotransmissie:
a. Goede opslag verhinderen (enzymatische afbraak, NT laten weglekken uit syn. blaasjes)
b. Syn. blaasjes bezetten door gelijkaardige structuur met NT (NT in syn. spleet duwen)
c. NT-afgifte blokkeren
d. Enzymen die NT aanmaken afremmen
e. Heropname NT blokkeren
f. Enzymen remmen die NT
afbreken in syn. spleet
g. Zelf binden met receptoren
h. Stof die 2de boodsch.systeem
remt of stimuleert
Gebruik
OPIATEN
°Opium (<Papaver)
°Nepenthe (Homeros)
°Morfine (zuivere stof)
~Diacetylmorfine
(Meer vetoplosbaar dus
snellere opname in
hersenen)
°Heroïne
Injectie
Injectie: IV
skin popping
Inhaleren: sigaret
dampen
Snuiven = snorting
Orale inname (geen
euforie)
Werking
Opiaatreceptoren
opiaten zijn agonisten
hierop. Ook
opiaatantagonisten: (bv
naloxon)
Receptoren in:
~ ruggenmerg
(substantia gelatinosa)
~ Limbisch systeem:
* amydala
* L.C.
Effecten
Heroïne: roes na ca.
10min., duurt 3-5 uur.
Rush, piekeffect (na
30min-1u)
~Bedwelming
~Pijnstillend
(subjectieve pijn
afstompen)
~Emotionele
veranderingen (euforie)
°Opioiden:
(synthetische opiaten)
~ METHADON
~ BUPRENORPHINE
°ENDORFINEN
(lichaamseigen morfine)
Orale inname
Substitutietherapie:
~ontgiftigingsbehandeling
~onderhoudsbehandeling
Lange T1/2
BB= 80-90%
Kruistolerantie m
heroïne
Orale inname
Substitutietherapie
+ Nalorphine
(antagonist) geen
misbruik mog
Interactie m Substance P
Geen euforie (orale
inname)
Pijnstillend
Verslaving/Risico’s
3 Stadia:
>Tolerantie: cellulair en
metabool
>Afhankelijkheid:
~ fys.: onthoud.versch.
~ psy.: Craving
* Reward Pathway
>dwangmatig
drugzoekend gedrag
SEDATIVA &
ANXIOLYTICA
Gebruik
Werking
Effecten
Verslaving/Risico’s
°Barbituraten
Orale
inname
Slaapmiddel
~Kort- en middellangwerkende:
slaapmiddelen (snel in hersenensnel weg)
~Langwerkende: sedativa, +/angsten
* Fenobarbital: langzaam
in hersenen blijft
redelijk alert functioneren
Versuffing
Lethale dosis is slechts enkele
malen hoger dan therap. dosis
zelfmoordmiddel
Zeer verslavend!!
°Meprobamaat
(MILTOWN)
Orale
inname
Barbituraten, alcohol en
meprobamaat versterken syn.
effecten GABA
Spierrelaxerend &
angstwerend
Verslavend gewenning
°Benzodiazepinen
~ Librium
~ Valium
Orale
inname
SYNERGISTISCHE werking
Kruistolerantie en
Kruisafhankelijkheid
Angstwerend
Lichte verslaving
Zelden dodelijke OD
! benzo + sedativum(bv
alcohol) wel gevaarlijk!
Rol van inhibitoir NT GABA
°Rohypnol
Orale
inname
10x krachtiger dan Valium
Oraal en IV misbruik:
~ IV: rush
~ onderdrukken van
opiaatonthoudingssymptomen
~ +heroïne: intensiever
Mentale en fys. Paralysatie
Date-rape drug
STIMULANTIA
°Cocaïne
(genotsmiddel)
= Derde gesel vd
mensheid
*Cocaïnebase:
CRACK (1 dosis
cocaïne=meerdere
dosissen crack)
Gebruik
Kauwen van bladeren: minder
rush
Geneesmiddel:
~ Vin Mariani (1863): wijn met
coca-extract
therapeutisch tonicum en
aangename drank.
~ Coca-cola: < Pemberton.
tegen hoofdpijn.Eerst met
wijn, later met soda
Chemisch zuivere cocaïne: veel
gebruikt cocaïneverslaving
=> psychose
~ snuiven (snorting)
~IV-injectie
(coc+her=speedball)
Inhalatie (freebasen) via pijpjes
Roken
*Procaïne
Synthetisch afgeleide:
plaatselijke verdoving
°Amfetamine
(therapeutisch
doel)
Designer drugs
*methamfetamine
~ICE
*Khat:
Orale inname IV-injecteren:
snellere rush runs van 612dagen
Oraal, intrasanaal, inhalatie, IV
Cathinone/cathine
Inhalatie via pijpjes
Werking
Zeer veel chemische
overeenkomst met
dopamine en
noradrenaline
Limbisch systeem
* L.C.
Amf en Cocaïne
versterken werking van
nor en dopneuronen:
~Amf.: verdringen nor
en dop uit syn. blaasjes
in presyn. Neuron NT komt in syn. spleet:
prikkeling
~Cocaïne: blokkeren
heropname nor en dop
(vooral dop) extra
veel aanwezig in syn.
spleet.
Effecten
~ ↑ gevoel v welzijn
~ Eetlustremming
~ Ongewenste effecten:
* paniekreacties,
koorts, hartritme
verstoord
* gewelddadige
reacties oiv
methamfetamine
* Hallucinaties
* Psychische afh
(craving)
Verslaving/Risico’s
Psychosen:
* Cocaïnewaanzin
(functionele
psychose)
* Amfpsychose lijkt
terk op paranoïde
schizofrenie
+ hallucinaties ivm
tastzin
Grote Rush Grote
Crash
*Stimulerende effecten:
VERSLAVEND
versterking nor
activering hersenschors
*Euforische werking:
versterking
noradregene activiteit
Limbisch systeem
*(subj) Spierkracht ↑:
deels ↑ alertheid, deels
versterking
noradregene activiteit
PSYCHEDELICA
° Mescaline
(< Peyote-cactus)
Peyotisme
° Methoxy-amfetaminen
(Synth mescaline:
groter effect)
= designer drug
* XTC/DOET/DOM
° Magic Mushroom
(geestesverruimend)
Gebruik
Religieuze riten
Orale inname
Orale inname
L.C.: psychedelica
versterken zint. prikkels
Oiv LSD: ↑↑↑
prikkelgevoeligheid LCcellen (verklaring
synesthesie, transcendentie)
Werken als serotonineagonist op S2 -receptoren
° LSD (lysergzuurOraal
diethylamide) (Hofmann: (zegeltjes)
LSD-25)
* ERGOT: lysergzuur
° Phencyclidine (PCP)
Werking
Chemische gelijkenis met
NT serotonine, noradr en
dop.
Gerookt, oraal,
IV, snuiven
Effecten
*Verandering
zintuiglijke
waarnemingen (vnl.
visueel)
SYNESTHESIE
* sterk vertekend
tijdsbesef
* verandering
ruimtebegrip
Verslaving/Risico’s
*Wegvallen ik-gevoel =
Gevaarlijk!! paniek
* blijven steken in
psychose
* vaak begin v eindeloze
geestelijke miserie
* Bad trip
* geen fysieke verslaving
* transformatie ikbeleving
*LSD: Schizofrene
instortingen en zelfmoord
* Zeer dosisafh.
*PCP: Chronisch:
Gewelddadige reacties
* Flash-backs
* OD! (grote marge)
*hyperthermie
*XTC:
-extreme hyperthermie
-tandenknarsen
-bad trip
-OD: fatale hyperthermie
CANNABINOÏDEN
Bel. Psychoactief
bestanddeel:
∆-9-THC
Gebruik
Vezeltype vs. Drugtype Gerookt:
° Marihuana
(1-3% THC)
° Hashish
( 10-20% THC)
° Hash-olie
( +/- tot 60% THC)
*jointjes
*waterpijp
*olie: paar druppels op
sigaret
* inhalatietechnieken
(diep + 30sec
vasthouden)
Orale inname: via gebak
*B.B. = 1/3 in vgl met
roken
Marinol: synth THC
Nabilone
Anti-emeticum (wel
fysiologische high)
Anti-emetisch (minder
psychotrope effecten,
10x potenter dan THC)
Werking
Cannabinoïd
receptoren in deel CZS
vr geheugencontrole,
waarneming,
beweging,
pijngewaarwording
*CB1-receptoren +ook
in perifeer ZS: CB2
NT= anandamine
Ontwikkeling van
synth agonisten en
antagonisten (direct
omkeringseffect)
Effecten
*Sterk afh. v gebruiker,
verwachtingspatroon,
soc entourage, ervaring
* duur afh v dosis en
wijze van inname
* verstoorde
waarneming v tijd,
plaats, ruimte
* verstoort motorische
vaardigheden
* ↑↑↑ zintuigelijke
gewaarwording
Verslaving/Risico’s
In beperkt aantal
gevallen:
*Amotivational
syndrome
* flash-back
* acute intoxicaties
(zelden) ->
behandeld met
benzo’s en
haloperidol
* lichte euforie
* relatief beperkt
verslavend
potentieel
* ↑ impulsiviteit
* Fys. onth.versch.
Negatieve
* neiging tot soc contact !
tolerantie: meer
* eerste gebruik:
gebruiken: minder
nauwelijks effect
nodig (na tijd terug
omkering)
* zelden hallucinaties
* negatieve
beïnvloeding cognitieve
functies
*Nuttige effecten:
~Pijnstillend
~anti-convulsief
~anti-emetisch
door opslag in
vetweefsel: altijd
basishoeveelheid
aanw. In lichaam
* Psychische
afhankelijkheid
PARTY DRUGS
SMARTPRODUCTS of
PARTYPILLS:
° Herbal XTC:
ma huang, guarana
(cafeïne), ginseng
° Nexus:
Kava Kava (licht
euforiserende werking),
guarana
° Spiet:
Yohimbine, Muira
Puama
= afrodisiac
° Cloud9:
zeer veel efedrine
Gebruik
Orale inname:
kruidenmengsels ovv
pillen
Werking
Effecten
Euforische,
uitbundige stemming
Soms placebotrucs
EXPERIMENTELE
DRUGS
° Ketamine
‘Special K’
° GHB
gamma-hydroxybutyraat
‘Liquid E’
Narcosemiddel (nu
enkel dieren)
Poeder of pilvorm
GBL+NaOH=GHB
Verstijven v lichaam
↑hart-en ademhalingsfrequentie veel
gebruikt door dansers
∟:legaal(kuisproducten)
Waterige oplossing of
wit poeder in drank
(+alcohol: gevaarlijk!)
eig dosis meestal
onbekend
Onderdrukkende
werking CZS
Structuur nauw verwant
met GABA
(heel laag niveau
aangemaakt dr lichaam)
Sterk afh van dosis
(zeer nauwe marge)
Euforie->diepe slaap>coma (abrupt)
Verslaving/Risico’s
Sterke hallucinaties,
soms bijna-dood
ervaring
OD: hartstilstand
Soms vicieuze cirkel
hyperventilatie
Coma; ontwaken:
complete amnesie DATE RAPE DRUG
Veelvuldig gebruik:
afhankelijkheid