Sint - Janskruid

Sint - Janskruid
Dorinda Brisard
Leen Declerck
Els Marchand
An Vagenende
Sint - Janskruid







Wetenschappelijk : Hypericum perforatum L.
Familie : Hypericaceae, Guttiferae of
Clusiaceae
In de volksmond : Hersthooi, Duivelsjacht,
Johanniskruid,
Scharnonkel, Godeware
Frans : Millepertuis
Duits : Johanniskraut, Hartheu, Mannskraft
Engels : St John’s wort, Hardhay, Klamath
weed
Italiaans : Iperico
Oorsprong
 Reeds lang gekend als geneeskrachtige plant
 Middeleeuwse leer der signaturen
– Genezing organen waaraan vorm van de plant herinnert
– Met wonden overdekt lichaam
 Feestdag van Sint Jan
– Grootste geneeskracht rond 24 juni
– Geconcentreerd in de olie van de blaadjes
Beschrijving







Kruidachtige overblijvende plant
Europa, Azië, Noord-Afrika en USA
Algemeen onkruid van droge grond
Langs wegranden en op gras
Tot 90 cm groot
Felgele bloemen
Bladeren
– Tegenoverstaand, langwerpig en gaafrandig
– met groot aantal doorschijnende oliekliertjes
 Groeiperiode: juni tot september
Inhoudsstoffen
 Naftodiantronen
– Hypericine
– Pseudohypericine
– Cyclopseudohypericine (oxidatieproduct van pseudohypericine)
 Flavonoïden
– Quercitringlycosiden: o.a. hyperoside, quercitrin, isoquercitrin en rutine
 Floroglucinolen
 Xanthonen
 Essentiële oliën
– Voornamelijk hogere n-alkanen
 Biosynthese precursoren
– protohypericine
Farmacologie
Verschillende aangrijpingspunten
Hyperforine
 Remming heropname 5-HT, NAD, DA
 In mindere mate GABA en L-glutamaat
 Inhibitie van choline
Hypericine
 Inhibitie van MAO
Flavonoïden
 Inhibitie van COMT
 Klassieke anti-depressiva
Anxiolytische werking: hyperforine en biflavonen
Farmacokinetiek
Hyperforine
 t1/2 = 9 uur voor normale dosis
 Cumuleert niet in plasma
 Steady state plasmaconcentratie = 100 ng/ml
Hypericine
 t1/2 = 24 uur voor normale dosis
 Tijd nodig om algemene circulatie te bereiken = 2 uur
Therapeutische toepassingen
 Huidkanker
– Fotodynamische activatie van hypericum
– Tumorreductie tussen 10 en 100%
 Antivirale activiteit
– Hypericine en pseudohypericine
– Behandeling van herpes simplex, mononucleose, influenza, Epstein-Barr
virus
– Aids?
 Antibacteriële activiteit
– Sint-Janskruid extract
– Breedspectrum antimicrobiële activiteit: Gram + en Gram -
Therapeutische toepassingen
 Depressie
– Actieve component:
 Oorspronkelijk: hypericine
 Nu: hyperforine ?
– Indicaties:
 Milde tot matige depressie
 Seizoensgebonden humeurschommelingen
 Verbeteren van diepe slaap in slaapcyclus
 Andere
–
–
–
–
–
–
–
Trauma aan zenuwen
Pijn na tandextracties
Zenuwpijnen
Slapeloosheid
Angst
Bedplassen
Dysmenorree
“Mogelijke” interacties
 Enzyminducerende eigenschappen?
 Stimulatie P-glucoproteïne
 daling plasmaspiegel






Amitriptyline
Theofylline
Digoxine
Fenprocoumon
Warfarine
Ciclosporine
 SSRI: serotoninesyndroom
 Doorbraakbloedingen bij sub 50 pil
Nevenwerkingen
 Fotosensitiviteit
– Weinig meldingen
– Enkel AIDS-patiënten (hoge dosis)
– Plantkundigen: zon en UV vermijden (bleke huidskleur)
 Fotosensibilisatie
– Lasertherapie
– Epilatie
– Kwaadaardig melanoom





Hoofdpijn
 Protrombinetijd bij gebruik coumarine anti-coagulantia
Cardiovasculaire symptomen
Sexuele dysfunctie
Geen invloed op prestatie of rijvaardigheid
Kruidenmengsel, aftreksels en
andere bereidingen
 Thee
– Blad en bloemen
– Bevordering bloedcirculatie om menstruatie op te wekken, bij zwakke maag- en
darmfunctie
 Olie
–
–
–
–
Vers geplukte bloemen
Onder invloed van zonlicht tot bloedrood
Wrijfmiddel bij lumbago, jicht, wonden, zweren, zwelling en kneuzingen
Brandwonden en zonnebrand
 Compressen
– Gaas gedrenkt in olie op zieke plaats
 Cosmetica (crème)
– Rood sap, versgeperste bloem
– Ontzwellend en bedarend
– Rood ontstoken huid
Specialiteiten