maagklachten

MAAGKLACHTEN (NHG standaard)
 Kernboodschappen :
 Alarmsymptomen : haematemesis, melaena, aanhoudend braken,
passagestoornissen, ongewild gewichtsverlies, anemie
= verwijzing
 1e episode maagklachten : R/ : voorlichting, antacida of H2 receptorantagonisten
 Persisterende / recidiverende maagklachten : aanvullende diagnostiek of
proef R/ met PPI
 Typische refluxklachten : 1e keuze R/ : PPI
 Definitie :
maagklachten : niet – acute klachten van pijn in de bovenbuik of zuurbranden, eventueel
met misselijkheid, opgeblazen gevoel en snelle verzadiging
 Oorzaken en beïnvloedende factoren :




GI - Reflux al dan niet met oesofagitis
Ulcuslijden, H.Pylori
Maligniteiten (alarmsymptomen ! > 55j !)
“functionele” maagklachten” (geen duidelijke pathofysiologische oorzaak)
 Exogene factoren : medicatie, roken, voeding, NSAID’s
 Psychische factoren (rol in presentatie en beleving van maagklachten)
 Diagnose :
 ANAMNESE :
 Aard klachten :
 Zuurbranden, regurgitatie (tijdstip dag, invloed houding)
 Pijnklachten (lokalisatie, beïnvloedende factoren)
 Geassocieerde symptomen (dyspepsie, nausea, braken,…)

Ernst, duur, beloop :
 Continu, discontinu
 Invloed dagelijks leven, nachtrust

Defecatiepatroon

Alarmsymptomen :
 Hematemesis,
 Melaena
 Aanhoudend braken, passagestoornissen
 Gewichtsverlies
 Anemie

Beïnvloedende factoren :
 Voeding : alcohol, roken, koffie, vetrijke maaltijden, munt, zure of
koolzuurhoudende dranken
 Medicatie : NSAID’s, antico, corticoïden, SSRI’s
 Psychosociale problematiek en ongerustheid

Systeemanamnese

Voorgeschiedenis
 KO :
 Inspectie, auscultatie, palpatie en percussie abdomen : check organomegalie en
drukgevoeligheid
 PPA : bij vermoeden melaena
 Beleid :
 ALARMSYMPTOMEN :
= verwijzing : uitsluiten maligniteit of andere ernstige ziekte
(cave oudere patiënten met nieuwe maagklachten zonder duidelijke alarmsymptomen
: overweeg verwijzing in 1e stadium)
 1e EPISODE MAAGKLACHTEN (< 2 - 3 mnden) :
symptomatische behandeling :

Niet medicamenteuze behandeling :
 Rookstop
 Alcoholgebruik verminderen
 NSAID’s vermijden, eventueel vervangen door paracetamol (voldoende hoge
dosering, voldoende frequent)
 Vermijden : koolzuurhoudende of zure dranken, koffie, pepermunt, vetrijke
maaltijden
 Vermageren
 Hoofdeinde bed omhoog (bij nachtelijke refluxklachten)

Medicamenteuze behandeling :
 Milde klachten : Antacidum bv Maalox 1u na iedere maaltijd en voor het
slapen gaan
 Ernstigere klachten / onvoldoende effect antacidum : H2 -receptorantagonist :
dosering zie tabel 1
 Start R/ voor 2 - 4 weken
 Regelmatig vervolgconsulten
 Na 8 weken : tracht medicatie geleidelijk te staken
Tabel 1
Dosering H2 receptorantagonisten
Lage dosering
Standaarddosering
1 dd
1 dd
Cimetidine
400
800
Ranitidine (Zantac)
150
300
2 dd
400
150
 PERSISTERENDE (>2 - 3 mnden) OF RECIDIVERENDE MAAGKLACHTEN :

(proef)behandeling PPI :
 Bij typische refluxklachten die onvoldoende reageren op H2 antagonist
 Te overwegen bij :
 negatieve endoscopie
 H.Pylori - test negatief
 2 - 4 weken standaarddosis : zie tabel 2
 Indien verbetering klachten : R/ in totaal 8 weken, nadien op geleide klachten
: intermittent (gedurende 2 – 4 weken) of naar behoefte
 Indien géén verbetering : overweeg “functionele maagklachten”

(H.Pylori diagnostiek :
 Indien klachten niet passen bij typsiche refluxklachten + wanneer verhoogd
risico ulcuslijden (VG van ulcus, man, hoge leeftijd, roken, hongerpijn)
 Soort test : serologie, faecestest, (voorkeur) ureumademtest
 Positieve test = eradicatietherapie
PPI hoge dosis (zie tabel 2) + Amoxicilline (2 dd 1000 mg) + Claritromycine (2
dd 500 mg) gedurende 7 dagen
 Erradicatie is succesvol: negatieve nieuwe test of indien klachten ten minste 6
mndn wegblijven)
Tabel 2
Lansoprazole (Dakar)
Omeprazole
(Logastric, Losec,
Sedacid)
Pantoprazole
(Pantozol, Zurcale)
Rabeprazole (Pariet)
Esomeprazole
(Nexiam)

Lage dosering
15
10
Dosering PPI
Standaarddosering
30
20
Hoge dosering
60
40
20
40
80
10
20
20
40
-
Endoscopie :
 Bij alarmsymtomen
 Indien sterke nood aan diagnostische zekerheid (bv oudere patiënten)
 Te overwegen bij:
 H.Pylori negatieve patiënt die niet reageert op proefbehandeling PPI
 H.Pylori eradicatie geeft geen klachtenreductie





Oesofagitis :
 R/ graad A of B : PPI 8 weken, nadien ifv klachten (ev stoppen)
 R/ graad C of D : PPI in onderhoudsdosis + endoscopische controle na 12
weken
 NB bij refluxziekte : ernst klachten niet = ernst gevisualiseerde letsels
Ulcus duodeni = H.Pylori infectie
 R/ eradicatie
Ulcus ventriculi :
 H.Pylori diagnostiek
 HP + : R/ eradicatie + 3 weken enkel PPI
 HP - : R/ 4 weken PPI
 endoscopische herevaluatie na weken
Erosieve of hemorraghische gastritis, erosieve bulbitis :
 onderzoek naar en R/ HP
Geen of klinisch minder relevante afwijkingen (niet-erosieve bulbitis of
duodenitis, gastritis, hiatus hernia) en patiënt geen typische refluxklachten =
functionele maagklachten :
 prognose : 50 – 90 % blijft (continu of intermittent) klachten
 R/ : info over chronische aard en beperkte therapeutische opties, ev
antacida en H2 antagonisten
 CHRONISCH GEBRUIK ZUURREMMERS :

check wat oorspronkelijke indicatie was en of ooit endoscopie gebeurde :
 nooit endoscopie of op endoscopie geen afwijkingen : tracht medicatie te
staken
 ooit ulcus duodeni + nooit eradicatie : HP diagnostiek en eradicatie
 ooit ulcus ventriculi : controle endoscopie
 ooit perforatie of maagbloeding : overleg met specialist over noodzaak en
dosering
 ooit oesofagitis : enkel graad C of D indicatie voor onderhouds R/ PPI
 PREVENTIE COMPLICATIES NSAID’s :

risicogroepen :
 > 60 – 70 j
 VG ulcuslijden of ulcuscomplicaties bij gebruik NSAID
 ernstige RA
 hartfalen of DM
 gerbuik ASA of antico
 langdurig gebruik NSAID, hoge dosering
 gebruik cortico’s of SSRI’s
NB risico is cumulatief


vervang NSAID’s door paracetamol in voldoende hoge en frequente dosering
indien NSAID nodig : overweeg associatie PPI
 VERWIJZING :


bij alarmsymptomen
voor bijkomende diagnostiek