En ze tuinierden nog lang en gelukkig

FOTO’S EN TEKENINGEN: AUTEUR
En ze tuinierden
nog lang en gelukkig
ANET SCHOLMA
Anet Scholma
is tuin- en
landschaps-architect
bij Buro Mien Ruys
in Amsterdam
K
an dat, een tuin vol bloemen, het
jaarrond aantrekkelijk maar met
een minimum aan werk en inspanning,
voor wie het aan tijd of fysieke mogelijkheden ontbreekt om dagelijks in de tuin
te werken? Of is dat te mooi om waar
te zijn? Eigenlijk bestaat mijn werk als
tuinarchitect voor het overgrote deel
uit het zoeken naar die mogelijkheden.
Borders Makkelijke vaste plantenborders, met eindeloos kleur en
toch weinig werk, blijken mogelijk.
Voorwaarde is dat veel kennis van het
sortiment gecombineerd wordt met
creativiteit en de bereidheid te kiezen
en je te beperken tot geschikte soorten.
De vaste planten die voor deze borders
geschikt zijn hebben allemaal een paar
eigenschappen gemeen. Natuurlijk
moeten ze zonder steun rechtop blijven
staan, ieder jaar betrouwbaar terugkomen, niet woekeren en ziektevrij zijn.
Maar daarnaast zijn er nog een paar
eigenschappen belangrijk. Ze moeten
na het planten zo snel mogelijk de
bodem bedekken en, nog belangrijker,
dat gedurende het hele groeiseizoen
blijven doen. Ook in een droge hete
zomer moeten de planten niet krimpen.
Wanneer namelijk zonlicht de bodem
bereikt kunnen onkruidzaden kiemen.
Het aantal planten dat aan al deze
criteria voldoet is beperkt en dat vraagt
creativiteit van de ontwerper om binnen
deze beperking te zoeken naar afwisseling en variatie. Dicht planten, 8 tot 10
stuks per vierkante meter, is het devies
zodat de planten snel, binnen 6 weken
na aanplant, de bodem bedekken. Om
dat te bereiken is een voortvarende start
van de groei essentieel en daarin speelt
het grondwerk weer een belangrijke rol,
goed losspitten en extra mesten dus.
Boven: Een beperkt aantal soorten wordt in
groepen herhaald
Links: De beplanting is binnen twee jaar dichtgegroeid
4
OET239 winter 2010_CS3.indd 4
Op een dak boven een parkeergarage
werd vorig jaar een vaste plantenborder
aangelegd op die manier. Terrasjes
grenzen aan een forse border van ruim
60 meter lang en 7 meter breed en
rondom kijken woningen er op uit. Met
een beperkt aantal soorten, in losse, vrij
grote groepen, waarbij de soorten steeds
herhaald worden, werd de border ingeplant. Nu, in het tweede groeiseizoen
is de beplanting volledig gesloten en
kan volstaan worden met een paar
uur onderhoud per jaar. Ook kleinere
borders kunnen op deze manier
gemaakt worden, als een soort kleurige
boeketten in de tuin (zie de voorbeeldbordertjes A en B). Door de vaste
planten te combineren met siergrassen
kunnen nog luchtige, verticale accenten
toegevoegd worden die bovendien
een mooi wintersilhouet opleveren.
Gras Een grote tuin kan niet zonder
gras, een grasveld geeft rust en ruimte.
Maar het vraagt wel een wekelijkse
maaibeurt. Toch behoort ook een groot
en strak gemaaid gazon tot de mogelijkheden, wanneer het maaien uitbesteed
wordt aan een grasrobot die het gras
permanent keurig kort houdt. Niet
alleen is het een forse tijdsbesparing,
ook het gesleep met de bak vol maaisel
OnzeEigenTuin/Winter 2010
19-11-2010 12:45:10
4 Brunnera macrophylla
5 Hakonechloa macra
Border B
1 Geranium ‘Jolly Bee’
2 Aconitum ‘Arendsii’
3 Rudbeckia ‘Goldsturm’
4 Bergenia ‘Silberlicht’
FOTO’S EN TEKENINGEN: AUTEUR
Border A
1 Miscanthus ‘Morning Light’
2 Persicaria amplexicaulis
3 Anemone ‘Honorine Jobert’
Een klein, maar langbloeiend perk voor de nog jonge beukenhaag.
naar groencontainer of composthoop
behoort tot het verleden. De robot maait
het gras zo regelmatig en zo kort dat
het versnipperde maaisel tussen de
wortels composteert. Bovendien maait
hij in een vakantie probleemloos door.
Voor wie van gemaaide banen in z’n
gazon houdt is dit geen optie, de robot
scharrelt kriskras over het gazon.
Er zijn verschillende merken en
verschillende modellen, de keuze is
afhankelijk van het grasoppervlak, de
aard van het terrein en de techniek van
het apparaat. Er zijn er die doormaaien
in de regen er zijn er ook die bij regen
schuilen in hun oplaadstation. Ook het
geluidsniveau varieert van een zacht
geknor tot iets meer maailawaai. Het
te maaien terrein wordt bij de meeste
modellen afgebakend door draden langs
de rand van het gazon waarbinnen
de robot zich beweegt. Obstakels zijn
geen probleem, bij een botsing met een
boom rijdt hij iets achteruit en zoekt
een nieuwe route. De robot houdt zelf
bij wanneer zijn accu leeg begint te
raken en zoekt dan op eigen kracht z’n
oplaadstationnetje en plugt zichzelf in.
Zelfs hellingen kan hij maaien, al blijkt
dat soms gevaarlijk. Bij vrienden maaide
de robot probleemloos het flauwe
grastalud langs de sloot totdat na een
Kleine border als fleurig boeket, binnen een jaar dichtgegroeid.
regenbui het gras glad bleek te worden.
De robot gleed uit, negeerde het draadje
en raakte te water. Einde robot. Een
duur ongelukje, want aan deze robots
hangt wel een stevig prijskaartje.
Hagen Het toevoegen van architectonische elementen zoals bijvoorbeeld
afscheidingen van hout of steen is ook
een mogelijkheid om op tuinarbeid te
besparen. De tuin is er meteen dicht
en beschut mee en het onderhoud is
verwaarloosbaar. Maak bij voorkeur
een mooie wand zodat verstoppen
achter klimplanten niet nodig. Die
klimplanten moeten weer geleid,
aangebonden of gesnoeid worden.
Verkijk je niet op de hoeveelheid werk
van een gaaswand met klimop. Als de
klimop eenmaal goed aangeslagen
is blijkt het een woeste groeier die
zich maar met moeite in toom laat
houden, tenzij er ruimte genoeg is voor
een wild uitgroeiende klimopwolk.
Kies dan nog liever een haag, ook een
architectonisch element in de tuin.
Natuurlijk is een langzaam groeiende
soort als Taxus praktischer dan een
grove groeier als laurierkers. Het voordeel van een langzaam groeiende haag
is natuurlijk deze er met slechts één
snoeibeurt per jaar het hele jaar strak
en verzorgd uitziet. In aanschaf is de
langzaam groeiende haag een stuk
duurder omdat het ook op de kwekerij
heel wat jaren verzorging en kwekerijruimte vraagt voordat een grote
haagplant aangeboden kan worden.
Het voordeel van architectonisch
geknipt groen zoals hagen of blokken
in een tuin is dat ze contrast brengen.
Tegenover een strak geschoren haag lijkt
een losse beplantingsrand alleen al door
het contrast mooi, zelfs als de rand wat
rommelig en niet vrij van onkruid is.
Een strakke haag houdt dus heel lang de
schijn op, het duurt veel langer voordat
de tuin rommelig oogt. De onrust dat
er iets moet gebeuren blijft langer uit.
De jaarlijkse snoeibeurt van een
haag leent zich ook bij uitstek om
uit te besteden. Ook dat kost geld
maar de klus is eenmalig en levert
een jaar plezier op, vanuit de luie
tuinstoel die nu eindelijk gebruikt
kan worden omdat er zoveel tijd overblijft om van de tuin te genieten.
Met gras, borders en hagen kan een
boeiende tuin gemaakt worden, interessant van indeling met variatie in kleur.
Voeg daar nog een enkele boom aan
toe voor de schaduw, het perspectief en
de hoogte. Meer is niet nodig voor een
onderhoudsarme tuin.
!
OnzeEigenTuin/Winter 2010
OET239 winter 2010_CS3.indd 5
5
19-11-2010 12:45:14