kinderwens voor de borstkankerbehandeling Dr C. Hilders Gynaecoloog RDGG Delft LUMC Leiden radiotherapie chemotherapie chirurgie gevolgen van POF prematuur ovarium falen infertiliteit osteoporose hart-vaatziekten atrofie opvliegers overgewicht subjectieve symptomen oncologische patienten en kinderwens psychisch en emotioneel lijden kwaliteit van leven wens kinderen 90% genetisch eigen kind CT geinduceerde amenorrhoe mammacarcinoom studie therapie amenorrhoe Goldhirsch 2002 CMF 61% <40 95% >40 Bines 1996 AC 34% Nabholtz 2002 FAC TAC 32% 51% Hortobagyi 1986 Doxorubicine 59% Levine1998 CEF 51% CT geinduceerde amenorrhoe mammacarcinoom therapie amenorrhoe Del Mastro 2006 CEF Goseriline+CEF 22-61% / 61-97% 6% / 58% <40 / >40 <40 / >40 Mintzer 2002 FAC CMF 32% 40% / 76% <40 <40 / > 40 Burnstein 2000 Tamoxifen CMF FAC AC Fornier 2005 AC + Taxane 15% Minton 2002 TAC FAC 51% 33% 0% /<5%/ 25% 19% /35% /90% 0 %/ 20% / 85% - / 13% / 60% leeftijd <30 / 30-39 />40 <40 risico amenorrhoe-chemotherapie hoog risico stamceltransplantatie CMF,CEF,CAF 6 kuren >40 intermediar risico CMF,CEF,CAF 6 kuren 30-39 AC 4 kuren >40 laag risico ABVD,CHOP,CVP AML therapie ALL therapie CMF,CEF,CAF 6 kuren <30 AC 4 kuren <40 zeer laag risico Vincristine,MTX,5FU onbekend risico Taxanen, Oxaliplatin,Irinotecan,MoAb, Tyrosine kinase inhibitors risico amenorrhoe-radiotherapie LD50 = 4 Gy 20-35 Gy >35 Gy TBI >15 Gy 22 % infertiliteit 32 % 100 % preventie van POF hoge dosis chemotherapie mn alkylerende middelen (BMT) bestraling (TBI, bekken) bekkenchirurgie gonaden cryopreservation reductie gonadotoxiciteit chirurgie farmacologie embryos oocyten transpositie transplantatie ovarium weefsel transplantatie In vitro culture GnRh agonist SP1 preservatie ovariele functie in mammacarcinoom patienten cryopreservatie ovarium weefsel cryopreservatie embryo’s transplantatie ovarium chips nieuwe techniek relatief eenvoudig preservatie endocriene functie oocyte punctie avasculaire transplantatie gevroren/ontdooid weefsel subcutaan/spierlokalisatie Oktay, e.o. JAMA,2001. ovarian cortical chips ovarium chips prepareren ovarium chips indicaties cryopreservatie ovarieel weefsel leeftijd < 35 jaar prognose tumor type therapie falen ovariele functie conditie patient erfelijkheid cryopreservatie embryo’s geassisteerde fertiliteitsbehandeling in mammacarcinoom patienten tijdsinterval primaire behandeling – adjuvant behandeling conventionele behandeling stijging oestrogeenspiegel oestrogeen inductie tumorcellen IVF in natuurlijke cyclus te geringe opbrengst Allred Carcinogenesis. 2001 Omland AK Hum Reprod. 2001 Tamoxifen en Letrozol stimulatie variabele TamFSH-IVF Letrozol FSH-IVF P-waarde leeftijd 38.3+-1.9 38.5+-1 0.6 baseline FSH 9.4+-1.5 6.2+-1.1 0.2 hoogste E2 1182+-271 380+-57 <0.05 tot foll 6+-1 7.8+-0.9 <0.05 foll > 17 mm 2.6+-0.4 3.2+-0.4 <0.05 tot oocyte 6.9+-1.1 12.3+-2.5 <0.05 mat oocyte 5.1+-1.1 8.5+-1.6 <0.05 tot embryo 3.8+-0.8 5.3+-0.8 <0.05 recidiefkans niet verhoogd 6-57 maanden follow-up 3/20 Tamoxifen patienten 0/11 Letrozole patienten 3/30 controle patienten Oktay ASRM 2004 Letrozol ovulatie inductie bij primaire subfertiliteit/PCO retrospectieve analyse 171 baby’s duur 25 maanden controle groep incidentie verhoogd van - locomotore malformaties - cardiale afwijkingen Biljan et al. Fertil Steril 2005 Tamoxifen Chemo therapy menstruation GnRH Depo GnRH-a HCG OPU indicaties cryopreservatie embryo’s leeftijd < 35 jaar prognose therapie falen ovariele functie partner conditie patient erfelijkheid indicaties voor fertiliteitspreservatie infiltratief ductaal mammacarcinoom infiltratief lobulair? profylactische ovariectomie (BRCA1, BRCA2?) risico ovariele metastasen <0.2% Wilm‘s tumor Non-Hodgkin Hodgkin lymphoma nongenital rhabdomyosarcoma osteogenic sarcoma scc cervix Ewing’s sarcoma breast cancer I-III, infiltrative ductal 0.2-11% • breast cancer IV infiltrative lobulair • adenoca cervix • colonca • upper gastrointest. >11% • • • • Leukaemia Neuroblastoma Burkitt lymphoma genital rhabdomyo sarcoma maligne transformatie BRCA1 60% kans ovariumca. BRCA2 10-20% kans ovariumca. tijdelijke heterotope transplantatie (in vitro maturatie, xenotransplantatie) Human “case report” autograft ovarium cortex chips heterotoop orthotoop xenograft ovarium heterotoop mogelijkheid om gevroren ovariumweefsel heterotoop of orthotoop te transplanteren voor fertiliteitsherstel mogelijkheid om ovariumweefsel te transplanteren met behoud van functie ovarium functieherstel : 2-7 maanden (15weken) functie behoud tot 8 maanden (tot 18 maanden voor vers weefsel) in toto ovariumcryopreservatie Embryo 4 cell. transferred (Oktay 2004) Spontaneous pregnancy (Donnez 2004) (Meirow 2005) (muis) MII /Corpus Luteum (Gook 2003, Kim 2002) intramusculaire transplantatie van cryo-ovarium weefsel Oktay et al., Lancet 2004 zwangerschap na orthotope transplantatie van cryo-ovarium weefsel Donnez et al, Lancet 2004 heterotope autologe ovarium transplantatie Hilders, Cancer 2004 psychosociale aspecten fertiliteitspreservatie informatievoorziening begeleiding en counseling besluit verwijderen van ovariumweefsel invriezen bewaren terugplaatsen juridische aspecten ethisch nazorg kinderwens communicatie diepte interviews vragenlijsten knelpunten informatie voorziening begeleiding nazorg communicatie -begrijpelijk -eerlijk -besluitvorming -psychosociaal -emotioneel -ontwikkelingen -tussen ziekenhuizen -tussen behandelaars ‘state of the art’ 18 cryopreservatie 6 embryopreservatie experimentele fase informed consent protocol landelijke richtlijnen aanwijzingen voor de praktijk inlichting over de mogelijkheden van fertiliteitspreservatie voorafgaand aan behandeling embryopreservatie niet experimenteel onderzoekssetting, derdelijns centrum, expertise opslag patientgebonden materiaal