Arbeid en energie 1. 2. 3. 4. 5. 6. Arbeid Vermogen Soorten energie Wet van behoud van energie Rendement Einde Arbeid verricht door een kracht (HAVO) W = F.s BINAS Tabel 35.2 W is de arbeid (Work) in J = Nm F is de kracht (Force) in N s is de afstand (space) in m Arbeid verricht door een kracht (VWO) W = F.s.cosa BINAS Tabel 35.2 W is de arbeid (Work) in J = Nm F is de kracht (Force) in N s is de afstand (space) in m a is de hoek tussen F en s in ° Vermogen P = W/t = DE/t = F.v BINAS Tabel 35.2 P is vermogen (Power) in W = J/s W is arbeid in J = Nm t is tijd in s F is kracht in N v is snelheid (velocity) in m/s Rendement = Wuit/Ein . 100% BINAS Tabel 35.2 is rendement in % Wuit is nuttige arbeid in J = Nm Ein toegevoerde energie in J Voorbeeld •Een auto rijdt 1,0 km met een constante snelheid van 25 m/s. De wrijvingskracht is 1,5 kN. •Bereken de verricht arbeid. •Opl.: Geg.: s, v en F. Gevr.: W F = Fw want v is constant . . . W = F.s = 1500 . 1000 = = 1,5.106 J Voorbeeld •Een auto rijdt 1,0 km met een constante snelheid van 25 m/s. De wrijvingskracht is 1,5 kN. •Bereken het vermogen. •Opl.: Geg.: s , v en F. Gevr.: P P = F.v = 1500 . 25 = 3,8.104 W •OF: W = 1,5.106 J en t = 1000/25 = 40 s P = W/t = 1,5.106 /40 = 3,8.104 W Voorbeeld •De auto heeft voor 1 km 0,11L benzine nodig. Daar zit 3,6.106 J chem. energie in. De verrichte arbeid is 1,5.106 J. •Bereken het rendement. •Opl.: Geg.: Ein en W Gevr.: = Wuit/Ein . 100% = = 1,5.106 / 3,6.106 .100% = = 42 % Soorten energie Ek is kinetische energie in J Ez is zwaarteenergie in J Q is warmte(energie) in J Ev is veerenergie in J Ee is electrische energie in J Ech is chemische energie in J Kinetische- en zwaarteenergie Ek = ½.m.v2 BINAS Tabel 35.2 Ek is kinetische energie in m is massa in v is snelheid in Ez = m.g.h J kg m/s BINAS Tabel 35.2 Ez is zwaarteenergie in J m is massa in kg h is hoogte in m Wet van behoud van energie • Energie kan nooit verloren gaan. • Energie kan wel omgezet worden in een andere soort! • De totale energie in het begin = de totale energie op het eind. Voorbeeld •Een bal van 0,10 kg wordt vanaf 2,0 m horizontaal weggegooid met 5,0 m/s. Er is geen wrijving •Bereken de snelheid op de grond. •Opl.: Ebegin = Ez + Ek = mgh + ½mv2 = = 0,10.9,81.2,0 + ½.0,10.5,02 = 3,2 J Eeind = mgh + ½mv2 + Q (h = 0 en Q = 0) 3,2 = ½.0,10.v2 v = 8,0 m/s De grafieken van Ez, Ek en Etot 3,2 E in J Etot 2,0 Ek 1,2 Ez eind h begin Einde