actuamap-aardrijkskunde

PORTFOLIO
ACTUALITEITENMAP
Klippelaar Aurelien | 2014-2015
ACTUALITEIT 1
VEEL MEER PLACTIC DAN GEDACHT EINDIGT IN ZEE
Veel meer plastic dan gedacht
eindigt in zee
Voor het eerst is berekend hoeveel plastic we vanaf het land in zee
dumpen: minstens 5 miljoen ton per jaar. Dat is zeker negentien keer zo
veel als tot nog toe gedacht. Zonder maatregelen wordt de plasticsoep
tussen nu en 2025 bovendien dertig keer zo omvangrijk. Bij bepaalde
zeedierpopulaties heeft bijna ieder dier al plastic in zijn maag.
Door: Barbara Debusschere 12 februari 2015, 21:52
1.086
1
Er zijn aanwijzingen dat in het Noordpoolijs en in de
zeebodems veel plastic zit
Plastic in zee is een groeiend probleem. Zeevogels en zeezoogdieren eten plastic afval
of raken erin verstrikt. Drijvend plastic hoopt zich op in vijf 'draaikolken' in het
centrum van de grote oceanen. De kleinste deeltjes daarin zijn als sponsjes, die giftige
stoffen aantrekken die in onze voedselketen belanden. 'De wetenschap heeft nog geen
zekerheid over het effect daarvan, maar de kans dat dat gezond is acht ik klein', zegt
hoogleraar Jan van Franeker, onderzoeker bij het Institute for Marine Resources and
Ecosystem Studies van de Wageningen Universiteit en niet betrokken bij de nieuwe
plasticstudie.
Om het probleem aan te pakken is de vraag cruciaal hoe omvangrijk de plasticsoep is.
Bekend is dat de vijf draaikolken goed zijn voor 260 duizend ton. Maar er moet veel
meer in zee zitten, aangezien er jaarlijks 300 miljoen ton plastic wordt geproduceerd
en er veel in het water terechtkomt. Er zijn aanwijzingen dat in het Noordpoolijs en in
de zeebodems veel plastic zit, maar hoeveel is lastig vast te stellen.
Een internationaal team van experts onder leiding van Jenna Jambeck (Universiteit
van Georgia in de VS) berekende daarom hoeveel plastic er jaarlijks vanaf het land in
zee wordt geloosd. Tussen de 5- en 13 miljoen ton, zo concluderen ze in Science. De
bevinding is gebaseerd op de hoeveelheid plastic afval per kustbewoner in alle 192
landen met een kustlijn. In die landen berekenden de wetenschappers hoeveel afval
verkeerd beheerd wordt, hoeveel daarvan plastic is, en hoeveel van dat plastic in zee
terecht komt.
Twintig tot vijftig keer zo veel
2
Een onbewoond eiland in de buurt van Hong Kong. Er is allerlei plastic aangespoeld,
waaronder aanstekers, slippers, flesjes en speelgoed. © EPA
3
ACTUAFICHE
VAK: PAV – AARDRIJKSKUNDE – ACTUALITIET
TITEL
Veel meer plastic dan gedacht eindigt in zee, 12/02/2015
INFOBRON
Google, De Volkskrant
BEKNOPTE
OMSCHRIJVING
KORTE SAMENVATTING
Het artikel gaat over de hoeveelheid plastic die in onze zee
wordt gedumpt. Elk jaar stijgt de hoeveelheid en dit heeft meer
nadelen dan voordelen voor mens en dier. Er hebben al heel
wat zeediersoorten plastic in hun maag, ze stikken er in,… Ook
voor de mens heeft nadelen. De giftige stoffen die in de plastic
afval zitten kunnen in onze voedselketen geraken. Ook zijn er al
bewijzen dat er in het Noordpoolijs en de zeebodem plastic zit.
BETROUWBAARHEID
Dit artikel komt uit De Volkskrant. De Volkskrant is een van de
grootste kwaliteitskranten van Nederland. De bronnen worden
ook vermeld. Zoals welk instituut bepaalde onderzoeken heeft
gedaan.
ACTUALISATIEWAARDE
Het artikel is geschreven op 12 februari 2015.Dit is dus nog een
vrij recent artikel.
OBJECTIVITEIT
Het krantenartikel is objectief. Het is gebaseerd of feiten. Het
zijn cijfers van onderzoeken die ze gedaan hebben.
GEBRUIKSVRIENDELIJKHEID
Het artikel kan gebruikt worden door een vrij groot publiek. Alles
wordt duidelijk uitgelegd met een niet te moeilijk woordgebruik.
LEERPLAN
Leerplan PAV – 2de graad BSO leerplandoelen:
Informatieverwerving – en verwerking:
 1. Onder begeleiding en in concrete situaties relevante
en toegankelijke informatie vinden en selecteren uit:
- Gesproken teksten;
- Geschreven teksten;
- Beeldmateriaal;
- ICT-bronnen;
- Tabellen, grafieken, diagrammen en kaarten
 2. Onder begeleiding en in concrete situaties relevante
4
en toegankelijke informatie gebruiken:
- Concrete informatie uit gesproken teksten;
- Concrete informatie uit geschreven teksten;
- Concrete informatie uit beeldmateriaal;
- Concrete informatie uit ICT-bronnen;
- Concrete informatie uit tabellen, grafieken,
diagrammen en kaarten.
 5. Bij het luisteren en het lezen, indien nodig en onder
begeleiding, volgende strategieën gebruiken:
- Gebruik maken van aangeboden beeldmateriaal;
- Gebruik maken van de context;
- Het leesdoel bepalen;
- Onduidelijke passages opnieuw lezen;
- De vermoedelijke betekenis van transparante
woorden afleiden;
- De vermoedelijke betekenis van onbekende woorden
uit de context afleiden.
 6. Zich bij het lezen en luisteren blijven concentreren,
ondanks het feit dat men niet alles begrijpt;
Individueel en groepswerk:
 12. Onder begeleiding opdrachten van beperkte omvang
en van relatief korte duur in groep realiseren via volgende
stappen:
- Het overleg;
- De organisatie;
- De uitvoering;
- De reflectie;
- De bijsturing.
Maatschappelijke participatie:
 14. Gepast reageren:
- Bewuste keuzes maken;
- Sociale en maatschappelijke leefregels, normen en
gedrag respecteren;
- Formele en informele afspraken, regels en procedures
volgen;
- Gepast taalgebruik hanteren;
- Hulp inroepen.
 23. Illustreren dat het dagelijks leven ingebed ligt tussen
verleden en toekomst:
- Vanuit de realiteit;
- Op basis van eigen ervaringen.
 24. Onder begeleiding aspecten van het dagelijks leven
van mensen uit een andere tijd of op een andere plaats
met het eigen leven vergelijken.
 28. Respect opbrengen voor:
- Het leefmilieu;
- Het historisch-cultureel erfgoed;
- Verschillen en gelijkenissen in leefwijze, waarden en
normen.
5
PERSOONLIJKE
VISIE
Ik vind dit een probleem dat zeker en vast aangepakt moet
worden. De mens is zijn eigen planeet naar de vaantjes aan het
helpen. Wat ik goed vind aan dit artikel is dat we echt
geconfronteerd worden met de feiten. Hiermee kan je mensen
wel wakker schudden. We ondervinden er misschien als mens
nu nog niet veel van, maar de dieren ondervinden hier wel al
duidelijke gevolgen van. Ik vind dus dat er zeker iets moet
gebeuren want het is niet omdat de mens er nog maar weinig
van ondervindt dat de dieren daarom wel mogen lijden
hieronder.
DIDACTISCHE AANPAK
1. Inleiding
Foto van tekst op PPT tonen:
 Leerlingen bespreken wat ze zien
 Aankondigen lesonderwerp
2. Midden
1.
2.
3.
4.

5.


Wat is plastic?
Soorten plastic: PPT foto’s van verschillende soorten plastic
Eigenschappen van plastic: koppelen aan teksttitel
Lezen van tekst:
Individueel lezen + verklaren woorden klassikaal, PPT
Groepswerk: (zie originele activiteit)
bespreken van nadelen van plastiek
werken met atlas
3. Slot
Elke leerling formuleert 3 tips om ervoor te zorgen hoe zij de plasticsoep kunnen
vermijden/verhelpen.
6
ORIGINELE ACTIVITEIT
GROEPSWERK
Totaal: . / 26p
TEKST: VEEL MEER PLASTIC DAN GEDACHT EINDIGT IN ZEE
Na het lezen van de tekst hebben jullie gezien dat bepaalde eigenschappen van
plastic nadelig zijn voor het leefmilieu.
1. Wat is de nadeligste eigenschap van plastic voor het leefmilieu? . / 1p
2. Zoek in de tekst vijf nadelen van plastic voor het leefmilieu. Noteer ze
hieronder. . / 5p





3. In de tekst wordt gesproken over “de grote oceanen”. Zoek in de atlas de vijf
grote oceanen op en noteer ze hieronder. . / 5p





7
4. In de tekst zegt men dat er 5 tot 13 miljoen afval jaarlijks vanaf een land in zee
wordt geloosd. Deze bevindingen zijn gebaseerd op 192 landen met een
kustlijn.
Zoek in je Atlas 10 landen op in Europa met een kustlijn. . / 10p










5. Welke niet-Europese landen/staten bezitten een kustlijn van meer dan
10.000km lang? Zoek op in de atlas en noteer er vijf. . / 5p





8
GROEPSWERK
CORRECTIESLEUTEL Totaal: . / 26p
TEKST: VEEL MEER PLASTIC DAN GEDACHT EINDIGT IN ZEE
Na het lezen van de tekst hebben jullie gezien dat bepaalde eigenschappen van
plastic nadelig zijn voor het leefmilieu.
6. Wat is de nadeligste eigenschap van plastic voor het leefmilieu? . / 1p
Plastiek kan niet (of zeer traag) verteren of ontbinden. Hierdoor blijft het jaren in het
milieu achter als afval
7. Zoek in de tekst vijf nadelen van plastic voor het leefmilieu. Noteer ze
hieronder. . / 5p

Zeedieren hebben plastic in de maag.

De zeebodem bevat plastic.

Zeevogels raken verstrikt in plastic afval.

Kleine, giftige, deeltjes plastic belanden in onze voedselketen.

Plastic spoelt aan op het strand en blijft daar liggen.
8. In de tekst wordt gesproken over “de grote oceanen”. Zoek in de atlas de vijf
grote oceanen op en noteer ze hieronder. . / 5p

De Grote of Stille oceaan

De Atlantische oceaan

De Indische oceaan

De Zuidelijke oceaan

De Noordelijke IJszee of Arctische oceaan
9
9. In de tekst zegt men dat er 5 tot 13 miljoen afval jaarlijks vanaf een land in zee
wordt geloosd. Deze bevindingen zijn gebaseerd op 192 landen met een
kustlijn.
Zoek in je Atlas 10 landen op in Europa met een kustlijn. . / 10p

Spanje

Portugal

Frankrijk

Verenigd Koninkrijk

Ierland

Duitsland

Noorwegen

Zweden

Finland

Nederland
10. Welke niet-Europese landen/staten bezitten een kustlijn van meer dan 10.000
km lang. Zoek op in de atlas en noteer er vijf. . / 5p

China

Nieuw-Zeeland

Amerika

Australië

Japan
10
MEERDERE ARTIKELS OVER DIT THEMA
De Volkskrant, 06/02/ 2015 door Willem Van Ewijk
Vuilnis bij een Amsterdamse automatiek. © ANP
Zwerfvuil kan geld opleveren voor
club
Voetbalteams doen het al tijden: oud papier inzamelen en verkopen om
nieuwe doelpalen van de club te financieren. Als het aan D66-kamerlid
Stientje van Veldhoven ligt, gebeurt dit nu ook met zwerfafval. Dit stelde
ze donderdag in een debat met staatssecretaris Mansveld (Infrastructuur
en Milieu)
Als op school iedereen de lege plasticflesjes in de
inzamelbak gooit, verdien je geld om met school een dagje
naar de Efteling te gaan
Stientje van Veldhoven, D66-Kamerlid
'Als op school iedereen de lege plasticflesjes in de inzamelbak gooit, verdien je geld
om met school een dagje naar de Efteling te gaan', zegt Van Veldhoven. En het scheelt
11
veel Nederlanders een flinke portie ergernis.
Ieder jaar belandt tussen de 175 en de 250 miljoen kilo afval op straat. 94 procent van
de Nederlanders stoort zich hier regelmatig aan. Het zwerfafval bestaat vooral uit
sigarettenpeuken en kauwgom. Ook liggen er veel oude kranten en kassabonnetjes op
straat. De meeste ergernis wordt veroorzaakt door rondslingerende plastic
verpakkingen van afhaalmaaltijden, blijkt uit onderzoek van Kenniscentrum
Gemeente Schoon.
Gemeenten mogen van het Rijk jaarlijks 20 miljoen euro verdelen om dit zwerfafval
op te ruimen. Maar dit geld wordt volgens Van Veldhoven nog te weinig gebruikt. In
2013 bleef er zelfs 7,2 miljoen euro over. Vorig jaar werd 4,4 miljoen niet besteed.
Om gebruik te maken van het geld moeten gemeenten nieuwe manieren vinden om
het afval te verminderen. Vaker vegen wordt niet vergoed, slimmer vegen wel.
Volgens Helene van Zutphen, directeur van Stichting Nederland Schoon, komen ieder
jaar meer gemeenten met een innovatieve aanpak van zwerfafval. Daarbij wordt al
veel samengewerkt met sportclubs en scholen, zegt ze.
Nederlanders zelf positief
Nog honderd gemeenten zoeken naar nieuwe manieren om zwerfafval tegen te gaan.
Van wethouders hoorde Van Veldhoven over de papier- en kledinginzamelingen door
scholen en sportclubs. Staatssecretaris Mansveld zal de VNG vragen deze
mogelijkheid bij gemeenten extra onder de aandacht te brengen.
Over hun eigen gedrag zijn Nederlanders positief: ze zeggen steeds minder afval op
straat te gooien. Een op de drie Nederlanders beweert zelfs regelmatig met vuilniszak
en afvalprikker de buurt in te gaan om vuil te ruimen.
12
Het laatste nieuws, 05/02/ 2015 door redactie Belga
Nieuwe horde in de
klimaatonderhandelingen
in Genève
Elina Bardram,
hoofd van de delegatie van de Europese Commissie tijdens de klimaatonderhandelingen vandaag in Genève. © ap.
De klimaatonderhandelaars nemen vanaf vandaag de volgende horde op het
moeilijke parcours dat eind dit jaar moeten uitmonden in de klimaattop van Parijs.
De komende zevende dagen wordt verder geschaafd aan de tekst die het toekomstig
akkoord van Parijs moet vormen. Het is de eerste formele klimaatvergadering sinds
de klimaattop van Lima, bijna twee maanden geleden.
195 landen moeten het tegen de VN-klimaatconferentie in Parijs (30/11-11/12) eens zien
te geraken, maar de standpunten blijven verdeeld. Zo leverde Lima na verlengingen wel
een slottekst op, maar de criteria rond CO2-reductie bleven evenwel vaag. De
milieuorganisaties spraken achteraf van een "gevaarlijk zwakke tekst". Twistappel was de
verdeling van de inspanning tussen de geïndustrialiseerde landen en de
ontwikkelingslanden.
Het uiteindelijke doel van Parijs is om de opwarming van de aarde te beperken tot
maximaal twee graden. Daarvoor zouden de emissies wereldwijd met 40 tot 70 procent
moeten teruggedrongen worden tegen 2050, en tot nagenoeg nul herleid moeten worden
tegen het einde van de eeuw. Of wat de uitdagingen zijn van het post-Kyoto13
klimaatengagement.
Bij aanvang van de plenaire sessie wees de Peruviaanse minister van Milieu, Manuel
Pulgar, er de delegaties op dat niet getalmd mag worden. Hij wees op de waarschuwingen
uit de jongste wetenschappelijke rapporten van het Intergovernmental Panel on Climate
Change (IPCC) en op het feit dat vorig jaar het warmste jaar ooit was. De gesprekken in
Genève moeten een onderhandelingstekst voor het akkoord opleveren, een
onderhandelingstekst die zo precies en helder mogelijk moet zijn, klonk het.
Het doel is om vrijdagavond om 18 uur te landen. Na Genève is het wachten tot mei voor
de volgende formele onderhandelingen.
14
Knack-weekend, 05/07/ 2014
Topmodel Delfine Bafort topless om
'Plastic Soup' in zee aan te kaarten
In het Gentse Designmuseum kan je de tentoonstelling "Design to Waste!
Out to sea? The Plastic Garbage Project" gaan bekijken. Delfine Bafort
promoot de expo door uit de kleren te gaan.
In het Gentse Designmuseum kan je de tentoonstelling "Design to Waste! Out to
sea? The Plastic Garbage Project" gaan bekijken. Delfine Bafort promoot de expo
door uit de kleren te gaan.
De tentoonstelling, die het probleem van het plastic afval in de oceanen aankaart en toont hoe
designers dit kunnen recyclen en upcyclen, krijgt steun van topmodel Delfine Bafort die daarvoor
topless gaat.
Ocean CleanupBalfort roept op om mee te doen aan een crowdfundingactie voor "The Ocean
Cleanup" en trekt daarvoor T-shirts met krachtige slogans uit in een filmpje Bezoekers kunnen Tshirts met slogans uit het filmpje kopen in de museumshop, waarbij de opbrengst gaat naar het
project The Ocean Cleanup dat over een periode van 5 jaar 7,25 miljoen ton uit zee wil vissen en
recycleren.Het bejubelde project van de 19-jarige Boyan Slat, student aan de Universiteit van
Delft, sluit perfect aan bij de tentoonstelling.
Eilanden
Voor de bezoeker de eigenlijke tentoonstellingsruimte bereikt, stapt hij over houten steigers langs
een vloedgolf van vuilnis. De expo is opgebouwd rond verschillende 'eilanden', waarbij op het
eiland 'Production' een gebruiksvoorwerp van Tupperware gevolgd wordt van de eerste korrel tot
de laatste vermaling. Er is ook aandacht voor de recentste ontwikkeling van Ecover, waarbij
plastic uit zee gerecycleerd wordt tot de "Ocean Plastic Flacon". Op het eiland 'Recycling' wordt
15
een plastic object herleid tot grondstof voor de creatie van een nieuw object. De Britse studio
Swine maakte een 'sea chair' uit afval en Bob Segers en Jonas Blondeel herwerken de
wegenborden van de E19-autosnelweg tot meubilair. Ook bij het eiland 'Upcycling' krijgen
afgedankte objecten een nieuw gedaante. Bij het eiland 'Ecodesign' zijn voorwerpen te zien die
geproduceerd werden met een minimale belasting van het milieu.
Verder wordt ook de samenstelling, toepassing en levensduur van de verschillende
kunststofmaterialen en ecologische varianten toegelicht.
De tentoonstelling loopt van 5 juli tot en met 12 oktober 2014 in het Designmuseum in Gent.
(Belga/LP)
16
Eos /wetenschap 12/02 2015
Recept voor plastic soep
Stap 1: voeg jaarlijks acht miljoen ton plastic afval aan de oceanen toe. Klaar.
Landen die aan de zee grenzen, produceren samen jaarlijks zo’n 275 miljoen ton plastic afval.
Daarvan komt ongeveer acht miljoen ton in zee terecht, berekent een internationaal team
wetenschappers in het vakbladScience.
Het probleem is bekend. De oceanen zitten vol plastic. Het vormt drijvende eilanden en
zwerft rond op de bodem, dieren eten het op of raken erin verstrikt en het verpulvert tot
kleine deeltjes die zich opstapelen in ongewervelde dieren en andere zeebewoners. Maar
hoeveel plastic er precies in zee belandt, was tot nog toe niet bekend.
De wetenschappers verzamelden gegevens over de hoeveelheid plastic afval die in 2010 in 192
landen met een kust werd geproduceerd, alles samen goed voor 275 miljoen ton. Daarvan
werd een kleine 100 miljoen ton in een strook van 50 kilometer langs de kust
gegenereerd. Van die 100 miljoen ton werd naar schatting 32 miljoen ton slecht verwerkt: het
werd zomaar ergens weggegooid of belandde op open stortplaatsen. Resultaat: 4,8 à 12,7 of
gemiddeld zo’n 8 ton plastic kwam in zee terecht. Dat komt ongeveer overeen met 15
winkeltassen vol plastic voor elke meter kustlijn.
17
China koploper
Op de eerste plaats staat China, waar naar schatting 1,3 à 3,5 miljoen ton plastic in zee terecht
kwam, gevolgd door Indonesië (0,5 à 1,3 miljoen ton) en de Filipijnen (0,3 à 0,75 miljoen
ton). Het merendeel van de landen in de top twintig zijn middeninkomenslanden (MIC’s), die
een snelle economische ontwikkeling doormaken maar nog over onvoldoende infrastructuur
voor afvalwerking beschikken. Als we de Europese Unie als één land zouden beschouwen,
zouden we de 18de plaats bekleden. In België en Nederland belandde volgens de studie
respectievelijk 2.700 en 27.700 ton plastic in zee.
De onderzoekers vermoeden dat er tegen 2025 zo’n 155 miljoen ton plastic in zee is
terechtgekomen, aangezien de productie van afval nog altijd toeneemt. Om dat te vermijden
zullen we zowel moeten inzetten op afvalpreventie als op een betere verwerking. (ddc)
18
ACTUALITIET 2
SEISMOLOGEN: ISTANBUL STAAT ZWARE AARDBEVING TE
WACHTEN
Seismologen: Istanbul staat zware
aardbeving te wachten
bewerkt door Gert Jan Rohmensen − 11/09/14, 19:31 − bron: ANP, MIT
© reuters. Beeld van de Bosporus en de miljoenenstad Istanbul.
Istanbul moet zich opmaken voor een grote aardbeving. Dat voorspelt een team van Turkse en
Amerikaanse seismologen, dat de bewegingen van de aardkorst in de buurt van de Turkse
miljoenenstad aan de Bosporus heeft onderzocht. Maar wanneer die beving komt kunnen ze
niet voorspellen.

19
© epa.
Turkije ligt in een gebied met grote seismische activiteit. In oktober 2011 kostte een aardbeving van
7.2 op de schaal van Richter in de oostelijke regio Van het leven aan zeker 600 mensen.
De onderzoekers bestudeerden 20 jaar aan gps-satellietgegevens om te kijken hoe de aardkorst bij
Istanbul verschuift. Op die manier konden ze uitrekenen op welke manier de spanning in de bodem
aan het oplopen is. Ze zagen dat de bodem onder de Zee van Marmara, ten zuiden van de stad, blijft
'haken' en niet doorglijdt zoals zou moeten, zo staat in hun studie die is gepubliceerd in de jongste
editie van het wetenschapsblad Geophysical Research Letters.
Istanbul ligt bij de Noord-Anatolische Breuk, een breuklijn van ruim 1100 kilometer die van oost naar
west onder Noord-Turkije loopt en door de Zee van Marmara. Op deze breuklijn schuiven de
Euraziatische en Anatolische aardplaat tegen elkaar. Doordat delen van platen blijven haken wordt er
spanning opgebouwd in de bodem - een zogeheten 'seismisch gat'. Die spanning moet er op de een
of andere manier een keer uit. Dat kan met veel kleine aardschokken achter elkaar, maar in Istanbul
gebeurt dat meestal in één keer.
De aardbevingen die zich in het verleden op verschillende plaatsen langs deze breuklijn hebben
voorgedaan waren eerst in het oosten en vonden vervolgens steeds meer naar het westen plaats. De
laatste grote aardbeving in dit gebied was in 1999. Het epicentrum lag toen bij de stad Izmit, 100
kilometer ten oosten van Istanbul.
Deze beving had een kracht van 7,6 op de schaal van Richter. Er vielen ruim 17.000 doden en
ongeveer 45.000 gewonden. Dat deze beving een keer zou plaatsvinden hadden seismologen destijds
ook voorspeld na uitvoerige analyses van eerdere bevingen en bewegingen in de aardkorst.

© reuters.
Veel gebouwen in Istanbul zouden niet voldoen aan de bouwnormen, en daarom niet aardbevingsbestendig zijn.
(archieffoto)
De eerstvolgende grote beving, zo denkt het Turks-Amerikaanse onderzoeksteam nu, vindt
waarschijnlijk plaats onder de Zee van Marmara, ongeveer 8 kilometer ten westen van Istanbul. Daar
vonden de seismologen een sectie van de breuk - het zogenoemde Prinseseiland-segment - waar al
250 jaar geen aardbeving is geweest.
Volgens hun berekeningen zou dit deel al 2,4 tot 3,3 meter opgeschoven moeten zijn, maar is dat niet
gebeurd. Bij een aardbeving zou de aarde dus in een paar seconden tijd ruim 3 meter op kunnen
schuiven. De aardschok die dat veroorzaakt kan een kracht van 7 op de schaal van Richter of zelfs
20
zwaarder hebben.
In de Istanbul wonen ongeveer 14 miljoen mensen, net iets minder dan in Nederland. "Veel gebouwen
zijn oud en niet gebouwd naar de modernste normen gebouwd", zegt onderzoeker Michael Floyd op
de website van het Massachusetts Institute of Technology (MIT). "En omdat het vliegveld is aangelegd
op een plaats waar de grondbewegingen waarschijnlijk groot zullen zijn, zal het moeilijk zijn om snel
hulptroepen ter plaatste te krijgen. Helaas voldoet 90 procent van de gebouwen in Istanbul niet aan de
constructie-eisen, dus die zijn misschien niet bestand tegen de te verwachten aardbeving."
Het probleem is dat niet te voorspellen is wanneer en op welke locatie precies de spanning in de
bodem bij Istanbul zich zal ontladen. "Aardbevingen zijn niet regelmatig of voorspelbaar", aldus Floyd.
"Er kunnen levens voorbijgaan zonder beving. Maar er is maar eentje nodig om veel levens te treffen.
Bij Istanbul komt het neer op: wees altijd voorbereid."
21
ACTUAFICHE
VAK: PAV – AARDRIJKSKUNDE – ACTUALITIET
TITEL
Seismologen: Istanbul staat zware aardbeving te wachten
INFOBRON
Google, Trouw, de verdieping, 11/09/2014
BEKNOPTE
OMSCHRIJVING
KORTE SAMENVATTING
Dit artikel gaat over aardbevingen in Turkije, Istanbul.
Seismologen hebben een lang onderzoek gedaan naar de
aardkorst van Istanbul. Ze waarschuwen voor een komende
aardbeving. Ze hebben een studie gedaan waarin ze zien dat de
aardkorst blijft haken en niet verder schuift. Vandaar dat ze
weten dat er een nieuwe aardbeving op komst is. Er worden in
het artikel ook nog voorbeelden gegeven van aardbevingen die
Turkije al gehad heeft. Het probleem van de gebouwen in
Turkije wordt ook even aangehaald. Er zijn constructie-eisen
voor de gebouwen, maar 9 van de 10 gebouwen in Turkije
voldoen hier niet aan waardoor ze niet bestand zijn tegen
aardbevingen.
BETROUWBAARHEID
De bronnen worden vermeld. Het artikel is ook gebaseerd op
feiten van aardbevingen die al gebeurd zijn dus het is een
betrouwbaar artikel.
ACTUALISATIEWAARDE
Het artikel is geschreven op 11 november 2014.
OBJECTIVITEIT
Het artikel is volledig objectief. Er wordt enkel geschreven over
dingen die onderzocht zijn of al gebeurt zijn. Het artikel is vooral
geschreven om de lezer te informeren.
GEBRUIKSVRIENDELIJKHEID
Het artikel is geschreven voor het grote publiek te informeren.
LEERPLAN
Leerplan PAV – 2de graad BSO Leerplandoelen:
Informatieverwerving – en verwerking:
 1. Onder begeleiding en in concrete situaties relevante
en toegankelijke informatie vinden en selecteren uit:
- Gesproken teksten;
- Geschreven teksten;
- Beeldmateriaal;
22




- ICT-bronnen;
- Tabellen, grafieken, diagrammen en kaarten
2. Onder begeleiding en in concrete situaties relevante
en toegankelijke informatie gebruiken:
- Concrete informatie uit gesproken teksten;
- Concrete informatie uit geschreven teksten;
- Concrete informatie uit beeldmateriaal;
- Concrete informatie uit ICT-bronnen;
- Concrete informatie uit tabellen, grafieken,
diagrammen en kaarten.
4. Onder begeleiding analoge of digitale hulpmiddelen
gebruiken om de communicatie en het taalvaardig
handelen te optimaliseren, zoals;
- Het verklarend woordenboek;
- Een spellingswijzer;
- Een schrijfkader of standaard tekststructuur;
- Een spreekkader os standaard tekststructuur;
- Software;
- Aangeboden ondersteunend visueel materiaal;
- Lay-out.
5. Bij het luisteren en het lezen, indien nodig en onder
begeleiding, volgende strategieën gebruiken:
- Gebruik maken van aangeboden beeldmateriaal;
- Gebruik maken van de context;
- Het leesdoel bepalen;
- Onduidelijke passages opnieuw lezen;
- De vermoedelijke betekenis van transparante
woorden afleiden;
- De vermoedelijke betekenis van onbekende woorden
uit de context afleiden.
6. Zich bij het lezen en luisteren blijven concentreren,
ondanks het feit dat men niet alles begrijpt;
Individueel en groepswerk:
 12. Onder begeleiding opdrachten van beperkte omvang
en van relatief korte duur in groep realiseren via volgende
stappen:
- Het overleg;
- De organisatie;
- De uitvoering;
- De reflectie;
- De bijsturing.
Maatschappelijke participatie:
 24. Onder begeleiding aspecten van het dagelijks leven
van mensen uit een andere tijd of op een andere plaats
met het eigen leven vergelijken.
 Onder begeleiding toepassingen en elementen uit de
eigen leefwereld in verband brengen met
natuurwetenschappelijke verschijnselen zoals:
- Het klimaat;
23
PERSOONLIJKE
VISIE
- Het weer;
- Energie;
- Stralingen;
- …
Ik vind dit een heel informatief artikel. Er komt heel wat
aardrijkskunde aan bod in dit artikel. Mij interesseert dat niet zo
hard dus het artikel vond ik wat saai. Ik vind het wel super dat
seismologen op voorhand al wat kunnen situeren dat er een
aardbeving aankomt. Ze kunnen misschien wel niet het exacte
moment aangeven, maar zo weten de mensen toch al dat er iets
op komst is en kunnen ze hun voorzorgen al nemen. Dit kan
volgens mij heel wat mensenlevens redden.
DIDACTISCHE AANPAK
1. Inleiding
Filmpje laten zien van aardbeving + gevolgen
 Leerlingen bespreken wat ze zien
 Aankondigen lesonderwerp
2. Midden
Wat is een aardbeving?
Oorzaken?
Meten en lokaliseren
Lezen van tekst:
 Individueel lezen
Groepswerk: (zie originele activiteit)
 Aardrijkskundige begrippen ivm aardbevingen verklaren
 werken met kaarten/afbeeldingen
3. Slot
Besluit in verband met voorspellingen van aardbevingen
24
ORIGINELE ACTIVITEIT
GROEPSWERK
Totaal: . /12p
TEKST: SEISMOLOGEN:
ISTANBUL STAAT ZWARE AARDBEVING TE WACHTEN
1. In de tekst komen verschillende aardrijkskundige begrippen aan bod. Schrijf
het juiste begrip bij de juiste definitie of omschrijving. . / 4p
Begrippen:
aardbeving – seismoloog – satelliet – aardkorst – breuklijn – aardplaat – epicentrum
schaal van Richter
Definitie/Omschrijving
Begrip
Het is een object dat onder invloed van de zwaartekracht in
een baan om een ander object beweegt bv de aarde.
Gebieden waar platen tegen elkaar liggen.
Een trilling of schokkende beweging van de aardkorst.
Een meetschaal waarop de waargenomen kracht van een
aardbeving in een getal wordt uitgedrukt.
Een wetenschappelijke discipline binnen de geofysica die
zich bezighoudt met het bestuderen, beschrijven en meten
van seismische golven bij aardbevingen.
Een stuk van de aardkorst. De oppervlakte van de Aarde
bestaat uit zes grote platen. Deze platen verschuiven in een
zeer traag tempo, enkele centimeters per jaar.
De buitenste laag van de vaste Aarde, die voornamelijk
bestaat uit gesteenten als granodioriet, gabbro en basalt.
Het punt op het aardoppervlak dat loodrecht boven het
hypocentrum van een aardbeving staat. De trillingen van een
aardbeving verspreiden zich als uitdijende kringen over het
aardoppervlak waarvan het midden het beginnende punt is.
25
In de tekst spreekt men over verschillende gebieden. Situeer deze gebieden met
behulp van de gegeven kaarten.
2. In welk land ligt Istanbul?
. / 1p
Istanbul ligt in ………………
3. In welk(e) continent (en) ligt Istanbul? . . / 2p
Istanbul ligt in het continent ……………………………….
26
4. De laatste grote aardbeving was in Izmit. Omcirkel dit gebied op de kaart.
. /1p
5. Volgens voorspellingen zal de volgende grote aardbeving zich voordoen onder
de Zee van Marmara. Bekijk goed kaart A en arceer de Zee van Marmara op
kaart B. . /1p
Kaart A
27
Kaart B:
Nog enkele vragen over de tekst. . / 3p
6. Wanneer was de laatste grote aardbeving?
7. Wat was de kracht op de schaal van Richter?
8. Hoeveel doden en gewonden vielen er?
28
ACTIVITEIT
GROEPSWERK
CORRECTIESLEUTEL Totaal: . /12p
TEKST: SEISMOLOGEN:
ISTANBUL STAAT ZWARE AARDBEVING TE WACHTEN
1. In de tekst komen verschillende aardrijkskundige begrippen aan bod. Schrijf
het juiste begrip bij de juiste definitie of omschrijving. . / 4p
Begrippen:
aardbeving – seismoloog – satelliet – aardkorst – breuklijn – aardplaat – epicentrum
schaal van Richter
Definitie/Omschrijving
Begrip
Het is een object dat onder invloed van de zwaartekracht in
een baan om een ander object beweegt bv de aarde.
satelliet
Gebieden waar platen tegen elkaar liggen.
breuklijn
Een trilling of schokkende beweging van de aardkorst.
aardbeving
Een meetschaal waarop de waargenomen kracht van een
aardbeving in een getal wordt uitgedrukt.
schaal van Richter
Een wetenschappelijke discipline binnen de geofysica die
zich bezighoudt met het bestuderen, beschrijven en meten
van seismische golven bij aardbevingen.
seismoloog
Een stuk van de aardkorst. De oppervlakte van de Aarde
bestaat uit zes grote platen. Deze platen verschuiven in een
zeer traag tempo, enkele centimeters per jaar.
aardplaat
De buitenste laag van de vaste Aarde, die voornamelijk
bestaat uit gesteenten als granodioriet, gabbro en basalt.
aardkorst
Het punt op het aardoppervlak dat loodrecht boven het
hypocentrum van een aardbeving staat. De trillingen van een
aardbeving verspreiden zich als uitdijende kringen over het
aardoppervlak waarvan het midden het beginnende punt is.
epicentrum
29
In de tekst spreekt men over verschillende gebieden. Situeer deze gebieden met
behulp van de gegeven kaarten.
2. In welk land ligt Istanbul?
. / 1p
Istanbul ligt in Turkije
3. In welk(e) continent (en) ligt Istanbul? . . / 2p
Istanbul ligt in het continent Europa en Azië
30
4. De laatste grote aardbeving was in Izmit. Omcirkel dit gebied op de kaart.
. /1p
5. Volgens voorspellingen zal de volgende grote aardbeving zich voordoen onder
de Zee van Marmara. Bekijk goed kaart A en arceer de Zee van Marmara op
kaart B. . /1p
Kaart A
31
Kaart B:
Nog enkele vragen over de tekst. . / 3p
6. Wanneer was de laatste grote aardbeving?
1999
7. Wat was de kracht op de schaal van Richter?
7,6
8. Hoeveel doden en gewonden vielen er?
17.000 doden en 45.000 gewonden
32
MEERDERE ARTIKELS OVER DIT THEMA
Trouw ANP redactie, 24/10/11
Erdogan: Hele dorpen zijn mogelijk van de
aardbodem verdwenen
© reuters. Een man rouwt bij het lichaam van zijn dochter in het zwaar getroffen Ercis.
De tijd begint te dringen voor de overlevenden die onder het puin liggen na de zware
aardbeving die het Koerdische zuidoosten van Turkije gisteren heeft getroffen. Koude nachten,
naschokken en een tekort aan materiaal bemoeilijken de reddingsoperatie.
Vandaag waren 264 doden geborgen, terwijl er meer dan 1300 gewonden zijn. De vrees is dat nog
honderden doden worden gevonden na de krachtigste aardbeving (7,2 op de schaal van Richter) in
een decennium in het land.
Mogelijk zijn hele dorpen van de aardbodem verdwenen, zei premier Recep Tayyip Erdogan.
De teller van verwoeste gebouwen staat op rond de 1000 gebouwen. Het zwaarst getroffen is de stad
Ercis met ongeveer 75.000 inwoners, zo'n 100 kilometer ten noorden van de stad Van. Minister Idris
Naim Sahin van Binnenlandse Zaken zei dat hier tientallen mensen bedolven liggen onder het puin,
maar minder dan verwacht.
Studenten
Maar de BBC meldde dat in Ercis alleen al in een ingestort appartementenblok ongeveer 80 mensen
worden vermist. Volgens schattingen zijn er in de stad tot 80 gebouwen ingestort waaronder een
gebouw waar studenten waren gehuisvest.
Een reddingswerker klaagde tegen de krant Hürriyet dat ze werken met 'primitief gereedschap, we
hebben geen apparatuur'. Een andere reddingswerker in Van zei dat 'we niet snel genoeg bij de
overlevenden kunnen komen'.
Op sommige plaatsen wordt nog met blote handen gezocht naar overlevenden.
33
Volgens het kantoor van premier Erdogan zijn er ongeveer 2400 reddingswerkers actief in het
getroffen zone, terwijl 680 artsen en andere medici zijn ingezet. Minister Recep Akdag van
Volksgezondheid zei dat de ziekenhuizen in het gebied de ramp aankunnen. Turkije zegt geen hulp
van buiten nodig te hebben.
Hoofdletsel
Maar in Van (een miljoen inwoners en 10 verwoeste gebouwen) liet een arts weten dat de
ziekenhuizen veel schade hebben opgelopen. Daardoor kunnen volgens hem vooral patiënten met
hoofdletsel onvoldoende behandeld worden. Hij pleitte ervoor patiënten naar andere steden te
brengen.
Een ander probleem zijn de koude nachten. Zo daalt in Ercis, dat op 1500 meter boven de zeespiegel
ligt, de temperatuur 's nachts tot onder het vriespunt. Tienduizenden mensen slapen in de openlucht.
Tentenkampen worden voor de overlevenden opgezet.
Het gebied is sinds de aardbeving rond het middaguur al getroffen door meer dan 200 naschokken.
34
Vandaag.be, 08/05/ 2014
Krachtige aardbeving aan de westkust
van Mexico
Aan de westelijke kust van Mexico heeft zich donderdag een krachtige aardbeving voorgedaan,
zo hebben meerdere Amerikaanse media op gezag van het Amerikaans Geofysisch Instituut
USGS gemeld. Er zijn noch schade, noch slachtoffers.
Volgens het USGS deed de beving zich voor om 19.16 uur Belgische tijd en had ze een magnitude
van 6,4. Eerst was van 6,8 gewag gemaakt. Het epicentrum bevond zich op 10 km diepte, 13 km ten
westzuidwesten van Tecpan de Galeana en 303 km ten zuidwesten van de hoofdstad Mexico City.
Er zijn geen berichten over schade, zei Luis Felipe Punte, hoofd van de Nationale Civiele
Bescherming. Hij waarschuwde niettemin voor naschokken en riep de bevolking tot voorzichtigheid op.
De Civiele Bescherming van de deelstaat Oaxaca zei dat er geen gevaar voor een tsunami was.
Tengevolge van de beving werden in de hoofdstad kantoren ontruimd. Duizenden mensen liepen de
straat op, maar de stadsdiensten bleven normaal functioneren, verzekerde burgemeester Miguel
Angela Mancera. Journalisten van het Franse persbureau AFP werden wel elektriciteitspannes en
afgebroken telefoonverbindingen gewaar.
Drie weken geleden liepen bij een aardbeving met magnitude 7,2 in het centrum en het westen van
het Midden-Amerikaanse land meerdere gebouwen lichte schade op.
Foto AFP: mensen wachten op een plein in Mexico-Stad na de aardbeving
35
Het laatste nieuws, 07/01/ 2015
Aardbeving van 6,6 in het
zuiden van Panama
©.
PANAMA Een aardbeving met een kracht van 6,6 op de schaal van Richter heeft de
westkust van Panama getroffen. Dat zegt de Amerikaanse dienst US Geological Survey.
Berichten over slachtoffers of schade zijn er voorlopig niet.
Er werd geen tsunamiwaarschuwing gegeven voor de beving die plaatsvond 245 kilometer
ten zuiden van de stad Punta de Burica. Eerst werd wel uitgegaan van een kracht van 6,8,
maar dat werd later bijgesteld naar het minder krachtige 6,6.
36
Het laatste nieuws, 23/11/ 2014
Aardbeving in China: zo
moet je reageren
VIDEO De balans van de aardbeving die gisteren het bergachtige westen van de
Chinese provincie Sichuan deed opschrikken, is vandaag opgelopen tot 4 doden. Alle
gewonden zijn evenwel gered, zo bericht het staatsagentschap Xinhua.
Video: http://www.hln.be/hln/nl/2654/ExtremeAarde/article/detail/2129323/2014/11/23/Aardbeving-in-China-zo-moet-jereageren.dhtml
De regio wordt wel vaker getroffen door aardbevingen. De inwoners weten dan ook
meteen wat ze moeten doen: zo snel mogelijk weglopen van gebouwen, naar een open
ruimte, zoals te zien is op de beelden. Bij de aardbeving vielen 54 gewonden, van wie zes
zich nog in kritieke toestand bevinden. Een vorige balans gewaagde nog van twee doden
en zestig gewonden.
De aardbeving vond gisteren plaats om 08.55 uur GMT, op 9 kilometer diepte en op 39
kilometer van de stad Kangding, in het westen van de provincie, volgens het Amerikaans
geofysisch instituut USGS. "De hulpdiensten konden alle gewonden redden", deelde
Xinhua nog mee, zonder verduidelijkingen.
De beving trof ongeveer 80.000 mensen en beschadigde 25.000 woningen. Zowat 6.200
mensen moesten elders onderdak zoeken.
37
ACTUALITEIT 3
SAMEN BOEREN
Reportage koppen:
http://www.een.be/programmas/koppen/samen-boeren
38
ACTUAFICHE
VAK: PAV – AARDRIJKSKUNDE – ACTUALITIET
TITEL
Samen boeren
INFOBRON
Koppen, 9 mei 2013
BEKNOPTE
OMSCHRIJVING
KORTE SAMENVATTING
Het filmpje gaat over het CSA-systeem. Er zijn 2 boeren in
België die dit systeem toepassen. Het Community Supported
Argriculture systeem ofwel: landbouw gedragen door de
gemeenschap. De 2 boeren hebben een landbouwgrond waarop
ze groenten op een biologische wijze kweken. Gezinnen kunnen
bij deze boeren terecht om hun verse groenten te halen. Ze
betalen een soort lidmaatschap en dan mogen ze gedurende het
hele seizoen groenten komen oogsten. Zo helpen ze ook het
milieu want de groenten moeten niet vervoerd worden met vele
vrachtwagens en via fabrieken, maar ze komen het gewoon zelf
oogsten en ze hebben ineens gezonde, verse, biologische
groenten!
BETROUWBAARHEID
Het filmpje komt van een reportage uit Koppen. Dit is een
betrouwbaar programma.
ACTUALISATIEWAARDE
Het is uitgezonden op 9 mei 2013. Dit is niet meer zo recent.
OBJECTIVITEIT
Het filmpje wordt gebruikt om de kijker te informeren en te
overtuigen/aanzetten tot actie Er wordt informatie gegeven over
het hele systeem om zo mensen misschien wel te overtuigen om
ook mee te stappen in zo een project. Het filmpje bevat buiten
feiten ook eigen meningen dus volledig objectief is het niet.
GEBRUIKSVRIENDELIJKHEID
Het filmpje is voor het grote publiek bedoeld. Het is niet voor een
gespecialiseerd publiek want veel mensen kijken naar Koppen.
LEERPLAN
Leerplan PAV – 2de graad BSO Leerplandoelen:
Informatieverwerving – en verwerking:
 1. Onder begeleiding en in concrete situaties relevante
en toegankelijke informatie vinden en selecteren uit:
39
- Gesproken teksten;
- Geschreven teksten;
- Beeldmateriaal;
- ICT-bronnen;
- Tabellen, grafieken, diagrammen en kaarten
 2. Onder begeleiding en in concrete situaties relevante
en toegankelijke informatie gebruiken:
- Concrete informatie uit gesproken teksten;
- Concrete informatie uit geschreven teksten;
- Concrete informatie uit beeldmateriaal;
- Concrete informatie uit ICT-bronnen;
- Concrete informatie uit tabellen, grafieken,
diagrammen en kaarten.
 3. Onder begeleiding en in concrete situaties mondeling
en schriftelijk informatie inwinnen en meedelen:
- Formele informatie;
- Informele informatie.
 4. Onder begeleiding analoge of digitale hulpmiddelen
gebruiken om de communicatie en het taalvaardig
handelen te optimaliseren, zoals;
- Het verklarend woordenboek;
- Een spellingswijzer;
- Een schrijfkader of standaard tekststructuur;
- Een spreekkader os standaard tekststructuur;
- Software;
- Aangeboden ondersteunend visueel materiaal;
- Lay-out.
 5. Bij het luisteren en het lezen, indien nodig en onder
begeleiding, volgende strategieën gebruiken:
- Gebruik maken van aangeboden beeldmateriaal;
- Gebruik maken van de context;
- Het leesdoel bepalen;
- Onduidelijke passages opnieuw lezen;
- De vermoedelijke betekenis van transparante
woorden afleiden;
- De vermoedelijke betekenis van onbekende woorden
uit de context afleiden.
 6. Zich bij het lezen en luisteren blijven concentreren,
ondanks het feit dat men niet alles begrijpt;
Probleemoplossend denken:
 10. Ingesteld zijn op:
- Het inschatten van resultaten;
- Het controleren van bewerkingen en resultaten;
- Het vergelijken van oplossingen.
Individueel en groepswerk:
 11. Onder begeleiding opdrachten van beperkte omvang
en van relatief korte duur individueel realiseren via
volgende stappen:
- De organisatie;
- De uitvoering;
40
- De reflectie;
- De bijsturing.
Maatschappelijke participatie:
 13. De eigen mening en gevoelens uiten.
 14. Gepast reageren:
- Bewuste keuzes maken;
- Sociale en maatschappelijke leefregels, normen en
gedrag respecteren;
- Formele en informele afspraken, regels en procedures
volgen;
- Gepast taalgebruik hanteren;
- Hulp inroepen.
 15. Het eigen dagelijkse leven organiseren.
 17. Onder begeleiding maatschappelijk relevante
formulieren lezen, invullen en controleren.
 18. Het eigen budget beheren:
- Verantwoord consumentengedrag;
- Bankieren.
 19. Zich situeren, oriënteren en verplaatsen door gebruik
te maken van gepaste informatie.
 26. Onder begeleiding concrete voorbeelden geven van
natuurwetenschappelijke bijdragen tot een duurzame
leefomgeving:
- Op lokaal niveau;
- Op globaal niveau.
 27. Belangrijke wereldproblemen grondig omschrijven.
 28. Respect opbrengen voor:
- Het leefmilieu;
- Het historisch-cultureel erfgoed;
- Verschillen en gelijkenissen in leefwijze, waarden en
normen.
 30. Bereidheid en durf tonen om:
- Te luisteren, te spreken, gesprekken te voeren en te
schrijven;
- Het taalgebruik verzorgen.
PERSOONLIJKE
VISIE
Ik was tijdens het hele filmpje enthousiast over dit idee. Het
‘lidgeld’ lijkt misschien veel, maar ik denk dat je achteraf gezien
wel goedkoper uitkomt en je hebt dan nog eens verse groenten
ook! Dit filmpje heeft mij wel overtuigd om er over te denken om
later ook naar zo een boerderij te gaan. Ik vind het een heel
mooi initiatief!
41
DIDACTISCHE AANPAK
1. Inleiding
Foto’s laten zien van landbouwgebieden in onze streek: serres, fruitbomen,…
 Leerlingen bespreken wat ze zien
 Aankondiging lesonderwerp : landbouw in onze regio
2. Midden
Bespreking van verschillende soorten landbouw: sierteelt – akkerbouw – fruitteelt –
groententeelt in verband met klimaat en grondsoort
 Door middel van groepswerk de verschillende landbouwsoorten leren ontdekken
 Nut van telen van eigen groenten en fruit: reportage koppen
Korte bespreking fragment
Originele activiteit:
 De leerlingen surfen naar de website: www.csa-netwerk.be en verwerken individueel
de vragenlijst.
3. Slot
 De leerlingen bespreken hun eigen standpunt ivm met de werking van een csabedrijf.
42
ORIGINELE ACTIVITEIT
CSA VLAANDEREN
Totaal punten: . / 20p
Surf naar de website: www.csa-netwerk.be.
Los volgende vragen individueel op:
1. Leg in 1 zin de werking uit van CSA Vlaanderen.
. 1/P
2. Leg uit: “Wie zich aansluit bij het CSA netwerk deelt mee in het
landbouwrisico”.
. / 2p
3. Bespreek kort de 2 concepten die CSA te bieden heeft.
. /4p
-
-
4. Wanneer en waar ging de eerste CSA van start in België?
. /1p
43
5. Geef 3 eigenschappen van het CSA netwerk.
. /3P
-
-
-
6. Zoek het dichts CSA bedrijf bij jou in de buurt en noteer:
-
In welke provincie dit bedrijf ligt:
-
In welke stad of dorp dit bedrijf ligt:
-
De website van dit bedrijf:
. /3p
7. Surf naar die website en geef je mening over deze boerderij. Geef 3
standpunten.
. /3p
-
-
-
8. Je kent nu heel wat informatie over een CSA bedrijf. Hoe sta jij tegenover zo
een boerderij? Zou je hieraan willen deelnemen. Waarom wel/niet? Motiveer je
mening in minimum 4 zinnen.
. /4p
44
CSA VLAANDEREN
CORRECTIESLUETEL
Totaal punten: . / 20p
Surf naar de website: www.csa-netwerk.be.
Los volgende vragen individueel op:
1. Leg in 1 zin de werking uit van CSA Vlaanderen.
. 1/P
Dit is landbouw die gedragen is door de gemeenschap
2. Leg uit: “Wie zich aansluit bij het CSA netwerk deelt mee in het
landbouwrisico”.
. / 2p
Je betaalt niet zomaar voor Je landbouwproducten, maar je draagt bij voor de
werkingskosten van het bedrijf en de je schiet de loonkosten van de boer voor.
3. Bespreek kort de 2 concepten die CSA te bieden heeft.
. /4p
-
Zelfoogst = de deelnemers oogsten zelf op het veld hun groenten of fruit.
-
Pakketten: de boer oogst de groenten en zet pakketten klaar op de boerderij
of in een afhaalpunt
4. Wanneer en waar ging de eerste CSA van start in België?
. /1p
In 2007, Het open veld in Leuven
45
5. Geef 3 eigenschappen van het CSA netwerk.
-
Info uitwisselen tussen boeren.
-
Info verstrekken aan boeren en verbruikers.
-
Het concept bekender maken in Vlaanderen.
. /3p
6. Zoek het dichts CSA bedrijf bij jou in de buurt en noteer:
-
In welke provincie dit bedrijf ligt: Antwerpen
-
In welke stad of dorp dit bedrijf ligt: Zwijndrecht
-
De website van dit bedrijf: www.deplukensnoeptuin.be
. /3p
7. Surf naar die website en geef je mening over deze boerderij. Geef 3
standpunten.
. /3p
-
Duidelijke website, goed onderverdeling
Goede info over de producten
Leuke ideeën: bv eitjes-kaart – adopteer een kip
8. Je kent nu heel wat informatie over een CSA bedrijf. Hoe sta jij tegenover zo
een boerderij? Zou je hieraan willen deelnemen. Waarom wel/niet? Motiveer je
mening in minimum 4 zinnen.
. /4p
46
MEERDERE ARTIKELS OVER DIT THEMA
De Volkskrant, 01/10/2010
Bioteelt is duurzaam en
milieuvriendelijk
De Volkskrant schreef op 25 september over de CO2-prestaties van
biologische landbouwproducten onder de koppen: ‘Bioteelt leidt tot meer
CO2’, ‘Goed voor het milieu is dus niet per se biologisch’ en ‘Biologisch is
iets heel anders dan broeikasgasneutraal’....
De krant baseert zich op een onderzoek van Blonk Milieu Advies uit 2009. Daarin
werd een rekenprogramma van het Productschap Tuinbouw in de praktijk getest dat
de CO2-voetafdruk berekent van groenten, fruit en bloemen. Van tomaten, ananas en
bloemkool zijn gangbare en biologische producten vergeleken. Het is onjuist op basis
van slechts drie producten in één algemene conclusie te stellen dat bioteelt tot meer
CO2 leidt. De universiteit van Wageningen heeft aangetoond dat bijvoorbeeld
biologische rundveehouderij minder CO2 veroorzaakt dan zijn gangbare evenknie.
Zelfs binnen de productgroepen groenten en fruit valt niet één alomvattende
conclusie te trekken over CO2-verschillen tussen biologisch en gangbaar. De lagere
CO2 van gangbare productiemethoden zou te maken hebben met de hogere
opbrengst per hectare. Niet wordt verteld dat die hoge opbrengst bereikt wordt door
een hoge input van synthetische pesticiden en kunstmest met hun eigen nadelige
effecten voor het milieu. De zuivering van vervuild water door waterleidingbedrijven
zorgt voor extra CO2 die niet in de berekening is meegenomen.
De Volkskrant schreef: ‘biologische producten hebben vaak een grotere CO2voetafdruk dan regulier geteelde groenten en fruit’. Maar volgens onderzoeker
Wijnand Sukkel kunnen stellige conclusies niet worden getrokken, omdat de
foutmarge in het onderliggende onderzoek te groot is. Zo zijn in het rekenmodel
alleen emissies berekend, maar CO2-opslag in de bodem, die emissies compenseert,
is niet meegenomen. In de biologische landbouw is deze beter dan in de gangbare.
Ook is de weerbaarheid van een productiesysteem tegen klimaatverandering een
belangrijk aspect. Biologische landbouw heeft hier een streepje voor op gangbare
47
landbouw. De conclusie moet dan ook zijn dat bioteelt op meerdere aspecten
milieuvriendelijk is en een duurzaam alternatief biedt voor de toekomst, zeker met
het oog op klimaatverandering.
De biologische landbouw pretendeert niet eens de meest CO2-zuinige landbouw te
zijn. Wel de meest natuurlijke. Biologische landbouw hecht aan een integrale
duurzaamheidsbenadering waarbij naar alle aspecten in samenhang wordt gekeken:
voedselkwaliteit, diervriendelijkheid, water en bodem, biodiversiteit, gesloten
kringlopen, behoud van genetische variëteit, landschapsbehoud. CO2-reductie past in
het denken van de biologische boer, maar door integraal te denken, worden soms
andere keuzen gemaakt.
48
EOS, 02/09/ 2014
Eten cruciaal in strijd tegen
opwarming
Wetenschappers pleiten voor meer opbrengst, minder verspilling en minder
vlees.
Als we blijven eten en voedsel verspillen zoals vandaag, zal de uitstoot van broeikasgassen
gerelateerd aan voedselproductie tegen 2050 met 80 procent toenemen Dat melden Britse
wetenschappers in het vakblad Nature Climate Change.
Een groeiende wereldbevolking, in combinatie met een toenemende populariteit van het
westerse voedingspatroon, rijk aan vlees, zal de impact van de landbouw op het milieu
vergroten, aldus de onderzoekers. Meer vlees betekent meer nood aan veevoer. Zo zal
ontbossing – nodig voor extra landbouwgrond – leiden tot een afname van de biodiversiteit
en een verhoogde CO2-uitstoot, en zal een grotere veestapel meer methaan uitstoten.
De wetenschappers berekenden dat er in een ‘business as usual’-scenario tegen 2050 meer
dan 40 procent extra landbouwgrond nodig is en 45 procent meer meststof. De oppervlakte
regenwoud zou in de komende 35 jaar met 10 procent afnemen.
49
Opbrengstkloof dichten
De onderzoekers rekenden ook uit wat we zouden kunnen doen om dat te vermijden. Een
deel van de oplossing ligt in het wegwerken van de zogenoemde ‘opbrengstkloof’, het verschil
tussen wat een stuk landbouwgrond in theorie zou kunnen opbrengen en de praktijk. Die
kloof is vooral in ontwikkelingslanden nog groot, en in het bijzonder in Afrika bezuiden de
Sahara. Door ze te dichten zou de behoefte aan extra landbouwgrond kunnen worden
verminderd.
Als we tegelijk de voedselverspilling met de helft zouden kunnen terugdringen, zou de aan
onze voedselproductie gerelateerde uitstoot nog amper stijgen: zo’n 2 procent tegen 2050.
Volgens de FAO gaat jaarlijks 1.3 miljard ton voedsel verloren, ongeveer een derde van de
productie.
Westers dieet
Tot slot onderzochten de wetenschappers wat er zou gebeuren als het typisch westerse dieet,
rijk aan vlees, zuivel, suiker en vet, zou worden vervangen door een gezonder
voedingspatroon. In dat geval zou de wereldwijde voedselproductie 48 procent minder
broeikasgasuitstoot veroorzaken. Het gezondere voedingspatroon bevat onder meer twee
porties rood vlees van 85 gram, vijf eieren per week en een dagelijkse portie gevogelte.
‘Voedselverspilling verminderen en de vleesconsumptie matigen zijn maatregelen waarvan
we geen spijt kunnen krijgen, aldus hoofdonderzoeker Bojana Bajzelj (University of
Cambridge). (ddc)
50
EOS, 17 /07/2014 door Dieter De Cleene
Meer voedsel, minder vervuiling
Drie miljard extra monden kunnen worden gevoed zonder extra
landbouwgrond in gebruik te nemen. Tot die conclusie komt een team
Amerikaanse en Duitse wetenschappers in het vakblad Science. Tegelijk kan de
milieu-impact van de landbouw worden verkleind. Daarvoor moeten we ons
volgens de onderzoekers concentreren op een beperkt aantal veelbelovende
maatregelen.
De wetenschappers gingen op zoek naar gebieden en gewassen met het meeste potentieel
voor verbetering. Ze concentreerden zich op 17 gewassen zoals mais, tarwe, rijst, soja,
aardappelen, cassave en sorghum, die samen 86 procent van de door plantenteelt
geproduceerde calorieën leveren en bovendien het meest irrigatiewater en meststof
opslorpen.
De onderzoekers wijzen erop dat gewassen in verschillende regio’s ongeveer de helft
opbrengen van wat ze theoretisch zouden kunnen opbrengen, de zogenoemde
‘opbrengstkloof’. Die kloof dichten zou jaarlijks zo’n 3.5 miljoen ton extra voedsel kunnen
opleveren, of genoeg voor 850 miljoen mensen. Vooral in Afrika en Azië valt nog veel winst te
boeken, maar ook in Oost-Europa. Volgens hoofdauteur Paul West (University of Minnesota)
kan dat in veel gevallen vrij eenvoudig. ‘In gebieden met slechte bodemkwaliteit kan zelfs een
51
klein beetje extra bemesting de opbrengst spectaculair doen toenemen.’
De landbouw is verantwoordelijk voor 20 tot 35 procent van wereldwijde
broeikasgasemissies. Koolstofdioxide (CO2) dat vrijkomt bij ontbossing, methaan (CH4)
geproduceerd door herkauwers en in rijstvelden, en lachgas (N2O) dat vrijkomt bij de
toediening van kunstmest zijn de grootste boosdoeners. De onderzoekers berekenden op
welke gebieden we onze aandacht het best kunnen richten. De helft van de ontbossing deed
zich sinds 2000 voor in Brazilië – voor vee- en sojateelt – en in Indonesië – voor
palmolieplantages. Vooral in China en India ontsnapt veel methaan uit rijstvelden. En China,
India en de Verenigde Staten zijn de grootste uitstoters van N2O.
Het merendeel van de globale milieu-effecten van landbouw is geconcentreerd in een paar
landen. Hoofdzakelijk in die gebieden inspanningen leveren biedt de meeste opportuniteiten
voor een duurzame voedselproductie wereldwijd.
‘Ontbossing in de tropen tegengaan biedt de grootste kans om de broeikasgasuitstoot van de
landbouw te beperken’, aldus West. ‘In Brazilië is al vooruitgang geboekt door
beleidswijzigingen en engagement van bedrijven. Daarnaast kunnen het tijdelijk laten
uitdrogen van rijstvelden en minder stikstofbemesting de uitstoot reduceren.’ De
wetenschappers stelden immers vast dat maar liefst 60 procent van de stikstof en zowat de
helft van de fosfor waarmee gewassen worden bemest, overbodig is – meer dan ze nodig
hebben om optimaal te groeien.
Vooral in China, India en de VS kan milieuvervuiling door stikstof en fosfor flink worden
52
teruggedrongen, zonder aan opbrengst in te boeten. Door bovendien efficiënter om te
springen met irrigatiewater kan het waterverbruik er tot 15 procent omlaag. Eetbare
gewassen worden aan vee gevoerd of tot biobrandstof verwerkt. Wanneer die enkel in de VS,
West-Europa, China en Brazilië zouden worden geconsumeerd, levert dat volgens de nieuwe
studie voedsel op voor 2.4 miljard mensen. Tot slot wijzen de auteurs erop dat we ook de
voedselverspilling moeten terugdringen. Zowat 30 à 50 procent van het geproduceerde
voedsel gaat verloren.
Experts zoals voormalig VN-rapporteur voor het recht op voedsel Olivier De Schutter wijzen
er op dat het voedselvraagstuk niet zozeer een kwestie is van productie, maar eerder van
gelijke verdeling, een thema dat onderbelicht blijft in de studie. ‘Anderen zijn beter geplaatst
om zich daarover te buigen’, zegt West. ‘Hoewel we vandaag genoeg voedsel produceren om
iedereen te voeden, gaan veel mensen toch met honger naar bed. De opbrengsten verhogen is
maar een stukje van de puzzel, en moet gepaard gaan met strategieën om de toegang tot
voedsel te verbeteren.’
53
Editie Nederland, 02/05/ 2014
Biologisch voedsel amper gezonder
Met biologisch eten de kans op kanker verlagen? Nieuw onderzoek geeft een
teleurstellend resultaat: het blijkt een kansloze missie.
Uit Brits onderzoek onder ruim 600.000 vrouwen blijkt dat ook het langdurig eten van
biologisch eten de kans op kanker niet verkleint.
De Britse onderzoekers gingen niet over een nacht ijs. Ze onderzochten 600.000 vrouwen.
Dertig procent at nooit biologisch voedsel, 63 procent af en toe en 7 procent at puur
biologisch. Na tien jaar werden de vrouwen onderzocht op 17 veelvoorkomende soorten
kanker. Bij 16 soorten bleek het voedsel niets uit te maken. De biologische eters liepen alleen
iets minder risico om non-hodgkin te ontwikkelen.
Verrassend?
Verrassend resultaat? Voedingshoogleraar Jaap Seidell is niet verbaasd. "Het idee dat
biologisch voeding het risico op kanker vermindert, is nooit bewezen. Bestrijdingsmiddelen
zijn niet schadelijk in de mate waarin wij ze gebruiken. Ze geven geen aantoonbare
gezondheidsrisico's." Vet eten en overmatig alcoholgebruik kunnen daarentegen de kans op
kanker wel vergroten.
Toch is biologisch eten populairder dan ooit. De cijfers op een rij:

De omzet van biologisch voedsel in Nederland is in tien jaar met meer dan 60 procent
gestegen naar een omzet van ruim 1 miljard per jaar.

Ruim 90 procent van de biologische producten werd verkocht in de 'normale'
supermarkten.
54

Inmiddels zijn er ruim 3600 biologische bedrijven, dat is een stijging van bijna 40 procent

in tien jaar.
De vraag naar biologisch vlees stijgt hard.
Ook kiezen steeds meer mensen voor biologische aardappels en groenten en fruit.

Stoppen of doorgaan?
Biologisch eten is een stuk duurder. Is dit onderzoek reden voor mensen om de biologische
appel in te wisselen voor een 'normale'?
Voedingshoogleraar Martijn Katan: "Er zullen mensen zijn die nu afstappen van biologische
producten. Maar de meeste mensen kiezen toch voor biologisch omdat het beter is voor het
milieu en voor het welzijn van de dieren. Dit onderzoek is dan echt geen reden om te
stoppen."
55
ACTUALITEIT 4
OPGEPAST! ZONNEBRIL VOLSTAAT NIET VORR STAREN NAAR
NAKENDE ECLIPS
Het laatste nieuws
Opgepast! Zonnebril
volstaat niet voor staren
naar nakende eclips
BEWAAR ARTIKEL
REACTIES
1
Door: redactie
10/02/15 - 19u38 Bron: Belga
© photo news.
ECLIPS Op vrijdag 20 maart maken wij een gedeeltelijke zonsverduistering mee.
Gezien de eclips tijdens de schooluren plaatsvindt, is dit een prima kans voor de
scholen om hierrond te werken en om wetenschap dichter bij jongeren te brengen.
Maar het is niet zonder gevaren: een gewone zonnebril volstaat niét. Wie veilig wil
staren, schaft zich best een eclipsbrilletje aan.
Sinds de eclips van 1999, die in het zuiden van het land totaal was, hebben wij niet meer
een zonsverduistering van dit kaliber meegemaakt en het wordt wachten tot 2065 eer er
weer zo'n spektakel te zien zal zijn. De show begint om 09.28 uur, om 10.35 uur een ook
voelbare bedekking van zowat tachtig procent van de zon te bereiken, en om 11.46 uur te
eindigen.
Wie de hele eclips wil zien, moet cruisen in een gebied op de Atlantische Oceaan, of naar
56
plaatsen als de Faeröereilanden of Spitsbergen trekken.
Gezien de eclips in België voor de eerste keer in tien jaar tijd binnen de schooluren valt, is
het een uitgelezen gelegenheid om niet alleen op het fenomeen zelf in te spelen maar ook
om wetenschap - en bij uitbreiding techniek - dichter bij de schoolgaande jeugd te
brengen, zeiden Vlaams minister van Innovatie Philippe Muyters en Vlaams
onderwijsminister Hilde Crevits.
Muyters, ook bevoegd voor Werk en Economie, herinnerde daarbij ook aan de steeds
terugkerende klacht uit industriële en wetenschappelijke middens dat er te weinig
doorstroming is van jongeren naar technische en wetenschappelijke beroepen.
De Volkssterrenwachten en de Vlaamse overheid spelen nu reeds in op de nakende eclips,
met onder andere posters, een informatiebrochure en de website www.eclips2015.be. Ook
zullen alle scholen nog een e-mail krijgen en zal informatie te downloaden zijn
via KlasCement.be. Het is immers ook van belang de leerkrachten goed te motiveren, zei
Crevits.
Belangrijk in de informatie is het aspect veilig kijken naar de eclips, en om niet door
onveilig turen "het zicht van een mol" te krijgen. Zelfs een schrikbarend percentage
leerkrachten denkt dat een zonnebril volstaat om veilig te gapen naar een
zonsverduistering, zei VRT-weerman Frank Deboosere. Ook voor het veilig gebruik van
het ideale waarnemingsmiddel, het bij de "betere" opticiens en Vlaams
Volkssterrenwachten aan te kopen eclipsbrilletje, gelden er enkele regels.
57
ACTUAFICHE
VAK: PAV – AARDRIJKSKUNDE – ACTUALITIET
TITEL
Opgepast! Zonnebril volstaat niet voor staren naar nakende
Eclips
INFOBRON
Het Laatste Nieuws
BEKNOPTE
OMSCHRIJVING
KORTE SAMENVATTING
In dit artikel wordt de zonne-eclips besproken en dan vooral over
het veilig kijken naar de zonsverduistering. Er wordt ook
aangehaald dat de zonsverduistering tijdens de schooluren valt
en dat dit een grote en goede kans is voor de leerkrachten om
de wetenschap hierdoor in hun lessen te integreren.
BETROUWBAARHEID
Het artikel komt van de redactie van Een. Dit is een betrouwbare
bron.
ACTUALISATIEWAARDE
Het artikel is van 10 februari 2015. Een recent artikel dus.
OBJECTIVITEIT
Het artikel is geschreven om de mensen te informeren. Zoals
dat een zonnebril niet genoeg is om ermee naar de
zonsverduistering te kijken en dat de leerkrachten dit onderwerp
in hun les kunnen verwerken omdat de zonsverduistering tijdens
te schooluren valt.
GEBRUIKSVRIENDELIJKHEID
Het artikel is bedoeld voor het grote publiek.
LEERPLAN
Leerplan PAV – 2de graad BSO Leerplandoelen:
Informatieverwerving – en verwerking:
 1. Onder begeleiding en in concrete situaties relevante
en toegankelijke informatie vinden en selecteren uit:
- Gesproken teksten;
- Geschreven teksten;
- Beeldmateriaal;
- ICT-bronnen;
- Tabellen, grafieken, diagrammen en kaarten
 2. Onder begeleiding en in concrete situaties relevante
en toegankelijke informatie gebruiken:
58




Concrete informatie uit gesproken teksten;
Concrete informatie uit geschreven teksten;
Concrete informatie uit beeldmateriaal;
Concrete informatie uit ICT-bronnen;
Concrete informatie uit tabellen, grafieken,
diagrammen en kaarten.
3. Onder begeleiding en in concrete situaties mondeling
en schriftelijk informatie inwinnen en meedelen:
- Formele informatie;
- Informele informatie.
4. Onder begeleiding analoge of digitale hulpmiddelen
gebruiken om de communicatie en het taalvaardig
handelen te optimaliseren, zoals;
- Het verklarend woordenboek;
- Een spellingswijzer;
- Een schrijfkader of standaard tekststructuur;
- Een spreekkader os standaard tekststructuur;
- Software;
- Aangeboden ondersteunend visueel materiaal;
- Lay-out.
5. Bij het luisteren en het lezen, indien nodig en onder
begeleiding, volgende strategieën gebruiken:
- Gebruik maken van aangeboden beeldmateriaal;
- Gebruik maken van de context;
- Het leesdoel bepalen;
- Onduidelijke passages opnieuw lezen;
- De vermoedelijke betekenis van transparante
woorden afleiden;
- De vermoedelijke betekenis van onbekende woorden
uit de context afleiden.
6. Zich bij het lezen en luisteren blijven concentreren,
ondanks het feit dat men niet alles begrijpt;
Probleemoplossend denken:
 9. Onder begeleiding en in relevante concrete situaties
grootheden schatten meten, berekenen en herleiden.
 10. Ingesteld zijn op:
- Inschatten van resultaten;
- Het controleren van bewerkingen en resultaten;
- Het vergelijken van oplossingen.
Individueel en groepswerk:
 12. Onder begeleiding opdrachten van beperkte omvang
en van relatief korte duur in groep realiseren via
volgende stappen:
- Het overleg;
- De organisatie;
59
- De uitvoering;
- De reflectie;
- De bijsturing.
Maatschappelijke participatie:
 25. Onder begeleiding toepassingen en elementen uit de
eigen leefwereld in verband brengen met
natuurwetenschappelijke verschijnselen zoals:
- Het klimaat;
- Het weer;
- Energie;
- Stralingen;
- …
PERSOONLIJKE
VISIE
Als leerkracht in spé vind ik het goed dat er in het artikel ook
wordt gesproken over het feit dat de leerkrachten het thema
kunnen aanhalen tijdens hun lessen. Het is inderdaad een
mooie gelegenheid om dit te integreren omdat de
zonsverduistering tijdens de schooluren viel en het is niet iets
dat zich ieder jaar voordoet.
DIDACTISCHE AANPAK
Inleiding
Leerkracht laat eclipsbrilletje zien en leerlingen raden waarvoor dit brilletje dient.
 Aankondiging lesonderwerp
Midden
 Leerlingen lezen tekst
 Leerlingen surfen naar www.eclips2015.be en werken met bundel (originele activiteit).
De leerlingen werken per 2.
Slot
 Leerlingen gaan tijdens de schooluren naar eclips kijken met eclipsbrilletjes
(aangekocht door de leerkracht) en de zelfgemaakte camera obscura.
60
ORIGINELE ACTIVITEIT
ECLIPS 20 MAART 2015
. /20p
Surf naar www.eclips2015.be en los volgende vragen op.
1. Geef een ander woord voor zonne-eclips.
. /1p
2. Een zonne-eclips vindt plaats wanneer er aan 2 voorwaarden voldaan wordt.
Leg dit kort uit aan de hand van onderstaande tekening.
. / 2p
3. Wat is het verschil tussen een gedeeltelijke en een volledige
zonsverduistering? . / 2p
4. Beschrijf wat je ziet op volgende uren:
. /3p
61
09:28:
10:.35:
11.46:
5. Bespreek de gebieden waar de totale zonsverduistering zichtbaar is.
. /2p
6. Geef 4 mogelijkheden hoe je de zonsverduistering op een veilige manier kan
waarnemen.
. /4p
-
7. Maak je eigen camera obscura.
. / 6p
62
Wat is een Camera obscura
Door gebruik te maken van een donkere kamer (camera obscura) met in één van de
wanden een klein gaatje kan je een beeld van de omgeving buiten de kamer
projecteren op de tegenoverliggende wand. Dit principe kan je ook gebruiken om de
zon veilig waar te nemen. Het voordeel hiervan is dat het eenvoudig en goedkoop te
maken is met een schoendoos of andere kartonnen dozen. Het nadeel is dat door de
eenvoud de kwaliteit van het beeld navenant is. Je kan de maan door de zon zien
trekken, maar slechts in een heel klein cirkeltje en bovendien is het niet altijd
eenvoudig de doos te richten naar de zon.
Werkwijze:
1. Neem een schoendoos en maak de binnenzijde zwart (schilderen, zwart papier, ...)
2. Snijd een klein vierkant uit aan de linker- of rechterrand van één van de korte zijden
van de doos. Zorg ervoor dat je niet in de rand zelf snijd, maar houd een marge van
2 à 3cm.
3. Kleef over het uitgesneden vierkant een stuk zilverpapier.
4. Prik een gaatje in het midden van het zilverpapier
5. Kleef aan de binnenkant van de doos een wit stuk papier recht tegenover waar je het
gaatje geprikt hebt.
6. Snijd een vierkantje uit de lange zijde aan dezelfde kant van het zilverpapier, maar
wel aan de tegenovergestelde zijde.
63
ORIGINELE ACTIVITEIT
ECLIPS 20 MAART 2015 (correctiesleutel)
. /20p
Surf naar www.eclips2015.be en los volgende vragen op.
1. Geef een ander woord voor zonne-eclips.
. /1p
Zonsverduistering
2. Een zonne-eclips vindt plaats wanneer er aan 2 voorwaarden voldaan wordt.
Leg dit kort uit aan de hand van onderstaande tekening.
. / 2p
-
-
Ten eerste moeten Zon, Maan en Aarde op één lijn staan. Vanuit een
geocentrisch standpunt bekeken is dit het geval als de Maan in conjunctie
(nieuwe maan) of oppositie (volle maan) staat met de Aarde. Bij nieuwe maan
kan een zonsverduistering plaatsvinden en bij volle maan een
maansverduistering.
Ten tweede moet de schaduwkegel van de Maan de Aarde ergens raken. In
dat geval onderscheiden we een kern- en een bijschaduw.
Het gebied waar de kernschaduw(kegel) de Aarde raakt, is een paar honderd
kilometer in doormeter. Vanuit dit gebied ziet men de zonsverduistering als
ringvormig of totaal.
3. Wat is het verschil tussen een gedeeltelijke en een volledige
zonsverduistering? . / 2p
Volledige zonsverduistering:
Als de kernschaduw(kegel) van de Maan de Aarde raakt, spreken we van een
totale zonsverduistering. Waar de kernschaduw(kegel) de Aarde raakt, wordt
een totale zonsverduistering als totaal gezien; waar de bijschaduw(kegel) van
de Maan de Aarde raakt, wordt een totale zonsverduistering als gedeeltelijk
gezien.
64
Gedeeltelijke zonsverduistering
Als de kernschaduw(kegel) van de Maan de Aarde nergens raakt, maar de
bijschaduw(kegel) van de Maan wel, spreken we van een gedeeltelijke
zonsverduistering. Een gedeeltelijke zonsverduistering wordt dus nergens als
totaal gezien!
4. Beschrijf wat je ziet op volgende uren:
. /3p
09:28: We zien bij ons het eerste contact tussen zon en maan.
10:.35: We zien bij o ns de maximale verduistering bij ons.
11:46: We zien het laatste contact van zon en maan bij ons.
5. Bespreek de gebieden waar de totale zonsverduistering zichtbaar is.
. /3p
De strook waarin de totale zonsverduistering zichtbaar is, vangt aan in de Atlantische
Oceaan ten zuiden van Groenland. Van daaruit trekt de schaduwkegel over het
aardoppervlak tussen IJsland en het Verenigd Koninkrijk door richting de Faeröer
eilanden. Afgezien van het zeer noordelijk gelegen Svalbard of Spitsbergen is dit het
enige stukje land van waarop je de zonsverduistering als totaal kan bewonderen.
6. Geef 4 mogelijkheden hoe je de zonsverduistering op een veilige manier kan
waarnemen.
. /4p
- eclipsbril
- lasglas
- projectie
- telescoop met filter
65
7. Maak je eigen camera obscura.
. / 6p
Wat is een Camera obscura
Door gebruik te maken van een donkere kamer (camera obscura) met in één van de
wanden een klein gaatje kan je een beeld van de omgeving buiten de kamer
projecteren op de tegenoverliggende wand. Dit principe kan je ook gebruiken om de
zon veilig waar te nemen. Het voordeel hiervan is dat het eenvoudig en goedkoop te
maken is met een schoendoos of andere kartonnen dozen. Het nadeel is dat door de
eenvoud de kwaliteit van het beeld navenant is. Je kan de maan door de zon zien
trekken, maar slechts in een heel klein cirkeltje en bovendien is het niet altijd
eenvoudig de doos te richten naar de zon. Plaats de doos daarom best op een
statief.
Werkwijze:
1. Neem een schoendoos en maak de binnenzijde zwart (schilderen, zwart
papier, ...)
2. Snijd een klein vierkant uit aan de linker- of rechterrand van één van de korte
zijden van de doos. Zorg ervoor dat je niet in de rand zelf snijd, maar houd
een marge van 2 à 3cm.
3. Kleef over het uitgesneden vierkant een stuk zilverpapier.
4. Prik een gaatje in het midden van het zilverpapier
5. Kleef aan de binnenkant van de doos een wit stuk papier recht tegenover
waar je het gaatje geprikt hebt.
6. Snijd een vierkantje uit de lange zijde aan dezelfde kant van het zilverpapier,
maar wel aan de tegenovergestelde zijde.
SUCCES!
66
MEERDERE ARTIKELS OVER DIT THEMA
Verduisteringen, geschreven door Vancanneyt Sander
Voorspellingen van zonsverduisteringen
Compilatie van de verschillende fasen van een totale zonsverduistering
Zonsverduisteringen kunnen vandaag de dag met grote nauwkeurigheid voorspeld worden. Zo zijn er meestal
twee zonsverduisteringen per kalenderjaar en in sommige gevallen zijn er zelfs drie of vier te zien. In dit artikel
leer je alles over het voorspellen van zonsverduisteringen.
Onderstaand diagram toont de uitlijning van de Zon, Maan en Aarde tijdens een zonsverduistering. Het
donkergrijze gebied onder de Maan is de umbra, waar de Zon volledig bedekt wordt door de Maan. Het kleine
gebied waar de umbra de Aarde raakt, is de plaats waar de totale zonsverduistering kan gezien worden. Het
grotere lichtgrijze gebied is de penumbra of bijschaduw waarin een gedeeltelijke zonsverduistering gezien wordt.
67
De baan van de Maan rond de Aarde is niet vlak en staat onder een hoek van vijf graden ten opzichte van de
ecliptica. Hierdoor zal, wanneer het Nieuwe Maan is, de Maan boven of onder de Zon bewegen. Een
zonsverduistering kan zich enkel voordoen wanneer de nieuwe Maan zich voordoet nabij één van deze punten
waar de baan van de maan de ecliptica kruist
De baan van de Maan is ook elliptisch. De afstand van de Maan naar de Aarde varieert zo'n 6% van de
gemiddelde waarde. Hierdoor varieert de schijnbare grootte met de afstand van de Aarde en dat effect zal voor
het verschil zorgen van een totale of ringvormige zonsverduistering. De afstand van de Aarde tot de Zon varieert
ook gedurende het jaar maar dit is een kleiner effect. Gemiddeld lijkt de Maan een beetje kleiner dan de Zon
waardoor de meerderheid van de verduisteringen ringvormig zijn (zo'n 60%). Het is enkel wanneer de Maan
dichter bij de Aarde staat dan het gemiddelde (nabij het perihelium) dat een totale zonsverduistering kan
plaatsvinden.
De Maan draait rond de Aarde in ongeveer 27,3 dagen. Dit staat gekend als de siderische maand. Hoewel dat
tijdens een siderische maand de Aarde een deel van de weg rond de Zon heeft afgelegd, wordt de gemiddelde
tijd tussen de nieuwe Maan en de volgende langer dan de siderische maand (dit is dan zo'n 29,5 dagen). Dit staat
gekend als de synodische maand en correspondeert met wat men de 'maanmaand' noemt.
A: Totale eclips in de umbra
B: Ringvormige eclips in de antumbra
C: Gedeeltelijke zonsverduistering in de penumbra
De Maan kruist van Zuid naar Noord van de ecliptica in zijn dalend punt en omgekeerd. Hoewel de punten van de
baan van de Maan bewegen in een retrograde beweging (door de aantrekkingskracht van de Zon op de beweging
van de Maan) maken deze een compleet circuit van 18,6 jaar. Dit betekent dat de tijd tussen elke passage van de
Maan doorheen het dalende punt lichtjes korter is dan de siderische maand. Deze periode wordt de 'draconische
maand' genoemd.
Het perihelium van de Maan beweegt voorwaarts in zijn baan en maakt een volledig circuit in ongeveer 9 jaar. De
tijd tussen het ene perihelium en de volgende staat gekend als de anomalistische maand.
De baan van de Maan snijdt met de ecliptica op de twee punten die op 180° van elkaar staan. De nieuwe maan
doet zich dan ook voor wanneer deze dicht bij deze punten is op twee perioden in het jaar op ongeveer 6
68
maanden van elkaar. Er zal dus minstens één zonsverduistering plaatsvinden tijdens deze periode. Soms gebeurt
het dat de nieuwe maan dicht genoeg bij dat punt komt tijdens twee opeenvolgende maanden. Dit betekent dat in
een bepaald jaar er op zijn minst twee zonsverduisteringen zijn. Er kunnen er maximaal 5 zijn. Sommigen zullen
enkel zichtbaar zijn als gedeeltelijke verduistering als de umbra zich boven de Noord- en Zuidpool bevindt,
andere zijn dan centraal in afgelegen gebieden van Antarctica of de Noordpool.
Pad
Tijdens een centrale eclips zal de umbra van de Maan (of antumbra in geval van een ringvormige
zonsverduistering) snel bewegen van West naar Oost over de Aarde. De Aarde draait van West naar Oost maar
de umbra beweegt altijd sneller dan eender welk punt op Aarde zodat het altijd lijkt te bewegen in een West-Oost
richting op de aardbol (er zijn sommige zeldzame uitzonderingen waarin een verduistering kan gebeuren tijdens
de middernachtzon, in Antarctisch gebied of aan de Noordpool).
De breedte van het spoor van een centrale eclips varieert volgens de relatieve schijnbare diameters van de Zon
en Maan. In de meest gunstige omstandigheden, wanneer een totale zonsverduistering zich erg dicht bij het
perihelium bevindt, kan het spoor zo'n 250 km breed zijn en de duur van de eclips zo'n 7 minuten. Buiten het
centrale spoor zal een gedeeltelijke verduistering te zien zijn over een veel groter gebied op Aarde.
Voorkomen en cyclus
Totale zonsverduisteringen zijn zeldzame gebeurtenissen. Hoewel ze op Aarde elke achttien maanden te zien
zijn, is het geweten dat voor een bepaalde plaats op Aarde een totale zonsverduistering zich gemiddeld ééns in
de 370 jaar voordoet. Na zo lang wachten zal de totaliteit zelf slechts enkele minuten duren aangezien de umbra
met een snelheid van 1 700 km/u oostwaarts beweegt. De totaliteit kan nooit langer dan 7m40s duren en is
meestal veel korter. Tijdens elk millennium zijn er minder dan 10 zonsverduisteringen die langer duren dan zeven
minuten. De laatste maal gebeurde op 30 juni 1970. Waarnemers vanop een Frans Concorde vliegtuig konden de
totaliteit verlengen naar 74 minuten door het pad van de umbra te volgen. De volgende eclips die meer dan 7
minuten duurt is pas op 25 juni 2150.
Indien de datum en tijd van een zonsverduistering gekend zijn, is het mogelijk om andere verduisteringen te
voorspellen door gebruik te maken van de eclipscyclussen. Twee voorbeelden van cyclussen zijn de Saros en
Inex. De Sarox is de meest gekende en één van de meest accurate eclipscyclussen. De Inex cyclus is een
zwakkere cyclus maar is erg handig in de classificatie van eclipscyclussen. Na een Saros cycluseinde start een
69
nieuwe Saros cyclus één Inex later. Een Saros cyclus duurt 6 585,3 dagen (iets meer dan 18 jaar) wat betekent
dat er na deze periode een praktisch identieke eclips zal voordoen. Het meest merkbare verschil is de
verschuiving van 120 graden in lengtegraad (dit door de 0,3 dagen) en een klein verschil in breedtegraad. Een
Saros serie start altijd met een gedeeltelijke eclips nabij één van de polen van de Aarde en schuift dan over de
wereldbol doorheen een reeks van ringvormige en totale zonsverduisteringen en eindigt in het tegengestelde
poolgebied. Een Saros duurt 1 226 tot 1 550 jaren en 69 tot 87 verduisteringen waarvan 40 tot 60 centraal.
Einde totaliteit
Door de geleidelijke versnelling wordt de baan van de Maan rond de Aarde elk jaar 3,8 cm groter. Er wordt
geschat dat binnen 600 miljoen jaar de afstand van de Aarde tot de maan zal toegenomen zijn met 23 500
kilometer wat dus betekent dat we geen volledige verduistering meer zullen zien. Dit zal dus ook zo zijn wanneer
de Maan in perihelium is en de Aarde in aphelium.
Een andere factor is dat de grootte van de Zon ook zal toenemen in deze tijdschaal waardoor het nog
onwaarschijnlijker wordt dat we na die periode een totale zonsverduistering zullen zien. We kunnen dan ook
zeggen dat de laatste zonsverduistering zich zal voordoen in iets minder dan 600 miljoen jaar.
70
Schooltelevisie
de zon speelt verstoppertje
http://www.schooltv.nl/video/zonsverduistering-de-zon-speeltverstoppertje/#q=zonsverduistering
71
Het belang van Limburg, 11/08/1999
Volgende totale eclips in België wordt
bijzonder
BRUSSEL - Als de eclips van vandaag voorbij is, kunnen we ons al weer concentreren op
de volgende, op 23 september 2090. Mogelijk zullen dus een aantal Belgen twee keer in
hun leven hier een totale eclips meemaken. En die eerstvolgende totale zonsverduistering
in België zal erg vreemd zijn. Zo belooft men in een speciale publicatie «In de schaduw van
de Maan» van de Vereniging voor Sterrenkunde (VVS). De totaliteitszone versmalt en
eindigt namelijk in België. Wat betekent dat men in ons land 's avonds de totaal
verduisterde zon zal kunnen zien ondergaan. Indien de meteo medewerking verleent...
BR>
De daarop volgende totale eclipsen in België zijn geprogrammeerd voor 25 mei 2142 en 14 juni
2151. In 2151 ligt heel ons land binnen de totaliteitszone. Op beide data is er ook een totale
eclips in Nederland. Het betreft respectievelijk het zuidoosten en het zuiden. Op 7 oktober 2135
kent België een gedeeltelijke eclips. De eerstvolgende interessante zonsverduistering in
Nederland is op 23 juli 2093. Het betreft dan een ringvormige, die in Groningen vijf minuten zal
duren. Nederland beleeft op 7 oktober 2135 de volgende totale eclips, hoofdzakelijk in het
noorden.
Maar aangezien u niet zolang niet kunt wachten, als u vandaag de smaak te pakken hebt
gekregen: van 2000 tot 2010 zijn er, verspreid over de wereld, nog acht totale
zonsverduisteringen. Maar men moet wel reislustig zijn om ze mee te maken.
De eerstvolgende totale eclips na vandaag is al voor 21 juni 2001 voorzien. Wie dan naar ZuidAfrika gaat, zal dan met vijf minuten bijna dubbel zolang als vandaag naar de totaliteit kunnen
kijken. En het weer zal meer geneigd zijn mee te spelen.
Pinguïns
Men kan evengoed in Afrika blijven, want op 4 december 2002 is nogmaals een strook van
Angola tot Mozambique aan de beurt.
Op 23 november 2003 zullen er, behalve wat pinguïns, weinig getuigen zijn van de
zonsverduistering. Dan schuift de schaduw van de verduisterde zon over Antarctica.
Het is dan wachten tot 8 april 2005, om naar het zuiden van de Stille Oceaan te reizen.
Op 29 maart 2006 moeten we niet zover togen. De maan schuift korte tijd voor de zon in OostTurkije. In het grensgebied van Niger, Tsjaad en Libië duurt de nacht overdag ongeveer vier
minuten.
Op 1 augustus 2008 wordt het opnieuw bibberen. Niettegenstaande het dan in Groenland en het
noorden van Siberië ook zomer is, gaat de temperatuur korte tijd weer een ijzige duik nemen als
die dag het zonlicht niet meer schijnt.
De langste totale eclips van de 21ste eeuw mogen we op 22 juli 2009 verwachten: zes hele
minuten en 39 seconden. In de vroege morgen wordt het in de Indiase stad Benares plots weer
nacht, wat later wordt het duister in delen van Nepal en China.
In 2010 is er een eclips die nauwelijks een minuut minder duurt. Het spektakel is van de
Paaseilanden over Chili tot Argentinië te bewonderen.
72
ACTUALITEIT 5
KMI ZOEKT STORMSPOTTERS
KMI zoekt stormspotters
ARTIKEL | 20 JANUARI, 2015 - 11:09 EOS, WETENSCHAP
Het Koninklijk Meteorologisch Instituut (KMI) is op zoek naar vrijwilligers die
'op onweer jagen'.
Liefhebbers (en kenners) van guur weer kunnen zich tussen februari en april 2015 aanmelden
voor een online toelatingstest. Daarin moet je bewijzen dat je over de nodige kennis –
bijvoorbeeld van wolkenstructuren – beschikt om aan de slag te gaan als 'stormspotter'.
Zodra het onweert, geef je dan je waarnemingen – hoeveel wind is er, gaat het onweer
gepaard met schadelijke hagel, … - via telefoon of Twitter door aan de weerkamer van
het KMI, die dan indien nodig meteen een waarschuwing kan uitsturen. Je kan het onweer in
je eigen buurt opvolgen, maar ook, als een echte ‘storm chaser’, het onheil met de auto
opzoeken.
Ook buiten het onweerseizoen kan je trouwens belangrijke weerfenomenen doorgeven zoals
sneeuwval of stormschade. De waarnemingen zijn voor de experts een nuttige aanvulling op
radar- en bliksemdetectiegegevens. Als stormspotter krijg je toegang tot de informatie van
73
het KMI. In de VS zijn de ‘storm chasers’ die de National Weather Service helpen al jaren
legendarisch; in Europa wil het KMI de voortrekker zijn met een Belgian Storm Spotter
Network (BSSN).
Meer informatie.
Is stormen spotten niet je ding, maar heb je toch zin om wetenschappers te helpen? Neem
dan eens een kijkje op onze overzichtspagina met citizen science-projectenwaaraan je
kan deelnemen.
74
ACTUAFICHE
VAK: PAV – AARDRIJKSKUNDE – ACTUALITIET
KMI zoekt stormspotters
TITEL
INFOBRON
BEKNOPTE
OMSCHRIJVING
Eos, wetenschap, 20 januari 2015
KORTE SAMENVATTING
In dit artikel doen ze een oproep naar mensen die ‘stormchaser’
willen worden. Ze vragen de mensen om tijdens onweer en
stormachtig weer hun aantekeningen en metingen te posten
zodat je helpt met het uitbouwen van het Belgian Storm Spotter
Network.
BETROUWBAARHEID
Het artikel is eigenlijk een oproep van het KMI dus het is
betrouwbaar.
ACTUALISATIEWAARDE
Het artikel is van 20 februari 2015. Een recent artikel dus.
OBJECTIVITEIT
Het artikel is vooral bedoeld om de lezers aan te zetten tot actie.
Diegenen die geïnteresseerd zijn kunnen ze aanzetten tot actie
om zo hun ploeg van stormchasers te vergroten.
GEBRUIKSVRIENDELIJKHEID
Het is gericht naar iedereen, maar enkel diegenen die dit al
doen of er in geïnteresseerd zijn zal het aanspreken.
LEERPLAN
Leerplan PAV – 2de graad BSO Leerplandoelen:
Informatieverwerving – en verwerking:
 1. Onder begeleiding en in concrete situaties relevante
en toegankelijke informatie vinden en selecteren uit:
- Gesproken teksten;
- Geschreven teksten;
- Beeldmateriaal;
- ICT-bronnen;
- Tabellen, grafieken, diagrammen en kaarten
75
 2. Onder begeleiding en in concrete situaties relevante
en toegankelijke informatie gebruiken:
- Concrete informatie uit gesproken teksten;
- Concrete informatie uit geschreven teksten;
- Concrete informatie uit beeldmateriaal;
- Concrete informatie uit ICT-bronnen;
- Concrete informatie uit tabellen, grafieken,
diagrammen en kaarten.
 3. Onder begeleiding en in concrete situaties mondeling
en schriftelijk informatie inwinnen en meedelen:
- Formele informatie;
- Informele informatie.
 4. Onder begeleiding analoge of digitale hulpmiddelen
gebruiken om de communicatie en het taalvaardig
handelen te optimaliseren, zoals;
- Het verklarend woordenboek;
- Een spellingswijzer;
- Een schrijfkader of standaard tekststructuur;
- Een spreekkader os standaard tekststructuur;
- Software;
- Aangeboden ondersteunend visueel materiaal;
- Lay-out.
 5. Bij het luisteren en het lezen, indien nodig en onder
begeleiding, volgende strategieën gebruiken:
- Gebruik maken van aangeboden beeldmateriaal;
- Gebruik maken van de context;
- Het leesdoel bepalen;
- Onduidelijke passages opnieuw lezen;
- De vermoedelijke betekenis van transparante
woorden afleiden;
- De vermoedelijke betekenis van onbekende woorden
uit de context afleiden.
Individueel en groepswerk:
 12. Onder begeleiding opdrachten van beperkte omvang
en van relatief korte duur in groep relaiseren via
volgende stappen:
- Het overleg;
- De organisatie;
- De uitvoering;
- De reflectie;
- De bijsturing.
Maatschappelijke participatie:
 25. Onder begeleiding toepassingen en elementen uit de
76
eigen leefwereld in verband brengen met
natuurwetenschappelijke verschijnselen zoals:
- Het klimaat;
- Het weer;
- Energie;
- Stralingen;
- …
 28. Respect opbrengen voor:
- Het leefmilieu;
- Het historisch-cultureel erfgoed;
- Verschillen en gelijkenissen in leefwijze, waarden en
normen.
 30. Bereidheid en durf tonen om:
- Te luisteren, te spreken, gesprekken te voeren en te
schrijven;
- Het taalgebruik verzorgen.
PERSOONLIJKE
VISIE
Ik vind het leuk dat het KMI op deze manier mensen probeert te
ronselen voor zichzelf. Het is een korte oproep met wat uitleg,
meer valt er over dit artikel ook niet te zeggen.
DIDACTISCHE AANPAK
Inleiding
Leerkracht bespreekt met leerling het weer van vandaag.
Leerkracht bespreekt weerbericht van vandaag via www.KMI.be
 Aankondiging lesonderwerp: Het klimaat in België
Midden
 Het Belgisch klimaat: algemeen + bespreking van grafieken van verschillende
parameters
 Karakteristieken van enkele klimatologische parameters: wind – luchttemperatuur –
neerslag – intensiteit van regenval – sneeuw
 Lezen van tekst: KMI zoekt stormspotters
 Opdracht originele activiteit: leerlingen maken zelf weerbericht: zie aparte opdracht
Slot
Leerkracht vraagt wie na deze les zich wil aanmelden als stormspotter.
77
ORIGINELE ACTIVITEIT
De leerlingen maken zelf een weerbericht. (groepswerkje per 2)
1. Ze kiezen een fictieve dag.
2. Ze schrijven zelf de tekst.
3. Ze geven het weer voor: de kust – het centrum – de Kempen – de Ardennen en dit
telkens voor het weer ’s morgens – overdag – avond en nacht.
4. De verschillende parameters komen aan bod: temperatuur – wolken – zon – neerslag
– wind
5. De leerlingen maken gebruik van de gegeven kaarten van België en de verschillende
symbolen. Ze mogen deze zelf vergroten, aanpassen,…
6. Elke leerling presenteert een deel van het weerbericht.
78
79
Puntenverdeling:
Aanduiden van de verschillende gebieden op de blinde kaart: 2p
Gebruik van de juiste parameters: 2p
Presentatie: 2p
Tekstinhoud: 2p
80
MEERDERE ARTIKELS OVER DIT THEMA
Het laatste nieuws, 10/01/2015
Krachtige stormwind
raast over het land
© thinkstock.
Vanmiddag is er veel bewolking en er valt enige tijd regen. Er staat een vrij
krachtige tot krachtige, aan de kust een harde tot stormachtige zuidwestenwind.
Overal komen windstoten voor van 75 tot 90 km/u en aan zee tot 100 km/u. Op zee
staat tijdelijk een zuidwesterstorm. Aan het eind van de namiddag ruimt de wind
naar het westen tot noordwesten en neemt wat in sterkte af. Er verschijnen
opklaringen aan de kust en over het westen van het land. De maxima bedragen 8 tot
12 graden.
Vanavond klaart het overal op. Komende nacht blijft het droog met brede opklaringen. De
minima bedragen min 2 graden in de Ardennen en 1 tot 4 graden elders. Plaatselijk
kunnen rijmplekken ontstaan.
Morgen is er af en toe zon, maar vooral over het noorden en oosten kan ook nog een bui
voorkomen. Er waait een matige tot vrij krachtige, aan zee een krachtige westenwind met
tijdelijk ook rukwinden. De maxima bedragen 2 tot 7 graden.
Van maandag tot en met vrijdag blijft het winderig en wisselvallig met regelmatig regen.
De temperatuur schommelt maandag en dinsdag rond 10 graden. Daarna wordt het wat
minder zacht
81
Gazet van Antwerpen, 06/02/2015
Vlaanderen krijgt er drie
overstromingsgebieden bij
Overstromingsgebied in Hooglede, West-VlaanderenFoto
Waterwegen en Zeekanaal (W&Z) en Air Liquide hebben deze week een akkoord bereikt
over het verplaatsen van pijpleidingen, waardoor de Polders van Kruibeke (600 ha), De
Bunt in Hamme (67 ha) en Vlassenbroek in Baasrode (250) ha overstromingsklaar gemaakt
kunnen worden. Dat meldt de waterwegbeheerder.
“Als springtij samenvalt met een hevige noordwestenstorm, wordt een enorme golf water de
Schelde in gestuwd”, verduidelijkt afdelingshoofd Wim Dauwe (Afdeling Zeeschelde W&Z).
“Aangezien de rivier steeds smaller wordt, naarmate ze verder landinwaarts kronkelt, stijgt het
waterpeil mee. Daardoor ontstaat hevige druk op de dijken. Om dat gevaar af te wenden,
ontwikkelt de Vlaamse overheid overstromingsgebieden langsheen de rivier. De dijken langs
deze gebieden zijn lager dan elders, waardoor de top van de golf Scheldewater wordt
afgesneden en het water over de hele lengte van de overstroombare dijk naar binnen rolt. Als het
gevaar bij eb is geweken, stroomt het gebied weer leeg.”
Voor de aanleg van overstromingsgebieden in Kruibeke, Hamme en Baasrode moeten echter
pijpleidingen aangepast worden of verplaatst. “Deze leidingen moeten in alle omstandigheden
bereikbaar zijn voor onderhoud. Daarom krijgen ze vaak een nieuwe plaats bij dit soort
ingrijpende werken.” Deze week bereikten W&Z en Air Liquide daarover een akkoord. Nog dit jaar
wordt gestart met het voorbereidende werken.
Verwacht wordt dat de Polders van Kruibeke tegen eind 2017 afgewerkt zullen worden. In
Vlassenbroek (Baasrode) zou het noordelijk deel van de ringdijk tegen 2015 voltooid zijn en over
enkele dagen starten de drie jaar durende dijkwerken in De Bunt in Hamme. Daar wordt ook een
bufferbekken en pompstation aangelegd, net als voorzieningen voor recreatie zoals een parking,
trappen en bruggen ter hoogte van horecazaken. Meer informatie over het sigmaplan
op www.sigmaplan.be
82
Youtube, 28/11/2012
Youtube: film met beelden en uitleg (tekst)
https://www.youtube.com/watch?v=IR6FSQhffis
Het klokhuis, 10/04/2014
Filmpje over onweer
http://www.hetklokhuis.nl/tv-uitzending/2622/Onweer
83
Het laatste nieuws, 28/10/2014
Invoerverbod: steun aan
telers wordt komende
weken uitbetaald
© anp.
Fruit- en groentetelers die als gevolg van het Russische invoerverbod hun producten
van de markt hielden, krijgen de komende weken hun vergoedingen uitbetaald. Dat
heeft Vlaams minister van Landbouw Joke Schauvliege (CD&V) meegedeeld.
Naar aanleiding van het Russische invoerverbod konden telers een vergoeding aanvragen
om hun fruit en groenten uit de markt te nemen of niet te oogsten. België vroeg voor 5,3
miljoen euro aan steun aan. De Europese Commissie bekeek de voorbije weken alle
steunaanvragen en besloot vandaag om tot uitbetaling over te gaan.
"Het politiek gemotiveerd Russisch importverbod voor voedingsproducten brengt voor
heel wat Vlaamse telers een ongeziene schade met zich mee. Ik ben tevreden dat de
Europese Commissie tegemoet komt aan onze vraag tot steun zodat de verliezen voor de
sector maximaal kunnen worden beperkt", reageert Schauvliege.
84