2. Achtergronden van de doop

Doop
1. Waarom die tegenstellingen?
2. Achtergronden van de doop/ doop
door de eeuwen heen
3. Bijbelteksten
4. Wat moet ik doen?
Filmpje:
We zien hier hoe een kindje gedoopt
wordt in de Joodse traditie:
In dit geval is de man Joods, de
vrouw niet joods van geboorte; het
kind is (volgens sommigen) geen
Israëliet. De ouders willen dat het
kind bij Gods volk hoort, en het
wordt dus gedoopt en daarna
welkom geheten bij het volk Israel
De mikveh
• De praktijk nu is, dat de mikveh (Joodse
reinigingsbad) gebruikt wordt bij
• Bekering tot het Jodendom (proselietendoop)
• Reinigingsritueel overleden persoon
• Bruidegom voor hij gaat trouwen; iedere man
voor Jom Kippoer
• Vrouwen eens in de maand
• Nieuwe pannen,borden en bestek
Citaten:
• De Mikweh is de drempel tussen het heilige en
onheilige.
• Bestek dat ondergedompeld wordt kan gebruikt
worden voor de heilige handeling van het eten.
• Een Joodse vrouw kan na onderdompeling intiem
worden met haar man.
• Mannen en vrouwen kunnen het huis van God
(de Tempel) binnengaan.
Citaten (2)
• De Mikwe verpersoonlijkt zowel de
baarmoeder als het graf: de toegang tot het
leven en het leven na dit leven. In beide
gevallen wordt de persoon van al zijn kracht
ontnomen
• Onderdompeling in een Mikwe kan dus ook
gezien worden als hergeboorte.
Doop in het Oude Testament
• Ex 29: 4 Ook zult gij Aäron en zijn zonen doen
naderen tot de ingang van de tent der
samenkomst en gij zult hen met water wassen. (=
rituele reiniging)
• 2 Kronieken 4:6 Voorts maakte hij tien wasvaten,
plaatste er vijf aan de rechterkant en vijf aan de
linkerkant, voor de wassingen. De benodigdheden
voor het brandoffer spoelden zij daarin af, maar
de zee diende voor de priesters, om zich daarin te
wassen.
Doop OT vervolg
• 2 Kon 5: 10 Elisa zond een bode tot hem met de
opdracht: Ga heen en baadt u zevenmaal in de
Jordaan, dan zal uw lichaam weer gezond worden
en gij zult rein zijn
• Het Hebreeuwse woord dat bij ons als "wassen"
vertaald wordt, is het woord "rachats". Het
betekent niet "wassen zoals wij dat doen met
water en zeep". Het betekent "zuiveren,
godsdienstig rein maken". Het is niet "wassen
met water", maar "zuiveren door water".
water
• Maakt schoon, het wast af van zonde.
• Water brengt scheiding (zoals het volk Israel
door de Rode Zee trok en gescheiden werd
van Egypte: (1 Cor 10:2: dat gij weet, dat onze
vaderen….., zich in Mozes lieten dopen in de
wolk en in de zee)
Proselietendoop:
• Als een gezin wilde toetreden tot het volk Israel,
moesten de mannen besneden worden, daarna werd
het hele gezin (inclusief de kinderen ) gedoopt.
Kinderen die daarna werden geboren werden niet
meer gedoopt, alleen de jongetjes werden besneden.
• "Hij is in het mikveh als het ware teruggekeerd in de
baarmoeder en er weer uit voort gekomen. Hij is
opnieuw in de moederschoot ingedaald en er weer
uitgekomen. Nu is hij wedergeboren. Hij is een nieuwe
mens. Hij is geen heiden meer. Hij is nu volkomen een
Israëliet.“ (citaat)
Sporen van de Mikveh in het NT
• Johannes 3: Nicodemus vraagt: Hoe kan een
mens geboren worden als hij oud is? Kan hij voor
de tweede maal in de moederschoot ingaan en
geboren worden?
• Johannes 9, de blindgeborene; hij moet zich
wassen in Siloam (Een Mikveh?)
• Titus 3:5 Hij heeft ons gered door het bad der
wedergeboorte en der vernieuwing door de
Heilige Geest
• (1 Cor 10:2 gedoopt in Mozes in de wolk en in de
zee)
Stromend water gewenst
• Citaat:” Idealer is stromend water, of een
dompelbad dat tenminste een inlaat of afvoer
heeft voor natuurlijk water, of dat een
bepaalde hoeveelheid natuurlijk toegevoegd
water bevat. Liefst geen stilstaand water. “
(de zonden moesten weggespoeld worden, PS)
Baptisteria (doopkapel) (2e -5e eeuw)
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Doopbad had drie treden, was plm 0,5 m diep
Was vaak achtkantig
Men kleedde zich uit aan de westkant
Ging het water in; aan de overzijde stond de
voorganger met helpers en overgoot de dopeling.
Aan de oostkant verliet hij het doopbad,
Werd gekleed, gezalfd met olie,
Daarna ging men naar de kerkzaal en vierde het
avondmaal
Afbeeldingen van hert/lam/kruis/rivieren;
Het water stroomde er door.
Wat zeggen de kerkvaders?
• Origenes (185-253) De kerk heeft van de apostelen de
traditie meegekregen de doop zelfs aan kleine kinderen
te bedienen.
• Polycarpus (martelaar, 156) 86 jaren heb ik Hem
gediend….hoe kan ik mijn Koning vervloeken die mij
heeft gered?
• Justinus Martyr (100-165): vele mannen en vrouwen
van 60 of 70 jaar oud die al vanaf hun jeugd discipelen
van Christus zijn (of: tot discipelen zijn gemaakt)
• Tertulianus (160-230) ageert in De baptismo tegen een
te vroege doop (van kinderen)
Didache (leer der apostelen) (eind
eerste eeuw)
• Doop in de naam van de Vader en van de Zoon en van
de Heilige Geest, in stromend water.
Maar als u geen stromend water heeft, doop dan in
ander water. Als u niet kunt dopen in koud water, dan
in warm water.
Als u geen van beide heeft, giet dan water over het
hoofd, driemaal, in de naam van de Vader en de Zoon
en de Heilige Geest.
En laten degenen die de doop uitvoeren en die
gedoopt wordt, vasten, net als alle anderen die dat
kunnen.
3e eeuw en volgende
• Het werd (doordat het christendom
staatsgodsdienst werd en men nieuwe
gelovigen goed wilde onderwijzen)
gebruikelijk dat dopelingen eerst drie jaar
dooponderwijs kregen
5e eeuw
• Kinderdoop werd gepromoot, samen met de
leer van de erfzonde.
• De doop wast de (erf) zonde af.
• Het doopwater zelf is middel tot redding
reformatie
• Luther: afschaffen van de kinderdoop zou de
hele kerkelijke structuur afschaffen. Hij wilde
wel alleen die mensen dopen die echt bekeerd
waren, maar kon niet
• Zwingli: eerst voor doop van gelovigen, later
kinderdoper
• Calvijn: kinderdoop
Calvijn’s leer en later;Dortse
leerregels, Ned. Geloofsbelijdenis)
• God neemt het initiatief voor onze redding
• Uitverkiezingsleer
• Verbondsleer: Het verbond met Abraham
loopt door in de huidige tijd.
• Israel heeft afgedaan
• Doop is in plaats van de besnijdenis gekomen
• Doop is een teken en zegel van het verbond
• Doop is absoluut eenmalig
Ondertussen: wederdopers(beter:
gelovigendopers)
• Er waren steeds, ook in de middeleeuwen, wel
Kerken die alleen gelovigen doopten. Waldenzen
doopten hun eigen kinderen, maar ook
volwassenen die tot hen over kwamen.
• Menno Siemons doopte op geloof.
• Er lopen allerlei lijnen naar baptisten, naar de
huidige evangelische en pinksterbeweging.
Anderen
• Quakers en Leger des Heils kennen geen doop;
• Vergadering van gelovigen ging mild met de
doop om; in principe dopen ze gelovigen,
maar als je als kind gedoopt bent en dat is
voor jou voldoende, is het iets tussen God en
jou.
Mat 28:19
• 19 Gaat dan henen, maakt al de volken tot
mijn discipelen en doopt hen in de naam des
Vaders en des Zoons en des Heiligen Geestes
en leert hen onderhouden al wat Ik u bevolen
heb
kinderen
• Wat is hun positie? Gelovig, tot de gemeente
behorend, of wel geheiligd maar nog niet tot
de gemeente behorend?
• Als ze jong overlijden, zijn ze dan behouden?
Marcus 16:16
• 16 Wie gelooft en zich laat dopen, zal
behouden worden, maar wie niet gelooft, zal
veroordeeld worden
De Ark
• Eerst kinderdopersgemeente
• Een aantal leden liet zich volwassen dopen in
Sliedrecht
• Enkele andere mensen werden gedoopt
• Er kwam een studiecommissie
• Uiteindelijk kon je belijdenis doen door je
kinderdoop te beamen of belijdenis doen door
volwassen gedoopt te worden.
• Nu is kinderdoop / opdragen / voor een tweede
keer gedoopt worden mogelijk
Wat is er oorspronkelijk bedoeld?
• Is het mogelijk om een samenhangende leer
te ontdekken, waarbij zowel kinderdoop als
gelovigendoop tot hun recht kunnen komen?
Handelingen 2:37 ev
• 37 Toen zij dit hoorden, werden zij diep in hun
hart getroffen, en zij zeiden tot Petrus en de
andere apostelen: Wat moeten wij doen, mannen
broeders? 38 En Petrus antwoordde hun: Bekeert
u en een ieder van u late zich dopen op de naam
van Jezus Christus, tot vergeving van uw zonden,
en gij zult de gave des heiligen Geestes
ontvangen. 39 Want voor u is de belofte en voor
uw kinderen en voor allen, die verre zijn, zovelen
als de Here, onze God, ertoe roepen zal
Hand 8:32 ev Meteen gedoopt
• 36 En terwijl zij onderweg waren, kwamen zij
bij een water, en de kamerling zeide: Zie, daar
is water; wat is ertegen, dat ik gedoopt
word?37 [En hij zeide: Indien gij van ganser
harte gelooft, is het geoorloofd. En hij
antwoordde en zeide: Ik geloof, dat Jezus
Christus de Zoon van God is.] 38 En hij liet de
wagen stilhouden en beiden daalden af in het
water, zowel Filippus als de kamerling, en hij
doopte hem.
Handelingen 16: 2
dus niet: doop ipv besnijdenis!
• 1 En hij kwam ook te Derbe en te Lystra. En
zie, er was daar een zeker discipel, genaamd
Timoteüs, de zoon van een gelovige Joodse
vrouw, maar van een Griekse vader, 2 en hij
stond goed bekend bij de broeders van Lystra
en Ikonium.3 Paulus wilde, dat deze met hem
zou gaan en hij nam hem tot zich en besneed
hem ter wille van de Joden in die plaatsen,
want iedereen wist, dat zijn vader een Griek
was.
Hand 16:33
• 32 En zij spraken het woord Gods tot hem in
tegenwoordigheid van allen, die in zijn huis
waren. 33 En in datzelfde uur van de nacht
nam hij hen mede om hun striemen af te
wassen, en hij liet zichzelf en al de zijnen
terstond dopen; 34 en hij bracht hen naar
boven in zijn huis en richtte een tafel aan, en
hij verheugde zich, dat hij met zijn gehele huis
tot het geloof in God gekomen was
Hand 19:5 nog een keer gedoopt
• 4 Maar Paulus zeide: Johannes doopte een
doop van bekering en zeide tot het volk, dat zij
moesten geloven in Hem, die na hem kwam,
dat is in Jezus. 5 En toen zij dit hoorden, lieten
zij zich dopen in de naam van de Here
Jezus. 6 En toen Paulus hun de handen
oplegde, kwam de heilige Geest over hen, en
zij spraken in tongen en profeteerden.
Hand 22:16
• 15 want gij moet getuige voor Hem zijn bij alle
mensen, van hetgeen gij gezien en gehoord
hebt. 16 En nu, wat aarzelt gij nog? Sta op,
laat u dopen en uw zonden afwassen, onder
aanroeping van zijn naam.
Romeinen 6
• 4 Wij zijn dan met Hem begraven door de
doop in de dood, opdat, gelijk Christus uit de
doden opgewekt is door de majesteit des
Vaders, zo ook wij in nieuwheid des levens
zouden wandelen
Col 2:12
• 11 In Hem zijt gij ook met een besnijdenis, die
geen werk van mensenhanden is, besneden
door het afleggen van het lichaam des vlezes,
in de besnijdenis van Christus, 12 daar gij met
Hem begraven zijt in de doop. In Hem zijt gij
ook mede opgewekt door het geloof aan de
werking Gods, die Hem uit de doden heeft
opgewekt.
1 Petrus 3:21
• in de dagen van Noach, terwijl de ark in
gereedheid werd gebracht, waarin weinigen,
dat is acht zielen, door het water heen gered
werden. 21 Als tegenbeeld daarvan redt u
thans de doop, die niet is een afleggen van
lichamelijke onreinheid, maar een bede van
een goed geweten tot God, door de
opstanding van Jezus Christus,
Doop is niet voor iedereen gelijk
• De doop voor de mensen op de Pinksterdag
(die Jezus aan het kruis hadden geslagen of
dat hadden toegejuicht) was gevoelsmatig iets
heel anders dan de doop van de
gevangenbewaarder in Filippi, die bijna
zelfmoord had gepleegd.
• Doop hoeft gevoelsmatig niet voor ieder gelijk
te zijn.
Waar zijn we het over eens?
• Doopwater is gewoon water, het is een
symbool .
• Doop is een antwoord van de mens op Gods
genadeaanbod.
• Iedere gelovige moet op zeker moment, vroeg
of laat gedoopt zijn.
• Je moet leven vanuit je doop, als gelovige, als
volgeling, de zonde voor dood houdend.
Welke dingen komen voor?
• Er wordt een kindje geboren…..en dan?
• Niet gedoopt; je komt tot geloof.
• Als kind gedoopt, maar daar was veel op aan te
merken.
• Je wordt als kind geboren in een christelijk gezin.
• Ouders die nauwelijks gelovig zijn vragen om
kinderdoop of opdragen.
• Je ben als kind gedoopt, hebt belijdenis gedaan,
maar komt op zeker moment (soms na een crisis)
tot een dieper geloofsleven.
Een zaak van leven of dood?
• Voor nieuwe gelovigen in moslimlanden ea
wel! Je doop kan je letterlijk je leven kosten.
• Voor ons: laten we elkaar respecteren in onze
doopvisie, ook als je tot een andere conclusie
komt dan een ander.
• Google: de doop in het het oude testament –
je komt dan uit bij een artikel van ds.
Koekkoek (op de site van Het licht des Levens).
• Het water dat scheiding brengt – D. Bridge
• Baptisterium – Dr. A. G. Luiks
• Ouweneel: vijf olifanten in de porseleinkast