EUCHARISTIEVIERING BIJ HET VORMSEL DEEL 1 Enige praktische zaken De liturgische kleur van de gewaden Rood: op weekdagen en eventueel zondagen door het jaar; op hoogfeesten die de kleur rood hebben. Wit: op zondagen in de Paastijd, Hemelvaartsdag; op hoogfeesten die de kleur wit hebben. Paars: op zondagen in de Veertigendagentijd en Advent. Groen: kan genomen worden op de zondagen door het jaar Wanneer begint de zondag of het hoogfeest? Op de vooravond om 16.00 uur. Vanaf dat moment moet de zondag of het hoogfeest gevierd worden. Welk misformulier en welke lezingen? Weekdagen: Dan kan altijd het misformulier (collectagebed, gebed over de gaven en gebed na de communie) uit de Mis bij gelegenheid van het vormsel genomen worden. Wij vragen echter deze gebeden niet in de boekjes af te drukken zodat de vormheer zelf uit het missaal kan kiezen. Dan kunnen altijd de keuzelezingen voor het vormsel worden genomen. Zondagen in de Advent, Veertigdagentijd en Paastijd: Dan moet altijd het misformulier (collectagebed, gebed over de gaven en gebed na de communie) van de zondag genomen worden. Wij vragen echter deze gebeden niet in de boekjes af te drukken zodat de vormheer zelf uit het missaal kan kiezen. Eveneens moeten de lezingen van de zondag gekozen worden. Liefst alle drie de lezingen. Hoogfeesten: Dan moet altijd het misformulier (collectagebed, gebed over de gaven en gebed na de communie) van het hoogfeest genomen worden. Wij vragen echter deze gebeden niet in de boekjes af te drukken zodat de vormheer zelf uit het missaal kan kiezen. Eveneens moeten de lezingen van hoogfeest gekozen worden. Liefst alle drie de lezingen. Zondagen door het jaar Dan kan eventueel het misformulier (collectagebed, gebed over de gaven en gebed na de communie) uit de Mis bij gelegenheid van het vormsel genomen worden. Wij vragen echter deze gebeden niet in de boekjes af te drukken zodat de vormheer zelf uit het missaal kan kiezen. Er kan een keuzelezing voor het vormsel gekozen worden in combinatie met lezingen (3 lezingen) van de zondag. Men name dient men het evangelie van de zondag te handhaven. Chrisma en altaarmissaal, lectionarium, evangeliarium Heilig Chrisma: De vormheren brengen zelf het heilig Chrisma mee. Dit wordt op het altaar geplaatst. Als het in de intochtsprocessie wordt meegedragen, wordt het niet door vormelingen maar door een priester of een diaken gedragen. 1 Altaarmissaal Lectionarium: Evangeliarium: gelieve men voorafgaande aan de viering in de sacristie of de ruimte waar men zich bekleedt met de liturgische gewaden klaar te leggen, zodat de vormheer dit kan inzien en zo nodig de linten op de juiste plaats kan leggen. Voor de lezingen dient men een lectionarium te gebruiken; dit lectionarium hoort op de ambo te liggen. Het evangelie wordt, zo mogelijk, uit een evangeliarium gelezen. Dit evangeliarium kan door de diaken worden meegedragen in de intochtsprocessie en op het altaar gelegd. Zo niet, dan ligt het vanaf het begin op het altaar. Na het evangelie wordt het op de credens gelegd. Uit eerbied voor het woord van God dienen geen lezingen (en zeker geen evangelie) gelezen te worden uit gelovigenboekjes. Functies in de liturgie De bisschoppen: Anderen vormheren worden in het liturgieboekje vermeld als: bisschop worden in het liturgieboekje met hun functie vermeld (vicaris, deken) of met de algemene aanduiding ‘vormheer’. De termen ‘voorganger’ of ‘voorgangers’ zijn geen juiste benamingen in de katholieke liturgie en worden niet gebruikt. Misdienaars: Het is belangrijk dat er bij de vormselviering voldoende misdienaars en/of acolieten zijn. Dat is voor een goed verloop van de plechtigheid, zeker als een bisschop de vormheer is (in verband met mijter en staf) noodzakelijk maar het heeft ook een goede uitstraling naar de jongeren die gevormd worden. Altaar Het altaar - dient gereserveerd te blijven voor de Liturgie van de Eucharistie. - is aan het begin van de viering bekleed met een altaardwaal. Erop staan eventueel brandende kaarsen en een altaarkruis. Deze kunnen ook in de buurt van het altaar staan. Verder is het altaar leeg. Het missaal en de kelk en hostieschaal worden pas bij de offerande naar het altaar gebracht. Tot zo lang bevinden zij zich op de credens. - is tot aan de evangelielezing de plaats van het evangeliarium (niet het lectionarium) als dit gebruikt wordt Het ligt daar vanaf het begin of wordt door de diaken meegedragen bij de intochtsprocessie en dan midden op het altaar gelegd. Na het lezen van het evangelie wordt het evangeliarium op de credens gelegd. - is nooit de plaats voor collecteschalen, mandjes met intenties etc.Zij kunnen voor of bij het altaar gezet worden. Ambo Op de ambo ligt het lectionarium open voor de eerste lezing. Indien er geen evangeliarium is wordt hieruit ook het evangelie gelezen. Verder ligt hier de tekst van de voorbede. De plaats van de vormheer Bij voorkeur leidt de vormheer de viering vanaf de zetel die naar het volk toegekeerd staat. Er dient dan een microfoon op statief aanwezig te zijn. Het is niet zo geschikt als de vormheer de teksten voor de viering moeten lezen uit een gelovigenboekje. Beter is het om te zorgen voor een map waarin die teksten staan, netjes op korte regels uitgeprint en in grotere letters. Een acoliet kan dan deze map aan 2 de vormheer voorhouden als hij het openingsgebed met uitgestrekte handen moet zeggen, bij de handoplegging etc. Volgens de liturgische regels staat de vormheer bij de zetel: - bij de opening van de viering (kruisteken, schuldbelijdenis, collectagebed - bij de voorbede - eventueel bij het gebed na de communie en de zegen Hij staat bij de ambo: - bij de homilie Liefst midden voor het altaar (met microfoon): - bij de hernieuwing van de doopbeloften - de handoplegging - de zalving Hij staan aan het altaar: - tijdens de eucharistie - eventueel tijdens het gebed na de communie en de zegen. Versiering Bij de versiering van de kerk dient men er rekening mee te houden dat het een sacrale ruimte is, die dient uit te nodigen tot gebed en contact met God. Daarom dient de versiering smaakvol en niet kinderachtig te zijn. Een kerk vol geelwitte of rode ballonnen is geen geschikte ambiance voor het vormsel, evenmin levensgrote portretten van de vormelingen aan een waslijn boven het altaar. Zang Plaats koor: Samenzang: Inhoud: Het zangkoor staat bij voorkeur tussen de gelovigen en de altaarruimte aan de zijkant. De ruimte tussen het celebratiealtaar en het tabernakel is liturgisch gezien geen geschikte plaats voor het koor. is naast koorzang in iedere liturgische viering belangrijk. Vaak wordt in vormselvieringen de mogelijkheid tot samenzang nauwelijks geboden. de inhoud van de liederen dient bij de viering van de zon/feest/dag of bij het vormsel aan te sluiten. Liederen in een andere taal dan het Nederlands (of ev. Latijn) dienen vermeden te worden. Het verdient aanbeveling dat de eeuwenoude hymne “Kom, Schepper Geest, daal tot ons neer bij het vormsel gezongen wordt en dat deze hymne ook door de vormelingen wordt aangeleerd. Voor verdere geschikte liederen verwijzen wij naar liederen ter ere van de Heilige Geest die speciaal door het bisdom zijn uitgegeven en die u op de website kunt vinden onder het kopje “liturgie”. Belangrijk voor de liturgie zijn de vaste gezangen (Heer, ontferm U; eer aan God, heilig, heilig en Lam Gods). We verwijzen graag naar de Mis van de Heilige Geest die speciaal voor jongerenkoren is gemaakt, uitgegeven door het Bisdom Breda: Breda http://www.bisdomvanbreda.nl en dan doorklikken naar ‘webshop’. Het zou goed zijn dat de verantwoordelijke voor het vormsel in de parochie hierover tijdig met het koor contact heeft. Intocht Er is niets op tegen dat de vormelingen tijdens de intocht meelopen. Zij kunnen dan hun brandende doopkaars in de hand houden; hierdoor wordt uitgedrukt dat het Heilig Vormsel de voltooiing is van 3 hun Doopsel. Na de intocht kunnen de vormelingen de doopkaars doven en bij hun ouders in de bank gaan zitten. De vormelingen zitten niet op het priesterkoor. Het is niet de bedoeling dat de Paaskaars in de intochtsprocessie wordt meegedragen. Deze kan wel, ook buiten de Paastijd, branden op het priesterkoor De volgorde van de viering Openingsriten - - - - De vormheer opent de Vormselviering met het kruisteken en de liturgische groet, bij voorkeur vanaf zijn zetel, waarbij dan een microfoon staat. Let wel: de bisschop heeft een andere groet dan een priester. Een welkomstwoord wordt gesproken door de pastoor, iemand van de vormselwerkgroep of het parochiebestuur. Soms worden er een openingsgedachte/gedicht ingevoegd dat door een ouder of vormeling wordt voorgedragen. Dat kan als het kort is en de inhoud werkelijk met het vormsel te maken heeft. De ervaring leert echte dat heel vaak teksten gekozen worden die alleen met groeien/talenten/stappen/of medemenselijkheid te maken hebben. dat is voor de liturgie van het vormsel te mager. Schuldbelijdenis. Kijk in de keuzeteksten wat er liturgisch mogelijk is en houd je bij de mogelijkheden. Lofzang “Eer aan God” is verplicht op zondagen buiten de Advent en Veertigdagentijd en op hoogfeesten. Bij voorkeur wordt de lofzang gezongen. Is dat niet mogelijk dan wordt hij gebeden. Alternatieve versies zijn niet toegestaan. Op weekdagen is de lofzang facultatief. Collectagebed kiest de vormheer uit het missaal. Liturgie van het Woord - buitenbijbelse lezingen zijn nooit toegestaan - de normale vertaling van de Schriftlezingen dient gebruikt te worden. Die vinden we in het lectionarium dat gebaseerd is op de Willibrordvertaling van 1975. U worden deze lezingen samen met deze map toegezonden. - welke lezingen gekozen moeten worden, wordt aangegeven in de e-mailbijlage bij deze map (zie ook pag. 1) - op weekdagen kan men met twee lezingen volstaan; op zondagen en hoogfeesten zijn drie lezingen voorzien die normalerwijze ook verplicht zijn. - onderdeel van de liturgie van het woord is de antwoordpsalm die volgt op de eerste lezing; deze zou zo mogelijk gezongen moeten worden; een mogelijkheid is ook het refrein samen te zingen terwijl de verzen worden voorgedragen; men zou in ieder geval moeten streven hier een psalm te zingen die aansluit bij de eerste lezing. - voorafgaande aan het evangelie (en als begeleiding van de evangelieprocessie) wordt het alleluia met vers gezongen (in de Veertigdagentijd alleen het vers) - na het evangelie volgt de homilie (officiële naam voor de preek; overweging is niet juist). Liturgie van het vormsel - het bij name noemen van de vormelingen (door de pastoor) waarna zij naar voren komen en zich opstellen voor het priesterkoor. - voorafgaand aan de hernieuwing van de doopbelijdenis kunnen de vormelingen hun doopkaars ontsteken aan het licht van de Paaskaars. Dit is zinvol maar niet verplicht. Dit ontsteken kan met behulp van een kaarsje door acolieten gebeuren. Er mogen bij deze hernieuwing geen toevoegingen worden gedaan zoals bijv. beloftes van ouders. - handoplegging door de vormheer en de aanwezige priesters en het gebd om de Heilige Geest. Hierbij is zeker een acoliet nodig die het boek met de tekst voorhoudt aan de vormheer. 4 - - Bij de zalving worden de vormelingen worden begeleid door maximaal twee personen: hun ouders of door een ouder, een peter/meter of een andere persoon die zorg heeft voor de vormeling en zijn/haar vorming in het geloof. De vormeling of één van de ouders/begeleiders zegt duidelijk de roepnaam van de vormeling opdat de vormheer de vormeling ook juist kan aanspreken. Het is belangrijk te zorgen voor een goede doorstroming. Daarom is het nodig dat er steeds enkele vormelingen met ouders/begeleiders klaarstaan. De koster dient te zorgen voor een schaaltje met een snee brood en een kom met water om na de toediening van het vormsel de handen van de vormheer te kunnen reinigen en wassen. Deze handwassing vervangt overigens niet de normale handwassing na het klaarmaken van de gaven. De vormheer gaat nu naar de zetel al waar hij de voorbede inleidt. De intentie worden aan de ambo door vormelingen/ouders gezegd. Liturgie van de eucharistie - het klaarmaken van de gaven gebeurt op de gebruikelijke wijze. - oproep tot gebed: Bidt, broeders en zusters…. - het gebed over de gaven wordt door de vormheer uit het missaal gekozen - de prefatie wordt gekozen uit onderstaande teksten evenals de rest van het eucharistisch gebed. Dit gebed wordt afgezien van de aangegeven acclamaties alleen door de (con)celebrant(en) gebeden. - dan volgen de gebeden als voorbereiding op de communie (onze Vader, verlos ons, Heer; gebed om vrede en vredeswens; Lam Gods en uitnodiging tot de communie. - het gebed na de communie wordt door de vormheer uitgezocht uit het missaal. Slotriten - - Soms wordt hier Soms worden hier een slotgedachte/gedicht ingevoegd dat door een ouder of vormeling wordt voorgedragen. Dat kan als het kort is en de inhoud werkelijk met het vormsel te maken heeft. De ervaring leert echte dat heel vaak teksten gekozen worden die alleen met groeien/talenten/stappen/of medemenselijkheid te maken hebben. dat is voor de liturgie van het vormsel te mager. Mededelingen en felicitaties Zegen. Let erop dat de gewone zegen voor een bisschop anders is dan bij een priester. De lange zegen met drie afzonderlijke zegenbeden is voor bisschop en priester hetzelfde. Concelebratie Een concelebrerende priester: - kust samen met de vormheer het altaar aan het begin van de viering (echter niet op het einde). leest, als er geen diaken is, het evangelie. Als de vormheer een bisschop is vraagt hij tevoren geboden om de zegen. staat bij de vernieuwing van de doopbelijdenis naast de vormheer en strekt met hem bij de handoplegging zijn handen over de vormelingen uit. gaat bij het “gebed over de gaven” naast de vormheer aan het altaar staan. houdt zijn handen uitgestrekt over de gaven tijdens de epiclese vóór de consecratie. bidt met de hoofdcelebrant op zachte toon de gebeden mee vanaf de epiclese vóór tot en met de epiclese na de consecratie. buigt wanneer de hoofdcelebrant knielt na de consecratie. bidt op aanwijzing van de hoofdcelebrant een van de intercessiegebeden na de consecratie. bidt samen met de hoofdcelebrant de doxologie. bidt met uitgestrekte armen het onze Vader. 5 Diaken De diaken assisteert de hoofdcelebrant bij de zetel en aan het altaar met het missaal, kelk en palla. Ook is hij bij de handoplegging en de zalving in de buurt van de vormheer om hem zo nodig te assisteren. Vóór de lezing van het evangelie vraagt hij gebogen de zegen aan de vormheer. Aan het altaar staat hij naast de hoofdcelebrant, een weinig naar achteren. Hij komt telkens naar voren als hij moet assisteren met boek, palla of kelk. Tijdens de consecratie knielt hij. De acolieten en andere assistenten staan niet bij het altaar maar staan of knielen op hun plaats. Communiceren Aan het altaar communiceren eerst de vormheer en de concelebranten tegelijk onder de gedaante van brood. De concelebranten knielen dan één voor één en drinken uit de kelk. Ondertussen reikt de hoofdcelebrant de hostie aan de diaken. Als alle concelebranten uit de kelk gedronken hebben, reikt de hoofdcelebrant de kelk aan de diaken. Indien nog acolieten onder twee gedaanten communiceren, drinkt de diaken pas uit de kelk (en ledigt die) nadat hij de kelk aan de acolieten gereikt heeft. Voordien reikt de hoofdcelebrant hen de hostie. Daarna wordt de Communie uitgereikt in de kerk en wel onder één gedaante. Het blijkt dat het nodig is in de voorbereiding aandacht te besteden aan het waardig communiceren. Veel van onze vormelingen zijn vervreemd van de viering van de Eucharistie. In het kader van de Vormselcatechese is het geen overbodige luxe om, naast het boetesacrament, nog eens het communiceren onder de aandacht te brengen. Het antwoorden met “amen” en het direct nuttigen van de hostie dienen hier met name vermeld worden. Ceremoniaris Vaak zal, als de bisschop, komt zijn ceremoniaris, de heer F. van Genugten, meekomen. Hij regelt dan staf en mijter. Is de ceremoniaris niet aanwezig of komt de hulpbisschop, dan zullen er acolieten moeten zijn die deze taken op zich nemen. De pastoor zal daar dan leiding in moeten nemen. Korte richtlijnen voor staf en mijter: - Bij de intrede draagt de bisschop staf en mijter. Deze geeft hij af voor het kussen van het altaar. - Tijdens de lezing(en) draagt de bisschop de mijter; afnemen vóór het evangelie; bij het begin van het evangelie krijgt hij de staf. Deze wordt weggenomen op het einde van het evangelie. - Tijdens de preek en de hernieuwing van de doopbeloften draagt hij de mijter - Bij de handoplegging mijter af. - Bij de zalving mijter op; bij de voorbede weer af. - Voor de zegen: mijter op; op het moment dat hij het kruisteken voor de zegen maakt: mijter aangeven. Verder inlichtingen Voor verdere vragen kunt u zich wenden tot de dienst Liturgie van het bisdom. (073-5232058; E-mail: [email protected]) 6 DEEL 2 Teksten voor de liturgie van het vormsel OPENINGSRITEN Openingslied (allen gaan staan) Kruisteken en begroeting (allen staan) Bisschop/vormheer: In de naam van de Vader en de Zoon en de heilige Geest. Allen: Amen. Indien de bisschop vormt: Bisschop: Vrede zij u. Allen: En met uw geest. Indien niet de bisschop maar een andere priester vormt: Vormheer: De genade van de Heer Jezus Christus, de liefde van God en de gemeenschap van de heilige Geest zij met u allen. Allen: En met uw geest. Verwelkoming (allen gaan zitten) De pastoor, een ander lid van het pastoraal team of een lid van de werkgroep Vormselvoorbereiding, van het parochiebestuur of van de pastoraatsgroep kan nu de bisschop/vormheer alsook de vormelingen, de ouders, de peters en meters, de leerkrachten en alle aanwezigen kort verwelkomen. De bisschop/ vormheer kan met een paar woorden de gelovigen inleiden in de Eucharistie van de dag. Boeteakt (allen staan) Bisschop/vormheer: Broeders en zusters, belijden wij onze zonden, bekeren wij ons tot God om de heilige Eucharistie goed te kunnen vieren. Keuze 1 Allen: Ik belijd voor de almachtige God, en voor u allen, dat ik gezondigd heb in woord en gedachte in doen en laten door mijn schuld, door mijn schuld, 7 door mijn grote schuld. Daarom smeek ik de heilige Maria, altijd maagd, alle engelen en heiligen, en u, broeders en zusters, voor mij te bidden tot de Heer, onze God. Bisschop/vormheer: Moge de almachtige God zich over ons ontfermen onze zonden vergeven en ons geleiden tot het eeuwig leven. Allen: Amen. Heer, ontferm U Voorzang: Heer, ontferm U over ons. Allen: Heer, ontferm U over ons. Voorzang: Christus, ontferm U over ons. Allen: Christus, ontferm U over ons. Voorzang: Heer, ontferm U over ons. Allen: Heer, ontferm U over ons. Indien er een keuze gemaakt wordt uit de nu volgende schuldbelijdenissen 2 t/m 6, dan kunnen de aanroepingen die niet door allen gezegd worden, worden uitgesproken door de bisschop/vormheer of door een vormeling. Eventueel kunnen de keuzes 3 t/m 6 vervangen worden door zelf geformuleerde beden. Ze moeten wel voldoen aan dezelfde structuur. Heer, die… en dan moet er een heilswerkelijkheid volgen ontleend aan de lezingen van dag of van het sacrament van het vormsel. Daar Christus die… en tenslotte weer Heer die….. Keuze 2 Bisschop/vormheer/vormeling: Heer, ontferm U over ons. Allen: Wij hebben gezondigd. Allen: Toon ons, Heer, uw barmhartigheid. En schenk ons uw heil. Bisschop/vormheer: Moge de almachtige God zich over ons ontfermen, onze zonden vergeven en ons geleiden tot het eeuwig leven. Allen: Amen. Heer, ontferm U Voorzang: Heer, ontferm U over ons. Allen: Heer, ontferm U over ons. Voorzang: Christus, ontferm U over ons. Allen: Christus, ontferm U over ons. Voorzang: Heer, ontferm U over ons. Allen: Heer, ontferm U over ons. 8 Keuze 3 Bisschop/vormheer/ vormeling: Heer, die de rechtvaardigen bemint, en de verdrukten recht verschaft, ontferm U over ons. Allen: Heer, ontferm U over ons. Allen: Christus, die rondtrok en alle ziekten en kwalen genas, ontferm U over ons. Christus, ontferm U over ons. Allen: Heer, die de wil van de Vader hebt volbracht en ons zijn geboden hebt gegeven om ze trouw te volbrengen, ontferm U over ons. Heer, ontferm U over ons. Bisschop/vormheer: Moge de almachtige God zich over ons ontfermen, onze zonden vergeven en ons geleiden tot het eeuwig leven. Allen: Amen. Keuze 4 (advent) Bisschop/vormheer/ vormeling: Heer, die wilt dat allen tot inkeer komen en onberispelijk voor U verschijnen, ontferm U over ons. Allen: Heer, ontferm U over ons. Allen: Christus, van wie de vrucht van de gerechtigheid komt en die ons opneemt in uw gemeenschap, ontferm U over ons. Christus, ontferm U over ons. Allen: Heer, die ons altijd omgeeft met uw barmhartigheid en gerechtigheid, ontferm U over ons. Heer, ontferm U over ons. Bisschop/vormheer: Moge de almachtige God zich over ons ontfermen, onze zonden vergeven en ons geleiden tot het eeuwig leven. Allen: Amen. Keuze 5 (veertigdagentijd) 9 Deze schuldbelijdenis in de veertigdagentijd heeft een eigen inleiding die door de bisschop/vormheer wordt uitgesproken, waardoor de gewone inleiding (die staat vermeld voorafgaande aan schuldbelijdenis 1) komt te vervallen Bisschop/vormheer: Broeders en zusters, in deze veertigdagentijd roept God ons op om ons met Hem te verzoenen en te zorgen dat wij zijn genade niet tevergeefs ontvangen. Belijden wij daarom onze schuld. Bisschop/vormheer/ vormeling: Heer, die onze toevlucht zijt, ons redt en bijstaat in iedere nood, ontferm U over ons. Allen: Heer, ontferm U over ons. Alen: Christus, die de dood hebt vernietigd en door het Evangelie onvergankelijk leven deed aanlichten, ontferm U over ons. Christus, ontferm U over ons. Allen: Heer, die in uw goedheid ons zondaars de weg wijst en met erbarmen aan ons denkt, ontferm U over ons. Heer, ontferm U over ons. Bisschop/vormheer: Moge de almachtige God zich over ons ontfermen, onze zonden vergeven en ons geleiden tot het eeuwig leven. Allen: Amen. Keuze 6 (paastijd) Bisschop/vormheer/ vormeling: Heer, die in deze wereld zijt gekomen om de liefde van de Vader te openbaren en ons het leven te brengen, ontferm U over ons. Allen: Heer, ontferm U over ons. Allen: Christus, die eens voor al gestorven zijt voor de zonden om ons tot God te brengen, ontferm U over ons. Christus, ontferm U over ons. Allen: Heer, die uw Geest uitstort over alle mensen en heel de schepping weer nieuw maakt, ontferm U over ons. Heer, ontferm U over ons. Bisschop/vormheer: 10 Allen: Moge de almachtige God zich over ons ontfermen, onze zonden vergeven en ons geleiden tot het eeuwig leven. Amen. Gloria (Lofzang ‘Eer aan God in den hoge’) Op de zondagen en op de vooravond van de zondagen wordt het Gloria gezongen (behalve in de advent en de veertigdagentijd) alsook bij feesten en hoogfeesten op doordeweekse dagen. Het ‘Gloria’ kan niet door een andere lofzang vervangen worden (vgl. Algemeen Statuut Romeins Missaal no. 53). Als het niet gezongen kan worden, dan wordt het door allen gezegd. We verwijzen in dit verband graag naar de hierboven genoemde mis ter ere van de heilige Geest, uitgegeven door het bisdom Breda. Een mogelijk ‘Gloria’ is het Latijnse ‘Gloria’ zoals dat in Lourdes gezongen wordt tijdens de Internationale Hoogmis. Met name het refrein (Gloria in excelsis Deo) klinkt bijzonder feestelijk en wordt graag en gemakkelijk meegezongen door kinderen en jongeren. Als het ‘Gloria’ in het Nederlands gebeden wordt, dan kan het Latijnse refrein ermee gecombineerd worden: vooraf, tijdens en op het einde van het ‘Gloria’. Voorzang: Eer aan God in den hoge, en vrede op aarde aan de mensen die Hij liefheeft. Allen: Wij loven U. Voorzang: Wij prijzen en aanbidden U. Allen: Wij verheerlijken U en zeggen U dank voor uw grote heerlijkheid. Voorzang: Heer God, hemelse Koning, God, almachtige Vader; Allen: Heer, eniggeboren Zoon, Jezus Christus; Voorzang: Heer God, Lam Gods, Zoon van de Vader; Allen: Gij, die wegneemt de zonden der wereld, ontferm U over ons; Voorzang: Gij, die wegneemt de zonden der wereld, aanvaard ons gebed; Allen: Gij, die zit aan de rechterhand van de Vader, ontferm U over ons. Voorzang: Want Gij alleen zijt de Heilige. Allen: Gij alleen de Heer. Voorzang: Gij alleen de Allerhoogste: Jezus Christus, Allen: met de heilige Geest in de heerlijkheid van God de Vader. Amen. Collectagebed Dit gebed wordt gekozen en gebeden door de bisschop/vormheer. Enkel s.v.p. het kopje ‘Collectagebed’ en geen gebed afdrukken. 11 LITURGIE VAN HET WOORD Op de zondagen (de viering op zaterdagavond geldt ook als de viering van de zondag) van de advent, de veertigdagentijd en de paastijd alsook op hoogfeesten worden altijd de lezingen van de dag gelezen (zie Directorium). Op andere dagen kan de lezing van de dag gekozen worden (zie Directorium) of één van de lezingen uit de aparte bijlage met lezingen. Er drie of twee lezingen gelezen worden. De laatste is altijd een evangelielezing. De liturgische regels zijn als volgt: - bij drie lezingen in de Paastijd: lezing uit de Handelingen van de Apostelen – lezing uit een van brieven van de apostelen – Evangelielezing Buiten de Paastijd: lezing uit het Oude Testament – lezing uit een van de brieven van de apostelen – evangelielezing - bij twee lezingen in de Paastijd: lezingen uit de Handelingen of uit de brieven – evangelielezing. Buiten de Paastijd: lezing uit het Oude Testament of uit de brieven van de apostelen – evangelielezing. Elke schriftlezing eindigt met: Woord van de Heer - Allen: Wij danken God. Eerste lezing (allen gaan zitten) Antwoordpsalm of Tussenzang Bij voorkeur wordt er na de eerste lezing een antwoordpsalm gezongen, of anders een lied wat thematisch bij de lezing of feest van de dag past. (Tweede lezing) Alleluia of vers voor het evangelie (allen gaan staan) Het Alleluia vervalt in de veertigdagentijd. Evangelie Diaken, priester of anders bisschop/vormheer: De Heer zij met u. Allen: En met uw geest. Diaken, priester of anders bisschop/vormheer: Uit het heilig evangelie van onze Heer Jezus Christus volgens ... Allen: Lof zij U, Christus. Homilie (allen zitten) De bisschop/vormheer houdt de preek 12 TOEDIENING VAN HET VORMSEL Hernieuwing van de doopbelijdenis (allen gaan staan) Keuze 1 Bisschop/vormheer: Willen jullie je te allen tijde verzetten tegen kwaad en onrecht om in vrijheid te leven als kinderen van God? Allen: Ja, dat wil ik. Bisschop/vormheer: Willen jullie je verzetten tegen de bekoring van zonde en onrecht, zodat het kwaad zich niet van jullie meester maakt? Allen: Ja, dat wil ik. Bisschop/vormheer: Willen jullie de Satan afwijzen, de aanstichter van alle zonden? of: Willen jullie de boze afwijzen, die ons verleidt tot de zonde? of: Willen jullie de Heer jullie God dienen en Hem alleen? Allen: Ja, dat wil ik. Bisschop/vormheer: Geloven jullie in God, de almachtige Vader, Schepper van hemel en aarde? Allen: Ik geloof. Bisschop/vormheer: Geloven jullie in Jezus Christus, zijn eengeboren Zoon, onze Heer, die geboren is uit de maagd Maria, die geleden heeft, gestorven en begraven is, die uit de dood is opgestaan en zit aan Gods rechterhand? Allen: Ik geloof. Bisschop/vormheer: Geloven jullie in de heilige Geest, die Heer is en het leven geeft, die vandaag, door het sacrament van het vormsel, aan ieder van u geschonken wordt zoals eens aan de apostelen op het Pinksterfeest? Allen: Ik geloof. 13 Bisschop/vormheer: Geloven jullie in de heilige katholieke kerk de gemeenschap van de heiligen, de vergeving van de zonden, de verrijzenis van het lichaam en het eeuwig leven? Allen: Ik geloof. Bisschop/vormheer: Dit is ons geloof, dit is het geloof van de Kerk, dat wij met overtuiging belijden in Jezus Christus onze Heer. Allen: Amen. Keuze 2 Bisschop/vormheer: Zullen jullie je afkeren van (verzetten tegen) de Satan, al zijn werken en verleidingen? ofwel Zullen jullie je afkeren van (verzetten tegen/ weerstand bieden aan) al het kwaad, het werk van de Satan (de duivel, de Boze) en zijn verleiding? Allen: Ik zal me er me van afkeren/ik zal me ertegen verzetten. Bisschop/vormheer: Geloven jullie allen in God, de almachtige Vader, Schepper van hemel en aarde? Allen: Ik geloof. ofwel Ik geloof in God de Vader, onze Vader, onze Heer, die de hemel en de aarde, die ook mij geschapen heeft. Ik geloof in God de Vader, Hem zij glorie lof en eer. Bisschop/vormheer: Geloven jullie in Jezus Christus, zijn enige Zoon, onze Heer, die geboren is uit de Maagd Maria die geleden heeft, gestorven en begraven is die uit de dood is opgestaan en zit aan Gods rechterhand? Allen: Ik geloof. 14 ofwel Ik geloof in Jezus Christus, Zoon van God en Mensenzoon, die, verrezen uit de doden, ons bevrijd uit alle nood. Ik geloof in Jezus Christus, levend Woord en levend Brood. Bisschop/vormheer: Geloven jullie in de heilige Geest, die Heer is en het leven geeft, die vandaag door het sacrament van het vormsel aan ieder van jullie geschonken wordt zoals eens aan de apostelen op het Pinksterfeest? Allen: Ik geloof. ofwel Ik geloof dat God door Jezus ons zijn Geest geschonken heeft, die ons vreugde, licht en warmte, die ons kracht en liefde geeft. Ik geloof in God de Helper, Geest die levend in mij leeft. Bisschop/vormheer: Geloven jullie in de heilige katholieke Kerk, de gemeenschap van de heiligen, de vergeving van de zonden, de verrijzenis van het lichaam en het eeuwig leven? Allen: Ik geloof. ofwel Ik geloof dat God zijn liefde voort laat leven in zijn Kerk. Wereldwijd werkt zijn genade in elk dienend mensenwerk. Ik geloof dat ik ook kerk ben, door de doop daartoe gemerkt. Bisschop/vormheer: Zo is dan ons geloof. Dit is het geloof van de Kerk dat wij met overtuiging belijden in Jezus Christus onze Heer. Allen: Amen. Keuze 3 Bisschop/vormheer: Willen jullie je te allen tijde verzetten tegen kwaad en onrecht om in vrijheid te leven als kinderen van God? 15 Allen: Ja, dat wil ik. Bisschop/vormheer: Willen jullie je verzetten tegen de bekoring van zonde en onrecht, zodat het kwaad zich niet van jullie meester maakt? Allen: Ja, dat wil ik. Bisschop/vormheer: Willen jullie de Satan afwijzen, de aanstichter van alle zonden? of: Willen jullie de boze afwijzen, die ons verleidt tot de zonde? of: Willen jullie de Heer jullie God dienen en Hem alleen? Allen: Ja, dat wil ik. Bisschop/vormheer: Geloven jullie allen in God, de almachtige Vader, Schepper van hemel en aarde? Allen: Ik geloof. Bisschop/vormheer: Geloven jullie in Jezus Christus, zijn enige Zoon, onze Heer, die geboren is geleden heeft en verrezen is? Allen: Ik geloof. Bisschop/vormheer: Geloven jullie in de heilige Geest, de heilige katholieke kerk, de gemeenschap van de heiligen, de vergeving van de zonden, de verrijzenis van het lichaam en het eeuwig leven? Allen: Ik geloof. Bisschop/vormheer: Zo is dan ons geloof. Dat belijden wij allen met vreugde in de Kerk van Jezus Christus. Handoplegging Bisschop/vormheer: Laat ons bidden, dat onze God en Vader de heilige Geest uitstort over hen die door het doopsel tot het ware leven zijn herboren 16 en zijn kinderen zijn geworden. Moge deze Geest hen bevestigen door zijn rijke gaven en zalven tot gelijkvormigheid met Jezus Christus, de Zoon Gods. Allen bidden enige ogenblikken in stilte. De bisschop/vormheer en de priesters strekken de handen uit. Bisschop/vormheer: Almachtige God, Vader van onze Heer Jezus Christus, Gij hebt uw dienaren herboren doen worden uit het water en de heilige Geest en bevrijd uit de macht van de zonde. Wij bidden U: zend over hen de heilige Geest, de Trooster, schenk hun de geest van wijsheid en verstand. de geest van inzicht en sterkte. de geest van kennis, van ontzag en liefde voor uw naam. Door Christus onze Heer. Allen: Amen. Zalving met chrisma (allen gaan zitten) De vormelingen komen nu afzonderlijk naar de bisschop/vormheer. De begeleiders leggen hun rechterhand op de schouder van de vormeling en noemen zijn/haar roepnaam. Ook kan de vormeling zelf zijn/haar roepnaam noemen. De bisschop/vormheer zalft de vormeling in kruisvorm op het voorhoofd. Bisschop/vormheer: Gevormde: Bisschop/vormheer: Gevormde: Voorbede N., ONTVANG HET ZEGEL VAN DE HEILIGE GEEST, DE GAVE GODS. Amen. Gefeliciteerd. Dank u wel. (allen gaan staan) Men kan kiezen uit de twee voorbeelden van voorbeden hieronder. De afzonderlijke intenties kunnen ook anders geformuleerd worden. Men lette er wel opdat niet alleen voor de vormelingen of de mensen in de kerk wordt gebeden. Allen gaan staan. Mogelijkheid 1 Bisschop/vormheer: Broeders en zusters, laat ons bidden tot God, onze Vader, en eensgezind zijn in ons gebed, 17 zoals het geloof, de hoop en de liefde één zijn als gaven van zijn heilige Geest. Voor de voorbede kunnen verschillende personen gevraagd worden, zowel vormelingen als anderen. Voor deze vormelingen die zijn gesterkt met de gave van Gods Geest; mogen zij geworteld blijven in het geloof, groeien in liefde en in hun dagelijks leven getuigen van Christus, de Heer. Laat ons bidden: Allen: Heer, onze God, wij bidden U: verhoor ons. Voor de ouders en peters en meters van de vormelingen; mogen zij door woord en voorbeeld het geloof van deze vormelingen bezielen om de Heer te volgen. Laat ons bidden: Allen: Heer, onze God, wij bidden U: verhoor ons. Voor de Kerk, voor de paus, onze bisschop en alle gedoopten; dat de heilige Geest hen leidt en doet groeien in waarheid, geloof, liefde en eenheid. Laat ons bidden: Allen: Heer, onze God, wij bidden U: verhoor ons. Voor onze wereld; dat alle mensen erkennen dat één hun Schepper en Vader is, en zich gedragen als broeders en zusters zonder onderscheid van ras of volk; mogen allen oprecht zoeken naar het rijk van God, een rijk van vrede en vreugde in de heilige Geest. Laat ons bidden: Allen: Heer, onze God, wij bidden U: verhoor ons. Intenties vanuit de geloofsgemeenschap Bisschop/vormheer: God, Gij hebt uw apostelen de heilige Geest gegeven, en gewild dat ook zij en hun opvolgers op hun beurt de Geest zouden doorgeven aan allen die geloven. Wij bidden U: geef dat door uw genade uw Geest leeft in alle gelovigen zoals tijdens de eerste verkondiging van het evangelie. Door Christus onze Heer. Allen: Amen. 18 Mogelijkheid 2 Bisschop/vormheer: Broeders en zusters, jongens en meisjes, laat ons nu met vertrouwen bidden tot God onze Vader. Ouder: Heer God, wij bidden u voor onze kinderen, die vandaag gevormd zijn. Begeleid hen met uw zegen op hun levensweg. Laat hen uitgroeien tot mensen naar uw hart, die leven vanuit uw Geest. Help ons hen daarin altijd op de juiste manier te begeleiden en bij te staan. Allen: Heer, onze God, wij bidden u, wij bidden u: verhoor ons. Gevormde: Heer God, wij bidden u voor allen die zorg dragen voor onze opvoeding; allereerst onze ouders, maar ook voor alle andere mensen, die zorg voor ons hebben en ons helpen goede mensen te worden. Vandaag hier op dit vormselfeest bidden wij: Allen: Heer, onze God, wij bidden u, wij bidden u: verhoor ons. Gevormde: Heer God, wij bidden u voor uw Kerk: voor onze paus Franciscus, voor onze bisschop Antonius en Robertus, zijn hulpbisschop, voor alle priesters en diakens, voor heel uw volk over heel de wereld, maar heel bijzonder voor onze parochie hier in ….. Help ons meer en meer te leven vanuit uw Heilige Geest, die ons in doopsel en vormsel geschonken is. Wij bidden: Allen: Heer, onze God, wij bidden u, wij bidden u: verhoor ons. Ouder: Heer God, wij bidden u voor alle mensen, die het moeilijk hebben; voor hen die onder oorlog moeten lijden. We bidden u ook voor de intenties van onze parochiegemeenschap… Heer, wil onze gebeden verhoren. Allen: Heer, onze God, wij bidden u, wij bidden u: verhoor ons. Bisschop/vormheer: God onze Vader, verhoor onze gebeden en geef bovenal, dat de Heilige Geest in ons leeft en ons doen en laten bezielt. Door Christus onze Heer. Allen: Amen. 19 LITURGIE VAN DE EUCHARISTIE Bereiding van de gaven (allen zitten) De vormelingen kunnen het brood en de wijn voor de Eucharistie aan dragen en eventueel andere gaven voor de noden van de Kerk en de armen. Brood en wijn kunnen, vanwege de lengte van de viering ook door acolieten worden aangedragen. Allen kunnen zich aansluiten bij de gaven in de collecte. Ondertussen wordt het offerandelied gezongen of klinkt er instrumentale muziek. Bisschop/vormheer: Bidt broeders en zusters, dat mijn en uw offer aanvaard kan worden door God, de almachtige Vader. Allen: Moge de Heer het offer uit uw handen aannemen, tot lof en eer van zijn naam, tot welzijn van ons en van heel zijn heilige kerk. Gebed over de gaven Het gebed over de gaven wordt gekozen en gebeden door de vormheer. Alleen het kopje ‘Gebed over de gaven’ afdrukken. Eucharistisch gebed (allen gaan staan) Keuze 1 Sinds 2011 is er een aparte prefatie voor het vormsel van kinderen goedgekeurd en aparte inlassen in de eucharistische gebeden 2c en 3 b. Op de zondagen in de Advent, Veertigdagentijd, Paastijd en hoogfeesten wordt bij voorkeur de betreffende prefatie van tijd of hoogfeest gekozen worden. Hier volgt de prefatie met canon 2c. Bisschop/vormheer: De Heer zij met u. Allen: En met uw geest. Bisschop/vormheer: Verheft uw hart. Allen: Wij zijn met ons hart bij de Heer. Bisschop/vormheer: Brengen wij dank aan de Heer, onze God. Allen: Hij is onze dankbaarheid waardig. Bisschop/vormheer: Het is passend en goed U te danken, heilige Vader, door Jezus Christus, uw beminde Zoon. Hij heeft zijn apostelen opgedragen om het evangelie te verkondigen en door het doopsel hen dei geloven te maken tot zijn leerlingen. Hij beval hen de maaltijd van dank te vieren om aan Hem te blijven denken 20 en om te eten van het Brood van eeuwig leven. Hij beloofde de Heilige Geest die werd uitgestort over de apostelen en over allen die gedoopt zijn in zijn Naam. Op deze dag heeft Hij het wonder van Pinksteren hernieuwd en de Heilige Geest met zijn gaven uitgedeeld aan deze kinderen die geboren zijn uit water en Geest. Zo worden zij sterk en krijgen zij de kracht om overal te getuigen van het evangelie. Daarom loven en aanbidden wij U met alle engelen en heiligen en prijzen wij U met de woorden: Allen: Heilig, heilig, heilig, de Heer, de God der hemelse machten! Vol zijn hemel en aarde van uw heerlijkheid. Hosanna in den hoge. Gezegend Hij, die komt in de naam des Heren. Hosanna in den hoge. (allen knielen indien mogelijk) Bisschop/vormheer: Gij zijt waarlijk heilig, onze Heer, de bron van alle heiligheid. Heilig dan deze gaven, met de dauw van uw heilige Geest, dat zij voor ons worden tot Lichaam en Bloed van Jezus Christus onze Heer. Toen Hij werd overgeleverd en vrijwillig zijn lijden op zich nam, nam Hij het brood, sprak de dankzegging uit, brak het en gaf het zijn leerlingen met deze woorden: NEEMT EN EET HIERVAN, GIJ ALLEN, WANT DIT IS MIJN LICHAAM, DAT VOOR U GEGEVEN WORDT. Zo nam Hij na de maaltijd ook de kelk, sprak opnieuw de dankzegging uit, en gaf hem zijn leerlingen met deze woorden: NEEMT DEZE BEKER EN DRINKT HIER ALLEN UIT, WANT DIT IS DE BEKER VAN HET NIEUWE ALTIJDDURENDE VERBOND, DIT IS MIJN BLOED DAT VOOR U EN ALLE MENSEN WORDT VERGOTEN TOT VERGEVING VAN DE ZONDEN. 21 BLIJFT DIT DOEN OM MIJ TE GEDENKEN. Verkondigen wij het mysterie van het geloof. Allen: Heer Jezus, wij verkondigen uw dood en wij belijden tot Gij wederkeert, dat Gij verrezen zijt. Bisschop/vormheer: Zijn dood en verrijzenis indachtig, God, bieden wij U aan het levensbrood en de kelk van het heil. Wij danken U omdat Gij ons waardig keurt om voor uw aangezicht te staan en uw heilige dienst te verrichten. Zó delen wij in het Lichaam en Bloed van Christus en wij smeken U dat wij door de heilige Geest worden vergaderd tot één enige kudde. Denk toch, Heer, aan uw kerk, verspreid over de hele wereld, dat haar liefde volkomen wordt, één heilig volk met Franciscus onze paus en Antonius onze bisschop, zijn hulpbisschop Robertus en allen die uw heilig dienstwerk verrichten. Denk ook aan uw kinderen, nu Gij hen op deze dag van hun vormsel de heilige Geest hebt geschonken waardoor zij sterker lijken op uw Zoon en krachtiger voor Hem kunnen getuigen tot opbouw van uw Kerk. Gedenk ook onze broeders en zusters die reeds ontslapen zijn in de hoop der verrijzenis, ja, alle gestorvenen dragen wij op aan uw zorg. Neem hen aan en laat hen verschijnen in het licht van uw gelaat. Wij vragen U, ontferm U over ons allen, opdat wij tezamen met de maagd Maria, de moeder van Christus, met de heilige Jozef, haar bruidegom, met de apostelen en met alle heiligen, die hier eens leefden in uw welbehagen. waardig bevonden worden het eeuwig leven deelachtig te zijn en U loven en eren. Door Jezus Christus, uw Zoon. 22 Door Hem en met Hem en in Hem zal uw naam geprezen zijn, Heer onze God, almachtige Vader, in de eenheid van de heilige Geest hier en nu en tot in eeuwigheid. Allen: Amen. Keuze 2 Sinds 2011 is er een aparte prefatie voor het vormsel van kinderen goedgekeurd en aparte inlassen in de eucharistische gebeden 2c en 3 b. Op de zondagen in de Advent, Veertigdagentijd, Paastijd en hoogfeesten wordt bij voorkeur de betreffende prefatie gekozen worden. Hier volgt de prefatie en canon 3b Bisschop/vormheer: De Heer zij met u. Allen: En met uw geest. Bisschop/vormheer: Verheft uw hart. Allen: Wij zijn met ons hart bij de Heer. Bisschop/vormheer: Brengen wij dank aan de Heer, onze God. Allen: Hij is onze dankbaarheid waardig. Bisschop/vormheer: Het is passend en goed U te danken, heilige Vader, door Jezus Christus, uw beminde Zoon. Hij heeft zijn apostelen opgedragen om het evangelie te verkondigen en door het doopsel hen dei geloven te maken tot zijn leerlingen. Hij beval hen de maaltijd van dank te vieren om aan Hem te blijven denken en om te eten van het Brood van eeuwig leven. Hij beloofde de Heilige Geest die werd uitgestort over de apostelen en over allen die gedoopt zijn in zijn Naam. Op deze dag heeft Hij het wonder van Pinksteren hernieuwd en de Heilige Geest met zijn gaven uitgedeeld aan deze kinderen die geboren zijn uit water en Geest. Zo worden zij sterk en krijgen zij de kracht om overal te getuigen van het evangelie. Daarom loven en aanbidden wij U met alle engelen en heiligen en prijzen wij U met de woorden: Allen: Heilig, heilig, heilig, de Heer, de God der hemelse machten! Vol zijn hemel en aarde van uw heerlijkheid. Hosanna in den hoge. 23 Gezegend Hij, die komt in de naam des Heren. Hosanna in den hoge. (allen knielen indien mogelijk) Bisschop/vormheer: Ja, Heer, Gij zijt werkelijk de heilige; heel uw schepping moet U wel prijzen, want door Jezus Christus, uw Zoon onze Heer, maakt Gij alles levend en heilig in de kracht van de heilige Geest. Altijd blijft Gij bezig U een volk bijeen te brengen uit alle naties en rassen en talen; want van oost tot west moet door een zuivere offergave hulde worden gebracht aan uw Naam. Wij hebben deze gaven dan ook hier gebracht om ze aan U toe te wijden. In alle ootmoed vragen wij U ze te heiligen door uw Geest en ze Lichaam en Bloed te doen zijn van Jezus Christus, uw Zoon onze Heer, op wiens woord wij deze geheimen vieren. Want in de nacht dat Hij werd overgeleverd nam Hij brood en sprak daarover het dankgebed om uw Naam te verheerlijken. Toen brak Hij het brood, gaf het aan zijn leerlingen en zei: NEEMT EN EET HIERVAN, GIJ ALLEN, WANT DIT IS MIJN LICHAAM DAT VOOR U GEGEVEN WORDT. Zo nam Hij ook na de maaltijd de beker en sprak een zegenbede om uw Naam te verheerlijken. Hij gaf hem aan zijn leerlingen en zei: NEEMT DEZE BEKER EN DRINKT HIER ALLEN UIT, WANT DIT IS DE BEKER VAN HET NIEUWE, ALTIJDDURENDE VERBOND, DIT IS MIJN BLOED DAT VOOR U EN ALLE MENSEN WORDT VERGOTEN TOT VERGEVING VAN DE ZONDEN. BLIJFT DIT DOEN OM MIJ TE GEDENKEN. Verkondigen wij het mysterie van het geloof. Allen: Heer Jezus, wij verkondigen uw dood en wij belijden tot Gij wederkeert, dat Gij verrezen zijt. Daarom, Heer, gedenken wij het heilzaam lijden en sterven van uw Zoon, zijn glorievolle verrijzenis, en zijn verheffing aan uw rechterhand; zo staan wij vol verwachting open voor zijn wederkomst en bieden U vol dankbaarheid dit offer aan, zo levend en heilig. Wij vragen U, Heer: zie welwillend neer op het offer van uw Kerk en wil er uw Zoon in herkennen, door wiens dood Gij ons met U verzoend hebt. 24 Geef dat wij mogen worden verkwikt door het nuttigen van zijn Lichaam en Bloed. Vervul ons van zijn heilige Geest opdat men ons in Christus zal zien worden tot één lichaam en één geest. Moge Hij ons maken tot een blijvende offergave voor U: dan zullen wij het erfdeel verkrijgen, dat Gij ons beloofd hebt, samen met Maria, de heilige maagd en moeder van God; met de heilige Jozef, haar bruidegom; samen met uw apostelen en martelaren, (met de heilige N.) en met allen die in uw heerlijkheid zijn en daar voor ons bidden. Mogen de vrede in de wereld en het heil van alle mensen toenemen door dit offer van uw Zoon dat ons in handen is gegeven opdat wij met U worden verzoend. Maak uw volk onderweg hier op aarde sterk in liefde en geloof: samen met uw dienaar Franciscus, onze paus en Antonius, onze bisschop, zijn hulpbisschop Robertus met alle bisschoppen, de geestelijkheid heel het gelovige volk, dat Gij U hebt verworven en in het bijzonder ook met uw kinderen, nu Gij hun op deze dag van hun vormsel de Heilige Geest hebt geschonken waardoor zij sterker lijken op uw Zoon en krachtiger voor Hem kunnen getuigen tot opbouw van uw Kerk. Wij vragen U welwillend te staan tegenover de wensen van deze gemeenschap die hier bij U is en waarvan Gij de Vader zijt. Goede God, breng in uw barmhartigheid al uw kinderen van overal bijeen. Laat onze overleden broeders en zusters, ja laat allen die U lief waren en die van hier zijn heengegaan genadig binnen in uw Rijk. Ook wijzelf hopen daar eens te mogen zijn, om met hen samen voor altijd te mogen genieten van uw heerlijkheid. Door Christus onze Heer. In Hem schenkt Gij alles wat goed is aan deze wereld. Door Hem en met Hem en in Hem zal uw Naam geprezen zijn, Heer onze God, almachtige Vader, in de eenheid van de heilige Geest, hier en nu en tot in eeuwigheid. Allen: Amen. Keuze 3 25 (= Eucharistisch gebed X voor vieringen met kinderen II) Bisschop/vormheer: De Heer zij met u. Allen: En met uw geest. Bisschop/vormheer: Verheft uw hart. Allen: Wij zijn met ons hart bij de Heer. Bisschop/vormheer: Brengen wij dank aan de Heer, onze God. Allen: Hij is onze dankbaarheid waardig. Bisschop/vormheer: God, onze Vader, Bron van liefde, het doet ons goed U dank te zeggen en onze vreugde uit te zingen in verbondenheid met Jezus Christus, uw Zoon. Allen: Want Gij zijt een God, die houdt van mensen. Bisschop /vormheer: Zozeer hebt Gij ons ons liefgehad, dat Gij ons deze wereld hebt gegeven, onmetelijk groot en vol rijkdom en pracht. Allen: Want Gij zijt een God, die houdt van mensen. Bisschop/vormheer: Zozeer hebt Gij ons liefgehad dat Gij ons Jezus, uw Zoon, hebt geschonken, die ons voorgaat op de weg naar U toe. Allen: Want Gij zijt een God, die houdt van mensen. Bisschop/vormheer: Zozeer hebt Gij ons liefgehad dat Gij ons in Hem blijft samenbrengen als kinderen van één gezin. Allen: Want Gij zijt een God, die houdt van mensen. Bisschop/vormheer: Voor zoveel liefde zeggen wij U dank. En samen met de engelen en heiligen, die staan voor uw troon, aanbidden wij U met deze woorden: Heilig, heilig, heilig de Heer, de God der hemelse machten! Vol zijn hemel en aarde van uw heerlijkheid. Hosanna in den hoge. Gezegend Hij, die komt in de naam des Heren. Hosanna in den hoge. (allen knielen indien mogelijk) Bisschop/vormheer: Gezegend Hij die komt: Jezus Christus, de Heer, door U gezonden naar deze wereld, 26 de vriend van de armen en de kleinen. Hij is gekomen om ons ten voorbeeld te zijn in liefde voor U en voor elkaar. Hij is gekomen om van ons weg te nemen het kwaad dat vriendschap verhindert en de haat, die het geluk van de mensen in de weg staat. Hij heeft ons zijn heilige Geest beloofd om met ons te zijn van dag tot dag opdat wij zouden leven van uw leven. Allen: Gezegend Hij die komt in de naam des Heren. Hosanna in den hoge. Bisschop/vormheer: God, onze Vader, wij bidden U: zend nu uw Geest uit over deze gaven - brood en wijn dat zij voor ons worden het Lichaam en Bloed van Jezus Christus onze Heer. Want op de avond voor zijn lijden en dood, toen Hij maaltijd hield tezamen met zijn leerlingen, heeft Hij een teken gesteld van uw oneindige liefde: Hij nam het brood in zijn handen, zegende U en dankte U, Hij brak het en gaf het aan zijn leerlingen met deze woorden: NEEMT EN EET HIERVAN, GIJ ALLEN, WANT DIT IS MIJN LICHAAM, DAT VOOR U GEGEVEN WORDT. Allen: Hij heeft zich voor ons prijsgegeven, Jezus Christus, onze Heer. Bisschop/vormheer: Zo nam Hij ook de beker met wijn, dankte U nogmaals en liet hem rondgaan met deze woorden: NEEMT DEZE BEKER EN DRINKT HIER ALLEN UIT, WANT DIT IS DE BEKER VAN HET NIEUWE ALTIJDDURENDE VERBOND, DIT IS MIJN BLOED DAT VOOR U EN ALLE MENSEN WORDT VERGOTEN TOT VERGEVING VAN DE ZONDEN. BLIJFT DIT DOEN OM MIJ TE GEDENKEN. Allen: Hij heeft zich voor ons prijsgegeven, 27 Jezus Christus, onze Heer. Bisschop/vormheer: God, onze Vader, Bron van liefde, zo gedenken wij op deze dag de dood en de verrijzenis van Jezus, uw Zoon, de Bevrijder van deze wereld. Hij heeft zichzelf prijsgegeven, uitgeleverd in onze handen, ja, Hij is ons offer geworden om ons opnieuw te richten op U. Allen: Hij heeft zich voor ons prijsgegeven, Jezus Christus, onze Heer. Bisschop/vormheer: Verhoor ons, Heer onze God, en schenk uw Geest van liefde aan allen die deelnemen aan deze maaltijd, opdat uw kerk in eenheid groeien mag tezamen met de bisschop van Rome, paus Franciscus, met bisschop Antonius, zijn hulpbisschop Robertus en alle bisschoppen van de wereld en tezamen met allen, die geroepen zijn tot de dienst voor heel uw volk op deze aarde. Allen: Wij vormen tezamen één lichaam tot glorie van uw Naam. Bisschop/vormheer: Vergeet niet onze broeders en zusters, die een bijzondere plaats innemen in ons hart en vergeet niet hen die wij tekort doen. Herinner U degenen die gestorven zijn en neem hen vol liefde op in uw woning. Allen: Wij vormen tezamen één lichaam tot glorie van uw Naam. Bisschop/ vormheer: Wij vragen U: breng ons bijeen op uw dag tezamen met de maagd Maria, de moeder van uw Zoon en van ons allen die in Hem geloven, en laat ons delen in de glorie van uw rijk. Dan zullen allen die in vriendschap verbonden zijn met Jezus Christus, onze Heer, U blijven loven en prijzen tot in eeuwigheid. Allen: Wij vormen tezamen één lichaam tot glorie van uw Naam. Bisschop/vormheer: Door Hem en met Hem en in Hem zal uw Naam geprezen zijn, 28 Heer onze God, almachtige Vader, in de eenheid van de heilige Geest hier en nu tot in eeuwigheid. Allen: Amen. Keuze 4 (= Eucharistisch gebed XI voor vieringen met kinderen III alleen buiten de Paastijd) Bisschop/vormheer: De Heer zij met u. Allen: En met uw geest. Bisschop/vormheer: Verheft uw hart. Allen: Wij zijn met ons hart bij de Heer. Bisschop/vormheer: Brengen wij dank aan de Heer, onze God. Allen: Hij is onze dankbaarheid waardig. Bisschop/vormheer: Wij danken U, God. U hebt ons geschapen om op weg te gaan naar U en in liefde te leven voor elkaar: U geeft ons ogen om elkaar te zien en een mond om met elkaar te praten. U legt de liefde in ons hart om niet alleen al het goede met elkaar te delen, maar ook al wat moeilijk is. Zo hebt U ons gemaakt en mogen wij uw kinderen zijn. Blij danken wij U hiervoor met alle mensen die in U geloven. En met alle heiligen en engelen zingen wij U toe: Allen: Heilig, heilig, heilig de Heer, de God der hemelse machten! Vol zijn hemel en aarde van uw heerlijkheid. Hosanna in den hoge. Gezegend Hij die komt in de naam des Heren. Hosanna in den hoge. (allen knielen indien mogelijk) Bisschop/vormheer: Ja, God, U bent heilig en goed voor ons en voor alle mensen. Wij danken U vooral voor Jezus Christus, uw Zoon. Hij kwam in de wereld, omdat de mensen U in de steek gelaten hadden en niets meer met elkaar te maken wilden hebben. 29 Hij heeft onze ogen en onze oren geopend en ons gezegd wie wij zijn: broers en zusters van elkaar, kinderen van U, onze Vader. Op dit ogenblik brengt Hij ons samen rond deze ene tafel om te doen wat Hij heeft voorgedaan. Goede Vader, heilig deze gaven, brood en wijn, zodat zij Lichaam en + Bloed worden van Jezus Christus, uw Zoon. Want op de avond voordat Hij zijn leven voor ons gaf, was Hij met zijn vrienden voor het laatst aan tafel. Hij nam brood, dankte U, brak het, gaf het hun en zei: NEEMT EN EET HIERVAN, GIJ ALLEN, WANT DIT IS MIJN LICHAAM, DAT VOOR U GEGEVEN WORDT. Zo nam Hij ook de beker met wijn, Hij dankte U, gaf hem aan zijn leerlingen en zei: NEEMT DEZE BEKER EN DRINKT HIER ALLEN UIT, WANT DIT IS DE BEKER VAN HET NIEUWE ALTIJDDURENDE VERBOND, DIT IS MIJN BLOED DAT VOOR U EN ALLE MENSEN WORDT VERGOTEN TOT VERGEVING VAN DE ZONDEN. Daarna zei Hij tot hen: BLIJFT DIT DOEN OM MIJ TE GEDENKEN. Daarom zijn wij hier samen, Vader, en denken blij en dankbaar aan wat Jezus deed voor ons geluk. Zijn offer heeft Hij aan de kerk gegeven: zo vieren wij zijn dood en verrijzenis. Heilige Vader in de hemel, wij bidden U: neem ons op in uw liefde samen met Jezus, uw beminde Zoon. Hij is voor ons gestorven maar U hebt Hem nieuw leven gegeven. Daarom zingen (zeggen) wij: 30 Allen: Goede God, wij loven U, goede God, wij danken U. Bisschop/vormheer: Hij leeft nu bij U en toch is Hij ook dicht bij ons. Allen: Goede God, wij loven U, goede God, wij danken U. Bisschop/vormheer: Op het einde van de tijd zal Hij als onze Heer verschijnen. Als uw rijk gekomen is, zijn pijn en tranen, honger en verdriet voorbij. Allen: Goede God, wij loven U, goede God, wij danken U. Bisschop/vormheer: Vader, U hebt ons uitgenodigd om hier aan deze tafel te eten van het Brood, het Lichaam van Christus, onze Heer; zo maakt U ons blij door de heilige Geest. Wij bidden U: maak ons door dit brood ook sterk, en geef dat wij meer en meer gaan doen wat U van ons verwacht. Denk, Heer, aan de paus Franciscus, aan onze bisschop Antonius, zijn hulpbisschop Robertus en aan alle andere bisschoppen. Help iedereen die leerling van uw Zoon wil zijn: laat hen vrede en vreugde brengen aan alle mensen. God, onze Vader, breng ons allen eenmaal thuis bij U en bij Christus, uw Zoon, samen met Maria, zijn moeder, en met alle heiligen. Dan zullen wij met Jezus Christus voor altijd bij U zijn. Door Hem en met Hem en in Hem zal uw Naam geprezen zijn, Heer onze God, almachtige Vader, in de eenheid van de heilige Geest hier en nu tot in eeuwigheid. 31 Allen: Amen. Keuze 5 Voor de paastijd (= Eucharistisch gebed XI voor vieringen met kinderen III) Bisschop/vormheer: De Heer zij met u. Allen: En met uw geest. Bisschop/vormheer: Verheft uw hart. Allen: Wij zijn met ons hart bij de Heer. Bisschop/vormheer: Brengen wij dank aan de Heer, onze God. Allen: Hij is onze dankbaarheid waardig. Bisschop/vormheer: Wij danken U, God. Alle leven komt uit uw hand. U gaf het ons en ziet ons graag altijd gelukkig. Daarom hebt U Jezus uit de dood gered. Als eerste van ons allen gaf U Hem nieuw leven. Zo hebt U ook aan ons beloofd: een leven zonder einde, zonder pijn en zonder tranen. Zo hebt U ons gemaakt en mogen wij uw kinderen zijn. Blij danken wij U hiervoor met alle mensen die in U geloven. En met alle heiligen en engelen zingen wij U toe: Allen: Heilig, heilig, heilig de Heer, de God der hemelse machten! Vol zijn hemel en aarde van uw heerlijkheid. Hosanna in den hoge. Gezegend Hij, die komt in de naam des Heren. Hosanna in den hoge. (allen knielen indien mogelijk) Bisschop/vormheer: Ja, God, U bent heilig en goed voor ons en voor alle mensen. Wij danken U vooral voor Jezus Christus, uw Zoon. Hij heeft ons verteld hoe U ons roept over de dood tot eeuwig leven en geluk bij U. Hij wees ons ook de weg daarheen: 32 een weg van liefde, heel zijn leven lang. Op dit ogenblik brengt Hij ons samen rond deze ene tafel om te doen wat Hij heeft voorgedaan. Goede Vader, heilig deze gaven, brood en wijn, zodat zij Lichaam en Bloed worden van Jezus Christus, uw Zoon. Want op de avond voordat Hij zijn leven voor ons gaf, was Hij met zijn vrienden voor het laatst aan tafel. Hij nam brood, dankte U, brak het, gaf het hun en zei: NEEMT EN EET HIERVAN, GIJ ALLEN, WANT DIT IS MIJN LICHAAM, DAT VOOR U GEGEVEN WORDT. Zo nam Hij ook de beker met wijn, Hij dankte U, gaf hem aan zijn leerlingen en zei: NEEMT DEZE BEKER EN DRINKT HIER ALLEN UIT, WANT DIT IS DE BEKER VAN HET NIEUWE ALTIJDDURENDE VERBOND, DIT IS MIJN BLOED DAT VOOR U EN ALLE MENSEN WORDT VERGOTEN TOT VERGEVING VAN DE ZONDEN. Daarna zei Hij tot hen: BLIJFT DIT DOEN OM MIJ TE GEDENKEN. Daarom zijn wij hier samen,Vader, en denken blij en dankbaar aan wat Jezus deed voor ons geluk. Zijn offer heeft Hij aan de kerk gegeven: zo vieren wij zijn dood en verrijzenis. Heilige Vader in de hemel, wij bidden U: neem ons op in uw liefde samen met Jezus, uw beminde Zoon. Hij is voor ons gestorven maar U hebt Hem nieuw leven gegeven. Daarom zingen (zeggen) wij: Allen: Goede God, wij loven U, goede God, wij danken U. 33 Bisschop/vormheer: Hij leeft nu bij U en toch is Hij ook dicht bij ons. Allen: Goede God, wij loven U, goede God, wij danken U. Bisschop/vormheer: Op het einde van de tijd zal Hij als onze Heer verschijnen. Als uw rijk gekomen is, zijn pijn en tranen, honger en verdriet voorbij. Allen: Goede God, wij loven U, goede God, wij danken U. Bisschop/vormheer: Vader, U hebt ons uitgenodigd om hier aan deze tafel te eten van het Brood, het Lichaam van Christus, onze Heer; zo maakt U ons blij door de heilige Geest. Wij bidden U: maak ons door dit Brood ook sterk, en geef dat wij meer en meer gaan doen wat U van ons verwacht. Denk, Heer, aan de paus Franciscus, aan onze bisschop Antonius, zijn hulpbisschop Robertus, en aan alle andere bisschoppen. Geef de vreugde om het paasfeest in het hart van ons allen die op U vertrouwen. En help ons blijdschap brengen aan allen die leven in verdriet. God, onze Vader, breng ons allen eenmaal thuis bij U en bij Christus, uw Zoon, samen met Maria, zijn moeder, en met alle heiligen. Dan zullen wij met Jezus Christus voor altijd bij U zijn. Door Hem en met Hem en in Hem zal uw Naam geprezen zijn, Heer onze God, almachtige Vader, in de eenheid van de heilige Geest hier en nu tot in eeuwigheid. Amen. 34 Keuze 6: Prefatie voor het hoogfeest van Pinksteren Op het hoogfeest van Pinksteren wordt de prefatie van Pinksteren gebeden i.p.v. de hierboven opgenomen prefaties van de Eucharistische gebeden keuze 1 t/m 4. Bisschop/vormheer: De Heer zij met u. Allen: En met uw geest. Bisschop/vormheer: Verheft uw hart. Allen: Wij zijn met ons hart bij de Heer. Bisschop/vormheer: Brengen wij danken aan de Heer, onze God. Allen: Hij is onze dankbaarheid waardig. Bisschop/vormheer: Heilige Vader, machtige eeuwige God, om recht te doen aan uw heerlijkheid, om heil en genezing te vinden zullen wij U danken, altijd en overal. Aan hen die door de gemeenschap met uw Zoon uw kinderen zijn geworden, hebt Gij op deze dag de heilige Geest geschonken om het paasmysterie te voltooien. Hij was met uw kerk op het eerste Pinksterfeest: alle volken heeft Hij de ware God doen kennen, alle talen heeft Hij één gemaakt in de belijdenis van hetzelfde geloof. Vreugde om het paasfeest vervult ons, mensen die op aarde wonen, vreugde vervult de engelen in de hemel, de machten en de krachten die U loven, die U dit lied toejuichen zonder einde: Heilig, heilig, heilig … Allen: Vervolg Eucharistisch gebed. Onze Vader (allen gaan staan) Het Onze Vader wordt op gebruikelijke wijze gezegd of gezongen (zoals hieronder afgedrukt), namelijk zoals de Heer het ons heeft geleerd. Geen parafrases gebruiken. Bisschop/vormheer: Laten wij bidden tot God, onze Vader, met de woorden die Jezus ons gegeven heeft: Allen: Onze Vader, die in de hemel zijt; uw naam worde geheiligd; uw rijk kome; uw wil geschiede op aarde zoals in de hemel. Geef ons heden ons dagelijks brood; en vergeef ons onze schuld, zoals ook wij aan anderen hun schuld vergeven 35 en leid ons niet in bekoring; maar verlos ons van het kwade. Bisschop/vormheer: Verlos ons, Heer, van alle kwaad, geef vrede in onze dagen, dat wij, gesteund door uw barmhartigheid, vrij mogen zijn van zonde, en beveiligd tegen alle onrust. Hoopvol wachtend op de komst van Jezus, Messias, uw Zoon. Allen: Want van U is het koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid in eeuwigheid. Amen. Gebed om vrede en vredeswens Bisschop/vormheer: Heer Jezus Christus, Gij hebt aan uw apostelen gezegd: ‘Vrede laat Ik u; mijn vrede geef Ik u’, let niet op onze zonden maar op het geloof van uw kerk; vervul uw belofte: geef vrede in uw naam en maak ons één. Gij, die leeft in eeuwigheid. Allen: Amen. Bisschop/vormheer: De vrede des Heren zij altijd met u. Allen: En met uw geest. Diaken of anders de bisschop/vormheer: Wenst elkaar de vrede. Lam Gods Voorzang: Allen: Voorzang: Allen: Voorzang: Allen: Lam Gods, dat wegneemt de zonden der wereld, ontferm U over ons. Lam Gods, dat wegneemt de zonden der wereld, ontferm U over ons. Lam Gods, dat wegneemt de zonden der wereld, geef ons de vrede. Communie (allen knielen) Bisschop/vormheer: Zalig zij die genodigd zijn aan de maaltijd des Heren. Zie het Lam Gods, dat wegneemt de zonden der wereld. Allen: Heer, ik ben niet waardig, dat Gij tot mij komt, maar spréék en ik zal gezond worden. 36 Als de Heilige Hostie wordt getoond, klinkt het geloofsgetuigenis: Lichaam van Christus. De communicant zegt: Amen. Eén van de twee volgende teksten wordt cursief in het liturgieboekje opgenomen: Keuze 1: De Katholieke Kerk gelooft dat in de Heilige Hostie Christus onze Heer zichzelf aan ons geeft. Wij ontvangen Hem door de Heilige Hostie met eerbied, liefde en geloof direct te nuttigen op de plaats waar wij de Hostie ontvangen. Daarna danken wij Hem in stilte voor zijn komst in ons hart en dat Hij ons voedt en heiligt. De Kerk vraagt dat alleen zij te Communie gaan die gedoopt zijn en die in geloof en leven met Christus en zijn katholieke Kerk. Allen die niet te Communie gaan, zijn van harte uitgenodigd om – indien zij dat wensen – ook naar voren te komen om bij de bisschop/vormheer, een andere priester of de diaken een persoonlijke zegen te ontvangen. Zij kunnen dit aangeven door hun handen te kruisen voor hun borst en het hoofd te buigen. Men kan ook op zijn/haar plaats blijven zitten en zich in stil gebed met de Heer verenigen. Keuze 2: In de heilige Eucharistie voedt Christus ons met zijn Woord en zijn Sacrament. Wij ontvangen Hem in het bijzonder in de H. Communie. Te communie gaan is een uitdrukking van ons geloof in de werkelijke aanwezigheid van Christus. Wie dat gelooft en leeft in eenheid met Christus en zijn Kerk, is van harte uitgenodigd om Hem in dit Sacrament te ontvangen. Wie niet te communie gaat, is van harte uitgenodigd om een persoonlijke zegen te ontvangen (u kunt dit aangeven door uw handen kruiselings voor uw borst te houden). U kunt ook op uw plaats blijven en in stil gebed zich verenigen met de Heer. Gebed na de communie (allen staan) Dit gebed wordt gekozen en gebeden door de vormheer. S.v.p. enkel het kopje ‘Gebed na de communie’ opnemen. 37 SLOTRITUS Slotwoord / Mededelingen (allen zitten) Indien gewenst kan door één of meer vormelingen, door een ouder of iemand namens de parochie een slotwoord uitgesproken worden. Als dit slotwoord niet wordt gehouden, dan vervalt ook het kopje ‘Slotwoord’. Als er geen mededelingen zijn, dan vervalt ook het kopje ‘Mededelingen.’. Het is gewenst dat het slotwoord en de mededelingen kort en bondig zijn. Zegen (allen staan) Keuze 1 (Bisschoppelijke zegen) (Indien deze gezongen wordt, zie voor de toonzetting: Altaarmissaal pag. 1406) Bisschop: Allen: De Heer zij met u. En met uw geest. Bisschop: Allen: De naam van de Heer zij gezegend. Van nu af tot in eeuwigheid. Bisschop: Allen: Onze hulp is in de naam van de Heer. Die hemel en aarde gemaakt heeft. Bisschop: Zegene u de almachtige God, Allen: Vader, Zoon en + heilige Geest. Amen Keuze 2 (Indien een priester vormheer is) Vormheer: De Heer zij met u. Allen: En met uw geest. Vormheer: Zegene u de almachtige God, Allen: Vader, Zoon en + heilige Geest. Amen. Keuze 3 Bisschop/vormheer: De Heer zij met u. Allen: En met uw geest. Bisschop/vormheer: Allen: God, de almachtige Vader, zegene u: Hij die u door het doopsel met water en heilige Geest heeft aangenomen tot zijn kinderen, moge u met zijn liefde begeleiden. Amen. Bisschop/vormheer: Zijn eengeboren Zoon zegene u: Hij, die zijn kerk de Geest van waarheid beloofde, moge u bevestigen in de belijdenis van het ware geloof. 38 Allen: Amen. Bisschop/vormheer: Allen: De heilige Geest zegene u: Hij, die vuur ontstak in het hart van zijn leerlingen, moge u leiden tot de eenheid en de vreugde van het rijk van God. Amen. Bisschop/vormheer: Allen: Zegene u de almachtige God, Vader, Zoon en + heilige Geest. Amen. Zending Diaken of anders de bisschop/vormheer: Gaat nu allen heen in vrede. Allen: Wij danken God. (Slotlied) 39