Obligaties - Boom Hoger Onderwijs

Beleggen en financiële markten
Hoofdstuk 3 Nominale titels
3.1 Geldmarkttitels en kapitaalmarkttitels
Geldmarkttitels
Obligaties
Converteerbare obligaties
Rendement op obligaties
3.2 De obligatiemarkt
Emissie en handel
Koersvorming en risicovrije rente
De risico-opslag
Rentegevoeligheid en duration
Koersvorming van converteerbare obligaties
Obligatie-indexcijfers
3.3 Beleggen in obligaties
Passief beleggen
Actief beleggen
© 2016 Boom uitgevers Amsterdam
1
3.1 Geldmarkttitels en kapitaalmarkttitels
Geldmarkttitels
Geldmarkttitels: looptijd t/m één jaar
Particuliere en professionele markt
 Spaardeposito’s (looptijd&rente vast)
 Direct opvraagbare spaarrekeningen (looptijd&rente variabel)
Professionele markt, boekvorderingen
 Daggeldlening (‘overnight’)
 Kasgeldlening (vaste rente)
Professionele markt, effecten
 Certificate of deposit
 Commercial paper

Internationaal: eurovalutamarkt
© 2016 Boom uitgevers Amsterdam
2
Obligaties (kapitaalmarkttitels)
Obligaties: verhandelbare schuldbewijzen
 Couponrente
 Nominale waarde
Obligaties ingedeeld naar couponrente
 Vast of variabel rentepercentage; floating rate note
 Rentepercentage volgt index: indexobligatie
 Couponrente 0: zero-couponobligatie; strippen
Obligaties ingedeeld naar aflossing
 Aflosbaar per einde looptijd of ook eerder; bulletlening
 Geen aflossingsverplichting: perpetuele obligatie
 Aflosbaar in aandelen: converteerbare obligatie
© 2016 Boom uitgevers Amsterdam
3
Obligaties vervolg
Obligaties ingedeeld naar zekerheid
 Achtergesteld: ‘junior’, waaronder perpetuele achtergestelde (bijv.: CoCo)
 Niet achtergesteld: senior
 Op basis van onderpand: covered bond, o.a. pandbrief
Internationale obligaties
 Foreign bond
 Eurobond
Securitisatie: omzetten van boekvorderingen in effecten
 hypothecaire bankvordering wordt hypothecaire obligatie
© 2016 Boom uitgevers Amsterdam
4
Converteerbare obligaties
Converteerbare
Houder van converteerbare mag obligatie van onderneming A
 gedurende een bepaalde periode (conversieperiode)
 tegen X aandelen per obligatie (X = conversieverhouding)
 omzetten (converteren) in aandelen A
Exchangeable: als converteerbare, maar tegen aandelen van andere
onderneming dan emittent van obligatie
Reverse exchangeable
Recht tot omzetten in aandelen ligt bij emittent van obligatie
 Knock-in niveau: aandelen waaronder omzetten is toegestaan
 Knock-out niveau: niveau waarboven omzetten is verboden
© 2016 Boom uitgevers Amsterdam
5
Rendement op obligaties
Effectief rendement: totaal rendement vanaf aanschaf tot aflossing; bij
benadering geldt:
Waarbij:
NB: Beurskoers is hier clean price:
 Clean price: prijs exclusief opgelopen (meegekochte) rente
 Dirty price: prijs inclusief opgelopen (meegekochte) rente
© 2016 Boom uitgevers Amsterdam
6
3.2 De obligatiemarkt
Emissie en handel
Primaire markt: emissiemarkt, nieuwe obligaties
 Openbaar: effectenbeurzen
Tenderemissie
Toonbankemissie
 Onderhands: private placements
Secundaire markt: bestaande obligaties
 Openbaar: effectenbeurzen
 Onderhands: o.a. via handelsplatforms (merendeel)
© 2016 Boom uitgevers Amsterdam
7
Koersvorming en risicovrije rente
Risicovrije marktrente: effectief rendement op staatsobligaties van
kredietwaardige overheden; is rentevoet waarbij contante waarde = beurskoers
CR1
CR2
CRn + A
BK = ––––– + ––––– + … –––––––
(1+r)1
(1+r)2
(1+r)n
waarbij:
BK = beurskoers (marktprijs) obligatie
CR = couponrente
r
= effectief rendement
n = looptijd
A = aflossing
© 2016 Boom uitgevers Amsterdam
8
Koersvorming en risicovrije rente vervolg
Beurskoers en nominale waarde: notering obligatie
 onder pari
 à pari
 boven pari
Risicovrije rente verschilt naar
 valuta
 looptijd
Maatstaven (‘benchmarks’) risicovrije marktrente:
 Effectief rendement 10-jaars staatsobligaties
 Swaprente
© 2016 Boom uitgevers Amsterdam
9
De risico-opslag
Risico-opslag bepaald door:
 Debiteurenrisico
 Liquiditeitsrisico
Liquiditeitsrisico: verhandelbaarheid
 Liquiditeitsrisico staatsobligaties < -risico bedrijfsobligaties
 Liquiditeitsrisico obligaties < -risico boekvorderingen
© 2016 Boom uitgevers Amsterdam
10
De risico-opslag vervolg
Debiteurenrisico: risico dat emittent in gebreke blijft
Ratinginstituten: kredietrating
Lagere kredietrating  hogere risico-opslag
© 2016 Boom uitgevers Amsterdam
11
Rentegevoeligheid en duration
Daling marktrente  stijging beurskoers (en v.v.)
Maatstaf rentegevoeligheid: (modified) duration
Berekenen duration stap 1: Macaulay duration
Met contante waarde van kasstromen gewogen gemiddelde looptijd.
Voorbeeld: obligatie, looptijd twee jaar, couponrente 4%, effectief rendement
4,2% Macaulay duration ?
Looptijd
(1)
Kasstroom
(2)
1
2
Totaal
40
1040
CW
(3)
Wegingsfactor
(4)
(4) * (1)
(5)
[1,961 jaar]
© 2016 Boom uitgevers Amsterdam
12
Rentegevoeligheid en duration vervolg
Berekenen duration stap 2: Modified duration
modified duration: Macaulay duration/(1+ER)
= 1,961 / 1,042 = 1,882
Bij (modified) duration van d
Daling marktrente met a procentpunt 
Stijging beurskoers met a*d procent en omgekeerd
Voorbeeld: marktrente daalt van 4,2 naar 3,9%
Verandering beurskoers?
[stijgt met ca. 0,3 * 1,882 = 0,56%]
© 2016 Boom uitgevers Amsterdam
13
Rentegevoeligheid en duration vervolg
Duration bepaald door:
 Looptijd (positief)
 Couponrente (negatief)
 Effectief rendement (negatief)
Convexiteit: exact berekend geldt
 Effect rentestijging op koers ≠ effect rentedaling op koers
Renterisico:
 Hoofdsomrisico  duration
 Herbeleggingsrisico
© 2016 Boom uitgevers Amsterdam
14
Koersvorming van converteerbare obligaties
Waarde van de onderliggende aandelen
 Conversiekoers
 Conversie-equivalent
Waarde van converteerbare obligatie via aandelen
 Conversiewaarde: via aandelen

Obligatiewaarde: als obligatiewaarde vergelijkbare niet-converteerbare
obligatie
© 2016 Boom uitgevers Amsterdam
15
Koersvorming van converteerbare obligaties
vervolg
Waarde
Waarde converteerbare obligatie (vooral) bepaald
 door obligatiewaarde als:
beurskoers aandeel < conversiekoers
 door conversiewaarde als:
beurskoers aandeel > conversiekoers
Ondernemingswaarde
Obligatiewaarde
Conversiewaarde
Waarde converteerbare obligatie
© 2016 Boom uitgevers Amsterdam
16
3.3 Beleggen in obligaties
Passief beleggen



Buy and hold-strategie
Indexbeleggen
Constante duration
Rolling down the yieldcurve

Dakpanconstructie
© 2016 Boom uitgevers Amsterdam
17
Passief beleggen vervolg

Dakpanconstructie
Met staatsobligaties
Met deposito’s
Depositogarantiestelsel: max. € 100.000 p.p. per bank
© 2016 Boom uitgevers Amsterdam
18
Actief beleggen




Actieve renteanticipatie
verwachting rentestijging  lage duration
verwachting rentedaling  hoge duration
Debiteurenanalyse
verwachting ratingverhoging  obligaties kopen
verwachting ratingverlaging  obligaties verkopen
Yield-spread analyse
vergelijken yield-spread per bedrijfstak met historie
yield spread relatief hoog  obligaties kopen
yield spread relatief laag  obligaties verkopen
Strategie op basis van wisselkoersverwachting
eigen wisselkoersverwachting  
ongedekte interestpariteit
bij gunstiger eigen verwachting: obligaties kopen
© 2016 Boom uitgevers Amsterdam
19