Dermatologie

Dermatologie
1. Histologie van de huid en basisbegrippen in de huidpathologie
1. De huid
Epidermis
Dermis
Adnexen
Subcutis
2. Inflammatoire huidpathologie
Epidermale basisletsels
Omvang en vorm van epidermis
Hyperplasie van s.spinosum (acanthose)
Regelmatige of psoriasiforme acanthose
Onregelmatige acanthose
Pseudocarcinomateuse acanthose
Papillomatose
Hypertrofie
Hypoplasie of atrofie
Type van keratinisering
Orthokeratose (=nl)
Hyperkeratose
Parakeratose
Hechting van keratinocyten
Acantholyse
Suprabasaal
Subcorneaal
Ontstekings-gerelateerde items
Exocytose
Spongiose, ballooning
Vesikel- bulla- pustel
Vaculopathie of liquefactie-degeneratie van s. Basale
Ulceratie
Andere
Dyskeratose
Civatte lichaampjes/ apoptotische celresten
Dermale basisletsels
Elastose
Homogenisatie
Oedeem
Ontsteking
Oppervlakkige perivasculaire ontsteking
Oppervlakkige en diepe perivasculaire ontsteking
Lichenoide interface-ontsteking
Interstitiele ontsteking
Nodulaire ontstekingsinfiltraten
Subcutane basisletsels
Ontsteking (panniculitis)
Septaal
Lobulair
Gemengd
Vasculitis
Steatonecrose
2. Onderzoek van de huid
1. Algemene principes
2. Specifieke termen voor het beschrijven van huidafwijkingen
Efflorescenties
Primaire efflorescenties
Niet boven huidniveau verheven
Macula (vlek)
Boven huidniveau verheven
Compacte opbouw
Papel
Nodulus (knobbel)
Plaque (vlak verheven)
Urtica (kwaddel)
Niet compacte opbouw (holten)
Vesikel (blaasje)
Bulla (blaar)
Pustulla (pustel)
Secundaire efflorescenties
Krabeffecten/ excoriaties
Squamae (schilfers)
Pityriasiforme schilfering
Psoriasiforme schilfering
Lamellaire schilfering
Korst (crusta)
Erosie, ulceratie
Fissuur
Litteken
Atrofie
Sclerose
Hypertrofie of pachydermie
Dyschromie
Lichenificatie
Distributie en localisatie (predilictieplaatsen)
Afmeting, vorm en configuratie
3. Technische hulpmiddelen en onderzoeken
3. Epidermale tumoren van de huid
1. Goedaardige epidermale tumoren
Verruca vulgaris
Verruca seborrhoica
Keratoacanthoom
2. Premaligne huidafwijkingen
Actinische kerastose
Morbus Bowen en andere situ SCCs
Huid: Morbus Bowen
Genitale mucosa:
Ziekte van Querat ; PIN
VIN
Orale mucosa: Leukoplakie
Ziekte van Paget
3. Maligne epidermale tumoren
Basocellulair carcinoom
Basaalcel naevus syndroom
Nodulo-ulceratief type
Nodulair BCC
Ulcus rodens
Cicatriserend BCC
Oppervlakkig BCC
Gepigmenteerd BCC
Spinocellulair carcinoom
Xeroderma pigmentosum syndroom
Gedifferentierd SCC
Ongedifferentieerd SCC
Mucosaal
4. goedaardige pigmentletsels en maligne melanomen
1. Goedaardige pigmentletsels
Lentigo simplex
Melanocytaire naevi
Verworven melanocytaire naevi
Junctionele naevus
Samengestelde naevus
Intra-dermale naevus
Spitz naevus
Blauwe naevus
Dysplastische naevus
Halo naevus
Congenitale melanocytaire naevus
2. Maligne melanoom
Supercifieel spreidend maligne melanoom
Lentigo maligne melanoom
Acrolentigineus maligne melanoom
Nodulair maligne melanoom
5. Chronische wonden
1. Veneus ulcus
2. Arterieel ulcus
3. Diabetisch ulcus
4. andere oorzaken van chronische wonden
6. Haarziekten
1. Algemene gegevens
Morfogenese
Anatomie
Haarcyclus
Haartypes
Lanugohaar
Hypertrichosis lanuginosa congenita
Hypertrichosis lanuginosa acquisita
Vellushaar
Na systemische behandeling met minoxidil
Terminale haren
Hirsutisme bij vrouwen
2. Haarziekten; haaruitval (alopecie)
Cicatriciële alopecie
Niet-ccatriciële alopecie
Telogeen effluvium
Anageen effluvium
Alopecia androgenetica
Alopecia areata
Trichotillomanie
Andere oorzaken
7. Acne
1. Acne vulgaris
Ontstaan
Pathogenese; multifactorieel
Kliniek; polymorf
Comedonen acne
Papulopustuleuze acne
Acne cystica
Acne keloidalis
Klinische varianten
Acne excoriée
Acne neonatorum
Contactacne
Fysische acne
Acne door geneesmiddelen
Acne androgenetica
Behandeling
Cfr pathofysiologie
Isotretinoïne
Topische retinoïden
Benzoylperoxide
Topische antibiotica
Erythromycine
Clindamycine
Combinatiepreparaat
Orale antibiotica (cyclinen)
Orale contraceptive
Cfr uitlokkende/ verergende factoren
2. Acne inversa
3. Rosacea
Kliniek; subtypes
Erythemato-teleangiëctatische rosacea
Papulopustuleuze rasacea
Hypertrofische rosacea
Steroid rosacea
Oculaire rosacea
8. Bacteriële infecties van de huid
1. Door overgroei van residente flora
Erythrasma
Trichomycosis palmellina
Pitted keratolysis
2. Door staph aureus en/of strept pyogenes
Epiderm
Impetigo
Streptogene (kleinblarige)
Stafylogene (grootblarige)
Huidaanhangsels
Folliculitis
Osteofolliculitis
Folliculitis profunda
Pseudofolliculitis barbae
Furunkel
(furunculose)
Karbunkel
Diepere huidlagen
Ecthyma
Erysipelas
3. Bij systemische bacteriele infecties
Bacteriën via de bloedbaan naar de huid
Subacute bacteriële endocarditis
Pseudomonas sepsis
Meningococcen infecties
Toxinen via de bloedbaan naar de huid
Toxische-shock-syndroom
Staphylococcal scalded skin syndroom
9. oppervlakkige mycosen van huid en slijmvliezen
1. Dermatofyten
Niet behaarde huid
Tinea corporis
Tinea cruris
Tinea faciei
Behaarde huid
Tinea capitis
Microsporie
Trichophytie
Kerion Celsi
Tinea barbae
Folliculitis-aspect
Sycosis barbae
Kerion Celsi
Sterk gekeratiniseerde huid
Tinea pedis
Interdigitaal (simplex, complex)
Dyshidrotisch (pustuleus)
Erythematosquameus (hyperkeratotisch)
Voetrug = tinea corpuris
Tinea manuum
Nagels : onychomycose
DLSO
SWO
PSO
TDO
2. Gisten
Candidosis
Huiscandidosis
Slijmvliescandidosis
Orale
Genitale
Nagelcandidosis
Nagelplaat :onychomycosis
Nagelwal :chronisch paronychium
10. Virale infecties van de huid
1. Humane herpesvirussen
HSV type 1
Herpetische gingivostomatitis; primo-infectie
Herpes labials; reactivatie
HSV type 2; Herpes genitalis
Herpetische balanopostitis; prim / reactivatie
Herpetische vulvovaginitis; prim / reactivatie
HSV; abnormale verloopsvormen en complicaties
Herpetische keratoconjunctivitis
Herpetische witvinger
Eczema herpeticum
Herpes gladiatorum
Herpetische encefalitis
Herpes neonatorum
Herpes in immuungedeprimeerden
Erythema exsudativum multiforme
Varicella zoster virus; herpes zoster
Thoracaal
C 2, 3, 4
Nervus trigeminus
Zona oftalmica
Zona maxillarus en mandibularis
Lumbosacraal
Abnormale verloopsvormen en complicaties
Herpes zoster disseminatum
Necrotische zoster
Aantasting motorische zenuwvezels
Post-herpetische neuralgie
2. Humane papillomavirussen
Verrucae
Cutane verrucae
Verrucae vulgares
Verrucae planae
Verrucae plantares
Verrucae filiformis
Wratten bij beenhouwers
In immuungecompromitteerden
Mucosale verrucae
Verrucae genitales
Condylomata accuminata
Condylomata plana
Orale verrucae
Verruca vulgaris
Condylomata accuminata
Mollusca contagiosa
11. (niet-melanocytaire) tumoren van de huid
1. Goedaardige tumoren uitgaande van epidermale cellen
Keratinocyten (epitheelcellen)
“Basaal”cellig
Seborrheidche wrat of basaalcel papilloom
“Plaveisel”cellig
Papilloom/ verruca vulgaris/ condyloma accuminata
Kerato-acanthoom
Melanocyten
Naevi (naevocellulaire, Spitz, Reed, blue,…)
Langerhans’ cellen
Langerhans’ cel histiocytosis
2. Goedaardige tumoren uitgaande van dermale cellen
Fibreuze tumoren
Dermatofibroma
Fibro-epitheliale poliep/ skin tag/ acrochordon
Keloid
Vasculaire tumoren
Angiomen
Lobulair capillair hemangioom
Cavernous hemangioom
Neurale tumoren
Neurofibroma
Lymfoide tumoren
Lymfocytair infiltraat van de huid (Pseudolymfoma, Jessner)
3. “Premaligne” conditie
Keratosen
Actinische of solaire keratosen
Radiatie-, thermische, arseen-keratose
Ziekte van Bowen/ erythroplasie van Querat
 SCC
“dysplastische” naevus
 maligne melanoom?
4. Kwaadaardige tumoren uitgaande van epidermale cellen
Epitheelcellen
“Basaal”cellig; BCC
Nodulo-cystisch type
Oppervlakkig type
Scleroserend of “morfeiform” type
“Plaveisel”cellig; SCC of PCC
Melanocyten
Maligne melanoom
Merkel cellen
Neuro-endocrien ca (Merkel cel tumor)
5. Kwaadaardige cellen uitgaande van dermale cellen
Dendrocyten
Dermatofibrosarcoma protuberans (= maligne tegenhanger van
dermatofibroom)
Bloedvaten
Angiosarcoom
Kaposi sarcoom
Lymfocyten
Non-Hodgkin’s lymfoom: mycosis fungoides
12. Pigmentcel-letsels
1. Vitiligo (= AI)
2. Pigmentcel tumoren
Goedaardig
Lentigo
Lentgo simplex
Lentigo solaris
Nevi
Nevocellulaire nevus
Junctionele nevus
Samengestelde nevus
Dermale nevus
Celbiologie van nevi (wijzigen  afdruipen  uitrijpen)
Types van nevi
Verworven nevi (junctionele > samengestelde > dermale)
Congenitale nevi
Dysplastische nevi
Halo nevus
Blauwe nevus
Spitz nevus
Reed nevus
Kwaadaardig; Maligne melanoom
Risicofactoren
Groeifasen
Radiale
Zuivere
Invasieve
Verticale
Prognostische factoren (Breslow/ Clark)
Metastatische
Staging
Klinisch-pathologische subtypes
Superficieel spreidend (SSM)
Acrolentigineus (ALM)
Lentigo maligna (LM) en lentigo maligne melanoom (LMM)
Nodulair (NM)
13. Parasitaire aandoeningen
1. In de huid levend; scabies
2. Op de huid levend; insectenbeten
Luizen
Hoofdluizen (pediculosis humanus capitis)
Schaamluizen (pediculosis/phthirius pubis)
Kleerluizen (pediculosis humanus corporis/ pediculosis vestimentorum)
Puliosis; vlooien
Strophulus infantum (papulair urticaria, prurigo acuta)
Teken
Lokale reacties
Ziekte van Lyme (Lyme borreliose)
14. Eczeem of Dermatitis
1. Seborroïsch eczeem of seborroïsche dermatitis
Definitie
Etiologie
Epidemiologie
Kliniek
Varianten
Klassiek type
Haarroos
Flexuraal type
Infantiel type
HIV-gerelateerde vorm en bij andere specifieke bevolkingsgroepen
Scalp
Klassiek type
Haarroos
‘Corona seborroica’
Gelaat
Mediothoracaal
Folliculair type
Petaloïd type
Pityriasiform type
Eczemateus type
Flexuraal of intertrigineus
Seborroïsch eczeem bij zuigelingen
2. Atomisch of constitutioneel eczeem of atopische dermatitis
3. Intolerantiereacties van de huid
Acute irritatie (toxische) reacties
Fototoxische reacties
Cumulatieve irritatiereacties
Irritatie (orthoërgische) dermatitis
Allergische contactdermatitis (contacteczeem)
Rechtstreeks contact
Allergische oppervlakken
Overdracht
Partner
‘Airborne’
Fotoallergisch
Systemisch
Strooireactie
Contact urticaria
Niet-immunologisch
Onbekend
Immunologisch
Proteinene in natuurlijke rubber of latex
Oral allergy syndrome
15. Psoriasis
1. Psoriasis vulgaris
‘en plaques’
voorkeursplaatsen : ellebogen, knieën, sacrum
moeilijke localisaties : handpalmen en voetzolen, genitalia,
grote lichaamsplooien (psoriasis inversa), scalp, aangezicht
Guttata
Nagels
Slijmvliezen
2. Psoriasis non-vulgaris ; afwijkende vormen
Psoriasis pustulosa
Gelokaliseerd
Palmo-plantair
Acrodermatitis continua van Hallopeau
Gegeneraliseerd
Psoriasis erythrodermie
Psoriasis arthropatica
16. Lichen planus
1. Orale lichen planus
Asymptomatisch
Reticulair type
Plaques
Papels
Symptomatisch
Erosief type
Bulleus type
Atrofisch type
17. Papulosquameuze aandoeningen
1. Pityriasis rosea
2. Pityriasis versicolor
3. Chronische superficiële dermatitis
18. Histopathologie van psoriasis, eczeem en lichen planus
1. Histologie van psoriasis
2. Histologie van eczeem
3. Histologie van lichen planus
19. Acuut cutaan vasculaire aandoeningen
1. Erythemen
Gelokaliseerde erythemen
Erythema palmare
Fixed drug eruption
Erythema faciale
Erythema paranasale
Erythema perstans
Erytheem als onderdeel van raynaud
Erythemen tgv fysische oorzaken
Gefigureerde erythemen
Erythema annulare centrifugum
Eythema gyratum repens
Erythema chronicum migrans
Diffuse erythemen: exantheem
Volgens morfologie/distributie
Morbiliform exantheem: mazelen
Scarlatiform exantheem: scarlatina
Specifieke oorzaken
Rubeolavirus
Beta-hemolytische streptokok
Andere oorzaken
Toxisch-infectueus exantheem: morbilliform exantheem
Erythema exsudativa multiforme (EEM)
Stevens Johnson syndroom (SJS)
Toxische emidermale necrolyse (TEN)
Staphylococcal scalded skin syndrome (SSSS)
2. Urticaria(urtica)/ urticariële vasculitis
Urticaria
Chronische urticaria
Acute urticaria
Fysische urticaria
Cholinergische urticaria
Dermografisme
Koude urticaria
Drukurticaria
Solaire urticaria
Hereditair angiodeem
Anafylactische shock
Urticariële vasculitis
3. erythema nodosum
4. Purpura en allergische vasculitis
Leucocytoclastische vasculitis ; « cutaneous small vessel vasculitis » (CSVV)
Henoch Schönlein purpura
Purpura door veneuze stase
Purpura door overdruk
Purpura door langdurig gebruik van CS
5. Acuut cutaan vasculair aandoeningenen geneesmiddelenreacties
Morbilliform/ maculopapuleus exantheem
Urticaria en anaphylaxis
Fixed drug eruption
Acute gegeneraliseerde exanthemische pustulose (AGEP)
Drug reaction with eosinophilia and systemic symptoms (DRESS)
Stevens Johnson Syndrome
Toxische Epidermale Necrolyse (TEN)
20. Huidaantasting bij systeemziekten
1. Lupus erythematosus
Acute cutane LE ; vlindererytheem
Subacute cutane LE
Annulaire vorm
Papulosquameuze vorm
Chronische cutane LE ; discoïde LE
2. Dermatomyositis
3. Systeemsclerose
Scleroderme
Sclerodermie-Morphea
Circumscripta- plaque type
‘en cp de sabre’
lineair
gegeneraliseerd
4. Vasculitis
Small-vessel vasculitis
Medium-vessel vasculitis
21. Bulleuze dermatosen
1. Intra-epitheliale blaarvorming
Door spongiose en/of ballooning en stratum spinosum van epidermis:
subacuut eczeem
Door acantholyse suprabasaal in epidermis:
pemphigus vulgaris
Door acantholyse subcorneaal in epidermis:
pemphigus foliaeus
Door acantholyse én spongiose/ballooning:
herpesvirus infectie
2. Subepidermale blaarvorming
Door opstapeling van oedeemvocht in papillaire dermis
 mechanische scheiding van epidermis en dermis
bij:
2e graads brandwonden
insectenbeten
mastocytose
Door confluerende vacuolopathie (ikv interface dermatitis)
bij bulleuze lichen planus
Door immuuncomplexen ad dermo-epidermale junctie
Bulleus pemphigoid
Dermatitis herpetiformis
Lineaire IgA-dermatose
Volwassenen
Kinderen
Epidermolysis bullosa
Verworven (acquisita)
Aangeboren
EB simplex
Junctionele EB
Dystrofische (of dermolytische) EB
22. Casuïstiek
1. Casuistiek rond huidinfecties
2. Casuistiek rond eczeem, psoriasis en andere papulosquameuze aandoeningen