Verstandig omgaan met straling L.Reijnders Verstandig omgaan met risico’s Met het oog op aanvaardbaarheid categorisering cruciaal (‘roken versus gerookt worden’) Inkleden in termen van besteden schaarse ‘risico gulden’ onjuist als door derden veroorzaakte risico’s in het geding zijn Radon -Voorzorgbeginsel niet relevant, want wetenschap toereikend voor goede risicoschatting -Voor categorisering belangrijk Radon niet te ontlopen valt maar dat bouwwijze belangrijk bijdraagt aan risico -Beïnvloeding nieuwbouw goede invalsboek Hoogspanningsleidingen Sterke aanwijzingen voor statistisch verband sterkte veld op plaats van blootstelling en kans op kinderleukemie Voorzorgbeginsel relevant voor nieuwe beslissingen over ruimtelijke ordening Door lang negeren aanwijzingen risico grote saneringsproblematiek gecreëerd. Snelle sanering van ergste gevallen geboden Radiofrequente velden, zoals UMTS, GSM Ten onrechte geen afdoende onderzoek voorafgaand aan grootschalige toepassing Ten onrechte geen normering blootstelling met het oog op niet-thermische effecten Mogelijke niet-thermische effecten radiofrequente velden Invloed op functioneren zenuwstelsel (o.a. Zwanborn e.a., 2003; Santini e.a. 2002/2003); vermoedelijk aanzienlijke verschillen in gevoeligheid Beïnvloeding kans op kanker (leukemie o.a. Michelozzi e. a. 2002; hersenkanker) Moraal t.a.v. zendinstallaties radiofrequente velden Voorzorgbeginsel toepassen Uitrol UMTS etc. zodanig dat beïnvloeding zenuwstelsel omwonenden wordt vermeden Sanering bestaande situaties op basis van aangescherpte blootstellingsnorm