rijken - Natuurpunt

15/03/2016
De natuur ingedeeld?
Cursus Natuurgids
1. Levend of niet-levend?
2
1
15/03/2016
1. Levend of niet-levend?
Wat is leven(d)?
leven ≠ bewegen (cf. opvatting van
kleuters)
niet-levend ≠ dood
3
2. Indelen is mensenwerk
4
2
15/03/2016
2. Indelen is mensenwerk
Vroeger: pragmatische indelingen
 nuttig? schadelijk?
Vanaf Oudheid: ontwikkeling taxonomie
 hiërarchisch systeem op basis van
zichtbare eigenschappen
chemische eigenschappen
genetische eigenschappen (DNA)
Evolutietheorie: ontwikkeling fylogenie
 Evolutionaire afstammingslijnen
taxonomie + fylogenie = systematiek
5
2. Indelen is mensenwerk
6
3
15/03/2016
3. Vijf rijken
7
3. Vijf rijken
Vroeger: tweedeling dieren – planten
Maar:
eencelligen die ‘plant’ én ‘dier’ zijn
(Euglena-soorten)?
(slijm)zwammen?
korstmossen?
8
4
15/03/2016
3. Vijf rijken
1969: vijf rijken (R.H. Whittaker)
celkern?
een- of meercellig?
zich voeden: fotosynthese? absorptie?
ingestie?
9
3. Vijf rijken
planten
zwammen
dieren
zaadplanten
gewervelden
steeltjeszwammen
paardenstaarten
stekelhuidigen
zakjeszwammen
varens
geleedpotigen
rondwormen
wolfsklauwen
schimmels
ringwormen
platwormen
mossen
korstmossen
weekdieren
neteldieren
slijmzwammen
roodwieren
groenwieren
zweephaardiertjes
trilhaardiertjes
bruinwieren
kiezelwieren
protisten
amoeben
bacteriën
blauwwieren
moneren
10
5
15/03/2016
3. Vijf rijken
Overzicht:
moneren: eencelligen zonder celkern
= bacteriën
11
3. Vijf rijken
protisten: eencelligen met kern en
meercelligen zoals slijmzwammen
(MAAR: meercellige wieren?)
12
6
15/03/2016
3. Vijf rijken
zwammen: meercellig, zonder
bladgroen, weinig weefseldifferentiatie
13
3. Vijf rijken
planten: meercellig, bladgroen,
weefseldifferentiatie
(MAAR: eencelligen met bladgroen?)
14
7
15/03/2016
3. Vijf rijken
dieren: meercellig, geen bladgroen,
weefseldifferentiatie, organen
15
3. Vijf rijken
plantencel
dierlijke cel
celmembraan
celkern
mitochondriën
cytoplasma
bladgroenkorrel
celwand
vacuole
16
8
15/03/2016
4. Recente visies:
??? rijken
17
4. Recente visies
Whittaker 1969
5 rijken
Woese e.a. 1977
6 rijken
Woese e.a. 1990
3 domeinen
Monera
Eubacteria
Bacteria
Archaebacteria
Archaea
Protista
Protista
Zwammen
Zwammen
Planten
Planten
Dieren
Dieren
Eukarya
18
9
15/03/2016
4. Recente visies
dieren
zwammen
planten
wieren
eencellige
eukarioten
archaea
chloroplasten
eubacteria
mitochondriën
19
10