Moleculaire biologische kwaliteits rondzendingen: Harmonisatie via netwerken 14 juni 2011 Dr. R. Maatman Overzicht Nationale QCs Europese projecten EQUAL Spidia Biobanken 15 juli 2011 Kwaliteit in harmonisatie 2 SKML Sectie Moleculaire biologie in de klinische chemie Historie 1990 Introductie moleculaire diagnostiek lokaal 1995 Start Externe QC rondzending 2001 Integratie in de SKML 2001 tm 2006 volbloed monsters 2007- nu DNA monsters Commissie Moleculair Biologische Diagnostiek: klankbordgroep 2 rondzendingen per jaar 2 mondelinge terugkoppelingen via CMBDthemaochtend 15 juli 2011 Kwaliteit in harmonisatie 3 EQA-Programma (1995/2006) Diagnostische module Technische module Educatieve module Factor V ‘Leiden’ DNA + primers optimalisatie PCR 3 Multiple choice Factor II mutatie DNA conc.↑↓ electrophorese 2 ‘Open’ HHC mut. C-282Y DNA fragmenten elektroforese HHC mut. H-63-D DNA-sol. A260/280/320 6x vol bloed vragen vragen HLA-B27 15 juli 2011 Kwaliteit in harmonisatie 4 EQA programma anno 2011 DNA monsters Gebruiker gestuurd 3 pakketten: Trombofilie: FVL Fact II MTHFR Farmacogenetica: 39 39 8 13 CYP2D6en CYP2C19 Overige testen: 15 juli 2011 33 28 19 18 14 HHC C282Y en HHC H63D HLA-B27 alfa-thalassemie Jak-2 mutatie CF delta F508 Kwaliteit in harmonisatie 5 Methoden DNA isolatie 2002 QIAamp Blood Kit (Qiagen; Westburg) 13 Pure Gene (Biozym) 4 GenomicPrep Blood DNA Isolation Kit (Pharmacia Biotech) 3 High Pure PCR Template Preparation Kit (Boehringer Mannheim) 2 1 3 3 2 1 2 1 1 1 3 Gentra Systems Genomic DNA isolation Kit (Biozym) 15 juli 2011 4 2 Magna Pure LC (Roche) Overig 6 1 Dynabeads DNA Direct kit (Dynal) Volgens Boom et al (J. Clin. Micro, 1990, Vol.28, p.495-503) 14 3 Zout Lysis (Miller et al. Nucl. Ac. R. 16,3, p1215,1988) Capture column DNA isolatie kit (Biozym) 17 3 3 1 1 Kwaliteit in harmonisatie 6 Methoden DNA isolatie 2006 0 2 4 6 8 10 12 14 16 QIAamp Blood Kit (Qiagen; Westburg) 16 Gentra Systems Genomic DNA isolation Kit (Biozym) GenomicPrep Blood DNA Isolation Kit (Pharmacia Biotech) 18 3 1 Automaat 10 Overig AANTAL QC-6 2000 Dynabeads DNA Direct kit (Dynal) AANTAL 2001 AANTAL 2002-1 Capture column DNA isolatie kit (Biozym) AANTAL 2002-2 Zout Lysis (Miller et al. Nucl. Ac. R. 16,3, p1215,1988) AANTAL 2003-1 AANTAL 2003-2 Volgens Boom et al (J. Clin. Micro, 1990, Vol.28, p.495-503) AANTAL 2004-1 AANTAL 2004-2 High Pure PCR Template Preparation Kit (Boehringer Mannheim) Pure Gene (Biozym) 15 juli 2011 4 2 Kwaliteit in harmonisatie AANTAL 2006-1 AANTAL 2006-2 7 Inventarisatie methoden: Real Time vs overige 88% 89% 82% Real Time Overige 69% 72% 60% 53% 46% 45% 34% 47% 41% 36% 35% 27% 19% 20% 21% 19% 16% 11% 10% 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 11 10 09 06 06 04 04 03 03 02 02 -1 -1 -1 -2 -1 -2 -1 -2 -1 -2 -1 15 juli 2011 Kwaliteit in harmonisatie 8 EQA programma Duitsland 15 juli 2011 Kwaliteit in harmonisatie 9 EQA programma Duitsland 15 juli 2011 Kwaliteit in harmonisatie 10 Europese projecten Veel landen “eigen” QC programma Harmonisatie methoden en apparatuur Gesubsidieerde EU QC programma’s 6th framework: EQUAL 7th framework: SPIDIA 15 juli 2011 Kwaliteit in harmonisatie 11 EQUAL programma EQUAL-qual t.b.v. monitoring van de kwaliteit van kwalitatieve PCR gebaseerde testen EQUAL-quant t.b.v. monitoring van de kwaliteit van de 5'-nuclease kwantitatieve PCR gebaseerde testen EQUAL-seq t.b.v. monitoring van sequence gebaseerde testen 15 juli 2011 Kwaliteit in harmonisatie 12 Participatie 15 juli 2011 Australia 1 Austria 4 Belgium 10 Canada 7 Croatia 3 Cyprus 1 Czech Republic 13 Denmark 3 Estonia 2 France 12 Germany 14 Greece 4 Hungary 3 Iceland 1 Ireland 4 Italy 79 Latvia 4 Norway 1 Poland 4 Portugal 3 Spain 7 Sweden 2 Switzerland 1 The Netherlands 10 Turkey 2 United Kingdom 18 Grand Total 213 Kwaliteit in harmonisatie 13 EQUAL - QUAL 2 BLOOD SAMPLES 15 juli 2011 2 DNA SAMPLES Kwaliteit in harmonisatie 2 PRIMERSETS 14 EQUAL/qual programma 2 volbloed monsters: DNA isolatie en bepaal OD260/280/320 2 DNA monsters Bepaal OD260/280/320 PCR mbv primers de 4 monsters 15 juli 2011 Kwaliteit in harmonisatie 15 UPPER MARKER: 600 bp LADDER LOWER MARKER: 15 bp 15 juli 2011 Kwaliteit in harmonisatie 16 DNA QUALITY AFTER DNA EXTRACTION IN TWO BLOOD SAMPLES 15 juli 2011 Kwaliteit in harmonisatie 17 DNA QUALITY RESULTS: PRE-EXTRACTED DNA SAMPLES 15 juli 2011 Kwaliteit in harmonisatie 18 PCR PRODUCTS: EXTIMATED LENGTH IN BP 15 juli 2011 Kwaliteit in harmonisatie 19 15 juli 2011 Kwaliteit in harmonisatie 20 SPIDIA programma SPIDIA zal bijdragen tot standaardisatie en verbetering van procedures en van middelen voor pre-analytische interventie. Monsters worden op dusdanige wijze behandeld dat ze geschikt zijn voor opslag in biobanken. De afzonderlijke stappen als monsterbewerking, stabilisatie en opslag worden gestandaardiseerd. SPIDIA beoogt het ontwikkelen en valideren van richtlijnen en middelen ten behoeve van nieuwe kennis en de vertaling ervan op gebied van gezondheidszorg/medische diagnostiek. 15 juli 2011 Kwaliteit in harmonisatie 21 Participatie 15 juli 2011 Kwaliteit in harmonisatie 22 SPIDIA QA programma Enquête (pre)analytisch Resultaat formulier 15 juli 2011 Kwaliteit in harmonisatie 23 Resultaat terugkoppeling 15 juli 2011 Kwaliteit in harmonisatie 24 Biobanken Biobanken zijn verzamelingen van humaan materiaal o.a. DNA Vergroten van genetisch inzicht van ziekten Met als ultiem doel persoonsgerichte medische zorg Ethische, wettelijke en sociale aspecten 15 juli 2011 Kwaliteit in harmonisatie 25 Missie Recent gestart. Om de constructie van een pan-Europese “Biobanking and Biomolecular Resources Research Infrastructure (BBMRI)” voor biomedisch en biologisch onderzoek in Europa en wereldwijd voor te bereiden, gebouwd op bestaande infrastructuren, bronnen en technologieën, specificiek aangevuld met innovatieve componenten en correct ingebed in het Europese ethische, wettelijke en sociale framewerk. Ten gunste van de Europese gezondheidszorg, medisch onderzoek, en, uiteindelijk, de gezondheid van de burgers van de Europese Unie. Om een wettelijke en financieel conceptueel framewerk voor een pan-Europese Biobank infrastructuur te maken. Om de wetenschappelijke kwaliteit en voortvarendheid van het Europese onderzoek in gezondheidswetenschappen te laten groeien. Om competitiviteit van het Europese onderzoek en bedrijfsleven, met name in de geneeskunde en biologie, te laten groeien en versterken. 15 juli 2011 Kwaliteit in harmonisatie 26 Verbintenis met SPIDIA 15 juli 2011 Kwaliteit in harmonisatie 27 Netwerk 15 juli 2011 Kwaliteit in harmonisatie 28 Conclusie/Discussie Nationale QC organen zorgen voor test specifieke EQA´s en bevorderen harmonisatie Europese projecten als Equal en Spidia dragen bij/hebben bijgedragen aan: Standaardisatie en harmonisatie van methoden Kennis vergroten (pre)analytisch Richtlijn ontwikkeling Geschiktheid van humaan materiaal t.b.v. biobanken 15 juli 2011 Kwaliteit in harmonisatie 29 Conclusie/Discussie Door de toekomstige netwerken kunnen europese laboratoria vrijelijk beschikken over biobank materiaal. Biobanken spelen in de toekomst een belangrijke rol o.a. voor laboratoria voor o.a. de validatie, implementatie en harmonisatie van diagnostische testen. 15 juli 2011 Kwaliteit in harmonisatie 30