Relatie Politiek – bevolking Zeist

1
Strategie Stichting Beter Zeist – platform Zeist voor Zeist / 13-01-2009
(opgesteld op basis van stuk ‘Relatie Politiek – bevolking Zeist’ van 19-04-2008,
‘Actiestrategie ZvZ’ van 24-06-2007 en 3-10-08 en de discussies daarover)
Inleiding
Zoals in het rapport Verstand wordt geconstateerd bestaat er een belangenconflict tussen
wijken en buurten en de Zeister overheid. Dit conflict komt vooral tot uitdrukking op het
gebied van het ruimtelijk beleid, dat wil zeggen de bouwambities ten opzichte van andere
voorzieningen waaronder groen, recreatie, verkeer etc.
Op zich is dit een situatie die zich in vele plaatsen in Nederland voordoet, zoals ook bleek uit
de serie en site www.landroof.nl. Zij heeft te maken met hoe de gemeentelijke overheid
functioneert en op welke wijze belangen en opvattingen van burgers in overheidsbeleid
worden vertaald.
Hoe kunnen de belangen en opvattingen van burgers beter doorklinken in het beleid?
Wat Zeist betreft is het voorstel vooral aan vier strategische punten te werken:
1. beleidsinhoud
2. politieke strategie
3. communicatiestrategie
4. actiestrategie.
Het platform Zeist voor Zeist, wijk- en buurtorganisaties en politieke partijen worden
uitgenodigd gezamenlijk het initiatief te nemen om deze, hieronder uitgewerkte, punten uit te
voeren. Dit staat voorlopig los van initiatieven die de gemeenteraad onderneemt om tot een
beter contact met de burgers te komen, zij het dat in de toekomst dergelijke initiatieven
kunnen samenvallen of elkaar kunnen versterken.
1 - Beleidsinhoud: initiatief tot een eigen (structuur)visie
De gemeente werkt de komende tijd aan een zgn. gemeentelijke structuurvisie, vroeger
structuurplan geheten. Die zal als wettelijk toetsingskader fungeren voor het opstellen en
wijzigen van bestemmingsplannen. Om helder te krijgen wat het gemeentelijk beleid zou
moeten zijn, is het nodig om tot een alternatieve (structuur)visie te komen. Het voortouw kan
daartoe worden genomen door burgers, wijk- en buurtorganisaties, het platform Zeist voor
Zeist en politieke bewegingen die bereid zijn daaraan mee te werken. Zo’n visie is te
gebruiken door de diverse deelnemers en kan tevens dienen als grondslag voor programma’s
van politieke partijen. Daarbij kunnen die partijen uiteraard eigen accenten of prioriteiten
stellen. Juist door het beschikken over een goed onderbouwde visie met een concrete
uitwerking in voorgestelde maatregelen is het mogelijk de bevolking een politiek alternatief te
bieden.
Inhoudelijk hoeft het opstellen van zo’n visie geen probleem te zijn. Er is voldoende
informatie beschikbaar uit enquêtes, wijkvisies, voorstellen, inspraakreacties etc. Ook het
bestaande structuurplan kan daarvoor worden gebruikt. Met opinieleiders, wijken/buurten en
deskundigen kunnen de diverse onderdelen continu worden verbeterd. Op die manier ontstaat
een soort voortschrijdende (structuur)visie.
Deze is zonder veel moeite periodiek te actualiseren, mede afhankelijk van wat inmiddels in
het beleid wordt gerealiseerd.
Een brede, gemengd samengestelde, werkgroep zou de visie moeten opstellen. De bespreking
daarvan gebeurt op de site en in bijeenkomsten van buurt-, wijk en politieke organisaties. Op
deze manier ontstaat net zoals volgens de werkwijze van Wikepedia een uitgebalanceerde
visie.
2
 Actiepunt eigen ( structuur)visie: wie doet wat en wanneer?
2 - Alternatieve politieke strategie
Tot nu toe is het zo dat wanneer een partij zich verbindt aan de ‘coalitie’ er een soort fractieen coalitiediscipline ontstaat. Dat gebeurt zowel bij het vaststellen van het coalitieprogramma
als bij de uitvoering ervan. Van dualiteit tussen de coalitie en de verbonden fracties en idem
binnen de fracties is meestal geen sprake. Dat betekent dat voorstellen die eigenlijk niet
kloppen met de programma’s of uitgangspunten van partijen vaak toch worden aangenomen.
Bijgevolg voelen kiezers zich bedrogen.
Hoe valt dit te voorkomen? Door meer rekening te houden met wat de kiezers in de wijken
echt willen en dat ook in het stemgedrag tot uitdrukking te laten komen. En ook door bij het
opstellen van coalitieprogramma’s niet alles dicht te timmeren, maar op vele essentiële punten
het te laten aankomen op de beleidsafweging zowel binnen de Zeister gemeenschap als in de
gemeenteraad.
Een voorstel dat het niet haalt moet op zich geen reden zijn tot het aftreden van een
wethouder. Uitzonderingen zijn onder meer de volgende situaties: wanneer voorstellen
frequent worden afgekeurd en de wethouder kennelijk niet aanvoelt wat haalbaar is of
wanneer de politiek verantwoordelijke met technisch slechte of onhaalbare voorstellen komt.
Ook wethouders kunnen worden vervangen, waarom niet? Waarom zou bij het struikelen van
een wethouder een partij zich altijd moeten terugtrekken uit een coalitie en de coalitie moeten
‘vallen’? Zijn dergelijke politieke automatismen in deze tijd nog wel functioneel? Wat dat
betreft is een minderheidscoalitie geen slechte optie, omdat daarmee steeds een mogelijkheid
van beïnvloeding door de raad blijft bestaan.
Een dergelijke aanpak biedt ook als voordeel dat partijen dichter bij hun programma kunnen
blijven en hun achterban niet teleurstellen. Daarbij geldt bovendien dat het nemen van geen
besluit qua gevolgen meestal beter is, dan een ondoordacht besluit er doorheen jassen.
Om effectief te zijn zou een dergelijke alternatieve strategie moeten worden overeengekomen
door meerdere partijen.
 Actiepunt overleg over alternatieve politieke strategie: wie doet wat en wanneer?
3 - Communicatiestrategie
De communicatie met de ‘achterban’ vindt plaats via diverse kanalen:
1 Digitale verslagen en stukken voor het platform Zeist voor Zeist;
2 Digitale informatie voor de werkgroepen
3 Digitale nieuwsflitsen voor de (actieve) begunstigers
4 Website(s) voor de burgers
5 Publieksvoorlichting via andere kanalen.
De spil voor de communicatiestrategie tussen bevolking en Beter Zeist is één of meer
website(s) voor:
o snel beschikbare objectieve informatie, commentaar en meningen over beleid welke
voor de burgers van belang zijn;
o een direct contact tussen burgers, buurt- en wijkorganisaties, politieke organisaties en
andere betrokkenen bij Zeist;
o het organiseren van passieve en actieve betrokkenheid van burgers en hun
groeperingen bij het Zeister beleid.
De bestaande sites www.zeistvoorzeist.nl (www.beterzeist.nl) en www.zeisterbuurten.nl
kunnen daartoe verder worden uitgebouwd en aangevuld door die van de stichting:
3
www.beterzeist.nl . Door middel van de site(s) kan men begunstiger worden van de stichting,
buurt- en wijkorganisaties en actief worden getipt over voor bepaalde groepen relevante
beleidszaken.
Voor het realiseren van één of meer site(s) is ondersteuning nodig voor de IT-aspecten, de
marketing en acquisitie (advertenties) en het redigeren van inhoudelijke bijdragen. Het is de
bedoeling daarvoor stagiairs te zoeken via de stagebank van de regionale hogeschool. In een
werkplek voor de betrokkenen kan worden voorzien.
Behalve via de site zal uiteraard ook moeten worden gewerkt met de bestaande kanalen van
inspraak, bijeenkomsten van buurt- en wijkorganisaties, pers- en publiciteitsorganen e.d. De
site is dan een goed middel om te voorzien in de benodigde achtergrondinformatie.
Behalve communicatie via de site(s) zal er publieksvoorlichting nodig zijn via de bestaande
kanalen van kranten, blaadjes politieke partijen, radio/TV, bijeenkomsten. Daarnaast zal via
mailings, flyers en advertenties het publiek worden geattendeerd. De verkiezingen van 2010
moeten dicht worden gevolgd met informatie en vergelijking van programma’s en eerder
beleid.
 Actiepunt: ontwikkelen en onderhouden site(s): wie doet wat en wanneer?
 Actiepunt: publieksvoorlichting
4 - Actiestrategie
4.1 - Betrokkenen
Spelers op het veld Zeist:
o Bewonersgroepen, buurt-, wijk-, cultuur- en milieuorganisaties
o Opinieleiders en deskundigen
o Burgers/kiezers
o College B&W en gemeenteraad
o Politieke partijen
o Ambtelijke ondersteuning en Rekenkamer Zeist
o Woningcorporaties
o Projectontwikkelaars en bouwbedrijven
o Bedrijfsleven
o Pers- en publiciteitsorganen
Spelers omgeving Zeist
o Landelijke en provinciale politiek
o Landelijke en provinciale instellingen: ministeries, milieuorganisaties, ombudsman
e.d.
o BRU
o Andere gemeenten en instellingen in een soortgelijke situatie en met ‘oplossingen’
o Landelijke pers- en publiciteitsorganen
o Opinieleiders en deskundigen in directe omgeving en landelijk
4.2 - Uitgangspunten actiestrategie
o ZvZ als beweging vormgeven; dus geen overkoepeling van organisaties, maar een
netwerkorganisatie die actiethema’s initieert, coördineert en faciliteert met behulp
van andere organisaties en groepen; d.w.z. weinig tijd steken in de organisatie, maar
juist veel in het inhoudelijk werk en de acties.
o Afhankelijk van het onderhanden thema wordt direct contact gelegd met de
betrokkenen, zowel op het niveau van de organisaties als op individueel en
groepsniveau; voorbeeld; daar waar buurt- en wijkorganisaties niet snel of
slagvaardig zijn ook de basis mobiliseren, d.w.z. bewonersgroepen, opinieleiders en
deskundigen, om actie te ondernemen.
4
o
o
o
o
o
o
Acties vooral richten op zaken die direct voor de bewoners van belang zijn en waar
zij feeling mee hebben; voorbeeld: actie voor een bos(je) of speelveld dat dreigt te
verdwijnen of hoogbouw.
Thema’s in een zo vroeg mogelijk stadium aankaarten, daar anders al stellingen
worden betrokken en verandering van beleid een kwestie wordt van gezichtsverlies;
vergt goed contact met beleidsvoorbereiders en geïnformeerde en invloedrijke
personen.
De strategie van hedgefunds: op basis van harde feiten (toetsbaar, naspeurbaar) die
anderen negeren of over het hoofd zien.
Personen en organisaties aanspreken op hun uitspraken, beleid en handelingen;
voorbeeld: B&W, ambtenaren, woordvoerders politieke partijen etc, confronteren met
fouten, onwaarheden (blaming en shaming: geloofwaardigheidsverlies,
gezichtsverlies en reputatieschade), voortijdige afspraken etc. en deze ook
publiekelijk maken zodat anderen ‘wakker’ worden en ook actie kunnen voeren.
De voorgaande strategie werkt alleen door de harde feiten te achterhalen (desnoods
via juridische procedure) en de presentatie ervan op een zorgvuldige manier uit te
voeren met mogelijkheid van wederhoor; voorbeeld: via perspublicaties.
Meersporenbeleid met legale middelen:
 contacten voor informatieverwerving (bronnen) en beïnvloeding (overleg)
 informeren van en inspreken op bijeenkomsten van andere organisaties;
 uitvoeren van allerlei vormen van legale acties;
 pers- en publiciteit gekoppeld aan acties en harde informatie (ook
voorlichting planschade bewoners);
 juridische procedures
4.3 - Keuze en uitvoering van acties
Bij het kiezen van de acties die de stichting zal ondersteunen gaat het om een combinatie van:
o invloedrijkheid en precedentwerking van de problematiek,
o gewenstheid van aanvulling op buurt- wijkinitiatief,
o te verwachten haalbaarheid van (gedeeltelijke) realisering,
o verwachte betrokkenheid van burgers en organisaties,
o vermoedelijke beschikbaarheid van harde informatie en deskundigheid,
o ondersteunbaarheid met menskracht, organisatie(s) en financiën.
Voor de komende tijd gaat het onder meer om de structuurvisie, bestemmingsplannen en het
voorbereiden en uitvoeren van bouwprojecten
Per thema wordt een mix aan betrokkenen en acties bepaald en een taakverdeling voor de
uitvoering tussen personen en organisaties afgesproken. In algemene zin voor alle thema’s is
dat gezien de onderlinge verschillen niet mogelijk.
4.4 - Programma van acties
A - Inhoudelijke zaken lange termijn
 Bespreken en vaststellen hoofdlijnen van beleid Beter Zeist - Platform ZvZ
 bestuderen en toegankelijk maken van objectieve en betrouwbare informatie
 Overleg met politieke partijen over alternatieve politieke strategie
 Proactief ontwikkelen eigen (structuur)visie middels project
B - Inhoudelijke zaken korte termijn
 Inventarisatie komende plannen
 Ondersteunen locale bewonersgroepen
 Organiseren (estafette van) publieksacties
 Organiseren van thematische symposia
5
 Vullen en redigeren van de (eigen) sites als bronnen van informatie / zwartboek
(informatie, achtergrondstukken video’s etc); opstellen eenduidige verhalen
overleefklimaat e.d.
 Pers- en publiciteitsacties: persberichten met foto’s, ingezonden brieven, artikelen
met, interviews, video’s in pers- en publiciteitsorganen
 Inspreken raad en overleg met (project)ontwikkelaars en woningbouworganisaties
 Activiteiten per thema (ontwikkelingsperspectief 2030, groenstructuurplan,
landschapontwikkelingsplan, actieplan economie, structuurvisie 2020,
bestemmingsplannen, bouwplannen, natuuraantasting, aantasting voorzieningen etc).
Daarbij gaat het onder meer om info verzamelen, onderzoeken, inspreken, acties,
voorlichting, juridische activiteiten
C - Voorwaardelijke zaken
 Opzetten secretariaat, archief, financieel systeem
 Uitbreiden bestuur werven trekkers voor werkgroepen
 Institutionaliseren platform ZvZ inclusief reglement
 Functioneren platform ZvZ en aansluiting buurten en wijken
 Opzetten systeem donateurs inclusief reglement (“Vrienden van Zeist”)
 Functioneren werkgroepen donateurs
 Ontwikkelen en onderhouden site(s)
 Acquisitie van gelden (ook in relatie tot donateurs en goede doelen benadering)
 Zoeken informatiebronnen
 Opbouwen netwerk adviseurs (juridisch, notarieel, planologisch, economisch,
publicitair, politiek, verkeerstechnisch, milieutechnisch, ecologisch…………..)
 Opbouwen netwerk plaatselijke, regionale en landelijke sympathisanten
(opinieleiders) en lobbyisten.
 Lobbyen bij plaatselijke, provinciale (!) en landelijke ambtenaren, bestuurders,
politici en andere organisaties.