Regiobijeenkomst Trisomie 18/13 Merel van Maarle Klinisch Geneticus AMC Trisomie 18 • Na Down syndroom meest voorkomende autosomale trisomie bij levend geborenen • Klinische verschijnselen: – – – – – – – – – – Ernstige psychomotore en groeiretardatie Microcefalie Kort sternum Hartafwijking Microphthalmie Afwijkende vorm oren Micro/retrognathie Microstomie Afwijkende stand vingers Andere congenitale afwijkingen Prenataal echo-onderzoek • Hoofd/Hersenafwijkingen – O.a. choriod plexus cysten. microcefalie, Dandy-Walker malformatie • Gastrointestinale afwijkingen – O.a. omfalocèle, esofagusatresie • Hartafwijkingen – O.a. VSD • Nierafwijkingen – O.a. polycystische vergrote nieren, hoefijzer nier, ectopische nieren • Handen/voeten – O.a. typische stand handen, contracturen polsen, klompvoeten en rocker-bottom voeten • Overig: – – – – 2 vaten in de navelstreng Neurale buis defect Hygroma Poly/oligohydramnion Trisomie 18 Mortaliteit/Morbiditeit tris 18 • • • +/- 95% concepties met trisomie 18 gaan dood als embryo of foetus Vanaf 2e trimester overlijdt nog 36% van de foetus Geschatte overleving levendgeborenen – – – – • Hoge mortaliteit meestel ten gevolge van – – – – – • • 1 week: 45% 6 maanden: 9% 1 jaar: 5% Mediane overleving: 4 dagen Centrale apneu Hartafwijking Nier afwijking Voedingsproblemen Sepsis Ernstige psychomotore retardatie en groeiachterstand altijd aanwezig Overleving tot aan de leeftijd van 27 jaar is gerapporteerd Mortaliteit/Morbiditeit tris 18 Am J Med Genet A. 2006 May 1;140(9):952-9. Survival with trisomy 18--data from Switzerland. Niedrist D, Riegel M, Achermann J, Schinzel A. Trisomie 13 Kliniek: • Groei retardatie • Ernstige psychomotore retardatie • Holoprosencefalie (60-70%) • Microphtalmie/anoftalmie (60-70%) • Cutis aplasia • Lip/gehemeltespleet (60-70%) • Hartafwijkingen (80%), bv. ASD of VSD • Posaxiale polydactylie (60-70%) • Reductiedefecten (soms) • Omfalocèle • Nierafwijkingen Trisomie 13 Trisomie 13 Trisomie 13 Trisomie 13 Trisomie 13 47,XX,+13 Trisomie 13 45,XX,t(13;14) Trisomie 13 • • • Grootste deel van de concepties met trisomie 13 gaan dood als embryo of foetus Vanaf 2e trimester overlijdt nog 64% van de foetus Geschatte overleving levendgeborenen – – – – • Hoge mortaliteit meestel ten gevolge van – – – – • • 1 week: 40-45% 1 maand: 30% 1 jaar: 3-10% Mediane overleving: 3-10 dagen Centrale apneu Hartafwijking Voedingsproblemen Sepsis Ernstige psychomotore retardatie en groeiachterstand altijd aanwezig Overlevers hebben een verhoogde kans op kanker Genetisch onderzoek Verder onderzoek na verhoogde combinatietest: • Chorionbiopsie • Amniocentese Chorionbiopsie Korte/lange termijnkweek •STC: short term culture: trophoblastcellen, 24 uur •LTC: long term culture: mesenchymcellen, 8-14 dagen Korte/lange termijnkweek AP CVS-LTC CVS-STC Crane and Cheung 1988 Amniocentese 1) Snelle test: – QF-PCR – iFISH 2) Volledige karyotypering QF-PCR • QF-PCR: Quantitative Fluorescence Polymerase Chain Reaction. • Beperkt aantal chromosoomafwijkingen (trisomie 13, 18, 21, triploïdie, numerieke afwijkingen geslachtschromosomen). • Uitslag technisch mogelijk na 2 dagen. • Wordt bij alle zwangere vrouwen die een vruchtwaterpunctie krijgen verricht QF-PCR QF-PCR Trisomie: 3 allelen iFISH Interfase FISH (X,Y,18) Normaal Trisomie 18 Mozaïek Kans aangedane foetus bij verschillende discrepante uitslagen STC LTC normaal volledig trisomie mozaïek trisomie volledige trisomie normaal mozaïek Kans dat foetus is aangedaan 83% 4% 100%