Wat wel en niet te doen met de vrijdagmiddagborrel?

Wat wel en niet te doen met de
vrijdagmiddagborrel?
Op het werk wordt regelmatig alcohol gedronken.
Dit gebeurt vaak in de vorm van een ‘vrijdagmiddagborrel’: een informeel samenzijn op het werk
waarbij alcohol wordt genuttigd. In hoeverre is de
werkgever aansprakelijk wanneer medewerkers na
de vrijdagmiddagborrel onder invloed naar huis
rijden en een ongeluk veroorzaken? Dit is een van
de vragen die veel gesteld worden door werkgevers
en werknemers.
Met deze informatiefolder wil het NIGZ u enkele
handvatten bieden voor de discussie over alcoholgebruik op de werkplek.
Eye-openers
- In 33% van de bedrijven in Nederland is alcohol beschikbaar (bijvoorbeeld
in de koelkast of tijdens een informele borrel).
- In 10% van de bedrijven in Nederland is alcohol te koop.
- 4,2% van de werkenden drinkt wel eens alcohol vlak voor of tijdens werktijd.
- 10,5% van de werkenden drinkt een of meer keer per week alcohol aansluitend op de
werktijd, als men nog naar huis moet.
- 21% van de beroepsbevolking drinkt meer dan goed is voor de gezondheid. Hiervan heeft
5% een serieus probleem met alcohol.
De vragen over alcohol en werk spitsen zich vaak toe op de volgende onderwerpen:
- Verkeersdeelname na het gebruik van alcohol op het werk
- De eventuele aansprakelijkheid van de werkgever voor een bedrijfs- of verkeersongeval
waarbij alcoholgebruik een rol speelt
- Hoe om te gaan met een medewerker die wordt verdacht van drankmisbruik
Alcohol en het verkeer
Veel mensen kennen de regels op het gebied van alcohol en verkeer en houden zich eraan.
- Wegenverkeerswet (artikel 8, lid 2): ’Het is een ieder verboden een voertuig te besturen
na zodanig gebruik van alcoholhoudende drank dat het alcoholgehalte van zijn bloed bij
een onderzoek hoger blijkt te zijn dan een half promille.’
- Iemand die een aanrijding veroorzaakt en een promillage heeft tussen de nul en een half
wordt zwaarder gestraft dan iemand die nuchter een ongeluk veroorzaakt.
- De grens van een half promille is bereikt bij het drinken van 2 à 3 glazen.
Elk jaar veroorzaakt alcoholgebruik meer dan 250 verkeersdoden en meer dan 2000 ernstig
gewonden in het verkeer. Een belangrijke reden voor verkeersongelukken is dat de waarneming
door alcoholgebruik vermindert. De weggebruiker overziet niet de hele weg, raakt overmoedig en
schat de afstand niet goed in. Ook de reactiesnelheid neemt af. Na 2+ glazen alcohol remt u al
een halve seconde later dan normaal.
Een voorbeeld van een willekeurig bedrijf
Er wordt elke vrijdagmiddag aan het einde van de dag een borrel op het werk geschonken. Het
betreft voornamelijk bier uit flesjes; sterke drank komt er niet aan te pas. Na dit gezellige samenzijn gaan de medewerkers naar huis, de meeste met eigen vervoer. Vaak worden er 5 tot 6 flesjes
bier per man gedronken, wat betekent dat men volgens de wettelijke normen absoluut niet meer
rijvaardig is.
Waar ligt de verantwoordelijkheid van de werkgever?
Dit hangt onder meer af van de regels die de werkgever zelf heeft opgesteld. Wanneer er een
alcoholbeleid is binnen het bedrijf, kan er op regels teruggevallen worden en kan een werknemer
hierop aangesproken worden. Het blijkt echter dat slechts 22% van de bedrijven een alcoholbeleid op schrift heeft. Bijna de helft van de werkenden meent dat er geen ’drinkregels’ zijn in het
bedrijf.
Alcoholgebruik op het werk is bij de wet niet verboden. Wel is in het Nieuw Burgerlijk Wetboek
een artikel gehandhaafd waarin staat dat er reden voor ontslag is ”wanneer hij [de werknemer]
zich ondanks waarschuwing overgeeft aan dronkenschap of ander liederlijk gedrag”. Dit zal dan
vooral betrekking hebben op het leveren van slechte werkprestaties.
De werknemer is zelf primair verantwoordelijk voor de grootte van zijn/haar alcoholconsumptie.
Maar de werkgever heeft wel degelijk een sociale en morele verantwoordelijkheid. De volgende
vragen beïnvloeden de mate van deze verantwoordelijkheid:
- Vindt het alcoholgebruik plaats op de werkplek?
- Wordt er onbeperkt geschonken of legt de werkgever een zekere rem op het gebruik?
- Wordt er gebruikgemaakt van standaardglazen?
- Is er een verantwoordelijke schenker die nuchter blijft en collega’s aanpreekt op te veel
drinken?
- Vindt het borreluurtje plaats in de tijd van de baas?
- Wordt de drank gratis verstrekt?
Uit de jurisprudentie is geen geval bekend van een werkgever die verantwoordelijk werd
gehouden voor het ter beschikking stellen van gratis drank. Toch is het aan te raden duidelijke
afspraken te maken over hoe verantwoord om te gaan met alcohol op het werk. Het is aan te
bevelen de huisregels vast te leggen in een alcoholbeleidsplan.
Tips voor de bedrijfsborrel
De hoeveelheid genuttigde drank kan beperkt worden door alcoholconsumpties bij de bar te
laten afhalen en alcoholvrije alternatieven rond te delen. Ook kunnen er bonnen worden uitgedeeld waar maximaal twee alcoholconsumpties mee kunnen worden afgehaald. De werkgever
kan voorkomen dat mensen onder invloed naar huis rijden door een taxibusje aan te bieden. Ook
kan de werkgever materiaal van de BOB-campagne verspreiden en kunnen werknemers
afspraken maken over wie de BOB (Bewust Onbeschonken Bestuurder) zal zijn.
Problemen op het werk door alcoholgebruik
Collega’s en leidinggevenden die geconfronteerd worden met overmatig drankgebruik door een
werknemer doen er goed aan de feiten onder ogen te zien. Het bespreekbaar maken van eventueel disfunctioneren als gevolg van alcoholmisbruik van een medewerker is de taak van een
leidinggevende. Dit is niet gemakkelijk, zeker als er nog geen alcoholbeleid opgesteld is.
Het NIGZ biedt ondersteuning en begeleiding bij de ontwikkeling en invoering van een alcoholbeleid.
Voor advies en alcoholbeleid:
NIGZ – Werk & Gezondheid
Telefoon (0348) 43 76 80
www.gbw.nl
Voor publieksvragen over alcohol en alcoholgebruik:
NIGZ – Alcoholvoorlichting
Alcohol Infolijn 0900 500 20 21
www.alcoholinfo.nl
Voor meer informatie over BOB:
www.bobjijofbobik.nl
Deze factsheet geeft de mening weer van het NIGZ over alcohol en verkeer.
Er kunnen geen rechten aan worden ontleend.