Duurzaam visbeheer

Lesinfo
Duurzaam visbeheer
1.1. Doelstelling
De kinderen laten kennismaken met duurzaam visbeheer en vandaaruit hen ook laten kennismaken
met verschillende soorten vissen en hun leefgebied. Indirect komen zo ook de namen van de
oceanen en zeeën aan bod.
1.2. Benodigdheden





Een (echte) vis
Bijlage ‘Blubje op wereldreis’: prenten/tekeningen van verschillende vissoorten als
ondersteuning van het verhaaltje of het open gesprek rond de vissen die de leerlingen
kennen vanuit gerechten
Wereldkaart met aanduiding van de oceanen
Werkbladen met eetbare vissen en hun visgebied
Gelinkte knutsellessen:
o Vissen vangen
o Wereldbol
1.3. Inleiding
Indien mogelijk neemt de leerkracht neemt een echt visje mee naar de klas.
In de lessen gaan we in het kader van duurzaam visbeheer verschillende oceanen aanduiden waar
bepaalde visgebieden voorkomen. De leerkracht kan gebruik maken van een wereldkaart of de
leerlingen zelf een wereldbol laten knutselen.
Bekijk voor meer inspiratie ook eens de knutselles: ‘Vissen vangen’. Hierbij moeten de kinderen
vissen uitknippen terwijl ze aan de achterzijde wat uitleg vinden over de vis zoals uiterlijk, hoe hij
voorkomt in recepten en waar hij mag gevangen worden.
1.4. Kern
Uitgangspunt is dat vis erg gezond is (zie ook voedingspiramide) en dat we best erg regelmatig vis
eten. De kinderen zouden echter moeten weten dat we sommige vissen beter niet meer eten
wanneer ze uit bepaalde zeeën komen. Sommige vissen mag je zelfs niet meer eten, maar die zijn
in de praktijk ook niet verkrijgbaar in de supermarkten. Daarnaast zijn er heel wat vissen die
gekweekt worden en wat eigenlijk wel een goed antwoord zou kunnen zijn op duurzaam visbeheer,
tenminste als het kweken op de juiste manier gebeurt.
Deze les omvat dus twee doelen:
1.
2.
Wat betekent duurzaam visbeheer eigenlijk ?
Belang van vis in onze dagelijkse voeding onderstrepen
2. Lesinhoud
2.1. Duurzaam visbeheer
<bijlage ‘Blubje op wereldreis’>, <bijlage ‘Wereldkaart’> of <knutselles ‘Wereldbol’>
De leerkracht leidt dit in via een verhaaltje:
De verhalen van Blubje
Vorige zomer ging ik op vakantie naar Egypte. Ik nam mijn snorkel en zwemvliezen mee
want de onderwaterwereld is er prachtig. Ik had de tijd van mijn leven. Ik zag kleine
vissen, grote vissen, gele, groene en blauwe. Al deze kleurrijke diertjes leefden in de
oceaan met hun mama, hun papa, broertjes, zusjes en oma en opa. Opeens zag ik, half
verscholen onder een rots, een klein schattig visje zitten. Het visje zat daar helemaal
alleen. Ik keek naar rechts, ik keek naar links.
Nergens zag ik zijn familie. Ik wou hem niet
alleen achter laten en ik besloot om hem mee
te nemen. Zo werd Blubje mijn huisdier.
Blubje vertelde mij dat ze al in heel wat zeeën
had gezwommen en vertelde mij wie ze er
allemaal was tegengekomen. Wat ik toen
hoorde heeft mij toch wat verrast, luister even
naar de verhalen van zijn wereldreis.
Vlakbij België, in de Noordzee was Blubje ooit Kaatje Kabeljauw tegengekomen. Kaatje
maakt al gauw duidelijk zij het jammer vond dat ze tegenwoordig met zo weinig kabeljauws
zijn. In andere gebieden, zoals in de Noordelijke ijszee of de Arctische zee heeft ze nog
heel wat familie, maar in de Noordzee dus veel minder.
<bijlage ‘Blubje op wereldreis’ - foto kabeljauw>
Kaatje was nog maar net uitgepraat of Harry de haringhaai kwam langs om Blubje te
verwelkomen. Ook hij moest toegeven dat ze vroeger met veel meer waren. Hij merkte wel
dat er tegenwoordig minder vrienden werden gevangen dan vroeger. De haringhaai werd
vroeger bijvoorbeeld gevangen om er haaievinnensoep* te maken.
<bijlage ‘Blubje op wereldreis’ - foto haringhaai>
In de Atlantische oceaan kwam Blubje dan weer Tony tegen. Tony is een tonijn en niet
zomaar één, een echte blauwvintonijn. Tony en zijn vrienden vind je vooral in de
Atlantische oceaan. Blubje was onder de indruk van Tony. Hij was maar liefst 4 meter en
zelfs groter dan Harry de haringhaai! In elk geval was hij veel sterker en sneller dan Blubje.
Toch was Tony verdrietig, de laatste jaren hadden de vissers teveel van zijn vriendjes
gevangen. Hierdoor zijn er eigenlijk nog weinig blauwvintonijnen en noemt men ze
momenteel een bedreigde diersoort. <bijlage ‘Blubje op wereldreis’ - foto blauwvintonijn>.
Gelukkig zijn er nog andere tonijnsoorten niet bedreigd en kan hier nog op gevangen
worden, (zoals bijvoorbeeld de witte of Albacore tonijn). Hoewel men ook dit aandachtig
controleert.
Blubje was helemaal geboeid door het verhaal van Tony en vroeg zich af waarom dit toch
gebeurde ! Plots voelde hij een enorme golf door de zee. Hij keek achter zich en voor hen
zwom het allergrootste dier uit de zee ... een blauwe vinvis ! <bijlage ‘Blubje op wereldreis’
- foto blauwe vinvis> Blubje en Tony dreven stokstijf zonder een vin te bewegen. Deze
blauwe vinvis was bijna 30 meter lang. Met één zwaai van zijn staart zouden ze meters ver
weggegooid worden.
De blauwe vinvis moest hartelijk lachen om hun reactie. Met een zware maar erg
vriendelijke stem stelde hij zich beleefd voor: ‘Goedemiddag, mijn naam is Vincent de
vinvis’. Blubje en Tony stonden nog steeds met open mond te staren naar dit enorm dier en
konden nog steeds geen woord uitbrengen. Vincent probeerde het dan maar met een
grapje: ‘Zijn jullie ook aan het zwemmen vandaag ?’
Tony de tonijn probeerde zich nog steeds achter Blubje te verschuilen, wat niet eenvoudig
was voor een vis van vier meter. Blubje zwom al zijn moed bij elkaar en antwoordde: ‘ja
hoor, ik was net een praatje aan het maken met Tony. Hij zei dat hij het jammer vond dat
er niet veel blauwvintonijnen meer in deze zee leven’
‘Dat begrijp ik maar wat goed’ antwoorde Vincent de vinvis. ‘Vroeger mocht men ook op
mijn vrienden en familie jagen en bleven er helemaal niet veel blauwe vinvissen meer over.
Gelukkig gebeurt dat al jaren niet meer. Grote schepen blijven ook meer uit onze buurt,
zodat we ook minder snel kunnen botsen. Intussen merk ik dan ook dat we langzaam maar
zeker toch terug met meer zijn. Indien dat ook bij de blauwvistonijnen gebeurt, denk ik wel
dat je binnenkort terug heel wat meer vrienden zal hebben.’ Tony was intussen achter
Blubje uit gezwommen en was geboeid aan het luisteren naar Vincent. Vrolijk bedankten ze
deze zeereus voor zijn verhaal.
* Haaievinnensoep in een gemiddeld chinees restaurant of uit een gewone supermarkt wordt niet van
echte haaievinnen gemaakt, dit is meestal op basis van kip, ei, ham of maïezena
De leerkracht houdt een vragenrondje met de kinderen, waarbij volgende vragen aan bod kunnen
komen:

Welke vissen is Blubje al tegengekomen?

Welke namen van zeeën heb je gehoord?

Wat is het probleem van Tony de Tonijn, Harry de haringhaai, Vincent de Vinvis of Kaatje
de kabeljauw?
Open gesprek over de problematiek van de bedreigde en kwetsbare vissoorten. Hierbij moeten de
leerlingen trachten aan te geven wat men eraan kan doen dat een bepaalde vissoort niet uitsterft.
Belangrijk hierbij is dat ze niet blijven bij het argument dat er niet meer mag gevist
worden. De link zou gelegd moeten worden naar onze/hun eigen eetgewoontes.
Bedoeling is hen actiever te betrekken in de keuze van voeding om zo tot duurzame
voedingsgewoontes te komen. Zo is de opgesomde kabeljauw een perfecte vis om te
eten, als hij maar in het juiste gebied wordt gevangen.
Hierbij biedt gekweekte vis eveneens een goede oplossing. Het meest bekend is hierbij wellicht
zalm en forel, maar ook andere vissen worden gekweekt in afgebakende gebieden in de zee.
2.2. Belang van vis in onze maaltijden
<bijlage ‘Eetbare vissen’>, <bijlage ‘Wereldkaart’> of <knutselles ‘Wereldbol’>
Mogen we dan geen vis meer eten ? Natuurlijk wel, vis is namelijk heel gezond omdat het heel wat
goede dingen bevat die een mens nodig heeft zoals gezonde vetten.
Welke vissen hebben jullie al gegeten?
Vond je het lekker?
Dikwijls is niet de vis, maar de bereidingsmanier de reden waarom sommige kinderen niet zo’n
liefhebber zijn van vis. Ter illustratie kan u gebruik maken van de bijlage ‘eetbare vissen’.
Op de fiche van de vis in de bijlage, staat vermeld waar ze voorkomen (niet bedreigd) zodat de
leerkracht dit kan aanduiden op de wereldkaart (afgeleid van de viswijzer 2013 - 2014).











Haring - Atlantische oceaan
Kabeljauw - Barentszee, Oostzee
(Zee)Tong - Noordzee
Witte tonijn - Stille Oceaan
Zalm - Alaska
Mosselen - Denemarken, Nederland
Koolvis - Noordzee, Arctische Zee
Schelvis - Noorwegen, Ijsland, Noordzee
Pladijs - Noordzee
Zeebaars - Noordzee
Rog - Noordoost Atlantische oceaan
Fish stick: dit is in feite veelal gemaakt van Alaska Pollak maar ook schelvis, koolvis of heek wordt
hiervoor gebruikt.