Endoscopie

Endoscopische
eenheid
Studentenbrochure
01. Inleiding
Beste student,
De komende weken zal je stage lopen op onze Endoscopische eenheid.
In deze map vind je naast een voorstelling van onze dienst ook een beeld van de organisatie, gevolgd door het
medisch patiëntenprofiel.
Endoscopie is in het laatste decennium zeer snel geëvolueerd. Er ontwikkelen zich steeds nieuwe en meer
invasieve technieken. Om je zo’n ruim mogelijk beeld te schetsen in wat endoscopie inhoud, zonder het “Noorden”
te verliezen, is er voor jou een stageplan opgesteld.
Dit plan geeft weer welk programma je op welke dag kan volgen, en omschrijft de doelstellingen doorheen elke
week. Deze doelstellingen zijn veeleer beroepstechnische vaardigheden, gaan over kennis en kunde, “WAT je
doet”. Op het einde van iedere week worden ze met de mentor overlopen.
Daarnaast zijn er ook een aantal competenties, “HOE je iets doet”, waar je als student aan moet voldoen. Deze
worden geëvalueerd halfweg en op het einde van de stage. Je vind ze uitgebreid beschreven in deel 4.
Deel 2: Voorstelling van de dienst
Deel 3: Afdelingsgebonden informatie (patiëntenprofiel/onderzoeken)
Deel 4: Stage-informatie en stageplan
Deel 5: Contactgegevens
We hopen dat je een leerrijke en verhelderende stage tegemoet gaat.
02. Voorstelling dienst
Architectonische voorstelling
De dienst bevindt zich in ingang 12 (gebouw K12E), route 1303.
Op deze medisch technische dienst worden alle endoscopische onderzoeken uitgevoerd m.b.t. het
spijsverteringstelsel.
Er zijn 6 onderzoekslokalen:
 Zaal 1:
proctologiezaal
 Zaal 2:
onderzoekslokaal gastro-colo
 Zaal 3:
onderzoekslokaal gastro-colo
 Zaal 4:
pneumo
 Zaal 5:
spoedzaal/manometrie
 Narcose:
narcosezaal pediatrie/gastro.
 Dagzaal:
dagverblijf voor alle patiënten die onder narcose gebracht worden en alle patiënten die een
coloscopie ondergaan.
De bedden zijn genummerd van 1 tot 10.
Er zijn 2 toiletten met lavabo.
Verschillende televisies zijn beschikbaar voor de patiënten.
Internetaansluiting gebeurt op aanvraag.
De dienstruimten:
 Beddenwachtzaal
 Dokterslokaal gastro tussen zaal 2 en zaal 3
 Dokterslokaal pneumo tussen zaal 5 en de spoelruimte.
 Spoelruimte
 Bergingsruimte
 Receptie en wachtzaal ambulante patiënten.
 Bureau + afname ECG



Verpleegpost + dagkliniek
Bureau hoofdverpleegkundige en adjunct-hoofverpleegkundige
Vergaderlokaal/pauzelokaal
Organisatorische voorstelling
Diensthoofd gastro-enterologie
Verantwoordelijk arts gastro-enterologie
Behandelend arts gastro-enterologie medisch staflid
Proctologie
Behandelend arts gastro-enterologie medisch staflid
Gastro- enterologie
Behandelend arts gastro-enterologie medisch staflid
Hepatologie
Behandelend arts gastro-enterologie medisch staflid
Hepatologie
Prof. dr. M. De vos
Prof. dr. M. De vos
Prof. dr. D. De Looze
Behandelend arts gastro-enterologie medisch staflid
Hepatologie
Behandelend arts gastro-enterologie medisch staflid
Oncologie
Behandelend arts gastro-enterologie medisch staf
Oncologie
Dr. Anja Geerts
Prof.dr.Hynderickx
Prof. dr. H. Van Vlierberghe
Prof. dr. X Verhelst
Prof. dr. S. Laurent
Prof. dr. K. Geboes
Er zijn 2 toiletten met lavabo.
De vaste staf wordt bijgestaan door een aantal doktersassistenten in opleiding.
De dokterassistent(e) is dagelijks op de eenheid, maar heeft ook andere taken te vervullen (consulten).
In het weekend is steeds een staflid of assistent onder supervisie van wacht.
Verpleegkundig team
Samenstelling:
 Hoofdverpleegkundige: Mevr Tania Helleputte
 bachelor verpleegkundigen
 gegradueerde verpleegkundigen
 2 logistiek assistenten
De hoofdverpleegkundige is verantwoordelijk voor de volledige organisatie en efficiënte werking van de haar
toegewezen dienst.
De verpleegkundigen zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van de onderzoeken en bestelling van het gebruikte
materiaal en medicatie. Samen met de logistiek assistenten staan zij ook in voor het reinigen en desinfecteren van
het gebruikte materiaal zoals beschreven in de procedure.
Administratief personeel
Het secretariaatswerk omvat:
 In - en uitschrijven van patiënten
 Beantwoorden van telefoon.
 Regelt de administratie via de computer
 Afspreken van de verschillende onderzoeken voor de patiënten.
Logistiek assistente
De logistieke medewerkster komt dagelijks van 8 tot 17h. Ze staat in voor de organisatie en werkverdeling van de
spoelruimte, berging en de materiaalkarren in de onderzoekslokalen waaronder:
 Reinigen en desinfecteren van de endoscopen en herbruikbare materialen
 Materiaal voor centrale sterilisatie
 Aanvullen van de materiaalkarren
 Orde en netheid in de keuken.
 Orde en netheid op de afdeling
 Bestelling van het niet-medisch materiaal, het voedingsmateriaal en bestelling van het linnen.
 Afvoer afval en linnen



Opmaken van de bedden
Onderhoud van de ETD’s (desinfectiemachines)
Onderhoud van de endoscopietorens, bedden en brancards.
Bij afwezigheid van de logistiek assistente wordt haar taak overgenomen door de verpleegkundigen. Van de
studenten wordt verwacht dat ze haar dagelijks bijstaan..
Onderhoudspersoneel
Staan in voor de netheid en het onderhoud op de afdeling.
03. Afdelingsgebonden informatie
Medisch patiëntenprofiel
Oncologische pathologieën:







Slokdarmtumoren
Maagtumoren
Kanker van de dikke darm of rectum
Levertumoren
Galwegtumoren
Kwaadaardige tumoren van de alvleesklier
Tumoren geven aanleiding tot spijsverteringsklachten, vermagering en obstructie: observatie van de
voedingstoestand is noodzakelijk.
Hepatologie:




Varices ontstaan bij leveraandoeningen door verhoogde druk in het poortaderstelsel
Levercirrose : verspreide fibrose met regeneratienoduli
Post necrotische levercirrose als evolutie van actieve chronische hepatitis.
Frequentste oorzaak: ethylmisbruik met sociale achtergrond - toxische medicatie
Opname voor pre – levertransplant en post – levertransplant met lange termijncomplicaties.
Ontsteking in de lever: oorzaken: viraal, alcohol, toxisch, bacterieel (soms abcesvorming)
Algemene maag – en darmziekten:
Slokdarm
 Oesophagitis; oorzaak reflux
 Stenose ten gevolge van verbranding, ontsteking of na sclerotherapie
Maag


Gastritis; ontsteking van het maagslijmvlies, uitgelokt door o.a. alcoholmisbruik, medicatie, viraal
Maagulcus; ulceraties ontstaan door verhoogde pH. Verwikkeling: maagbloeding
Dunne- en dikke darm
 Ontsteking: infectie geeft diarree
Ziekte van Crohn, colitis ulcerosa: verlies van slijm en bloed bij de stoelgang
 Darmobstructie vb. bij tumoren of na een operatie (brides)
 Darmparalyse: iatrogeen door medicatie of secundair
Rectum
 Rectitis; vb. bij ziekte van Crohn
 Hemorroïden
 Fissuur
 Abces
 Bij de laatste drie aandoeningen kan de gastro-enteroloog chirurgisch ingrijpen: proctologische chirurgie.
Galblaas
 Ontsteking en ontstaan van galkolieken na een vetrijke maaltijd bij aanwezigheid van cholecystolithiasis
(galblaasstenen)
 Hydrops van de galblaas: obstructie door steen in ductus cysticus (sepsis)
Galwegen
 Ontsteking: veelal door aanwezigheid van concrementen in de hoofdgalweg
Pancreas
 Ontsteking: oorzaak misbruik van ethyl, toxisch, secundair op aanwezigheid van galstenen, familiaal, e.d.
Onderzoeken
Gastroscopie:
Via de mond worden met een videoscoop de slokdarm, de maag en het duodenum bekeken. Biopsie-afname is
mogelijk.
Therapeutische toepassingen zijn: sclerotherapie, bicap, plaatsen van slokdarmprothesen, plaatsen van
gastrostomiesonden, plaatsen van slokdarmbanding, dilataties …
Rectoscopie:
Met een starre buis wordt het rectum en de anus bekeken. Biopsie-afname is mogelijk.
Coloscopie:
Met een coloscoop wordt het sigmoïd, colon en het laatste deel van het ileum bekeken.
ERCP:
Endoscopische retrograde cholangio- pancreaticografie. Een duodenoscoop wordt tot aan de papil van Vater
gebracht. Met een katheter wordt contraststof opgespoten in de ductus choledocus (galweg) en de ductus
pancreatitcus (pancreaskanaal). Met bepaalde katheters kunnen stenen worden verwijderd, na het doorsnijden
van de papil. Uitstrijkjes voor cytologisch onderzoek kunnen worden genomen. Bij aanwezigheid van een tumor
kan een galwegprothese worden geplaatst.
Echo-endoscopie:
Een speciale videoscoop wordt via de mond ingebracht waarna de slokdarm, maag, duodenum echografisch
kunnen worden bekeken.
Videocapsule:
Door inname van een capsule worden er constant beelden gemaakt en verzonden naar een uitwendige monitor
die aan de patiënt bevestigd is. Dit levert beelden op van het volledige maag – darmstelsel. De beelden zijn
vooral belangrijk voor de dunne darm. De capsule wordt via natuurlijke weg uitgescheiden.
Single-ballon enteroscopie:
Hier wordt gebruik gemaakt van een enteroscoop met een overtube met een ballon. De enteroscoop
(videoscoop) met overtube wordt ingebracht via de mond en gaat net zoals bij een gastroscopie tot in de dunne
darm. Met deze techniek kan een groot deel van de dunne darm onderzocht worden. De single ballon
enteroscoop stelt ons ook in staat om bepaalde therapeutische handelingen te verrichten zoals: biopsie,
poliepectomie, dilatatie,hemostase,… Men kan ook een retrograde enteroscopie uitvoeren, de scoop wordt dan
via de anus door de dikke darm naar het ileum gebracht en zo kan men verder in de dunne darm.
04. Stage-informatie
Dienstgebonden stage-informatie
Onthaal op de endoscopische eenheid:
Verwelkoming door de hoofdverpleegkundige.
De hoofdverpleegkundige wijst de student toe aan een of meerdere mentoren. Deze mentoren zullen de student
doorheen de stageperiode begeleiden, ondersteunen en evalueren.




In samenspraak wordt een uurrooster opgesteld.
Aanduiden van mentoren
Architectonische rondleiding door hoofdverpleegkundige of adjunct-hoofdverpleegkundige
Voorstelling van de patiëntenpopulatie
Werkuren
Op de afdeling endoscopie wordt dagelijks gewerkt van 08 uur tot 17 uur.
De middagpauze bedraagt 1 uur, dit van 12u15’ tot 13 u15’.
In de voor- en namiddag is er een (indien mogelijk) koffiepauze voorzien van 15’.
Stageplan - Specifieke leerpunten van de afdeling
Week 1:



Rondleiding op de Endoscopische Eenheid.
Hoe werkt een flexibele endoscoop?
→ ”zakboek endoscopie” hoofdstuk 1, p 19-22 (endoscopieruimte en apparatuur)
Het circuit van een endoscoop en de desinfectie.
→ ”zakboek endoscopie” hoofdstuk 15, p 95-98 (Desinfectie)
PROGRAMMA


Maandag – vrijdag: zaal 2 of 3 (gastro – colo) / vrijdag vm zaal 3 (prof De Looze)
Vrijdag nm: evaluatie
Gastroscopie:




Door te nemen door student:
o Anatomie: “maag”
o “zakboek endoscopie” hoofdstuk 4.1, p 31-33 (Diagnostische gastroscopie)
o “procedureboek” Basisprocedure gastroscopie.
Zaal en toren installeren voor een gastroscopie.
Programma (gastro / colo) volgen samen met de mentor.
Op het einde van de week biopten nemen.
Coloscopie:



Door te nemen door student:
o Anatomie: “dikke darm”
o “zakboek endoscopie” hoofdstuk 5.1, p 47-49 (Diagnostische colo )
o “procedureboek” Basisprocedure coloscopie
Zaal en toren installeren voor een coloscopie
Programma (gastro / colo) volgen samen met de mentor.
DOELSTELLINGEN NA 1
STE
WEEK:
De student:
 heeft inzicht in het volledige circuit van de endoscoop.
 heeft kennis van de basis anatomie (maag en dikke darm).
 kan een gastro/coloscoop correct connecteren en deconnecteren.
 Is in staat de patiënt te informeren omtrent het onderzoek en deze ook tijdens te begeleiden.
 Kan de bioptietang hanteren en biopten nemen
Week 2:
PROGRAMMA
voormiddag
namiddag
maandag
zaal 3: echo endoscopie
zaal 3: gastro/colo
dindsdag
narcose: Prof De Looze
narcose: gastro/colo
woensdag
zaal 2: gastro/colo
narcose: echo endoscopie + entero
donderdag
zaal 3: echo endoscopie
narcose: Prof De Vos
vrijdag
zaal 3: Prof De Looze
zaal 2: gastro / colo + evaluatie
Echo-endoscopie



Door te nemen door student:
o “zakboek endoscopie” hoofdstuk 8 p 67-68 (Echo-endoscopie)
Zaal en toren installeren voor een Echo-endoscopie.
Programma volgen samen met de mentor.
Gastro


Door te nemen door student:
o “zakboek endoscopie” hoofdstuk 4.6 p 39-42 (dilatatie van stenosen)
o “Procedureboek” Dilatatie: Savary / CRE
Programma Prof De Looze volgen samen met mentor.
Colo


Door te nemen door student:
o “zakboek endoscopie” hoofdstuk 5.2, p 47-49 (poliepectomie )
o “procedureboek” poliepectomie
Poliepectomie uitvoeren onder begeleiding van de mentor
Single balloon enteroscopie

Door te nemen door student:
o “zakboek endoscopie” hoofdstuk 7, p 63-65 (DB enteroscopie )
→ Mentor duidt het verschil tussen Single- en Dubbelballon
 Onderzoek volgen op woensdagnamiddag samen met de mentor.
DOELSTELLINGEN NA 2
DE
WEEK:
De student:
 Heeft inzicht over het verloop van een echo-endoscopie en een enteroscopie.
 kan een echo-endoscoop correct connecteren en déconnecteren.
 Is in staat de patiënt te informeren omtrent het onderzoek en deze ook tijdens te begeleiden.
 Kan een poliepectomie correct uitvoeren onder begeleiding van de mentor.
 Heeft een dilatatie bijgewoond
Week 3:
PROGRAMMA
voormiddag
namiddag
maandag
zaal 5
narcose: ERCP
dindsdag
narcose: Prof De Looze
zaal 5
woensdag
narcose: banding
zaal 6: ERCP
donderdag
ERCP
narcose: Prof De Vos
vrijdag
zaal 3: Prof De Looze
zaal 5 + evaluatie
ERCP


Door te nemen door student:
o Anatomie: “ERCP”
o “zakboek endoscopie” hoofdstuk 6 p 55-62 (ERCP)
Programma volgen samen met de mentor.
Gastro


Door te nemen door student:
o “zakboek endoscopie” hoofdstuk 4.2 - 4.5 p 33-39 (≠ soorten bloedingen)
o “Procedureboek”: alle procedures die vallen onder “bloeding”
Zoveel als mogelijk volgen met de wachtverpleegkundige. Meegaan naar spoed, operatiekwartier, intensieve
zorgen,…
DOELSTELLINGEN NA 3
DE
WEEK:
De student:
 Heeft inzicht over het verloop van een ERCP.
 Is in staat de patiënt te informeren omtrent het onderzoek (ERCP).
 Weet welke soorten digestieve bloedingen er voorkomen en hoe men deze kan bestrijden.
 Heeft een hemostase bijgewoond.
Week 4 - …
PROGRAMMA
Wordt door de student en mentor samen besproken:








Dagzaal:
o Time out procedure
o EKG
o Aanprikken / infuus / …
o Toedienen van medicatie (onder toezicht)
o Parameters controleren
o observatiefiche
Welke doelstellingen zijn nog niet bereikt?
Welke vooropgestelde procedures zijn nog niet bijgewoond?
Welke procedures wil de student nog bijwonen?
Een dagje pneumo meevolgen.
Een dag in de spoelruimte
Manometrie
…
05. Contactgegevens
Voor algemene informatie over je stage kan je terecht bij het S-loket:
Bij ziekte dien je steeds de afdeling te verwittigen op het nr 09/332.23.00