Watertekort 1 2 Bespaar water voor later Samenvatting Geen water? Geen toekomst! Is er wereldwijd een tekort aan water? Er is een toenemende aannemelijkheid van het wereldwijd groeiende watertekort. De Wereldbank rapporteert dat 80 landen nu watertekorten hebben die de gezondheid en de economie bedreigen, terwijl 40 procent van de wereld (meer dan 2 miljard mensen) geen toegang heeft tot water of sanitaire voorzieningen. Volgens het Internationale Water Management Instituut heeft bijna een derde van de wereldbevolking geen betrouwbare toegang tot schoon water; leveringen zijn onveilig, onbetaalbaar, of zijn er gewoon niet. Ongeveer 3 miljoen mensen – vooral kinderen – sterven ieder jaar aan ziekten die verspreid worden door vervuild water. (Bron foto: http://www.abc.net.au) In deze opdracht gaan leerlingen door het uitvoeren van een aantal opdrachten in wiskunde, BiNaSk, en technologie verschillende vraagstukken en concepten met betrekking tot het watertekort probleem, wat een groot probleem is voor een aantal landen over de hele wereld en ook in Europa, verkennen. Door middel van deze opdrachten wordt van de leerlingen verwacht dat zij beter begrip krijgen van belangrijke begrippen uit de statistiek: algebra, functies en meetkunde en van waterkwaliteit en de watercyclus. Wiskundige inhoud - Statistiek - Meetkunde - Functies BiNaSk inhoud - Waterkwaliteit - Watercyclus Leeftijd van leerlingen 12 – 15 jaar Aantal wiskundelessen 4 Aantal BiNaSk-lessen 3 Watertekort 2 1. Overzicht van de lessenserie 1.1 De situatie Het overkoepelend thema is gerelateerd aan: o Watertekort o Waterkwaliteit o Manieren om tekort aan water te overwinnen Steeds meer blijkt dat het watertekort over de hele wereld toeneemt. Volgens het Internationale Water Management Instituut heeft bijna een derde van de inwoners van de wereld geen betrouwbare toegang tot schoon water; leveringen zijn onveilig, onbetaalbaar, of zijn er gewoon niet. 1.2 Leidende vragen Wat zijn de belangrijkste redenen die het ernstige watertekort in een aantal landen veroorzaken? Wat is het effect dat vervuiling heeft op de kwaliteit van het water? Welke methodes kunnen gebruikt worden om mensen te voorzien van zuiver water? 1.3 Eindproduct Leerlingen kunnen hun bevindingen presenteren op verschillende manieren, bijvoorbeeld door middel van: • Een powerpoint presentatie • Een website • Een poster • Een verslag • Een combinatie van bovenstaande methodes 1.4 Materialen Voor het onderzoeken van waterkwaliteit zijn er verschillende materialen beschikbaar. Zie de Waterkwaliteit-taak voor mogelijkheden om pH, bacteriën, transparantie, etcetera te meten. Een kant-en-klare verzameling van meetinstrumenten is te bestellen via: http://www.carolina.com/product/earth+and+environmental+science/environmental+systems/water/w ater+quality+survey+kit.do?sortby=priceAscend Watertekort 3 1.5 Suggesties In deze taak staat Cyprus centraal. Deze situatie kan aangepast worden aan andere gevallen als dit beter past bij de interesses van de docent en/of leerlingen. Niet alleen Cyprus (in Europa), maar ook andere EU-landen (bijvoorbeeld Spanje) zijn geconfronteerd met het watertekort. Verder is het probleem veel ernstiger in een aantal Afrikaanse en Aziatische landen. Watertekort 4 1.6 Het taakplan Het taakplan geeft het interdisciplinaire karakter van de taak aan en bevat specifieke vragen voor BiNaSk en wiskunde lessen die gerelateerd zijn aan de overkoepelende vragen. Les BiNaSk Wiskunde 1 Introductie van de situatie: Hoe belangrijk is het watertekort probleem? Welke acties kunnen worden ondernomen om het watertekort probleem op te lossen? 2 Taak 1: Watercyclus Onderzoeken van de watercyclus en hoe deze gerelateerd is aan het watertekort probleem. 3 Taak 2: Waterkwaliteit Onderzoek de waterkwaliteit van een nabijgelegen meer en hoe de kwaliteit van het water het leven van een aantal planten en dieren die in de buurt leven beïnvloedt. 4 Taak 3: Ontziltingsinstallatie Onderzoek wat de best mogelijke plaats is om een ontziltingsinstallatie te bouwen om beter aan de behoeften van de vier steden te voldoen. 5 Taak 4: Haal het water hier! Onderzoek milieuvraagstukken vanuit een wiskundig en economisch perspectief om te identificeren vanuit welk land Cyprus water kan importeren. Eindopdracht: Bestrijd het watertekort! Bespaar water voor een betere levenskwaliteit! Bereid een presentatie voor (powerpoint, website of een poster) om aan te geven waarom het belangrijk is om water te besparen en welke acties ondernomen kunnen worden om water te besparen. Watertekort 5 2. Beschrijving van de taken 2.1 Taak 1 – Introductie van de hoofdvraag Doel Leerlingen verkennen het watertekort probleem vanuit verschillende invalshoeken en identificeren het belang ervan. Uitkomsten Het belangrijkste doel van de eerste activiteit is leerlingen bewust laten worden dat de beschikbaarheid van vers water een privilege is in Nederland en dat veel landen (ook in Europa) een groot probleem hebben met watertekort. Activiteit 1 voor leerlingen Leerlingen bestuderen in groepjes de teksten van werkblad 1 en eventueel aanvullend materiaal om het belang van water te onderzoeken en hoe het watertekort het leven beïnvloedt in een aantal landen (wereldwijd). Ieder groepje bereid een korte presentatie voor (poster of powerpoint) over het watertekort probleem. Watertekort 6 Werkblad 1a: Bronnen Introductie Staan we voor een wereldwijd tekort aan water? Er is toenemend bewijs van een groeiend wereldwijd tekort aan water. De Wereldbank rapporteert dat 80 landen nu watertekorten hebben die de gezondheid en de economie bedreigen, terwijl 40 procent van de wereld (meer dan 2 miljard mensen) geen toegang heeft tot water of sanitaire voorzieningen. Volgens het Internationale Water Management Instituut heeft bijna eenderde van de wereldbevolking geen betrouwbare toegang tot schoon water; leveringen zijn onveilig, onbetaalbaar, of ze zijn er gewoon niet. Ongeveer 3 miljoen mensen – vooral kinderen – sterven ieder jaar aan ziekten die verspreid worden door vervuild water. Het moet vanzelfsprekend zijn dat de bevolkingsgroei de voornaamste boosdoener achter het groeiende wereldwijde tekort aan water is. In slechts 60 jaar is het aantal mensen op de planeet explosief gegroeid van 2500 miljoen naar 6,5 miljard. Al deze mensen moeten eten en het genereren van al dat voedsel vergt enorme hoeveelheden water. Zeventig procent van al het water dat mensen gebruiken gaat naar het ondersteunen van de landbouw. En alle economische ontwikkelingen waar de technocraten van uitgaan – een groeiende bevolking, een langere levensverwachting, een betere levensstandaard zou, als als dit gebeurt, het gevaar sterk verhogen. Als de levensstandaarden van mensen toenemen, vraagt dat om meer vlees in hun dieet. De aantallen kunnen dan veranderen – in een verkeerde richting. Het kweken van een ton graan vereist 1000 ton water; een ton rundvlees vereist 15.000 ton. Volgens de Wereldbank verdubbelt de wereldwijde vraag naar water elke 21 jaar, en in sommige regio’s zelfs sneller. Watertoevoer kan niet op gelijke afstand worden gehouden met de vraag, naarmate de bevolking stijgt en de steden ontploffen zal het watertekort op de wereld exponentieel groeien. Middellandse zeegebied: de woestijn wordt ingesloten Het Middellandse zeegebied, beschouwd als de zuidelijke grens van Europa, verliest steeds meer water en lijdt aan verwoestijning. Volgens de voormalige voorzitter van de European Society of the Earth Conservation (EECS), José Luis Rublo, ‘Europa is in een overgangsfase en zal veel last hebben van het wereldwijde opwarmen van de aarde’. Het is geen toeval dat een andere conferentie over woestijnen en woestijnvorming gehouden zal worden in Jeruzalem, Israël, van 12 tot 16 november. Tijdens deze jaarlijkse bijeenkomst zullen de gasten reflecteren over oplossingen ter bestrijding van woestijnvorming. Volgens het Verdrag van de VN ter bestrijding van woestijnvorming nemen woestijnen 36 mijloen vierkante kilometer van de planeet in en nemen ze elk jaar ongeveer 24000 miljoen ton landbouwgrond op. Egypte lijdt het meeste aan watertekorten en woestijnen bevatten 90% van de oppervlakte van het land, steden en boomloze gebieden 9.75%, water 0.25% en bossen 0%, volgens Eumedstat. Maar de EU landen zijn ook bedreigd. Spanje is het meest droge land in Europa: 66% van de oppervlakte is blootgesteld aan verwoestijning. Portugal en Griekenland hebben ook last van soortgelijke problemen. In Portugal zal 66% van het totale grondgebied woestijn worden voor 2026. Bekende oorzaken De oorzaken van watertekort zijn bekend. ‘De overexploitatie van het land is een van de oudste oorzaken van het watertekort. In Europa heeft men in de landbouw gewerkt voor de laatste 8000 jaar’ verklaart José Luis Rubio. ‘Massatoerisme, hoge bevolkingsdichtheid en de industriële concentratie verergeren ook de situatie. De laatste absurditeit van de moderne wereld zijn de golfbanen: in januari 2006 had Spanje 308 golfbanen. Tien maanden later was het aantal golfbanen toegenomen tot 324, en 65% van deze waren gelegen in de droge gebieden van het land. Dit is de Spaanse paradox, ze drogen hun land om een oase van groene vegetatie te creëren. Juan José Ibáñez, deskundige van de biologie en wetenschap in het CSIC, waarschuwt dat het heraanplanten van bomen in de Middellandse zee biodiversiteit kan verminderen en voegt daaraan toe dat ‘paleontologische en palynologische ervaringen tonen dat herbeplantingsregelingen alleen werkten in de bergen. Misschien is de oplossing om watertekorten tegen te gaan wel het verminderen van het waterverbruik. Een manier is natuurlijk om de prijs van water te verhogen. Duitsland heeft het duurste water (1.80 euro per vierkante meter), Spanje is het goedkoopst (0,77 euro per vierkante meter water). Watertekort 7 Griekenland worstelt met tekort aan water ATHENE — Watertekorten hebben een groot deel van Griekenland geteisterd, met name de Egeïsche eilanden, op het hoogtepunt van het toeristische zomerseizoen. Verschillende eilanden in de Cycladen groep, met inbegrip van Paros, Milos en Tinos, hebben beperkingen opgelegd om de reserves te handhaven tot schepen via het water aankomen bij het vasteland. Op het eiland Kimolos hebben inwoners en toeristen vijf dagen lang flessen water gebruikt tot een zending arriveerde. Het probleem is verergerd door de toegenomen consumptie van water tijdens een record hittegolf die het zuiden van Europa vorige maand heeft geteisterd en veroorzaakte een verdamping van een deel van het water in reservoirs. Griekenland heeft eerder te maken gehad met watertekorten, maar het probleem dit jaar is ongekend. De regering reageerde deze week door een noodtoestand te verklaren om ervoor te zorgen dat de kranen niet droog komen te staan in een jaar waarin een record aantal van 16,5 miljoen toeristen werden verwacht. Het probleem van de slinkende waterreserves wordt niet beperkt tot de eilanden: Griekenland is een van de droogste landen in Europa. Waterreserves zijn gedaald met ongeveer 30 procent in Athene, waar de helft van de bevolking van het land (10 miljoen) woont. De reserves zijn nu op hun laagste niveau van de afgelopen vijf jaar volgens het bestuur van de waterschappen. "De crisis op de eilanden is een zeer klein deel van een algemeen probleem in Griekenland,” zei de directeur van het Griekse kantoor van Greenpeace, Nikos Charalambides. Hij verwijt verspilling aan agrarische praktijken, maar ook aan een ambitieus plan van de regering om het toerisme te verhogen. "Het is schandalig om de oprichting van golfbanen en zwembaden te plannen wanneer watertanks drooglopen en we niet de middelen hebben om water-hongerige gewassen zoals katoen te telen." Een paradijselijk eiland getroffen door een alarmerend watertekort Er zijn problemen in het paradijs, zoals het populaire toeristische eiland Cyprus dat wordt geconfronteerd met een ernstig watertekort. Momenteel staan de reservoirs voor circa 9% vol. Het land heeft drie jaren van lage niveaus van regenval gehad, en een vierde jaar is mogelijk op komst. Het is heel slecht, geeft Vlassis Partassides, hoofd van waterbeheer aan in een interview met Reuters. "Als de droogte nog voor een vierde jaar aanhoudt, zijn de gevolgen zeer ernstig." Water is altijd een waardevolle grondstof geweest op het mediterrane eiland dat een van ‘s werelds hoogste concentraties van reservoirs heeft. Het land is gewend aan regelmatige periodes van droogte als gevolg van de ligging en het klimaat, maar er is een scherpe daling te zien in de hoevelheid regen in de afgelopen 35 jaar. Sinds 1972 is de regenval met 20% gedaald en de afvloeiing in de reservoirs is gedaald met 40%. In dezelfde periode heeft een stijging van de temperatuur plaatsgevonden. In de laatste 100 jaar is de temperatuur met ongeveer 2 graden Fahrenheit toegenomen, terwijl de neerslag per jaar gedaald is met drie centimeter. Autoriteiten leggen de schuld neer bij de opwarming van de aarde. Landbouw maakt minder dan 3% uit van het bruto binnenlands product in Cyprus, hoewel dat aantal hoger is in het noorden van het eiland. Nog steeds zijn citrusbomen een symbool van het eiland, maar hun voortbestaan wordt bedreigd. De vraag naar water in Cyprus overtreft voor nu het aanbod. Deskundigen schatten dat het bijna 180 miljoen kubieke water nodig zal hebben tot het nieuwe jaar. Kouris, een van de grootste en belangrijkste dammen van het eiland, staat momenteel voor minder dan 2,5% vol, met 3.23 miljoen ton water. Het eiland doet in toenemende mate een beroep op ontziltingsinstallaties voor water, maar ze kunnen alleen aan 45% van de vraag voldoen en hun werking kost veel energie. Cyprus heeft een sombere visie op de toekomst. Het eiland zal zich moeten aanpassen aan de veranderingen door de opwarming van de aarde. Wetenschappers geloven dat alleen een significante verandering in de landbouwpraktijk, alsmede wat betreft waterbeheer, in staat is om het eiland te redden. Voor nu hopen ze vooral op regen. Watertekort 8 Werkblad 1b: Vragen Wat zijn de hoofdredenen voor het wereldwijde tekort aan water? ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... Wat is woestijnvorming? ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... Wat kunnen we doen om het watertekort te verminderen? ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... Waarom is watertekort een groot probleem voor de EU? ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... Watertekort 9 2.2 Taak 2 – De Watercyclus Doel van de taak In deze taak wordt van leerlingen verwacht dat ze: Het proces van verdamping, condensatie en neerslag identificeren en uitleggen. Specifieke karakteristieken van elk proces identificeren. Uitleggen hoe de watercyclus werkt. Uitleggen wat er in elke cyclus gebeurt en een model ontwerpen voor de watercyclus. De effecten van lucht (wind) op verdamping uitleggen. Fig. 2.1: The Water Cycle (Hydrologic Cycle) (http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Hydrologic_cycle.gif) Bijdrage aan de hoofdvraag Identificeren hoe de watercyclus gerelateerd is aan de kwaliteit van water en het watertekort probleem. BiNaSk inhoud Watercyclus, waterkwaliteit. Uitkomsten Leerlingen zullen de definitie van neerslag beoordelen en veel voorkomende voorbeelden van neerslag die te zien zijn in weersomstandigheden bespreken. Discussieer met leerlingen: "Wetenschappen hebben een manier ontwikkeld om meer en dikkere wolken te maken. Ze laten kleine deeltjes in de lucht vallen boven een gebied dat regen nodig heeft. Water dat verdampt uit de grond, maar nog niet gecondenseerd is naar iets, kan dan condenseren rond Watertekort 10 deze deeltjes. Nieuwe wolken en mogelijk regen is gevormd over de regio die anders geen regen gehad zou hebben. Dit werkt prima voor een boer die behoefte heeft aan regen. Maar er is een probleem. Het water dat is omgezet in regen op een bepaalde locatie, zou waarschijnlijk later ergens anders omgezet zijn in regen. Maar omdat het regende over het veld waar het vliegtuig over vloog, is er niet genoeg water in de lucht om over de velden te regenen zoals anders gebeurd zou zijn. Leerlingen zullen dan verschillende vormen van neerslag onderzoeken op het internet. Vraag de klas wat ze denken en laat ze bepalen welke resolutie besproken in de klassendiscussie het meest redelijk is en waarom. Rapporteer hierover in een wetenschappelijk tijdschrift. Werkblad 2a 1. Wat is neerslag? Schrijf hieronder je eigen definitie op. ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... 2. Wat is jouw mening over de nieuwe methodes voor het maken van meer en dikkere wolken? ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... Leerlingen zullen ontdekken hoe wolken gevormd worden. Een uitleg van de activiteit kan hier gevonden worden: http://www.triviaplanet.com/clouds.htm. Alle waterbronnen op aarde laten waterdamp vrij in de lucht. Als de waterdamp opstijgt, combineert het met kleine deeltjes in de lucht en deze vormen samen dan waterdruppels. Miljoenen kleine waterdruppeltjes combineren om een wolk te maken. Watertekort 11 De volgende activiteit betreft de watercyclus. Discussieer dat de watercyclus continu doorgaat. Het heeft geen begin of einde. Het wordt beïnvloed door wind, druk, relatieve vochtigheid en temperatuur, maar stopt nooit. Het is opgebouwd uit drie componenten: verdamping, condensatie en neerslag. Bespreek elke component en dat elke component ervoor zorgt dat de andere twee voorkomen. Bespreek het belang en de betekenis van elk onderdeel. Wijs erop dat de snelheid van verdamping, condensatie en neerslag beïnvloed kan worden door de geografische legging en door klimatologische omstandigheden, enz. Werkblad 2b Een voorbeeld van een animatie van de waterkringloop is te zien op: http://earthguide.ucsd.edu/earthguide/diagrams/watercycle/index.html en op: http://prof.danglais.pagesperso-orange.fr/animations/watercycle/watercycle.htm 1. Wat zijn de componenten van de watercyclus? Wat zijn de kenmerken van elk component? ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... 2. Wat heb je geleerd over de watercyclus? Heeft het verschillende fasen? Is het continu of stopt het wel eens? Wat is het begin van de watercyclus? Welke factoren zijn van invloed op de watercyclus? ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... 3. Teken je watercyclus schema in het vak hieronder. Watertekort 12 2.3 Taak 3 – Waterkwaliteit (keuzeopdracht) Doel van de taak Het hoofddoel van deze taak is om de waterkwaliteit van een meer vlakbij school te onderzoeken. Leerlingen zullen naar verwachting: Het belang van waterkwaliteit begrijpen en hoe gevaarlijk slechte waterkwaliteit is voor levende organismes in het meer en in de gebieden er omheen De nodige metingen en experimenten uitvoeren om de waterkwaliteit te onderzoeken Bijdrage aan de totale vraag In deze opdracht vinden de leerlingen de factoren die de waterkwaliteit beïnvloeden. BiNaSk inhoud Waterkwaliteit, het ontwerpen en uitvoeren van experimenten Materialen Testbuizen Spuiten Alkaliteit Tiration Reagens B Nitraat 1 & 2 tabletten PH Meter Thermometers Uitkomsten Leerlingen identificeren overeenkomsten en verschillen tussen leidingwater en water uit een meer. Voor methode en mogelijke resultaten: zie de Waterkwaliteit opdracht. De volgende waarden zijn geaccepteerd voor meren en rivieren: 1. Alkaliteit: 2 – 10 ig/L 2. Fosfaten: 10 – 15 ig/L voor meren of 20-25 ig/L voor rivieren 3. pH: 6,5 – 8,0 4. Nitraten: 350 ig/L voor meren en 250 – 350 ig/L voor rivieren Watertekort 13 2.4 Taak 4 – Bouw van een nieuwe ontziltingsinstallatie Doel van de taak In deze opdracht gaan leerlingen verschillende mogelijkheden ontdekken voor het bouwen van een nieuwe ontziltingsinstallatie, die aan de behoeften van vier steden zal voldoen. Om deze opdracht uit te voeren kunnen leerlingen werken met een dynamisch meetkunde software pakket om de optimale plaats voor de nieuwe ontziltingsinstallatie te vinden. Hiervoor kan Geogebra software gebruikt worden. Geogebra kan gedownload worden op www.geogebra.org. Bijdrage aan de totale vraag Ontziltingsinstallaties bouwen is een methode die gebruikt wordt in een aantal landen om het watertekort probleem in kaart te brengen. Wiskundige inhoud Ruimtelijk redeneren, meetkunde, kortste pad probleem, optimaliseren, metingen BiNaSk inhoud Bronnen van drinkwater, ontzilting Materialen Software: Geogebra Dynamic Geometry. Kan gedownload worden op: www.geogebra.org Introductie van de activiteit Watertekort 14 Vier steden hebben besloten om een ontziltingsinstallatie te bouwen om in hun behoeften te kunnen voorzien. Vind de optimale locatie voor deze installatie en geef je oplossing weer. Je kunt verschillende hypotheses gebruiken (bv, populatie van de stad en landschap). Uitkomsten Activiteit voor leerlingen Leerlingen vinden de optimale locatie om de nieuwe ontziltingsinstallatie te bouwen. 1. Leerlingen gebruiken de software om hun eerste gedachten te verkennen. 2. Indien mogelijk kunnen leerlingen het probleem verder onderzoeken door meer realistische factoren toe te voegen zoals populatie en landschap. Werkblad 4 1. Schrijf je eerste hypotheses hieronder op. Ga dan naar de software omgeving om je hypotheses te testen en te ondersteunen met geschikte bevindingen. 2. Wat is volgens jou de locatie van de vier steden? Schets je oplossing hieronder. 3. Wat is de optimale plaats voor de ontziltingsinstallatie? 4. Hoe kun je je klasgenoten ervan overtuigen dat je alle mogelijke locaties van de vier steden in acht hebt genomen? Geldt je oplossing voor al deze gevallen? 5. Zijn er andere factoren die je ook mee wilt nemen in je redenering van de best mogelijke plaats voor een ontziltingsinstallatie? Hoe kunnen deze factoren de locatie van de installatie beïnvloeden? Watertekort 15 2.5 Taak 5 – Haal het water hier! Doel van de taak In deze opdracht gaan leerlingen het milieu en de toegepaste economie ontdekken vanuit een wiskundig perspectief, om zo de best mogelijke plaats te vinden om water uit te halen. Deze activiteit biedt mogelijkheden voor het afdekken van concepten uit de wiskunde (bv. evenredigheid, tarieven, statistiek) en de wetenschap (bv. vervuiling van de zee). Wiskundige inhoud Proportionaliteit, snelheden, gemiddelde, weging, kwantificeren van gegevens BiNaSk inhoud Zeevervuiling Materialen Software: 1. Spreadsheet software. Open Office of Ms Office Spreadsheet kan worden gebruikt. 2. Google Earth. Vrij beschikbaar op www.earth.google.com Google Earth Leerlingen kunnen gebruik maken van Google Earth om de afstand tussen Cyprus en andere landen die bereid zijn om water te leveren te vinden. In tegenstelling tot reguliere kaarten kan Google Earth leerlingen helpen bij het maken van nauwkeurige berekeningen. Google Earth is meer precies in het tekenen van de routes en uiteindelijk in het brengen van een bezoek aan de verschillende landen om hun grote havens te verkennen. Watertekort 16 Leerlingen kunnen dan het verstrekte Excel-bestand gebruiken om modellen te maken voor het vinden van de best mogelijke plek om water te kopen. Werkblad 5 Cypriotische ambtenaren besloten om een contract met een nabijgelegen land te tekenen om meer dan 12 miljoen kubieke meter in te voeren in de zomerperiode vanaf eind juni. Ambtenaren zullen ook een contract tekenen met een rederij voor olietankers voor het verstrekken van water aan Cyprus. Dit tanker leveringsprogramma zal blijven tot er een permanente oplossing voor het probleem zal worden bereikt. Het water zal direct worden gepompt in de belangrijkste watervoorziening pijpleidingen met eventuele overschotten naar de reservoirs. Het Waterschap van Cyprus moet beslissen uit welk land Cyprus het water zal importeren voor komende zomer. Door gebruik te maken van de verstrekte informatie staat de raad bij het maken van de best mogelijke keuze. Libanon, Griekenland, Syrië en Egypte spraken hun bereidheid uit om Cyprus te voorzien van water. De waterschap heeft informatie ontvangen over de waterprijs, hoeveel water ze Cyprus kunnen aanbieden in de zomer, de tankeroliekosten en de havenfaciliteiten. Informatie wordt hieronder weergegeven. Schrijf een brief met uitleg over de methode die u gebruikt om uw beslissing te onderbouwen zodat de raad uw methode kan gebruiken om de best beschikbare optie voor nu te selecteren, maar ook voor de toekomst, wanneer de raad van bestuur gelijkaardige beslissingen zal moeten nemen. Land Waterlevering per week (in ton) Waterprijs (per ton) Tankercapaciteit (ton) Tanker oliekosten per 100 km Havenfaciliteiten voor tankers Egypte 3 000 000 € 4.00 30 000 € 20 000 Gemiddeld Griekenland 4 000 000 € 2.00 50 000 € 25 000 Heel goed Libanon 2 000 000 € 5.20 30 000 € 20 000 Gemiddeld Syrië 3 000 000 € 5.00 30 000 € 20 000 Goed 1. Schrijf hier je hypothese op. 2. Laat hieronder zien hoe je de hierboven verstrekte gegevens zult gebruiken. Welke andere berekeningen moet je maken? 3. Ontwerp je experiment om de hierboven genoemde vraag te beantwoorden! 4. Schrijf een brief naar de raad van bestuur van water waarin je uitlegt hoe je het probleem hebt opgelost. Probeer aan te geven waarom jouw oplossing de best mogelijke oplossing is en geef expliciet aan welke aanpak je hebt gebruikt om het probleem op te lossen. Watertekort 17 2.6 Taak 6 – Bespaar water voor later Doel van de taak Gebaseerd op het werk dat de leerlingen in de vorige taken hebben verricht, gaan ze in groepen een presentatie voorbereiden (in de vorm van een poster, powerpoint presentatie, of website) om te documenteren hoe belangrijk het is om water te besparen en fris en schoon water voor alle mensen beschikbaar te stellen.