Figuur 2. WAAROM IS HET BETOUWBAARDER OM BEIDE

 AFDELING HUMANE GENETICA FORENSISCH LABORATORIUM VOOR DNA‐ONDERZOEK WAAROM IS HET BETOUWBAARDER OM BEIDE OUDERS IN EEN DNA‐ONDERZOEK TE BETREKKEN IN PLAATS VAN ALLEEN DE BETWISTE OUDER? Figuur 1.
DNA en overerving: = vrouw
= man
= chromosoom 1
Het DNA van ieder mens bestaat uit 23 paar chromosomen. Kinderen erven altijd de helft van ieder = chromosoom 2
= chromosoom 3
chromosomenpaar van hun moeder en de helft van hun Moeder
Vader
vader, maar die helften zijn niet altijd hetzelfde, zoals in figuur 1 te zien is. In figuur 1 is een gezin weergegeven met 2 kinderen. Chromosomen zijn weergegeven als verschillend gekleurde dobbelstenen. Verschillende aantallen ogen op de dobbelstenen stellen de verschillende DNA‐profielen voor. In verband met de overzichtelijkheid is het overervingspatroon van slechts 3 paar dobbelstenen (chromosomen) weergegeven. In dit gezin zien we voor deze 3 paar dobbelstenen het Dochter
Zoon
volgende overervingspatroon:  De dochter erft van haar moeder een groene dobbelsteen (chromosoom 1) met 1 oog, een blauwe dobbelsteen (chromosoom 2) met 3 ogen en een oranje dobbelsteen (chromosoom 3) met 3 ogen. Van haar vader erft zij een groene dobbelsteen met 3 ogen, een blauwe dobbelsteen met 3 ogen en een oranje dobbelsteen met 6 ogen.  De zoon erft van zijn moeder een groene dobbelsteen met 2 ogen, een blauwe dobbelsteen met 1 oog en een oranje dobbelsteen met 3 ogen. Van zijn vader erft hij een groene dobbelsteen met 2 ogen, een blauwe dobbelsteen met 5 ogen en een oranje dobbelsteen met 6 ogen. Dus, ondanks het feit dat de dochter en de zoon “volbloed” broer en zus van elkaar zijn, hebben zij verschillende DNA‐profielen voor de chromosomenparen 1 (groen) en 2 (blauw) en delen zij alleen de chromosomen 3 (oranje) van zowel hun vader als hun moeder. Verder zien we in figuur 1 dat de moeder en de vader, ondanks dat zij niet aan elkaar verwant zijn, wel overeenkomsten tussen hun DNA‐profielen hebben: Beiden hebben een groene dobbelsteen met 2 ogen en een blauwe dobbelsteen met 3 ogen. Deze overeenkomsten worden veroorzaakt door het gegeven dat de wereldwijde variatie binnen het DNA niet onbeperkt is (tenslotte kan met een dobbelsteen enkel 1 t/m 6 gegooid worden) en berusten dus op toeval. Figuur 2.
DNA‐onderzoek tbv de vaststelling van vaderschap: In figuur 2 zijn 3 personen weergegeven: vrouw X, vader 1 en vader 2. Vrouw X wil een DNA‐onderzoek laten uitvoeren om te Vrouw X
Vader 1
Vader 2
bepalen wie van de twee potentiële vaders haar biologische vader is. De moeder van vrouw X wil niet meewerken aan het DNA‐onderzoek. V2 (pr:24‐12‐15) Bezoek adres: FLDO LUMC, gebouw 2 Einthovenweg 20 Leiden FL‐ALG51.02.docx
Telefoon: Fax: Website: 071 ‐ 526 9540 071 ‐ 526 8278 www.fldo.nl Pagina 1 van 2 Post adres: FLDO, postzone S5‐P
LUMC Postbus 9600 2300 RC Leiden AFDELING HUMANE GENETICA FORENSISCH LABORATORIUM VOOR DNA‐ONDERZOEK Figuur 3.
Bij een vergelijking van de DNA‐profielen van vrouw X met vader 1 en Vader 2
Vader 1
vader 2 (figuur 3) zien we het volgende:  Vrouw X en vader 1 hebben beiden een groene dobbelsteen met 2 ogen, een blauwe dobbelsteen met 1 oog en een oranje dobbelsteen met 6 ogen.  Vrouw X en vader 2 hebben beiden een groene dobbelsteen met 1 oog, een blauwe dobbelsteen met 4 ogen en een oranje dobbelsteen met 6 ogen. Op basis van de resultaten van dit DNA‐onderzoek zouden vader 1 en vader 2 dus beiden de biologische vader kunnen zijn van vrouw X aangezien beiden de helft van hun DNA‐profiel met haar delen. Vrouw X
Vrouw X
Uiteraard kan deze uitslag niet correct zijn. Figuur 4.
Moeder
Na het zien van deze uitslag is de moeder van vrouw X toch bereid om mee te werken aan het DNA‐onderzoek. Wanneer haar DNA‐profiel wordt vergeleken met het DNA‐profiel van vrouw X (figuur 4) zien we dat vrouw X van haar moeder de volgende dobbelstenen moet hebben geërfd:  De groene dobbelsteen met 2 ogen.  De blauwe dobbelsteen met 1 oog.  De oranje dobbelsteen met 3 ogen. De andere 3 dobbelstenen moet vrouw X dus van haar biologische vader hebben geërfd. Vrouw X
Als we nu opnieuw de DNA‐profielen van vader 1 en vader 2 er bij nemen (figuur 5), zien we het volgende:  Vrouw X kan de groene dobbelsteen met 1 oog niet van vader 1 hebben geërfd en wel van vader 2.  Vrouw X kan de blauwe dobbelsteen met 6 ogen eveneens niet van vader 1 hebben geërfd en wel van vader 2.  De oranje dobbelsteen met 6 ogen kan theoretisch nog steeds zowel van vader 1 als van vader 2 zijn geërfd. Echter, aangezien de andere dobbelstenen van vrouw X niet van vader 1 geërfd konden zijn, mag worden geconcludeerd dat de overeenkomst voor de oranje dobbelsteen op toeval berust. Figuur 5.
Vader 2
Op basis van de resultaten Vader 1
Moeder
Moeder
van dit nieuwe DNA‐
onderzoek kan dus worden geconcludeerd dat vader 2 de biologische vader is van vrouw X en niet vader 1. Vrouw X
Vrouw X
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met het FLDO via het onderstaande postadres, telefoonnummer of e‐mail adres. V2 (pr:24‐12‐15) Bezoek adres: FLDO LUMC, gebouw 2 Einthovenweg 20 Leiden FL‐ALG51.02.docx
Telefoon: Fax: Website: 071 ‐ 526 9540 071 ‐ 526 8278 www.fldo.nl Pagina 2 van 2 Post adres: FLDO, postzone S5‐P
LUMC Postbus 9600 2300 RC Leiden