2. Verschillende vormen van fusie en/of overname

.1
2
Onderscheid fusie en overname
12 FUSIE EN OVERNAME
2.
Verschillende vormen van fusie en/of
overname
2.1 Onderscheid fusie en overname
Fusie en overname (M&A) worden vaak in één adem genoemd. Zo wordt impliciet verondersteld
dat er geen onderscheid is tussen een fusie en een overname. Theoretisch is dat echter wel zo.
Onder een fusie verstaat men doorgaans het samengaan van twee of meer ondernemingen van
ongeveer gelijk belang en gelijke omvang, waarbij de oorspronkelijke aandeelhouders na de fusie
nog steeds een aandeel in de zeggenschap vertegenwoordigen. Bij een overname is één partij
meestal de dominante partij en zal deze dominante partij na de overname ook de zeggenschap
hebben.
In de praktijk is het onderscheid soms ook lastig te maken. Het komt voor dat een transactie als een
fusie wordt gepresenteerd, maar in werkelijkheid een overname is. Bijvoorbeeld wanneer het
management van een van beide partijen de controle naar zich toetrekt ten koste van het management van de andere partij. Of wanneer één van de partners uiteindelijk toch een meerderheid behoudt ten aanzien van essentiële besluiten.
Het onderscheid tussen fusie en overname is zowel voor de financiële en fiscale context als voor
de juridische context van belang. Het beïnvloedt de rol van de adviseurs in het proces. Het heeft
gevolgen voor de juridische documentatie en het heeft wellicht grote fiscale implicaties. Het onderscheid wordt in dit hoofdstuk verder toegelicht. In het overige gedeelte van dit hoofdstuk
gelden uitspraken over overname meestal ook voor een fusie (tenzij anders vermeld).
In het verlengde van een fusie – feitelijk de meest vergaande vorm van samenwerking – zijn er ook
andere samenwerkingsverbanden tussen ondernemingen mogelijk. Denk bijvoorbeeld aan een
joint venture of samenwerking door middel van een vennootschap onder firma. Deze komen hier
niet aan de orde.
2.2 Soorten fusies of overnames
Over het algemeen onderscheidt men drie soorten fusies of overnames:
a. Juridische fusie. Deze vorm van fusie is in Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek geregeld. Bij de
juridische fusie is er één verkrijgende vennootschap en zijn er één of meer verdwijnende venSuppl. 54 (mei 2007)
financieel
zakboek
.2
FUSIE EN OVERNAME 12
2
Verschillende vormen van fusie en/of overname
nootschappen. Alle goederen gaan onder algemene titel over. Het is een voornamelijk notariële, strak omschreven, exercitie. De wet geeft exact aan wat wanneer dient te geschieden. Het
tijdsbeslag voor de juridische uitwerking is minimaal twee à drie maanden.
b. Aandelenfusie. Hiervan wordt gesproken indien de aandelen van een besloten of naamloze
vennootschap worden overgenomen. De levering vindt plaats door middel van levering van de
aandelen. Het begrip is enigszins misleidend, aangezien het hier doorgaans een overname
betreft en geen fusie.
c. Bedrijfsfusie. Bij deze vorm van fusie worden de activa, passiva en contracten van een onderneming overgedragen. Alle goederen gaan individueel over. Het kan hierbij gaan om een overname, waarbij een onderneming alle activa, contracten (en eventueel passiva) van een andere
onderneming koopt, of waarbij twee of meer ondernemingen hun respectievelijke activa, contracten (en eventueel passiva) in een gezamenlijke entiteit inbrengen.
Men kan ook een ander onderscheid maken:
– Horizontaal – Wanneer twee bedrijven met dezelfde of vergelijkbare bedrijfsactiviteiten samengaan spreekt men van een horizontale fusie/overname, bijvoorbeeld de fusie van twee
financiële instellingen. Vaak is de versterkte concurrentiepositie hier een belangrijk motief.
– Verticaal – Wanneer twee bedrijven uit dezelfde bedrijfskolom samengaan spreekt men van een
verticale fusie/overname, bijvoorbeeld wanneer in de bloemensector een bloemenexporteur
en een kwekerij zouden samengaan.
– Conglomeraat – Wanneer twee bedrijven met bedrijfsactiviteiten die niet aan elkaar zijn gerelateerd samengaan spreekt men van een conglomeraat.
financieel
zakboek
Suppl. 54 (mei 2007)