Flyer Seedykstertoer 2014

Scholekster
Ecologie
Buitendijks komen vele verschillende soorten vogels voor. Het
Smient
gaat o.a. om de scholekster en de lepelaar. Een aantal vogels
broeden op het Noarderleech. De scholekster is hier één van.
Op het Noarderleech gaat het nog vrij goed met de
scholekster maar over het algemeen gaat het slecht met de
scholekster.
Lepelaar
Als we kijken naar de planten dan zien we een overgang van
Marrum,
binnen– en
buitendijks
zoutminnende naar zoetwater vegetatiesoorten. Bij de zee
vinden we voornamelijk zeekraal terwijl we dicht bij de dijk
aardbeiklaver vinden. Een grote oppervlakte van het buitendijkse gebied bestaat uit zeeaster.
Voor het vee dat buitendijks aanwezig is zijn dobben gemaakt. Dit zijn drinkplaatsen waar het vee zoet water kan vinden
als het gebied met zout water overstroomt.
Sneeuwgors
Binnendijks vinden we andere flora en fauna als buitendijks.
Binnendijkse vogels zijn op te delen in weidevogels (bijv.
Kievit) en akkervogels (bijv. veldleeuwerik). Zowel binnen– als
buitendijks komen de vos en de kiekendief voor. Als voedsel
Bergeend
nemen die weleens de eieren en of kuikens van de vogels.
De flora van binnendijks verschilt sterk van buitendijks. We
vinden voornamelijk akkerbouwgewassen en op de
veehouderijbedrijven grasland percelen met engels raaigras
met weinig biodiversiteit (weinig paarden- en
pinksterbloemen)
Veldleeuwerik
In deze flyer leest u hoe het dorpje
Marrum en zijn omgeving is ontstaan door
de vele eeuwen heen. U leest hoe het is
ontstaan vanuit de geologie en de ecologie.
Ook komen de antropogene invloeden aan
bod en wordt verteld wat de markante
plekken in en rondom Marrum zijn.
Seedykstertoer: (+31) 0518411434
A n t ro p o g e n e
Invloeden
Markante plekken
Buitendijks heeft de mens veel invloed gehad. Vanaf de
In en rondom Marrum zijn vele markante plekken te vinden.
middeleeuwen heeft de mens geprobeerd land te winnen
Op de karakteristieke zeedijk staat een monument omdat de
van de zee. In 1876 heeft de Friesche Landaanwin-
dijk tussen 1963 en 1993 op deltahoogte is gebracht. Achter
ningsmaatschappij een groot deel van de Waddenzee
deze dijk ligt het buitendijkse gebied Noarderleech. Dit is
geprobeerd in te polderen door de aanleg van een dam.
één van de grootste kwelders van Europa. Het gebied
Deze liep van de Friese kust naar Ameland. Het onderhoud
beslaat ongeveer 4180 hectare en heeft een grote natuur-
van de dam was echter te duur waardoor het project is
waarde.
mislukt. Vanaf de 19e eeuw werd de
Geologie
Onder de klei en veen lagen bij Marrum vinden we bodem
In het dorp vinden we de kerk op de oude terp. Deze laatste
lagen uit de verschillende ijstijden (het pleistoceen). In de
is nog steeds duidelijk zichtbaar. De straatnaam “de terp” is
tabel staan de afzettingen die zijn gevormd in het gebied
hiervan af te leiden. Verder vinden we de P.J. Wierstrastrjitte
door de geologische perioden heen. Aan het einde van het
die (waarschijnlijk) zijn naam te danken heeft aan P.J. Wier-
pleistoceen was het klimaat koud en droog; Nederland was
stra, een theologische schrijver die hier heeft gewoond. Ook
een poolwoestijn. In het holoceen werd het steeds warmer
kennen we nog de stasjonswei waar vroeger (1901-1940)
waardoor de zeespiegel in het begin van het holoceen snel
het treinstation was. Het pand is gerestaureerd en er is re-
steeg en langzamerhand afnam. Naast de zeespiegelstijging
cent een oude locomotief geplaatst. In Marrum is ook nog
ontstond er veen in heel Nederland; ook daar waar Marrum
de ringweg die om het centrum van Marrum heen loopt, de
Het binnendijkse gebied is vanaf 6000 v. Chr. bewoond.
nu ligt. Door de grote invloed van de zee in het noorden
Pongastritte en de Botaniaweg. Deze heeft zijn naam te
Na de laatste ijstijd (ca. 10.000 jaar v.Chr.) werd het
werd het veen weer bedekt met zeeklei en ging in de loop
danken aan een state (burcht of landhuis) die hier heeft
klimaat milder en is er een veenmoeras ontstaan. Door-
van de jaren het veen zelfs eroderen waardoor het gedeel-
gestaan.
telijk verdween. Marrum ligt nog op een (veen)terp.
“landbouwersmethode” gehanteerd en hierna de
“bezinkveldenmethode”.
dat de zeespiegel steeg werd een deel van het veen weer
afgebroken door de zee. Een ander deel van het veen
Geologische periode
werd bedekt met zeeklei.
Als we kijken naar de terpen in het gebied langs de Middelzee dan zien we drie verschillende generaties terpen.
Holoceen
De eerste generatie waren kleine opgehoogde
Subatlanticu
m
Subboreaal
Tijdschaal in
jaren vóór
Christus
900
3000
woonheuvels van huisvuil mest en kwelderzoden. De
tweede generatie is opge-
Atlanticum
Boreaal
Preboreaal
worpen tussen 200 v. Chr.
en 200 n. Chr. En de derde
generatie ontstond in de 7e
eeuw n. Chr.
Pleistoceen
6000
7700
8300
Ong. 70000
Aangetroffe
n afzetting
in dit gebied
Jonge
zeeklei
Oppervlakte
veen
Oude zeeklei
Basisveen
Dekzand
keileem