Je kunt geen problemen oplossen met dezelfde manier van denken

Veranderen is niet het verbeteren van het bestaande,
maar het gezamenlijk creëren van iets nieuws
Je kunt geen problemen oplossen
met dezelfde manier van denken
waarmee de problemen veroorzaakt zijn
Sigma Real Time - Rob de Wilde
Dialoogregels
• Ieders mening is geldig: – consensus is niet nodig!
• Accepteer verschillen en zoek naar
overeenkomsten
• De tijd is gegeven
• Werk met 2 tafelrollen:
Schrijver/rapporteur
Gespreksleider &
Tijdsbewaker
Gespreksronde 1
Belangrijke inzichten en dilemma’s
• Kies een gespreksleider en een schrijver/rapporteur
1. Deel met elkaar:
- Wat zijn n.a.v. gisteren voor mij de belangrijkste
inzichten?
2. en… :
- Welke dilemma’s ervaar ik vanuit een
veranderkundig perspectief?
• Schrijf antwoord op vraag 2 op flap en presenteer
Gegeven tijd =
25 minuten
“we hebben een visie!!”
Sigma Real Time - Rob de Wilde
Verandering 1e orde: transitie
Maatregel niveau; van probleem naar oplossing;
binnen het bestaande systeem
(single loop) verplaatsing van dingen, mensen en
waarden)
Verandering 2e orde: Leren
(double loop): Leer niveau; hoe zijn we nou
eigenlijk bezig?
(uit de bestaande box treden en samenhangen en
patronen zien)
Verandering 3e orde: transformatie
Verander niveau; we vinden onszelf opnieuw uit,
we gaan ons anders organiseren vanuit alle
aspecten. (triple loop)
©Rob de Wilde Sigma - RT BV
Veranderen start bij de reflectie op onze
eigen overtuigingen
Het analytische, episodisch
model
Focus op oplossingen. Het grote
(complexe) probleem wordt in
stukjes geknipt en als
deelproblemen opgelost.
Veronderstelling:
- elk probleem heeft zijn eigen oorzaak
- en kan dus ook onafhankelijk van de
andere problemen worden aangepakt
© Sigma - RT BV, Rob de Wilde
Het systemische model
Niet zozeer kijken naar de handeling op
zichzelf, maar naar de onderlinge relaties en
de zich daar plaatsvindende patronen.
Veronderstelling:
- een probleem heeft meerdere
oorzaken
- en ook meerdere oplossingen
- zowel het probleem, de oorzaken als
de oplossingen hangen met elkaar
samen
- Verandering ontstaat door
zelforganisatie
Bestuur weet het beter
Projectmatige insteek (kaart en landschap)
Veel teveel schrijven; scheiding van denken en doen
Gebrek aan integraliteit
Niet de ‘juiste’ mensen betrokken
meer van hetzelfde
Onduidelijk waar het naar toe moet; geen gedeelde visie
© Sigma - RT BV, Rob de Wilde
Ontwikkelingen in veranderland
>1990
>1950
Third wave:
Whole Scale Change
“Iedereen” verbetert het eigen
systeem als geheel
Groeps
trainingen
“Iedereen” lost
Problemen op
>1900
Tijd- en
Arbeidsstudie
Externe deskundigen
lossen problemen op
>1970
Systeem
Benadering
Externe deskundigen verbeteren
het systeem als geheel
Naar: Marvin Weisbord, 1987:265, Productieve organisaties
Sigma Real Time - Rob de Wilde
Waar hebben we het over?
• Echte verandering gaat over gedrag
• A leidt niet lineair naar B; er is geen lineaire causaliteit
oorzaak en gevolg zijn niet te scheiden
• Verandering gaat niet over systemen, structuren en strategie
• Gedrag verandert door betekenisgeving (sense making) in (informele)
relatienetwerken
• Een nieuwe cultuur ontstaat door nieuwe interacties
• Beweging hierin is van een andere orde dan de managementwereld van
maakbaarheid, planbaarheid en controleerbaarheid.
©Rob de Wilde Sigma - RT BV
Sigma - RT BV, Rob de Wilde
Artritis; de kaart
 Ieder onderdeel ontwikkelt een
eigen werkelijkheid
(betekenissamenhang – sociale
constructies)
 (functionele) grenzen verhinderen
het grote plaatje – bomen en bos)
 “als jij verandert kan ik pas zelf ook
veranderen”
 Ik wacht wel tot het duidelijk is
©Rob de Wilde Sigma - RT BV
Werkt lijnsturing nog wel?
1.
2.
3.
4.
Het midden management
in spagaat
Noodzaak van meer
professionele ruimte
Toenemende complexiteit
Meer werken in
netwerken - emergentie
vraagt om meer
discretionaire ruimte
aan de basis en
facilitering van de top
© Sigma - RT BV, Rob de Wilde
Minder managen is hard werken
Eenheidsworst bestaat
niet meer. Noodzaak tot
diversiteit.
© Sigma - RT BV, Rob de Wilde
Van de lijn wordt gevraagd een
ondersteunende houding aan
te nemen en een verbinding
aan te gaan met de uitvoering
Naar een stakeholder benadering
Interactief werken aan een gedeeld beeld en gezamenlijke basis
Cartoon van Mark de Koning
Sigma Real Time - Rob de Wilde
emergentietuimte
Te verwerken
energie
ontregeling
Stabiele
structuur
Trust the process,
provide in frames
Oscillatie
van het proces
Innovatief
(nieuw gedrag)
Regressief (oud
gedrag)
verander
momentum
Normale fluctuaties
© Sigma - RT BV, Rob de Wilde
event
Vrij naar Zuijderhoudt ‘05
Tijd
stakeholders
Ontwerpteam
Strategische
top
Validerend &
Voorbereidend
Inbreng en
gemeenschappelijk
gedeelde Diagnose,
Visie en uitgelijnde
stappen
Kaderstellend
& Uitlijnend
Terugkoppelingsmechanismen
(actieve betrokkenheid)