Contradans nr. 3

Contradans nr. 3 – Ludwig van Beethoven
(CD 1, lvb. 8 t/m 12)
Les geschikt voor:
Lesduur:
Domein:
Leerstofonderdelen:
Werkvormen:
Uitgangssituatie:
groep 5 t/m 8
45 minuten
Luisteren naar muziek
herhaling en contrast weergeven.
luisteren, ritmes klappen en zingen van een lied.
Vormschema invullen
enige kennis van (grafische) notatie.
Voorbereiding voor de leerkracht en benodigdheden:
 Het klapstuk voorbereiden.
Verloop van de les:
Er zijn nogal wat namen van componisten die met een B beginnen: Bach, Brahms,
Bernstein, Berlioz. In deze les gaat het over een klein muziekstukje van een heel grote B:
Beethoven.
(zie achtergrondinformatie)
In zijn tijd was een uit Engeland overgewaaide volksdans erg populair: de Country Dance of
(in Wenen) de Kontratanz. Beethoven vond het beslist niet beneden zijn waardigheid er een
12-tal erg leuk op muziek te zetten. Over de oorsprong van de Contradans: zie
achtergrondinformatie.
We nemen voor deze les Beethovens 3e Contradans, hier gespeeld op een gezellig feestje in
een herberg door 2 violen en een cello (lvb. 8: Beethoven in de herberg). Er zijn twee
muzikale zinnen die elk 2x gespeeld worden, dus A A B B
Je zult het ritme goed aanvoelen als je het volgende klap/stampstuk erbij speelt:
Lvb. 9: (eerst langzaam, daarna in temp: één groep kan evt. de dans doen en de andere
groep het klapstuk)
Beethoven maakte ter afwisseling nog een derde (geheel andere) melodie C waar we een
liedje van kunnen zingen (lvb. 10: middenstuk als liedje):
De 3e Contradans in z’n geheel gaat als volgt (lvb. 11):
A – A – B - B (met klapstuk en dans), C - C (evt. met zang), A - B (met klapstuk en dans)
Beethoven had z’n Kontradansen zo gemaakt dat ze al door een piepklein strijkorkestje
gespeeld konden worden. Het mocht ook groter: meer violen en celli (die dan gesteund
werden door een contrabas). En het werd al een heel orkest als er wat blazers bij kwamen:
een fluit, 2 hobo’s, 2 fagotten en 2 hoorns (lvb. 12).
Veel plezier met deze les!
Bijlagen:
 Werkblad voor de kinderen
 Achtergrondinformatie
Werkblad:
‘Contradans nr. 3 – L. van Beethoven’
Er zijn nogal wat namen van componisten die met een B beginnen: Bach, Brahms, Berlioz,
Bernstein. In deze les gaan we het hebben over
een klein muziekstukje van een heel grote B:
Beethoven.
Ludwig van Beethoven werd geboren in 1770
te Bonn (Duitsland). Zijn vader bezorgde hem
een onplezierige jeugd doordat hij probeerde
een wonderkind van hem te maken. In 1792 trok
hij voorgoed naar Wenen. Weldra werd hij
bekend om zijn uitstekend pianospel. Maar hij
had ook financiële problemen. Erger was nog
zijn hardhorendheid die geleidelijk overging in
doofheid. Deze was zeker mede een oorzaak
van zijn beruchte ‘weerbarstige’ gedrag. In 1827
stierf hij, na een laatste moeilijke periode waarin
hij eenzaam en zwaarmoedig was.
In zijn tijd was een uit Engeland overgewaaide
volksdans erg populair: de Country Dance of (in
Wenen) de Kontratanz. Beethoven heeft er maar liefst 12 op muziek gezet.
Je hoort zo dadelijk de 3e contradans, hier gespeeld op een gezellig feestje in een herberg. Welke
instrumenten hoor je?
………………………………………………………………………………………………………………………
Er zijn twee muzikale zinnen (zin A en zin B), die elk twee keer gespeeld worden. In welke volgorde?
AABB
ABAB
ABBA
Je zult het ritme goed aanvoelen als je het volgende klap/stampstuk erbij speelt:
Beethoven maakte ter afwisseling nog een derde (geheel andere) melodie. Dit is zin C. Hiervan
kunnen we een liedje zingen:
De derde contradans in z’n geheel gaat als volgt:
Beethoven had zijn contradansen zo gemaakt dat ze al door een piepklein strijkorkestje gespeeld
konden worden. Het mocht ook groter: welke instrumenten zijn er bijgekomen?
……………………………………………………………………………………………………………………….
Achtergrondinformatie bij CONTRADANS nr. 3
Ludwig van Beethoven werd geboren in 1770 te Bonn. Zijn vader bezorgde hem een
onplezierige jeugd doordat hij probeerde van hem een wonderkind te maken.
Door kontakten met aristocratische kringen werd hij ondermeer in staat gesteld in Wenen te
studeren. In 1792 trok hij voorgoed naar Wenen.
Door financiële bijdragen van adellijke families was hij in staat onafhankelijk van opdrachten
en uitgevers te componeren. Weldra werd hij bekend om zijn uitstekend pianospel.
Beethoven had door geldontwaarding toch financiële problemen; z'n zwaarste tegenslag
vormde echter hardhorendheid, die geleidelijk overging in doofheid. Deze was zeker mede
een oorzaak van zijn beruchte weerbarstige gedrag. Toch werd hij door z'n tijdgenoten als
componist gewaardeerd.
In 1827 stierf hij, na een laatste moeilijke periode waarin zwaarmoedigheid en vereenzaming
hem kwelden.
De contradans: In Engeland werd in 1650 door John Playford een aantal
"Country Dances" gepubliceerd. Deze country dance kent twee hoofdvormen namelijk de
round en de longway. De round (= rond) is een kringdans met beurtelings mannen en
vrouwen. Bij de longway staan de mannen en vrouwen tegenover elkaar. Deze dansvorm is
niet specifiek Engels maar komt over de hele wereld voor. Bet is een volksdans hoewel hij
ook aan het hof gedanst werd. Een typisch Engels aspect aan de dans is het geleidelijk
na elkaar in de dans mengen van de paren.
Juist omdat het een volksdans is, is er weinig over de geschiedenis opgeschreven. Als er
dan ook omstreeks 1650 "dances" worden gedrukt, is dit omdat ze aan het hof zijn
geaccepteerd (Elisabeth I).
Omstreeks 1685 leren ook Nederland en Frankrijk de country dance kennen en raakt hij
geleidelijk aan verder over Europa bekend. Ook krijgt hij nu de meer galante Franse
benaming: 'contre dance’. (Nederlands= contradans).
Beethoven kwam met de contradans in aanraking en heeft er zelf tussen 1800 en 1801 een
12-tal gemaakt.
De grote innerlijke onrust en het temperamentvolle karakter van de componist komt zelfs in
deze "lichte" muziek te voorschijn. Let bijvoorbeeld op de grote tegenstelling tussen de 1e en
2e zin. De 1e zacht (piano) de tweede hard (fortissimo) en met een grote ritmische stuwing.
Daarbij is het sierlijke middengedeelte een sterk contrast. In Beethovens' tijd was een
waarschijnlijk door hemzelf gemaakte pianoversie zeer populair.
De 12 contradansen zijn in 1800/1801 ontstaan en in 1802 uitgegeven onder de titel
"Contredances pour 2 Violons et Basse et Instruments a Vent ad ibitum par Louis van
Beethoven".
De strijkerspartijen werden gedrukt en waren voor een uitvoering al voldoende.
Blazerspartijen waren dus "ad libitum" (naar believen) en apart verkrijgbaar.