Landen in transitie: vergelijking

LANDEN
IN
TRANSITIE
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
Albanië
Bulgarije
Estland
Hongarije
Joegoslavië
Kroatië
Letland
Litouwen
Oekraine
Polen
Roemenië
Slovenië
Slowakije
Tsjechië
15
16
17
18
19
20
21
22
23
Wit-Rusland
Armenië
Azerbeidzjan
Georgië
Kazachstan
Kirgizië
Oezbekistan
Tadzjikstan
Turkmenistan
Naam:
Klas:
Jaar:
LANDEN IN TRANSITIE
Praktische Opdracht aardrijkskunde 4 havo 2010-2011
(telt voor 10% mee voor je SE-cijfer)
Kaarten: 52e: 69
53e: 75
52e:118-119
53e: 128-133
Europa voor en na het einde van de “Koude Oorlog”
Tot einde Koude Oorlog in 1989 = Oost en West gescheiden door het IJzeren Gordijn
Regio
Politiek
Het Westen
2 of meer politieke partijen
Het Oosten (=Oostblok)
Één partij: communistische
Economie
Kapitalistische of vrije
markteconomie:
Plan economie
bedrijven bepalen wat, waar,
hoe en hoeveel + kwaliteit
van productie
Nationale overheid (“de
staat”) bepaalt wat, waar,
hoe en hoeveel + kwaliteit
van productie
veel zware industrie (o.a.
wapenindustrie)
Prijzen komt tot stand door
vraag en aanbod
Landen
Veel reclame
West-Europa
Overheid stelt prijzen vast
van goederen en diensten
(reclame onbekend)
Òost-Europa + Unie van
Socialistische Sovjet
Republieken (=SU)
Na 1989 (1989 : val van de Berlijnse Muur = einde Koude Oorlog = einde IJzeren Gordijn
EU is uitgebreid met een aantal vroegere Oostbloklanden zoals b.v. Polen.
PSG aardrijkskunde 4 havo JEL Praktische Opdracht: Landen in transitie
2
Deze landen hebben het nu moeilijk met de omschakeling naar een democratie met meer
dan één politieke partij en met de vrije markteconomie (veel concurrentie)
Opvallend(demografie): lage geboortecijfers en vrij hoge sterftecijfers. Dus lage of negatieve
natuurlijke groei van de bevolking
Rusland is tamelijk alleen komen te staan. Qua mogelijkheden rijk door enorme voorraden
aardolie en aardgas.
Sterftecijfer: afhankelijk van demografie: wel/geen vergrijzing
Na het einde van de Koude Oorlog (1989) hebben deze landen een aantal
belangrijke veranderingen doorgemaakt. (52e: 69A; 53e: 75A)
Politiek:
* ze zijn niet meer (bestuurlijk) afhankelijk van Rusland (zie GB52e:123A)
* ze hebben veelal nu een democratisch meerpartijenstelsel in plaats van één partij
de communistische
* sommige landen zijn lid geworden van de Europese Unie (GB52e: 69C; 53 e: 75C)
http://europa.eu/abc/european_countries/eu_members/poland/index_en.htm
* sommige landen zijn lid geworden van de NAVO
(http://www.navo-nederland.be/ )
Economisch:
Van een gesloten centraal geleide planeconomie met staatsbezit van de bedrijven
zijn het open markteconomieën met particuliere bedrijven geworden.
Cultureel:
Er is meer vrijheid van meningsuiting, meer persvrijheid, TMF en MTV zijn te
ontvangen, Mc.Donalds is aanwezig etc.
Milieu:
Er is meer aandacht voor het milieu
Met andere woorden ze doen volop mee aan de globalisering.
PSG aardrijkskunde 4 havo JEL Praktische Opdracht: Landen in transitie
3
De hoofdvraag is: wat heeft deze transitie sinds ongeveer
1990 nu opgeleverd?
Je gaat voor twee landen de volgende deelvragen onderzoeken:
I. Welke veranderingen zijn opgetreden en waarom. (=verklaring)?
Deze vraag onderzoek je met behulp van tabel I = stap 5
vraagtype: verklarend
II. Welk van de twee landen is het succesvolst in haar transitie en waarom?
Succesvol ten aan zien van de dimensies: politieke situatie, de mensenrechten
en economie
vraagtype: waarderend
III. Welk van de twee landen heeft de komende 10 jaar de meeste kans om die
transitie succesvol voort te zetten en waarom? Een succesvolle voortzetting
ten aanzien van de dimensies: politieke situatie, de mensenrechten , de
economie en regionale ongelijkheid.
vraagtype: voorspellend
Gebruik steeds de theorie over globalisering uit je Lesboek!
Bronnen: je gebruikt alleen de aangegeven sites. Dus NIET Googlen. Dit kost veel te
veel tijd.
Stap 1:
Orientatie: relatieve ligging + grootte t.o.v. Nederland
download van blank outline maps de basiskaart van jouw 2 landen (in tweevoud)
Voor blank outline maps: http://geography.about.com/library/blank/blxindex.htm
Geef de buurlanden op deze kaart aan (legenda!)
en noteer een tweetal opvallende gegevens van jouw landen in onderstaande tabel
(inwoners en oppervlak staan er al)
Zoek de oppervlakte in km2 en het aantal inwoners op en vergelijk dit in deze tabel
met Nederland (dus 4 kolommen)
Voorbeeld:
Nederland
Land X
Armenië
Aantal inwoners
16.491.461 (2006)
2.976.372 (2006)
Oppervlakte in km2
41526
29800
Conclusies: ……………………………..
PSG aardrijkskunde 4 havo JEL Praktische Opdracht: Landen in transitie
4
Stap 2:
natuurlijke omstandigheden: klimaat/ klimaten
Maak een eenvoudige klimaatkaart (m.b.v. van één van de kaarten van stap 1) van
de 2 landen (m.b.v. GB)
en voeg per land een klimaatdiagram van de hoofdstad toe.
(klimaatdiagram: www.klimadiagramme.de)
Maak de afbeeldingen zo klein dat alles op één bladzijde past.
Beschrijf kort hoe gunstig of ongunstig de klimatologische omstandigheden voor de
ontwikkeling zijn, met name voor de agrarische mogelijkheden
Stap 3:
demografische situatie
download van de 2 landen de 3 leeftijdsdiagrammen van 2000-2025-2050
leeftijdsdiagrammen: zie www.geolinks.nl: ga naar sociale aardrijkskunde – bevolking –
bevolkingspiramides
Trek hier conclusies uit. Welk land heeft de gunstigste ontwikkeling als je naar de
veranderingen in de 3 diagrammen kijkt?
Let op:
 de grootte van de groep 0 t/m 18: scholen nodig
 de grootte van de groep 19 t/m 64: werk en woningen nodig
 de grootte van de groep 65 jaar en ouder: verzorgingstehuizen e.d. nodig en
ze zijn duur qua medische kosten
Zie voorbeeld Armenië in de bijlagen
Stap 4: bereikbaarheid
zoek een kaart waar de infrastructuur (wegen, kanalen, spoorwegen etc.) zo
goed mogelijk op staat.
Print deze indien mogelijk in kleur. Als je geen kleurenprinter hebt dan met
kleurpotlood wegen en spoorwegen aangeven.
Trek hier conclusies uit.
zie www.geolinks.nl : cartografie – kaarten
zie voorbeeld Armenië in de bijlagen
PSG aardrijkskunde 4 havo JEL Praktische Opdracht: Landen in transitie
5
Stap 5: dit is de uitwerking van deelvraag I
Deelvraag I :
Welke veranderingen zijn opgetreden en waarom. (=verklaring)
statistische vergelijking: vul tabel I in (zie hieronder)
Tabel I
Landen in transitie: statistische vergelijking
gebruik GB 52e (blz. 206-213) voor kolom I en GB 53e voor kolom II ( blz. 230-237)
(Tip: gebruik NIET alleen economische criteria) (hier zijn als voorbeeld Kirgizië en
Slovenië gebruikt)
Nederland is toegevoegd om de waarde van de getallen beter te kunnen inschatten
Landen:
Kirgizië-I
Kirgizië-II
+/-
Slovenië-I
Slovenië-II
+/-
9 (2000)
7 (2006)
1
10 (2000)
10 (2006)
-
17,6
(2000)
16,7 (2004)
-1
63,1
(2000)
69,2
(2004)
+1
Kriteria/ indicatoren:
Eenheid niet vergeten!
1. Sterftecijfer
(0/00 = pro mille = per
duizend)
2.Index
kredietwaardigheid
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Totaal verandering
9. lid EU? (en sinds
wanneer?)
10. lid NAVO ?
Toelichting bij gekozen criteria/ indicatoren (1 t/m 8)
1.
2.
3.
PSG aardrijkskunde 4 havo JEL Praktische Opdracht: Landen in transitie
6
Neder
land in
52e druk
4.
5.
6.
7.
8.
Conclusies uit de tabel:………….
en verklaringen voor de veranderingen: dus deelvraag I beantwoorden
PSG aardrijkskunde 4 havo JEL Praktische Opdracht: Landen in transitie
7
Stap 6 = Deelvraag II: Welk van de twee landen is het succesvolst in haar
transitie en waarom?
Succesvol ten aan zien de dimensies: politieke situatie, de mensenrechten en
de economie.
(maximaal 3 bladzijden tekst)
Je gaat nu op zoek naar meer beschrijvende gegevens van je twee landen op de
volgende sites:
Ook nu beperk je je tot de politieke, mensenrechten, economische veranderingen en
ontwikkeling in de regionale ongelijkheid
Elke gebruikte tekst moet zijn BEWERKT. Knip- en knapwerk leidt direct tot
onvoldoende. Je moet ook Engelse teksten gebruiken.
Let er op dat dit onderdeel aansluit bij je resultaten uit deelvraag I. Dus geen
onderlinge tegenstrijdigheden! Je werkstuk moet één geheel zijn.
Begin met de atlas.
Via de 53e druk kun je je via de kaarten op blad 207 en 209 C t/m G een indruk
krijgen van de situatie in de te onderzoeken landen
Sites:
www.geolinks.nl
http://.........(land)......startpagina.nl/ ; b.v. http://kirgizie.startpagina.nl/
www.amnesty.nl (Ned. Mensenrechten organisatie)
www.oxfamnovib.nl (NG)/ ontwikkelingsorganisatie)
www.minbuza.nl : zie reisadvies
www.volkskrant.nl
www.nrc.nl
http://www.bbc.co.uk/
http://www.bbc.co.uk/news/world-europe-14489883
http://news.bbc.co.uk/2/hi/country_profiles/default.stm
www.wikipedia.nl
http://www.hrw.org/ (mensenrechten organisatie)
stap 7:
Beantwoording van deelvraag III :
Welk van de twee landen heeft de komende 10 jaar de meeste kans om die
transitie succesvol voort te zetten en waarom?
Een succesvolle voortzetting ten aanzien van de dimensies: politieke situatie,
de mensenrechten , de economie en de regionale ongelijkheid.
(maximaal 3 bladzijden tekst)
Let er op dat dit onderdeel aansluit bij de resultaten van deelvraag I+II: dus geen onderlinge
tegenstrijdigheden of herhalingen.
Deze deelvraag vergt nu echt denkwerk, want je moet gaan voorspellen
Een voorbeeld.
Je constateert dat in Bulgarije het sterftecijfer is gestegen en de levensverwachting
gedaald. Dat is dus ongunstig. Maar uit je onderzoek blijkt ook dat de
PSG aardrijkskunde 4 havo JEL Praktische Opdracht: Landen in transitie
8
mensenrechtensituatie is verbeterd.
Je moet dan zelf in je betoog duidelijk maken wat volgens jou de belangrijkste
verandering is.
Dus is het per saldo nu beter of slechter geworden voor de mensen in dit land en
waarom?? Hoe zal dit in de toekomst zijn? Geldt dit ook voor het hele land? etc.
PSG aardrijkskunde 4 havo JEL Praktische Opdracht: Landen in transitie
9
Werkwijze:
* open in Word een document
en sla dit meteen op onder de naam PO-4havo-Landenintransitie
* gebruik lettergrootte 10 en lettertype Arial
* open internet
* ga naar stap 1
* maak via de aangegeven site 2x2 kaarten van jouw landen.
* kopieer en plak
* kaarten kleiner maken via slepen aan de hoekpunten
* maak een noot (bronvermelding!)
sla op
* ga naar stap 2
* idem , etc.
Vergeet niet steeds op te slaan en je logboek in te vullen
Stuur aan het einde van elke les of werkmoment: het document naar je PC thuis via
de email
en/of opslaan op het deel van jouw harde schijf op school en/of op memorystick
Onder verzorging valt: mapje, bladzijde nummering, noten, bronnenlijst, spel- en
stijlfouten etc. Als je niet goed in taal bent, laat het document door een vriend(in) of
ouder e.d. controleren.
Bronvermelding of noten:
Bronvermelding: bij elke afbeelding, elke tekst vermelden waar je het vandaan hebt!
Gebruik in Word de functie waarbij je noten kunt maken.
Uit de Help functie van Word:
Een voet noot maken:ga naar:
1.
2.
3.
invoegen
kies verwijzing
Klik op Voetnoten.
Aan het eind van je werkstuk van alle gebruikte bronnen een alfabetische bronnenlijst maken.
PSG aardrijkskunde 4 havo JEL Praktische Opdracht: Landen in transitie
10
Armenië
Klimaatdiagram van de hoofdstad van Armenië: Jerevan = Eriwan
bron: www.klimadiagramme.de
Conclusies: ….
PSG aardrijkskunde 4 havo JEL Praktische Opdracht: Landen in transitie
11
Bron: http://www.census.gov/cgi-bin/ipc/idbpyrs.pl?cty=AM&out=s&ymax=300
Conclusies: ......
PSG aardrijkskunde 4 havo JEL Praktische Opdracht: Landen in transitie
12
bron: http://www.lib.utexas.edu/maps/commonwealth/armenia_pol_2002.jpg
conclusies: wat betreft infrastructuur is in Armenië:
a. ten aanzien wegen :
b. ten aanzien van spoorwegen:
c. verbindingen met het buitenland
PSG aardrijkskunde 4 havo JEL Praktische Opdracht: Landen in transitie
13
Logboek
Dag
(noteer
dag en
datum)
Naam/Namen:
Aantal
minuten
gewerkt
Wat heb ik
gedaan?
Succesvol?
PSG aardrijkskunde 4 havo JEL Praktische Opdracht: Landen in transitie
Wat moet ik vragen
aan de ak-docent?
14
Beoordelingsformulier:
Naam/ Namen: ………………………………………Landen: ……………………+……………………….
Klas:
Datum inlevering:
Op tijd ingeleverd: 0 ja 0 nee (elke werkdag te laat: 1 punt er af)
Onderdeel + maximaal Aanwezig?
opmerkingen
Maximaal Behaalde
aantal bladzijden
te
punten
(inclusief
behalen
afbeeldingen)
punten
1.Orientatie
3
(2 blz.)
2.Natuurlijke
omstandigheden
(2 blz.)
3. Demografie
(2 blz.)
4
4.Bereikbaarheid
( 2 blz.)
Beantwoording
deelvragen
2
5.Deelvraag I
( 2 blz.)
10
6.Deelvraag II
(1 blz.)
6
7.Deelvraag III
(1 blz.)
9. Verzorging(noten/
6
4
5
bronnen +
totaalbronnenlijst)+
logboek bijgehouden
10. Reflectie (1 blz.)
Totaal punten
Algemene opmerkingen:
PSG aardrijkskunde 4 havo JEL Praktische Opdracht: Landen in transitie
0
40
Cijfer:
15
Planning:
Week 1 van periode 1: opstarten + stap 1
week 2: stap 2 t/m 4
inleveren klad in mapje
week 3: stap 5
inleveren klad in mapje
week 4: stap 6
Inleveren klad in mapje
week 6:
Inleveren definitieve versie ?????????? -2009 aan het BEGIN van de
aardrijkskundeles.
Aan het einde van de les inleveren of na schooltijd: één punt aftrek!
PSG aardrijkskunde 4 havo JEL Praktische Opdracht: Landen in transitie
16
Landen:
(schuin afgedrukte landen zijn voormalige Sovjet republieken; zie GB52e: 123A; GB 53e
Lid EU ?
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
Albanië
Bulgarije
Estland
Hongarije
Joegoslavië
Kroatië
Letland
Litouwen
Oekraine
Polen
Roemenië
Slovenië
Slowakije
Tsjechië
15
16
17
18
19
20
21
22
23
Wit-Rusland
Armenië
Azerbeidzjan
Georgië
Kazachstan
Kirgizië
Oezbekistan
Tadzjikstan
Turkmenistan
ontbreekt))
Kandidaat lid EU?
PSG aardrijkskunde 4 havo JEL Praktische Opdracht: Landen in transitie
17