Paarden - Voorjaarsdagen

Paarden: vrijdag 29 April
Osteochondrose is een aandoening
die zich ontwikkeld bij jonge dieren.
Een veulen wordt geboren met vrij
dik en zacht kraakbeen in de
gewrichten. In het eerste levensjaar
vindt een transformatie plaats van
dit jonge kraakbeen naar kraakbeen
dat geschikt is voor de belasting
gedurende de rest van het paardenleven. Tijdens deze belangrijke groeifase kan een storing optreden en dit kan resulteren in osteochondrose
(OC). Bij OC is het kraakbeen afwijkend van dikte,
samenstelling en kan zelfs los liggen van het onderliggende bot. Het is gebleken dat diverse factoren van
invloed zijn op de ontwikkeling van OC te weten: erfelijkheid; belasting; voeding. OC kan voorkomen in alle
gewrichten maar wordt met name gezien in de sprong;
knie en kogel. Omdat we bewust zijn van het voorkomen van OC worden veel paarden op jonge leeftijd
gescreend middels een röntgenologisch onderzoek.
OC kan symptoomloos aanwezig zijn maar ook is het
mogelijk dat één of meerdere gewrichten zich overvuld tonen en in uitzonderingsgevallen geeft het een
kreupelheid.
Afhankelijk van de ernst en de locatie van OC zijn
diverse behandelingen mogelijk. Kleine laesies kunnen probleemloos blijven zitten zonder chirurgisch
ingrijpen. In principe wordt geadviseerd om losse OC
fragmenten te opereren op jonge leeftijd maar niet
jonger dan 1 jaar. Dit laatste is omdat OC nog volop kan
veranderen gedurende het eerste levensjaar. Het kan
zich dus uitbreiden maar zeker ook verkleinen. Als OC
nog aanwezig is na het eerste levensjaar wordt geadviseerd om zeker losse fragmenten kraakbeen van enige
afmeting te verwijderen, daarnaast kunnen kraakbeen
laesies glad worden gemaakt zodat het gewricht in de
toekomst minder irritatie ondervindt. Met name losse
fragmenten kunnen in de loop van het leven het overige kraakbeen beschadigen met uiteindelijk blijvende
gewrichtsschade en kreupelheid als gevolg. De operatie methode die op dit moment meestal wordt gebruikt
Abstracts European Veterinary Conference Voorjaarsdagen 2011
is de arthroscopie. Dit is een kijkoperatie waarbij met
een camera het gewricht kan worden geïnspecteerd.
Met een tweede opening de zogenaamde werkopening of arthrotomie kan met speciaal instrumentarium
het kraakbeen worden behandeld of eventueel aanwezige fragmenten worden verwijderd. Door het
gebruik van de camera is het mogelijk om het gewricht
goed te beoordelen maar bovenal is het mogelijk om
via zo klein mogelijke openingen het gewricht te benaderen. Dit is een voordeel voor de revalidatie en geeft
een zo klein mogelijk litteken.
De prognose voor de toekomst als rijpaard met een OC
is afhankelijk van diverse factoren zoals welk gewricht,
hoeveel gewrichten, de uitgebreidheid van de laesie
en de eventuele schade die een fragment al heeft aangebracht in het gewricht. Daarnaast is de prognose
natuurlijk ook afhankelijk van het gebruiksdoel van het
paard.
Artrose
In tegenstelling tot osteochondrose is artrose een aandoening die voornamelijk voorkomt bij het oudere
paard. Dit is zeker niet absoluut maar artrose ontstaat
door slijtage van het kraakbeen en hoe ouder het
paard is hoe meer slijtage zal optreden. Door (over)
belasting van het gewricht ontstaat er een ontsteking
in het gewricht wat uiteindelijk het kraakbeen aantast.
Kraakbeen van een gezond gewricht kenmerkt zich tot
een glad glanzend oppervlak waardoor het gewricht
zich goed bijna wrijvingsvrij kan bewegen. Daarentegen is het kraakbeen van een artrotisch gewricht niet
glad en glanzend maar ruw, dof en soms is het kraakbeen zelfs volledig verdwenen.
Artrose kan in alle gewrichten voorkomen en het
exacte ontstaansmechanisme is nog steeds niet geheel
duidelijk. Trauma, langdurige overbelasting, erfelijkheid, afwijkende stand en mogelijk de voeding spelen
in ieder geval een meer of minder belangrijke rol bij de
ontwikkeling van artrose.
Enkele kenmerkende symptomen voor artrose zijn
overvuld gewricht; stijf bij aanvang van de arbeid tot
zelfs kreupelheid, vaker struikelen en een kortere gang,
verminderde halsbewegelijkheid. Enkele belangrijke
gewrichten waar artrose op kan treden zijn hoef-,
kroon-,koot- en spronggewricht of de gewrichten tussen de halswervels.
1
CHAPTER 5
Osteochondrose en artrose bij
pa a r d e n : ‘j e u g d z i e k t e v e r s u s
o u d e r d o m s k wa a l ? ’
Dr. M.. R. van der Harst, Specialist Chirurgie paard.
Dierenhospitaal de Visdonk, Roosendaal.
De diagnose klinische artrose wordt gesteld door een
volledig kreupelheidonderzoek. Het belangrijkste
hierbij is het klinisch onderzoek in combinatie met
locale verdovingen. Vervolgens kan er gekozen worden voor diverse aanvullende onderzoeksmethodes
zoals: röntgenfoto’s, echografie en soms zelfs de
modernere technieken als de scintigrafie, MRI, CT scan
en onderzoek van gewrichtsvloeistof.
De behandeling van paarden met artrose is divers en
onder te verdelen in 3 onderdelen: (tijdelijk) aangepaste
beweging;
(orthopedisch)
beslag
en
medicamenteus.
De prognose voor paarden met artrose is afhankelijk
van de ernst, locatie en het gebruiksdoel. Maar in
samenwerking met eigenaar, hoefsmid en dierenarts
hoeft de carrière van het paard veelal niet beëindigd te
worden!
2
Abstracts European Veterinary Conference Voorjaarsdagen 2011