000-Dijsynagoge-NB jan07 - Stichting Dijksynagoge, Sliedrecht

DIENSTEN EN ACTIVITEITEN:
Voor de komende periode zijn de volgende diensten
gepland:
Orthodox Onafhankelijke Joodse Gemeente Sliedrecht
December 2006
Beste vrienden en geïnteresseerden!
Zoals u ziet heeft onze nieuwsbrief twee gezichten gekregen. De
voorkant is dezelfde gebleven maar is gereserveerd voor de
beheersstichting van onze sjoel, waarin u het laatste nieuws kunt
lezen op het gebied van culturele activiteiten, financiën en onderhoud, de tuin, cursussen e.d. De achterzijde is voor onze kille
gereserveerd. Het Hebreeuwse opschrift ‘Majim besasson’ is zowel
de naam van de nieuwsbrief als van de Joodse Gemeente
Sliedrecht. Lang wilde het niet lukken een passende naam te vinden. Het idee was om een verbinding te maken met zowel de tekst
die boven de ingang is uitgebeiteld ( Bebeit Elokim nehallech
beragesh, ps. 55. "Laten wij opgaan in het huis des Heren in feestgedruis"), als de verbondenheid met het water als synagoge aan de
dijk langs de Merwede. Het is genomen uit de tekst: Oeshe’avtem
majim besasson, mima’ayene hajeshu’a. Jesaja 12,3. "Putten jullie in
blijdschap water uit de bronnen der hulp".Deze tekst wordt
gebruikt in de havdala, de lofzegging bij het einde van de shabbath.
"Majim besasson", alleen, betekent dus:Water in vreugde. Een
passende tekst op vele niveau’s. Heel aards gezien: stijgt het water
van de rivier niet steeds? Moeten we niets steeds onze dijken versterken om niet verzwolgen te worden? Op emotioneel niveau:
water staat voor emoties, emoties die ook onze kleine gemeente
steeds bestoken, want we zijn een club van diverse pluimage.
Vreugde dus na alle heftigheden. Op spiritueel niveau staat water
voor chesed, noem het: de onvoorwaardelijke liefde. De liefde
waarmee G’d ons onophoudelijk omgeeft. Chesed is de Kern, De
Bron van de schepping, het Begin van alles. Regen is de fysieke
manifestatie van Chesed. Een mooie, opwekkende, levengevende
naam voor onze kleine gemeente.Op dit moment worden de
statuten vastgelegd voor onze kille. Lang hebben we nagedacht
over de signatuur van onze sjoel. Sluiten we ons aan bij een
kerkgenootschap, worden we onafhankelijk, zoals bijvoorbeeld het
Russensjoeltje in Amsterdam of de Gerrit Dousjoel in dezelfde
plaats? Aansluiting bij een bestaand kerkgenootschap kan ook
betekenen dat een aantal van onze trouwe bezoekers moeten uitgesloten worden, naast voordelen als ondersteuning door een rabbijn.Voor het onderwijs hoeven wij het echter niet te doen. In de
persoon van Avraham HaLevy hebben we naast een geweldig
inspirerende chazzan ook een goed leraar gevonden.Uiteindelijk
hebben we besloten tot de vorming van een onafhankelijke Joodse
gemeente op orthodoxe basis. Het sjoeltje is vanouds een
Nederlands Israëlitisch instituut geweest met de zogenaamde
Ashkenazische ritus. Hoewel onze voorzanger HaLevy niet van
ashkenazische huize is en daarmee ook zijn uitspraak van de gebeden niet, volgt hij wel de orthodoxe liturgie.
Wij willen u het bestuur voorstellen:
Mr. Abel de Jong, voorzitter. Abel is lange tijd voorzitter van de
Stichting Dijksynagoge geweest en vanaf het begin in 1992
betrokken bij de herbouw van de sjoel.
Ruth de Jong, Ruth is initiatiefnemer herbouw van de sjoel, organisator van velerlei activiteiten.Yvar Monasch,Yvar is een bevlogen
jonge ondernemer die zijn hart aan onze kille heeft verpand. Imro
! Vervolg
21 december: Ma’ariv Chanoeka. Aanvang: 19.30 uur.
Chanoekaviering na afloop met traditionele gerechten,
wonderverhaal en muziek. Gasten welkom.
28 december: Officiele opening van de bibliotheek in
het onderhuis van de sjoel.Tevens boekenmarkt.
Aanvang: 14.00 uur.
19 januari:Vrijdagavonddienst, Kabbalat sjabbat, o.l.v.
drs. Jossi Haneveer. Kiddoesj en Maaltijd na. Aanvang:
17.30 uur. (Shabbath Wa’era/Rosh Chodesh).
5 februari:Toe Bisjwat,Verjaardag van de bomen,
boomplanting moerbeiboom uit Jeruzalem in de
gemeente Zederik. Ter nagedachtenis aan de aldaar
wonende joden.Traditionele fruituitdeling. Locatie:
Gemeentehuis Meerkerk, aanvang: 16.00 uur.
16 februari:Vrijdagavonddienst, Kabbalat sjabbat, o.l.v.
Jossi Haneveer. Kiddoesj en Maaltijd na. Aanvang: 18.30
uur.
4 maart: Poeriem. Lezing megillat Ester. Na afloop feest
en maaltijd.Verkleed komen en eetcadeautjes meenemen. Aanvang: 16.00 uur.
24 maart: Shabbathochtenddienst o.l.v. Awraham
HaLevy. Shabbath:Wajjikra Kiddoesj. Aanvang: 09.30
uur.
3 april: Pesach.Tweede Seideravond. Aanmelden voor
25 maart i.v.m. maaltijd.Tel: 0183-635710/0180-419250.
Aanvang: 20.30 uur. Kosten: € 20,- kinderen half geld.
14 april: Shabbathochtenddienst o.l.v. Awraham HaLevy.
Shabbath: Shemini. Kiddoesj. Aanvang: 09.30 uur.
4 mei: Dodenherdenking Sliedrecht. Monument aan de
Stationsweg. Aansluitend in sjoel: mincha/ma’ariw.
Aanvang: 19.30 uur bij Monument. Aanvang dienst
sjoel: 20.15 uur.
5 mei: Avond van Lag baOmer: Kampvuur. Sjimon bar
Jochai, boogschieten, spelletjes. Aanvang: 21.00 uur.
12 mei: Shabbathochtenddienst o.l.v. Awraham HaLevy.
Shabbath: Behar-Bechoekotaj. Kiddoesj. Aanvang: 09.30
uur.
23 mei: Erev Shawoe’ot. Ma’ariv. Lezing Megillat Ruth.
Steek een bloem op! Kiddoesj, koffie en kwarktaart
toe. Aanvang: 20.00 uur.
24 juni: Bomenzomertocht langs de herdenkingsbomen, die de afgelopen 10 jaar zijn geplant in de
Alblasserwaard op Toe Bisjwat.Verzamelen om 11.00
uur bij sjoel. Picknick onderweg.Tel: 0180-419250. 24
juli:Tisja be’Aw. Mincha/Ma’ariv. Lezing Megillat Eecha.
Maaltijd als breken vasten. Aanvang: 21.00 uur.Voor evt.
wijzigingen diensten: zie website.Vragen over de diensten: 0183-635710/0180-419250.
Jaliens, Imro is sinds een aantal jaren bij
de sjoel betrokken en inspireert door
zijn grote liefde voor het Jodendom.
Sarah de Koning, sinds 1996 bij de sjoel
betrokken en heeft sindsdien veel ervaring opgebouwd bij het organiseren van
feesten, diensten, cursussen en samenstellen van de Nieuwsbrief.
De eerste bat mitswa heeft inmiddels op
2 september j.l. in ons sjoeltje plaatsgevonden. Een feestelijke dag, waarvoor
zelfs familieleden uit Israël waren
overgekomen!
Naast gebedenhuis zouden wij ons
gebouw toch ook graag zien als plaats
voor samenkomst van joden die niet
gelovig zijn. Er wonen in deze streek ook
veel Israëli’s, mensen die zich vaak niet
thuis voelen in de Hollands-religieuze
sfeer.Wat zou het leuk zijn als wij de
condities zouden kunnen creëren als zij
op een voor hen prettige wijze elkaar
kunnen ontmoeten aan de dijk?
Maar ook voor de ‘Hollanders’ een
gezellige koffieochtend, waar men weer
even kan bijpraten en men zodoende
voeling kan blijven houden met hetgeen
er leeft in de gemeenschap? We hebben
besloten gewoon maar eens een ochtend
te starten en zien of er belangstelling is.
Naomi de Jong, onze lerares Ivriet én
kook-ster, heeft zich bereid verklaard
voorlopig een en ander te coördineren.
Uiteraard staan we voor ideeën open
(tel. 0180-419250).
Het voornemen is in het nieuwe jaar
vaker vrijdagavonddiensten te houden.
Voor de maanden januari en februari
heeft drs. Jossi Haneveer zich beschikbaar gesteld als chazzan.Vooral voor
nieuwkomers is gebleken, dat de shabbathochtenddiensten vaak te lang zijn.
Zeker voor hen die nog niet in het
Hebreeuws en de liturgie zijn ingevoerd.
De vrijdagavond- mét maaltijd- kan voor
hen een goede vervanging betekenen.
Dan: de jongens die in april met molotov-cocktails het sjoeltje in de brand
wilden steken; een trieste zaak. Met
name ook voor de familie van de jonge
daders. Een veroordeling werkt diep in
bij de naasten. De vraag is of de gevangenisstraf van 1 jaar en 15 maanden het
beoogde doel van herstel, kan bereiken.
Aan de andere kant zit er voor ons
Dijksynagoge ook een les in dit voorval,
waarbij wij als enige sjoel in Nederland
‘het dubieuze voorrecht’ verkregen in
brand gestoken te gaan worden.
Hebben velen zowel binnen als buiten
onze synagoge moeite met onze signatuur, deze jongemannen hadden daar zelf
absoluut geen moeite mee.
De Dijksynagoge is voor hen duidelijk
een Joods gebouw gebleken.Waarmee
we al een eind op weg zijn, ons doel te
bereiken!
Het bestuur
Het wonder van het licht
Rabbi Pinchas sprak: ‘Weet wat de zin is van het wonder van het licht op Chanoeka. Het sinds de schepping verborgen licht
heeft zich dan geopenbaard. En ieder jaar, als men met Chanoeka de lichten ontsteekt, openbaart zich opnieuw het verborgen
licht (het oerlicht dat de wereld waarneembaar maakte van het ene einde tot het andere en dat G’d van de mensen afnam en
voor de toekomst opborg). Dat is het licht van Mashiach.
Uit: Chassidische vertellingen, Martin Buber.
HET KASJROET (DE SPIJSWETTEN)
Na reeds over veel feestdagen in onze nieuwsbrief te hebben
geschreven, willen we u nu het e.e.a. vertellen over de spijswetten.
Een van de zwaarste plichten in het Jodendom is het handhaven
van de spijswetten.Wat wordt nu onder kasjroet verstaan?
Kasjroet houdt o.a. in dat men alleen "kosjer" voedsel gebruikt,
dus voedsel dat volledig voldoet aan de rabbinale voorschriften
en dat men, zowel thuis als daarbuiten, melk- en vleesspijzen
streng gescheiden houdt.Vlees kan men daartoe kopen bij een
kosjere slagerij, herkenbaar aan de letters O.R.T. (onder rabbinaal toezicht), op de etalageruit. Het Kasjroet omvat drie
hoofdwetten: 1) Het verbod bepaalde diersoorten als voedsel te
gebruiken (zie Wajjikra/Lev. 11).
Kosjer zijn zoogdieren met geheel gespleten hoeven en
herkauwend, b.v. koe, schaap, geit, hert.Van de vissen zijn alleen
kosjer de soorten die vinnen en schubben hebben, b.v. baars,
forel, kabeljauw, zalm, tonijn. Bij visconserven moet erop gelet
worden dat niet alleen de vis, maar ook de olie waarin de vis
geconserveerd is, kosjer is.
Tot de kosjere vogels behoren o.a. kip, gans, eend, fazant.
2) Zoogdieren en vogels moeten door een zgn. "sjocheet"
(rituele slachter) op de juiste wijze geslacht zijn om kosjer te
worden geacht. De sjocheet heeft daartoe en uitgebreide
opleiding gehad en staat voortdurend onder controle van het
Rabbinaat.
De Torah verbiedt het eten van bepaalde vetstukken en de zgn.
verwrongen spier.Voor dit laatste wordt verwezen naar
Beresjiet/Gen. 32:32, het slot van de worsteling van Ja’akov met
de engel. De Torah verbiedt nadrukkelijk het eten van bloed
(Dewariem/Deut. 12:23).
3) Het verbod om melk- en vleesspijzen in een maaltijd te eten
is gebaseerd op Shemot/Ex. 23:19b: Gij zult het bokje niet
koken in de melk van zijn moeder. Onder "melk" verstaat men:
melkprodukten en levensmiddelen waarin melk is verwerkt;
onder vlees vallen vlees en alle produkten waarin vlees of
vleessap verwerkt zijn. Melk en vlees mogen zowel niet samen
worden gegeten als samen worden bereid. Heeft men vlees
gegeten, dan moet men minstens een uur wachten voor men
een melkprodukt nuttigt.
Welke consequenties hebben deze spijswetten nu voor het
kosjere huishouden? Een totale inzet en kennis van deze
materie, voor de vrouw (of man) die een dergelijke huishouding
voert. Daarnaast is de keukeninrichting aan bepaalde eisen
onderworpen. Gescheiden aanrechten, voor melk en vlees.
Twee sets pannen, schalen, borden, bestek etc. Door kleuren
wordt aangegeven wat voor vlees (rood) en wat voor melk
(blauw) bestemd is. Ook moet men beschikken over aparte
tafelkleden en theedoeken.Wanneer in een kosjere keuken een
fout is gemaakt, b.v. melk is terechtgekomen in een vleesspijs,
dan moet het voedsel worden weggegooid en de pan moet op
een speciale manier weer kosjer worden gemaakt. U ziet hoe
ingewikkeld deze spijswetten zijn, en dan heeft u slechts een
oppervlakkige indruk gekregen van het kasjroet...
NIEUWSBRIEF
december 2006
Het Burgerinitiatief is nu genomen
Beste mensen!
In onze vorige Nieuwsbrief vroegen wij u om uw medewerking om het
mogelijk te maken een Burgerinitiatief bij de provincie Zuid-Holland in te
dienen. Dankzij uw enthousiaste reacties en steun is dit mogelijk geworden! Wij hadden tenminste 1000 handtekeningen nodig maar door uw
spontane reacties en zelfs het organiseren van handtekeningenacties
hebben wij zelfs ruim 1400 handtekeningen binnen gekregen! Daarvoor
onze hartelijke dank!
Inmiddels zijn de handtekeningen, vergezeld van een toelichting, bij de
Provincie ingedeeld.Te zijner tijd, naar verwachting januari 2007, hopen wij
de gelegenheid te krijgen ons initiatief voor (een commissie van) de
Provinciale Staten toe te lichten. En gelooft u ons, wij koesteren de hoop
niet met lege handen terug te keren! Weliswaar zijn wij eerder bij de
Provincie geweest maar toen (2003) hebben wij een aanvraag op grond
van de subsidieverordering ingediend. Dat is toen slechts op formeel-/procedurele gronden afgewezen. Formeel is men toen echter niet aan
een inhoudelijke beoordeling van het initiatief toegekomen hoewel de
commissie er feitelijk bepaald geen geheim van maakte vol lof te zijn over
het particuliere initiatief tot herbouw van de dijksynagoge.Vandaar onze
verwachtingen.
Wat in dit verband van belang is, is dat het gebruik van het gebouw multifunctioneel is. En wel op zodanige wijze dat de drempel ook laag is voor
de niet-religieuze bezoeker, die graag deelgenoot wil worden van het
cultureel historisch erfgoed. Bijvoorbeeld bij een bezoek tijdens een open
dag, een rondleiding of het bijwonen van een burgerlijk huwelijk.
In de afgelopen twee jaar hebben wij de bezoekersaantallen bijgehouden.
In 2005 hebben maar liefst 2542 mensen de synagoge om uiteenlopende
redenen bezocht, waarvan 910 voor een rondleiding en 420 tijdens een
open dag. In 2006 is dat aantal inmiddels (tot december 2006) zelfs
gegroeid naar 3314 bezoekers, waarvan 1488 tijdens een rondleiding en
355 tijdens een open dag.
In onze volgende Nieuwsbrief hopen wij u meer te kunnen melden over
het verloop van onze aanvraag.
Namens het Bestuur,
Mr. Ronald Kitsz, secretaris.
DE SYNAGOGE TUIN
De tuin met bijbelse planten is een
uniek voorbeeld van de ondersteuning die de Dijksynagoge de
afgelopen jaren mocht ontvangen uit
niet-joodse kring. Het is nog een
kleutertje onder de rij van
Nederlandse religieuze tuinen, maar
een wonder op zich dat ie bestaat!
En wat ligt dit hofje er prachtig bij!
Op 31 maart 2004 legden de
boeren van Alje Dijkema het fundament voor de tuin. Aanleiding was
een lezing die Ruth de Jong hield
voor de Prostarians van de
Alblasserwaard in de "Boerenklaas"
te Brandwijk. Na afloop van de
lezing gingen de oud-ondernemers
in optocht door de polder naar de
zojuist heringewijde synagoge.
Een van de heren tipte Ruth contact
Vervolg "
CURSUS
Ivriet voor gevorderden
In deze, 10 avonden durende cursus kunt u
nader kennis maken met modern Hebreeuws
naar de methode van de taalschool voor immigranten in Israel (oelpan). Basiskennis van het
ivriet(aleph/bet, leestekens en enige woordenschat) is vereist. De moeite waard en van harte
aanbevolen!
Tijdstip/Duur: Donderdagavond om de 14
dagen (10x)
Data: 11 en 25 januari, 21 februari, 7 en 21
maart, 5 en 19 april, 3 en 17 mei 2007.
Kosten: € 110,-, (excl. Boek € 20,-).
Informatie en opgave: Naomi de Jong,
tel: 0416-391560 of per e-mail:
[email protected]
Opening bibliotheek en boekenmarkt in de
sjoel op 28 december 2006, aanvang 14.00 uur.
Op donderdag 28 december vindt de feestelijke
opening plaats van onze bibliotheek.
Vele jaren hebben wij uit allerlei hoeken boeken
gekregen. De opslagruimte in het benedenhuis
puilde ervan uit. Met hulp van onze zeer gemotiveerde vrijwilligers, o.l.v. Ronald Kitsz en Ade
Heeren, oud Bibliothecaresse, zijn de boeken
gerangschikt naar informatief en proza en van
etiketten voorzien. Ze staan nu in mooie rijtjes
in de voormalige bedsteden. Bij het uitzoeken is
gebleken, dat veel boeken geen Joodse onderwerpen bevatten en dat er tevens veel dubbele
exemplaren bij zijn.Vandaar is het idee ontstaan
een Boekenmarkt te organiseren. Heeft u nog
boeken weg te doen, reikt u deze dan aan na
een telefoontje met Ronald Kitsz,
tel.: 06-23650201. De opbrengst is uiteraard
voor de sjoel!
op te nemen, ja, met die oude heer daar.
Die oude heer, Alje Dijkema, bleek 92 jaar
te zijn en oud-directeur van de
Middelbare Landbouwschool te
Gorinchem. Zijn leeftijd was geen hinderpaal om zijn oud-leerlingen nog met vuur
aan te voeren. Onder hen waren zelfs
boeren die alweer tegen de 70 aanliepen.
Alje vroeg: "En moet ik dan ook nog voor
het geld zorgen? " "Ja", zei Ruth en aldus
geschiedde. Alje verkocht aquarellen van
zijn hand, deze kunst had hij geleerd op
een cursus welke hij op 78-jarige leeftijd
volgde. Iedereen wist hij voor karretje te
spannen, wat vervolgens resulteerde dat
op een mooie lentedag, 31 maart 2004, er
een colonne boeren neerstreek uit de
wijde omtrek om aan de slag te gaan met
aarde, tegels, bomen, struiken etc.
Er werd keihard gewerkt en nog een middag moesten de boeren op komen
draven. Een nooit vertoond tafereel:
echte Hollandse boeren die bij een Joods
bedehuis een tuin gaan aanleggen. Boer
Piet uit Molenaars-graaf pinkte zelfs een
traantje weg, terwijl hij een boom plantte.
"Wederkerigheid", zei hij, "daar gaat het
om bij de mensen". Ondertussen had Alje
Dijkema al een plan ontworpen voor de
tuin.Voor de planten benaderde hij universiteitstuinen, die hem hielpen bij het
samenstellen van de collectie.
Ruth ging schnorren bij verschillende
tuincentra in de waard voor bomen; ook
dat lukte. Om de tuin werd een haag van
taxussen geplaatst die regelrecht van de
kweker in Boskoop kwamen. Heel
voorzichtig staken de jonge plantjes de
kop op, meteen besprongen door de daar
immer heersende westenwind. Ook het
onkruid tierde welig.We realiseerden ons
dat het prachtig was een tuin te hebben,
maar wie ging die onderhouden?
En alweer was het Alje die niet rustte
voordat de zaak geregeld was. Samen met
Ruth richtte hij zich tot de kerken van
Sliedrecht in een open brief, waarin zij
een oproep deden de tuin te adopteren.
De actie had succes! Wel 3 vrijwilligers
vonden de weg naar de tuin, waaronder
de heer Crezee, leraar Landbouwschool
te Ottoland. De tuin werd zelfs tot leerproject voor de leerlingen aldaar
bestemd. Ondertussen werd door Ton de
VERHUUR:
De dijksynagoge is te huur voor verschillende doeleinden. De mogelijkheden zijn legio, mits in overeenstemming met de aard van het gebouw.Voor
info: 06-23650201.
OPEN DAGEN:
De Dijksynagoge – Rivierdijk 51 – 3361
AE Sliedrecht, is voorlopig elk tweede
weekend van de maand op zaterdag- en
zondagmiddag van 14.00 uur – 16.00
uur vrij toegankelijk voor publiek.
13
10
10
14
12
09
14
en
en
en
en
en
en
en
14
11
11
15
13
10
15
januari 2007
februari
maart
april
mei
juni
juli
Naast deze openstelling voor publiek,
waarbij u ons gebouw kunt bezichtigen,
bestaat de mogelijkheid tot een wat diepgaander contact, middels een
rondleiding van een van onze ervaren vrijwilligers. Zij geven zowel kleine als
grote groepen, schoolklassen etc. een kijkje in de sjoel.Voor informatie en
een evt. afspraak: Dhr. R. Kitsz, 06-23650201.
SECRETARIAAT/CULTURELE ZAKEN:
Rondleidingen, lezingen, tentoonstellingen etc. tel: 06-23650201
Voor eventuele wijzigingen raadpleeg de website: www.dijksynagoge.nl
DONATEUR:
U bent al donateur voor 25 euro per jaar. U ontvangt dan onze nieuwsbrief.
Donateursadministratie: Bizetstraat 68 – 2983 BD Ridderkerk
Bankrekeningnummer: 39.93.06.587 t.n.v. Stichting Synagoge Sliedrecht.
Koning, bestuurslid van de synagoge een
houten schuurtje geplaatst die met een
schutting waarin een toegangsdeur met
de synagoge werd verbonden.
Dat scheelde alweer veel wat betreft de
windvang. Sinds de niet aflatende zorg van
de heren, ziet de tuin er voortreffelijk uit.
Ook de bomen die buiten de haag staan
en de wijnranken aan de voorzijde van de
synagoge ontgaan hun liefde- volle
blokken niet! Tuin en synagoge vormen nu
een geheel. Het is er prettig toeven, ook
als onderbreking bij de bijeenkomsten.
Kol haKavod! Alle eer voor Crezee en
zijn mannen!
De dijksynagoge: locatie voor uw
burgerlijk huwelijk of andere viering
Dat de synagoge een uitermate geschikte
ruimte is om een burgerlijk huwelijk te
voltrekken is u inmiddels waarschijnlijk wel
bekend. Bij deze gelegenheid wordt de
synagoge omgebouwd tot trouwzaal om
vervolgens een prachtig decor voor de
voltrekking van een huwelijk aan te bieden
(max. 70 personen).Maar wist u ook dat de
synagoge geschikt en beschikbaar is voor
andere vieringen? Er heeft in deze sjoel al een
brith mila plaatsgevonden. Ook mocht hier al
een bat mitswa plaatsvinden. Heeft u belangstelling om met uw familie onze intieme, maar
zeer aantrekkelijke synagoge voor een
dergelijke gelegenheid te huren, informeert u
dan naar de mogelijkheden. Met inachtneming
van de Joodse feestdagen is er veel mogelijk,
mits uiteraard inmiddels geen andere activiteit
of een verhuring aan anderen is vastgelegd.