Voeding als - Ortho Bibliotheek

Voeding als
DOOR: HANNY ROSKAMP
Zonnebrand, huidkanker en rimpels zijn het gevolg van de inwerking
van UV-straling op de huid. Door voeding te gebruiken die beschermt
tegen het schadelijke effect van UV-straling kunnen we deze aandoeningen voorkomen.
Er is een vorm van huidbescherming die we vrijwel
allemaal over het hoofd zien. Voeding! Er zijn talloze studies gedaan die laten zien dat de schadelijke
aspecten van de zon ondervangen kunnen worden
door bepaalde stoffen in groente en fruit! Een
mogelijke oorzaak voor de huidkankerepidemie bij
jonge mensen zou zelfs het gebrek aan antioxidanten in het moderne eetpatroon kunnen zijn, meent
de Amerikaanse dermatoloog Harvey Arbesman.
We smeren zonnefilters op onze huid, maar
eigenlijk zouden we stoffen moeten consumeren die
een zonnefilter van binnenuit vormen, doordat ze
terechtkomen in de huid. Sommige planten zijn
daar van nature rijk aan. Dat is logisch als je er goed
over nadenkt. De meeste vruchten en bladeren
hangen de hele dag in de zon, maar ze verbranden
niet! Simpelweg omdat ze wemelen van de antioxidanten. Door veel van deze planten en vruchten te
consumeren, kunnen wij onszelf ook beschermen!
Wie Mooi Wil Zijn Moet Slim Eten - Hanny Roskamp
Onlangs verscheen van de auteur van dit artikel het boek
Wie Mooi Wil Zijn Moet Slim Eten. Daarin kijkt ze naar het
naar het effect van voedingsstoffen op de huid. ‘Ik was verbaasd over de hoeveelheid onderzoek die is gedaan waaruit blijkt dat antioxidanten de huid beschermen tegen UV-straling. We hebben bij de huid toch het hard
nekkige en volgens mij onjuiste idee dat de conditie ervan
alleen kan worden verbeterd met smeerseltjes. Het zou
mij niet verbazen als we over enkele jaren kunnen
bewijzen dat de toename van huidkanker niet alleen toe te schrijven is aan het afnemen van
de ozonlaag en veranderingen in het zongedrag, maar ook aan de kwaliteit van onze voeding.
’ Hanny Roskamp is chemicus en wetenschapsjournalist. www.gezondeboeken.nl
28
FIT met Voeding | 6 | 2009
UV-straling heeft een enorme energie. Een energie
die in staat is in te grijpen in de biochemische
processen in de huid. Dat heeft een heel positief
effect, want bepaalde sterolen worden in de huid
omgezet in vitamine D, een belangrijke vitamine
voor de opname van kalk in de botten.
Maar deze energie kan ook een negatieve invloed
hebben. Het DNA van de huidcellen kan veranderen door het UV-licht. Daardoor kan huidkanker
ontstaan. En ook verbranding en het aantasten van
de soepelheid van eiwitten in de huid is het gevolg
van UV-straling. Daarom is de zon een van de
belangrijkste oorzaken van rimpels.
Het adagio is tegenwoordig dat mensen zichzelf
moeten beschermen tegen UV-licht door het
smeren van zonnefilters met een zo hoog mogelijke
beschermingsfactor. Ik heb daar – geheel tegen de
heersende mode in - zo mijn twijfels over. Enerzijds
blokkeer je de synthese van vitamine D, anderzijds
voorkom je de natuurlijke vorming van pigment,
waardoor de huid het vermogen verliest zichzelf te
beschermen.
Juist het gebruik van selectieve zonnefilters in de
jaren zestig, zeventig en tachtig, ligt volgens
sommige wetenschappers en dermatologen aan de
basis van de huidige huidkankerepidemie. Want die
filters lieten de ‘bruinende’ UVA-straling wel door
en de ‘verbrandende’ UVB-straling niet. Daardoor
gingen mensen uren liggen bakken in de zon om
bruin te worden. Ze verbranden misschien niet
maar ondertussen werden ze blootgesteld aan idioot
hoge dosis UVA-straling.
Stilzwijgend is de cosmetische industriedie selectieve filters gaan vervangen door sunblocks, die
zowel UVA als UVB tegenhouden. Maar is daarmee
het leed geleden? Er gaan steeds meer stemmen op
Artikel
zonnefilter van binnenuit
die zeggen dat ook deze filters zouden kunnen
bijdragen aan huidkanker, omdat ze op de huid
onder invloed van UV-straling chemische reacties
aangaan of worden omgezet in stoffen die niet op de
huid horen en zelfs carcinogeen zouden kunnen zijn.
Een studie van de University of California-Riverside
laat zien dat drie veel gebruikte filters (octylmethoxycinnamate, benzophenone-3 en octocrylene)
de huid kunnen binnendringen en worden omgezet
in schadelijke vrije radicalen, die de belasting met
vrije radicalen door de zon versterken.1 Met als
gevolg rimpels en misschien zelfs huidkanker.
Voeding bevat talloze stoffen die als een soort
zonnefilter van binnenuit werken.
Het effect van vitamine E en C is wat dat betreft
goed onderzocht. Mensen die hier voldoende van
binnenkrijgen zijn beter beschermd tegen de
schadelijke inwerking van de zon. En als de huid
verbrandt, herstelt die vele malen sneller.
Niet alleen vitamine C en E, maar alle antioxidanten
die doordringen tot de huid beschermen tegen de
schadelijke inwerking van de zon en dus tegen
veroudering. Luteïne en zeaxanthine (boerenkool,
spinazie en waterkers zijn er rijk aan) bleek in staat
de huid van haarloze laboratoriummuizen te
beschermen tegen de schadelijke werking van
UV-straling.2 Waarschijnlijk zijn ook mensen die
veel luteïne binnenkrijgen, beter beschermd tegen
huidkanker
Frambozen bevatten – net als veel rood fruit - een
schat aan antioxidanten waaronder ellaginezuur,
waarvan het zeer waarschijnlijk is dat het huidkanker helpt voorkomen.
Een epidemiologische studie die in 2001 werd
gedaan in de staat Arizona - waar het hoogste aantal
gevallen van huidkanker plaatsvindt van de
Verenigde Staten – vond dat theedrinkers beduidend beter beschermt zijn tegen een bepaald type
huidkanker (squamous cell skin cancer) dan
mensen die geen of weinig thee drinken.3 Dat is te
danken aan de unieke antioxidanten in thee
waaronder quercetine en EGCG (epigallocatechin3-gallaat).
Er is een verband tussen huidkanker en huidveroudering (rimpels en dergelijke). Beiden worden
verergerd en deels veroorzaakt door UV-straling.
Gezonde producten die huidkanker voorkomen,
zullen dat waarschijnlijk ook doen bij rimpelvor-
Kan zonnen niet natuurlijker?
Zou het niet logischer zijn om de huid op een natuurlijke manier te beschermen
tegen UV-straling? Op de manier waar onze huid evolutionair gezien al honderdduizenden jaren aan gewend is? Tropenbewoners gaan midden op de dag niet uren in de
zon liggen bakken, maar zoeken de schaduw op. Ze vinden het simpelweg te warm.
Dat is en blijft een belangrijkste les voor hoogblonde zonaanbidders.
Daarnaast zouden we optimaal gebruik moeten maken van de natuurlijke huidmechanismes om zichzelf te beschermen. Enerzijds is dat de vorming van pigment
(melanine) door de pigmentcellen (melanocyten), althans bij mensen met een natuurlijke aanleg om pigment te vormen (donkerharigen bijvoorbeeld). Verder zouden
met name blanke mensen hun pigment op een natuurlijke en rustige manier moeten
opbouwen. Door (regel)matige blootstelling aan het zonlicht. Overigens wordt steeds
duidelijker dat vitamine D niet alleen de kalkopname regelt, maar bescherming biedt
tegen verschillende kankersoorten, waaronder huidkanker! En voor voldoende vitamine D heb je - hoe paradoxaal - UV-straling nodig! Een studie naar de aanmaak van
vitamine D in de huid liet zien dat vitamine D die wordt geslikt niet bijdraagt aan het
voorkomen van huidkanker, maar vitamine D die ter plekke in de huid wordt gemaakt,
wél!4 Kortom, juist door een natuurlijke relatie aan te gaan met de zon, beschermen
we onszelf het beste tegen de gevaren ervan!
ming en veroudering. Op die manier dragen groente
en fruit bij aan een natuurlijke schoonheid, die
daadwerkelijk van binnenuit komt. Daar kan geen
botox tegen op.
1. Hanson KM, Gratton E, Bardeen CJ. Sunscreen enhancement of
UV-induced reactive oxygen species in the skin. Free Radic Biol Med 2006;
41(8):1205-12
2. González S, Astner S, [..], Pathak MA. Dietary lutein/zeaxanthin decreases
ultraviolet B-induced epidermal hyperproliferation and acute inflammation
in hairless mice. J Invest Dermatol 2003; 121(2):399-405
3. Hakim IA, Harris RB. Joint effects of citrus peel use and black tea intake on
the risk of squamous cell carcinoma of the skin. BMC Dermatol 2001; 1:3
4. Bikle DD. Vitamin D and skin cancer. J Nutr 2004; 134:3472S-3478S
29
FIT met Voeding | 6 | 2009