JULI 2011-WZA-.indd - Wilhelmina Ziekenhuis Assen

Welkom bij de WZA Gezondheidswijzer. In deze medische
rubriek houden we u maandelijks op de hoogte van ontwikkelingen in de zorg in úw regio. Deze rubriek komt tot stand
met medewerking van alle specialisten die werkzaam zijn in
het Wilhelmina Ziekenhuis Assen.
Meer lezen?
www.wza.nl/afdelingen-en-specialismen/radiologie
www.wza.nl/afdelingen-en-specialismen/mammapoli
www.ngir.nl
www.radiologen.nl/37/patientenvoorlichting
een afbeelding die op een beeldscherm bekeken kan worden. Met
deze techniek is het mogelijk om
alle organen en weefsels in het
menselijk lichaam tot in detail en
vanuit verschillende hoeken in
beeld te brengen. Een MRI-scan
wordt onder meer gebruikt in
onderzoeken in het geval van een
hernia of meniscusproblemen. Bij
een MRI-scan wordt geen röntgenstraling gebruikt.
Een kijkje in het
menselijk lichaam
Veel mensen hebben ooit wel eens te maken gehad met de afdeling
Radiologie in een ziekenhuis. Voor een röntgenfoto van een gebroken
pols bijvoorbeeld. Of voor een CT- of MRI-scan, en anders hebt u deze
begrippen vast wel eens gehoord in een van de vele ziekenhuisseries
op tv. Maar weet u ook wat het verschil is tussen beide? En wanneer er
gebruik wordt gemaakt van een echo? Weet u, kortom, wat er allemaal
gebeurt op een afdeling Radiologie?
Dat een ziekenhuis een afdeling
Radiologie heeft, is te danken
aan de Duitser Wilhelm Conrad
Röntgen. Hij ontdekte in 1895 de
röntgenstraling. Tot in de jaren
zestig van de twintigste eeuw
bestond het radiologisch onderzoek voornamelijk uit het maken
en beoordelen van röntgenfoto’s,
bijvoorbeeld van gebroken botten.
Radiologie
in het WZA
CT-scan
Dit is wél het geval bij een CT-scan.
Met dit onderzoek is het mogelijk
om dwarsdoorsneden van het
lichaam te maken. De opnamen
geven zeer gedetailleerde inforMet onderzoekstechnieken die ver- matie over de vorm, de structuur
volgens werden ontwikkeld, kwam en de ligging van alle organen
er een nog betere kijk op – nee, ín en weefsels in het onderzochte
gebied. Ze kunnen onder meer tu– het lichaam.
moren en ontstekingen in de borstholte en in de buik weergeven.
MRI-scan
Begin jaren zeventig werd voor
het eerst een scan van het lichaam
gemaakt met een MRI-scanner.
Hierbij wordt met behulp van een
grote, sterke magneet en radiogolven bepaalde signalen in het
lichaam opgewekt, die door een
antenne worden opgevangen. Een
computer verwerkt de signalen tot
Botdensitometrie en echo
Ook bij een botdichtheidsmeting
(botdensitometrie) wordt gebruik
gemaakt van een kleine hoeveelheid röntgenstraling, waardoor de
laborant de botdichtheid van de
heup en de rugwervels kan meten.
Uit de mate van botdichtheid kan
worden afgeleid in hoeverre er
sprake is van botontkalking.
Bij een echografie daarentegen wordt gebruikgemaakt van
ultrageluidsgolven die voor het
menselijk oor niet waarneembaar
zijn. Deze dringen door in het
lichaam en worden teruggekaatst
(de echo) op plaatsen waar het ene
weefsel overgaat in het andere.
De teruggekaatste geluidsgolven
worden omgezet in een elektrisch
signaal en vormen een beeld dat
te zien is op een beeldscherm. Zo
is bijvoorbeeld te zien of iemand
galstenen heeft.
Interventieradiologie
Naast het verrichten van verschillende diagnostische onderzoeken
vinden er op de afdeling Radiologie ook behandelingen plaats. Zo
worden bijvoorbeeld vernauwde
bloedvaten opgerekt. Dit wordt
ook wel dotteren genoemd.
Deze vorm van behandelen heet
interventieradiologie en wordt
uitgevoerd door een radioloog.
Een behandeling vindt meestal
plaats onder locale verdoving en
een patiënt kan na een interventiebehandeling snel dezelfde of de
volgende dag weer naar huis.
DE MAMMAPOLI
IS STRALING GEVAARLIJK?
DE MOBIELE RÖNTGEN
De afdeling Radiologie
speelt een belangrijke
rol in de mammapoli
van het WZA. ‘Mamma’
is Latijn voor borst
en op de mammapoli
worden (voornamelijk)
vrouwen onderzocht op
borstkanker.
Het is een van de meest gestelde vragen op de afdeling
Radiologie van het WZA: is straling gevaarlijk?
De laboranten van Radiologie trekken er geregeld op uit
om met mobiele apparatuur onderzoeken te verrichten
bij patiënten die onmogelijk zelf op de afdeling Radiologie kunnen komen.
Mammografie
De huisarts kan iemand
doorverwijzen naar de
mammapoli wanneer
zij een verandering
hebben ontdekt aan hun
borst (bijvoorbeeld een zwelling, een huidintrekking
of vochtafscheiding uit de tepel) die de huisarts als
verdacht beschouwt. Het is ook mogelijk dat tijdens het
bevolkingsonderzoek iets gevonden is dat nader moet
worden onderzocht. Op de afdeling radiologie wordt
een mammografie gemaakt, een foto waarop tumoren
en cycten zichtbaar kunnen zijn. Voor een scherpe foto
moet de borst zo plat mogelijk zijn. Daarom moet de
borst stevig worden aangedrukt. Dit kan vervelend
en pijnlijk zijn. Na afloop van het röntgenonderzoek
bespreekt de radioloog met de chirurg de uitkomsten
van het onderzoek.
Punctie of biopsie
Als het nodig is kan de radioloog een echo maken en
een punctie of biopsie uitvoeren. Bij een punctie wordt
vocht uit de borst opgezogen, dat weefselcellen bevat.
Bij een biopsie wordt een stukje weefsel weggenomen.
De cellen en het weefsel worden voor nader onderzoek
opgestuurd naar de afdeling Pathologie van het Martini
Ziekenhuis.
Topzorg
Voor de behandeling van borstkanker heeft het
WZA een Menzis TopZorg-predikaat ontvangen. Dat
betekent dat Menzis vindt dat het WZA tot de beste
instellingen in de regio behoort voor deze behandeling.
Van de Borstkanker Vereniging Nederland heeft het
WZA een roze lintje ontvangen
vanwege de goede kwaliteit van
borstkankerzorg.
Natuurlijke straling
In het dagelijks leven staat een mens constant bloot
aan straling: de natuurlijke achtergrondstraling uit de
aardbodem en straling uit de atmosfeer. Hoe hoger
in de lucht, hoe groter de hoeveelheid straling. In een
vliegtuig is de blootstelling dus hoger dan met beide
benen op de grond.
Ter vergelijking
De hoeveelheid straling die vrijkomt bij verschillende
onderzoeken op de afdeling Radiologie zijn
vergelijkbaar met de hoeveelheid natuurlijke straling. Bij
een röntgenfoto van de knie is de straling bijvoorbeeld
gelijk aan de achtergrondstraling waar een mens op één
dag aan blootstaat, en bij vier longfoto’s staat een mens
aan net zo veel straling bloot als tijdens een vlucht naar
New York.
Voorzorg
De hoeveelheid röntgenstraling die op de afdeling
radiologie wordt gebruikt, is dus over het algemeen
laag. Om er zeker van te zijn dat niemand meer straling
krijgt dan noodzakelijk is, worden in het WZA de
volgende regels gehanteerd:
radiologische onderzoeken gebeuren alleen als het
medisch noodzakelijk is;
familie/begeleiders wachten buiten de onderzoeksruimte of achter een loodscherm met de radiodiagnostisch laboranten;
Ouders die bij hun kind blijven tijdens het onderzoek dragen, net als de ziekenhuismedewerkers,
beschermende loodschorten;
Bent u zwanger of kunt u dit zijn, meld dit dan voor
het onderzoek bij uw arts én bij de afdeling Radiologie. Een kind in de baarmoeder is namelijk extra
gevoelig voor straling.
Intensive Care
De conditie van de meeste patiënten op de IC is te
slecht om vervoerd te kunnen worden naar een andere
afdeling. Het is echter wel van belang om deze patiënten goed te controleren, bijvoorbeeld door middel van
foto’s van de longen en het hart. Daarom gaat de vroege
dienst van de röntgen elke ochtend naar de IC om met
mobiele apparatuur foto’s te maken van de patiënten.
Operatiekamer
Röntgenlaboranten ondersteunen geregeld de specialisten tijdens een operatie. Vaak gaat het hier om operatieve behandelingen van botbreuken, waarbij de specialist
bijvoorbeeld schroeven aanbrengt in het bot. Om dit
op een goede manier te kunnen doen – zonder een
grote wond te hoeven maken – worden hierbij röntgendoorlichtbeelden gebruikt. De specialist ziet op die
manier direct of de schroef op de goede plek zit. Van dit
‘doorlichten’ kunnen specialisten ook gebruikmaken bij
nieroperaties of bij het implanteren van een pacemaker.
Verpleegafdelingen
Ook op de verpleegafdelingen liggen soms patiënten
met een slechte conditie. Wanneer de situatie van deze
patiënten verslechtert en er met spoed een röntgenfoto
nodig is, kan de mobiele apparatuur gebruikt worden
om snel een diagnose te kunnen stellen.
Spoedeisende Hulp
Na een ongeluk kan een patiënt er slecht aan toe zijn.
Ook dan worden de eerste belangrijke foto’s op de afdeling Spoedeisende Hulp gemaakt.