Presentatie Burgerinitiaieven wat betekent dit voor - Doe

AT Osborne
Burgerinitiatieven vragen ruimte
Wat betekent dat voor mij?
Presentatie voor diner pensant ‘Burgerinitiatief op (mijn) maat’
LCGW-Zuid, Eindhoven, 22 januari 2015
Jurgen van der Heijden
Deze
presentatie
1. Twee voorname voorbeelden van burgerinitiatief
1. zorg en welzijn
2. energie
2. Begeleiden, faciliteren
3. De verhouding binnen- en buitendienst
1.1.1 Zorgcoöperaties
 Mensen moeten meer gaan terugvallen
op hun eigen netwerken
 Bewoners creëren nu al hun netwerken,
en enkele daarvan ontwikkelen zich tot
zorgcoöperaties
 Zij organiseren gezelligheid, maaltijden,
auto-diensten en nog veel meer welzijn
 Dat is nu leuk, en belangrijk als het erop
aankomt en iemand zorg nodig heeft
1.1.2 Als het erop aankomt
 Als iemand zorg nodig heeft, gaan
mensen uit het netwerk mee om
afspraken te maken met gemeente en
wijkverpleging
 Zo leert de buurt en kunnen mensen
samen greep krijgen op hun eigen zorg
1.1.3 Intermediair
 Greep op de zorg betekent het aansturen
van zorgaanbieders, misschien zelfs
verzekeraars
 Volwassen zorgcoöperaties kunnen zo
vraag en aanbod heel efficiënt bij elkaar
brengen; zij zijn intermediair
 Er zijn er misschien vijf die dat nu kunnen
in Nederland
 Er zitten er zeker honderd aan te komen
die dat ook leren
1.2
Energiecoöperaties
 Er zijn zeker honderd energiecoöperaties
actief, waarvan zo’n tien
professionaliseren
 In feite verschillen ze niet zoveel van de
zorgcoöperaties, omdat ook zij vraag en
aanbod bij elkaar brengen
 Net als zorgcoöperaties zijn de energiecoöperaties een intermediair
 Let op: naast intermediair gaan enkele
energiecoöperaties ook produceren en
leveren, en worden dus aanbieder
2.1
Begeleiden, faciliteren
 Aangenomen dat elke wijk baat heeft bij
een zorgcoöperatie en energiecoöperatie,
is het zinvol hun komst te stimuleren
 Dat kan alleen als je weet:
1. wat zijn de coöperaties nu
2. hoe ontwikkelen zij zich
3. hoe help je mensen starten en groeien
2.2
De coöperaties nu
 Voor zover zij ver ontwikkeld zijn, zijn de
meeste coöperaties nu een intermediair
 Daarmee versterken zij het werk van de
overheid, instellingen en bedrijven
 Daarnaast leveren zij maatschappelijke
meerwaarde voor:





Gemeenschap
Democratie
Economie
Koopkracht
Duurzaamheid
2.3
De coöperaties straks
 Zeker de energiecoöperaties gaan ook
aanbieden, enkele zorgcoöperaties
volgen
 Zij zijn dan meer dan intermediair en dit
kan strijdig zijn met die rol
 Splitsing en transparantie zijn van belang
vanuit perspectief van burger en overheid
 Zeker in geval van aanbesteding van de
zorg kan een gemeente kopschuw
worden als een zorgcoöperatie ook
aanbieder wil zijn (right to challenge).
2.4
Starten en groeien
 Bij de start van bewonersinitiatieven
spelen ideeën over vraag en aanbod
waarschijnlijk niet zo expliciet
 Intussen is over de energie- en de zorgcoöperaties zoveel geleerd dat je als
betrokken ambtenaar:
1. Natuurlijk de creativiteit en bevlogenheid
aanwakkert, maar ook …
2. … laat zien wat elders gebeurt, hoe je op
basis daarvan snelheid kunt maken, en
welke problemen je kunt vermijden.
3.1
Binnen en buiten
 Je weet als betrokken ambtenaar:
1. wat de coöperaties nu zijn
2. hoe zij zich ontwikkelen
3. hoe je mensen helpt starten en groeien
 Die kennis haal je buiten het gemeentehuis
op, en pas je buiten het gemeentehuis toe.
 Dat kan binnen het gemeentehuis tot
spanningen leiden.
3.2
Kansen en risico’s
 Gemeenten krijgen te maken met burgers
die:
 Het werk van de gemeente makkelijker
maken vanuit hun rol als intermediair
 Daarnaast zorgen voor extra waarden,
zoals meer gemeenschap en democratie
 Maar ook verwarring stichten door rollen
op hun kop te zetten, soms zuiver, soms
onzuiver
 Hoe zorg je als ambtenaar dat de gemeente
optimaal profiteert en niet kopschuw wordt?
3.3
Intern optimaal profiteren
 Waar vallen de voordelen van burgerinitiatief
binnen het gemeentehuis?
 Kun je een ‘calculatie’ maken van duurzame,
economische, sociale en andere voordelen,
en hoe ambtenaren en bestuurders daarmee
hun voordeel kunnen doen?
 Kunnen zij elkaar onderling versterken door
samen te werken aan burgerinitiatief, waarbij
elk op zijn eigen dossier kan scoren?
3.4
Risico’s
 Hierboven benoemd als risico is dat een
gemeente kopschuw wordt als een
coöperatie niet duidelijk is over vraag en
aanbod.
 Ander risico is dat een bewonersinitiatief niet
representatief is, en zich vaak niet houdt aan
de sectorale grenzen van de gemeenteorganisatie.
 Waar vallen de risico’s van burgerinitiatief
binnen het gemeentehuis?
 Kunnen ambtenaren en bestuurders elkaar
ook behoeden voor de risico’s, zodat
niemand een initiatief blokkeert, omdat hij als
enige de risico’s draagt?
3.5
Wat betekent dit voor mij?
 Hoe breng ik als betrokken ambtenaar de
voordelen en risico’s van burgerinitiatief goed
naar binnen in het gemeentehuis?
 Hoe laat ik burgers weten hoe het binnen het
gemeentehuis werkt?
 Dit kan vervreemding met zich meebrengen,
maar ook waardering als het goed gaat.
 Je hebt het tij mee, maar moet vooral intern
de voordelen en risico’s goed kunnen
benoemen en plaatsen.
 Daar ligt nog werk voor iedereen, misschien
voor LCGW-Zuid?
Dank voor
aandacht
Contact: Jurgen van der Heijden
[email protected], 06 – 21439830
Meer lezen: - Productie door de burger
- De financiering van burgerproductie
(google titels voor gratis download)