Eindexamen moderne natuurkunde 1-2 vwo 2009 - II havovwo.nl Gegevens en formules Tabel 1: Elementaire deeltjes Fermionen Quarks Generatie 1e 2e 3e Deeltje/smaak u d c s t b up down charm strange top bottom Leptonen Massa (GeV/c2) 0,003 0,006 1,2 0,1 175 4,2 Lading (e) 2/3 –1/3 2/3 –1/3 2/3 –1/3 Generatie 1e 2e 3e Deeltje/smaak νe e– νμ μ– ντ τ– elektronneutrino elektron muonneutrino muon tauonneutrino tauon Massa (GeV/c2) <1⋅10−5 0,000511 <0,0002 0,106 <0,02 1,784 Lading (e) 0 –1 0 –1 0 –1 Bosonen Sterke interactie g gluon Elektrozwakke interactie 0 0 γ 0 0 Wmin-boson 82 –1 W+ Wplus-boson 82 +1 Z0 Z-boson 93 0 W Gravitatie Graviton (hypothetisch) − foton Ieder deeltje heeft een antideeltje met dezelfde massa en met tegengestelde lading, baryon- of leptongetal. Alle genoemde quarks hebben baryongetal ⅓ en leptongetal 0 Alle genoemde leptonen hebben baryongetal 0 en leptongetal 1 Tabel 2: Enkele samengestelde deeltjes deeltje samenstelling + uud p proton – p antiproton uud n neutron udd n antineutron udd − ud π pi-minmeson + π pi-plusmeson ud π0 H pi-nulmeson waterstofatoom uu / dd + − p e baryongetal 1 –1 1 –1 0 0 leptongetal 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 Tabel 3: Formules Ek = p2 2m Ek = 2 h2 ⎛ nx2 n y nz2 ⎞ ⎜ 2+ 2 + 2⎟ 8m ⎜ Lx Ly Lz ⎟ ⎝ ⎠ ▬ www.havovwo.nl www.examen-cd.nl ▬