Urineweginfectie in de gynaecologie

URINEWEGINFECTIES
IN DE
GYNAECOLOGIE
Antibioticabeleid in de gynaecologie
Inhoud



Inleiding
 Definities
 Etiologie
Beleid
 Algemeen
 Ongecompliceerde UWI
 Recidiverende UWI
 UWI tijdens de zwangerschap
 Asymptomatische bacteriurie
 Cystitis
 Pyelonefritis
Referenties
Definities


Ongecompliceerde UWI
UWI (>10^5 cfu/ml²) bij een gezonde, volwassen, niet-zwangere vrouw
Gecompliceerde UWI
UWI bij een patiënt met risicofactoren (mannen, kinderen,
hoogbejaarden zwangere vrouwen, urinaire katheter)

Pyelonefritis (APN)

Recidiverende UWI
≥3 periodes van UWI per jaar (3%)

Asymptomatische bacteriurie
Etiologie

Pathogenen:
E. Coli (75-85%)
 Staphylococcus saprophyticus (10-15%)
 Proteus spp. (5-10%)
 Zeldzame verwekkers: Klebsiella spp, Enterobactor spp,
Pseudomonas spp.


Bevorderende factoren:
Coïtus
 Corpora aliena (diafragma, stenen, urinaire katheter,
spermiciden)
 Atrofie

Beleid

Algemeen:
 Opdrijven
diurese?
 Cranberry juice?
 Postmenopauzaal: R/ atrofie
 Antibiotherapie:
 Cave
groeiend resistentieprobleem
 Effectiviteit (Clinical Efficacy Rate (CER), tollerantie, kostprijs
 In de literatuur geen consensus betreffende
voorkeursbehandeling!
Beleid

Medicamenteuze behandelingsopties:

Nitrofurantoïne:
+ goede efficiëntie (CER 90-95%), weinig ongewenste effecten,
nog beperkte resistentie, lage kostprijs, weinig invloed op
intestinale flora
- hemolytische anemie bij de nonaat indien partus <30d

Trimethoprim en sulfonamide:
+ goede efficiëntie (CER 86-100%), lage kostprijs
- toenemende resistentie, relatief hoge incidentie van ongewenste
effecten (>GI, dermato)
- risico’s voor de vrucht ( risico op NTD en cardiale afwijkingen
bij toediening in 1ste trimester + sulfonamiden: neonatale
hyperbilirubinemie en icterus bij toediening na 32w)
Beleid

Medicamenteuze behandelingsopties:

Chinolonen
+ superieure effectiviteit, nog weinig doch toenemende resistentie
- hoge kostprijs, ongewenste effecten
- ZS relatieve CI: theoretische (dierenstudies) aantasting foetale
gewrichtskraakbeen)

Fosfomycine
+ effectief (CER 91%), veilig in de zwangerschap, lage kostprijs, hoge
complicantie, lage resistentie

Amoxicilline
- groeiende resistentie ++

Amoxiclav
- Te breed spectrum, slechte tolerantie
+ Veilig in de zwangerschap
Beleid

Ongecompliceerde UWI:
 30-40%
 1ste
spontane resolutie symptomen na 3 dagen
keuze preparaten:
 Nitrofurantoïne
100mg 2dd (5-7d)
 Trimethoprim 100mg 2dd (3d)
 Trimethoprim-sulfamethoxazole 2dd (3-7d)
 Fosfomycine 3g (éénmalig)
Beleid

Recediverende UWI:
 Profylaxis
Nitrofurantoïne 50-100mg / co-trimoxazol 1-2 co
 Continu
schema (1dd, gedurende ≥6 maand)
 Postcoïtaal schema
 Zelfmedicatie
Beleid

UWI tijdens de zwangerschap: asymptomatische
bacteriurie:
 Prevalentie:
2-11%
 Behandeling  significante reductie kans op APN (van
20-40% naar 2-4%)
 Screening dmv midstream urinekweek op 12-16w AD
te overwegen
 Behandeling cfr. Cystitis in de zwangerschap
Beleid

UWI tijdens de zwangerschap: asymptomatische
bacteriurie / cystitis
 1ste
keuze:
 Nitrofurantoïne
(Furadantine®) of Nifurtoïnol (Urfadyn PL®)
100mg 3dd gedurende 5 dagen
 Fosfomycine (Monuril®) 3g éénmalig
 Amoxicilline (Clamoxyl®) 500mg 3dd gedurende 5 dagen
 2de
keuze:
 Amoxicilline-clavulaanzuur
(2g 2dd gedurende 5 dagen)
 Fosfomycine (Monuril®) 3g éénmalig
Beleid

UWI tijdens de zwangerschap: APN
 Hospitalisatie
 Empirisch
starten antibiotherapie, steeds aan te passen
aan antibiogram zo nodig!
 IV antibiotherapie:
 Augmentin
1g 4dd IV
 Koortsvrije
periode >24 uur: Switch naar per os
(continueren gedurende 10-14d)
 Augmentin
Retard 2g 2dd
Referenties








Guidelines acute cystitis bij de vrouw. BAPCOC, 01april 2016.
www.bcfi.be
Middelen bij urineweginfecties. Farmacotherapeutisch Kompas, 30 juni
2016.
Hooton TM, Gupta K. Acute uncomplicated cystitis and pyelonephritis in
women. UpToDate 2016.
Zhanel GG, Walkty AJ, Karlowsky JA. Fosfomycin: a first-line oral therapy
for acute uncomplicated cystitis. Canadian Journal of Infectious Diseases
and Medical Microbiology, 2016.
http://www.uroweb.org: Urological infections (richtlijnen EAU 2011).
Smaill FM, Vazquez JC. Antibiotics for asymptomatic bacteriuria in
pregnancy. Cochrane database of systematic reviews 2007, issue 2.
Gr igoryan L, Trautner BW, Gupta K. Diagnosis and management of urinary
tract infections in the outpatient setting: a revieuw. The journal of the
american medical association, vol. 312, no 16.