Dat er buitenaards leven is, staat zowat vast. Maar welke

Tien aanwijzingen voor leven in de ruimte
vrijdag 01 maart 2013 om 14u44
http://www.knack.be/nieuws/wetenschap/tien-aanwijzingen-voor-leven-in-de-ruimte/article4000256008530.htm
Dat er buitenaards leven is, staat zowat vast. Maar welke aanwijzingen hebben
wetenschappers daarvoor?
Suiker in de ruimte
Astronomen hebben een zoete ontdekking gedaan. In het gas rondom een ster die 400
lichtjaren van ons verwijderd is, zweven suikermoleculen. Dat bewijst dat koolstofrijke
moleculen, die de bouwstenen van ons lichaam zijn, zelfs al vóór de vorming van planeten
aanwezig kunnen zijn. Dat is een erg belangrijke ontdekking, omdat suikermoleculen een
grote rol spelen in de chemische reactie waarbij ribonucleïnezuur (RNA) wordt gevormd, een
zuur dat in alle levende organismen voorkomt.
Koffie met wolkje water
Op ‘slechts’ 75 lichtjaren van de aarde is een nieuwe bruine dwerg ontdekt – een soort
mislukte ster is dat – die als de koudste wordt beschouwd die ooit is waargenomen. Er zouden
daardoor waterwolken aanwezig kunnen zijn, wat leven mogelijk maakt. Echt koud is de
bruine dwerg nog niet te noemen: de gemiddelde temperatuur benadert die van een kop koffie.
Bruine dwergen worden mislukte sterren genoemd omdat ze over dezelfde temperatuur en
chemische eigenschappen beschikken als sterren, maar te weinig massa hebben om kernfusie
mogelijk te maken.
De leefbare zeven
Wetenschappers hebben een catalogus samengesteld met alle mogelijke levensvatbare
planeten in ons sterrenstelsel. In 2011 stonden er slechts twee planeten op deze lijst, intussen
is dat aantal gestegen naar zeven. Astronomen bestudeerden voor deze lijst zo’n 900
exoplaneten, dit zijn planeten die niet rond de zon maar rond een andere ster draaien. Er zijn
nog zo’n 2.500 planeten die onderzocht moeten worden.
Kolonie op Mars
Het is niet omdat er buiten onze geliefde Aarde (nog) geen leven ontdekt is, dat het
onmogelijk is om op een andere planeet te gaan leven. De oprichter van SpaceX, Elon Musk,
wil naar Mars reizen. Hij denkt dat het binnen enkele jaren al mogelijk is voor relatief weinig
geld naar Mars te reizen. De miljardair voorziet een ambitieuze toekomst voor de rode
planeet. Hij beweert dat het binnen enkele jaren mogelijk is om een kleine stad op Mars te
bouwen, goed voor 80.000 bewoners. Hij gokt dat een vlucht naar deze planeet ‘slechts’
500.000 dollar zal kosten en dit mogelijk is voor één op de 100.000 personen op aarde.
Waterkogels
Op 750 lichtjaren verwijderd van de aarde bevindt zich een jonge ster, gelijkend op de zon.
Deze ster schiet enorme hoeveelheden water in de interstellaire ruimte. De snelheid van de
druppels is ongezien. Sommige druppels raken op een uur tijd 200.000 kilometer ver. Dat is
80 keer sneller dan de kogels die uit een machinegeweer vliegen.
Planeten met potentie
Om leefbaar te zijn moet een planeet in een bewoonbare zone rond een zon draaien. In ons
zonnestelsel doen enkel de aarde en Mars dat. In de Melkweg, ons sterrenstelsel, alleen al zijn
er driehonderd miljard sterren. Rond deze sterren bewegen er zeventien miljard aardachtige
planeten. Hiervan zouden er zich 4,5 miljard in de bewoonbare zone bevinden. Het is dus niet
ondenkbaar dat op een van deze planeten leven bestaat. Bovendien gaat dit enkel over ons
sterrenstelsel, er zijn er nog miljarden meer.
Water op Mars
Om leven te ontwikkelen zijn je drie dingen nodig: energie, moleculen en een oplosmiddel.
Vandaar dat steeds water gezocht wordt op andere planeten. Water is een uitgelezen
oplosmiddel, want het blijft vloeibaar tussen 0 en 100 graden, heel lang dus. Maar ook andere
vloeistoffen kunnen op leven wijzen. De robot Curiosity vond op Mars afgeronde kiezels, die
enkel door stromend water kunnen zijn gevormd. Dat water kan leven hebben bevat.
Europa’s roze gloed
De ruimtesonde Galileo bestudeerde tussen 1989 en 2003 de manen van Jupiter. De sonde
ontdekte op de maan Europa een grote oceaan, gevangen onder ijs. Onlangs stelden
wetenschappers vast dat dit water zout kan zijn. Zout water is een ideale vloeistof om leven te
herbergen. De zwaartekracht van Jupiter zorgt voor woelige getijden op Europa, en dus voor
energie. Opnieuw een voorwaarde voldaan voor leven. Daarbij straalt Europa een roze gloed
uit. Volgens Brad Dalton van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA valt dit te
verklaren door bacteriën onder het ijs. Leven dus.
Meteoorreizen
Komt het leven op aarde uit de ruimte? Scheikundige Jim Cleaves ontdekte belangrijke
bouwstenen voor DNA in twaalf meteorieten. Het ging steeds om zeldzame elementen die
niet voorkomen in de omgeving waar de ruimtestenen gevonden werden. Het onderzochte
materiaal bevat volgens de onderzoekers geen stikstof. Stikstof is onmisbaar voor leven op
aarde, dus zouden de bouwstenen uit de ruimte komen. Die ontdekking is een aanwijzing dat
levende organismen opgesloten in meteoren of ijskometen door de ruimte kunnen reizen.
Ingrediënten voor leven
Wetenschappers van de NASA vonden een aanwijzing voor buitenaards leven in het Monomeer in Californië. Dat meer bevat een grote hoeveelheid giftig arseen. Felisa Wolfe-Simon
ontdekte dat hier bacteriën leven met arseen in hun DNA op de plaats van fosfor. Tot dusver
werd leven enkel mogelijk geacht met bepaalde basiselementen. Als organismen zich kunnen
ontwikkelen met arseen in plaats van fosfor, kunnen ze dat waarschijnlijk ook met andere
stoffen, die meer voorkomen op andere planeten. Tegenstanders verklaren dat fosfor wel
degelijk nodig is om leven te ontwikkelen. Het arseen zou extra opgenomen zijn in het
DNA. (IDV/JB)