De hemel in België Zomer, begin van de avond

De hemel in België
Zomer, begin van de avond
Oost en west lijken op deze kaart van plaats gewisseld. Hou de kaart met N naar het noorden boven het hoofden de
windrichtingen komen met de werkelijkheid overeen.
De hemel in België
Zomer, begin van de avond
De mens heeft altijd al sterren verbonden tot denkbeeldige figuren aan de hemel. We
noemen ze sterrenbeelden. Er bestaan er achtentachtig van. Terwijl de Aarde in een jaar
rond de Zon draait, zien we doorheen de seizoenen de sterrenhemel veranderen. Ook met
het verstrijken van de uren zien we de hemellichamen voor onze ogen voorbijtrekken. Hier is
het echter de rotatiebeweging van de Aarde die de oorzaak is. Tijdens de nacht lijken de
sterrenbeelden zich van oost naar west te bewegen. Opkomend en ondergaand aan de
horizon. Het is daarom dat we de sterren die aan het begin van de avond zichtbaar zijn aan
het einde van de nacht nergens meer kunnen bespeuren én dat de hemel er seizoen na
seizoen anders uitziet. Enkel de sterrenbeelden dicht bij de noordelijke hemelpool kunnen
we de hele nacht en zelfs het hele jaar door zien.
Laten we proberen er enkele terug te vinden. In de buurt van steden is de lichtvervuiling zo
sterk dat we enkel de helderste sterren kunnen waarnemen. De Grote Beer lijkt een beetje
op een steelpan. Je kan hem zonder problemen terugvinden omdat hij zo groot en helder is.
Ver van de lichtvervuiling kunnen we tot 3000 sterren met het blote oog waarnemen. Nu
kunnen we de volledige Grote Beer zien. Boven de steelpan vinden we de Kleine Beer
waarvan de helderste ster de Poolster is. Zij staat steeds in het noorden. Verder door nog
staat Cassiopeia, makkelijk te herkennen aan haar W-vorm.
Op haar baan rond de Zon plaatst de Aarde ons dit seizoen tegenover enkel typische
zomersterrenbeelden. De zomerdriehoek is strikt genomen geen sterrenbeeld maar een
asterisme. Een vorm die je in de sterren kan herkennen. Een eerste hoek wordt gevormd
door Altaïr, het oog van het sterrenbeeld Arend. Deneb is de staart van de Zwaan waarvan
we ook makkelijk de vleugels en de lange nek kunnen herkennen. Tussen de Zwaan en
Hercules vinden we Wega, de derde hoek van de driehoek. Wega is de helderste ster uit de
Lier: een soort van kleine harp waarmee Orpheus Hades probeerde te verleiden om zijn
geliefde Euridice uit de onderwereld te redden. Wist u dat Wega op een dag onze poolster
zal zijn? Bovenop de rotatie- en de revolutiebeweging maakt de Aarde ook nog een
precessiebeweging waarbij de Aardas een langzame tolbeweging maakt. Onmerkbaar kantelt
de hemel dus en zo zal Wega binnen 12.000 jaar in het noorden staan.
Soms kunnen we enkele planeten waarnemen. Zij bewegen quasi onopgemerkt tussen de
andere lichtpuntjes van de hemelkoepel maar zwerven steeds tussen de sterrenbeelden van
de dierenriem. Omdat ze dichterbij staan dan de sterren lijken ze heel erg helder. Bovendien
twinkelen ze niet: het zijn stabiele, felle lichtpunten. Slechts vijf planeten kunnen met het
blote oog worden waargenomen.: Mercurius, Venus, Mars, Jupiter en Saturnus. Net zoals de
Aarde draaien ze allen rond de Zon. Zo bevinden ze zich niet steeds in ons gezichtsveld maar
lijken ze ook tussen de sterren op te schuiven doorheen de weken. Jupiter en Saturnus
kunnen verschillende maanden aan een stuk gezien worden, terwijl de aardse planeten
verschillende sterrenbeelden doorlopen in slechts enkele weken.